11
Ameégeso habwo kumusaba Múungu
(Matayo 6:9-13; 7:7-11)
1 Echilo chimo, Yeézu akaba naamusaba Múungu ahaantu bunaanka. No obuchilo yaámazile, oómo wa abaheémba boómwe yaámugaambila, “Íiwe Mukáma, otweégese akazeendele ha kumusaba Múungu, nko óokwo Yohana Omubatiza yaabeégesize abaheémba boómwe.”
2 Yeézu yaábagaambila, “Obuchilo muláaba nimumusaba Múungu, mugaámbe múti,
‘Isíichwe [owo omu igulu],
izíina lyaawe likuzibwe.
Obukáma bwaawe bwiíze.
[Okweenda kwaawe kuhikiílizwe,
omu nsi nko okwo omu igulu.]
3 Otuhe buli bucha ebyookulya byéetu.
4 Otuganyile ebiheno byéetu,
nko óokwo neechwe tuganyila abalikutuhénela.
Otatutwáala omu kuleengesibwa
[náho otuchuúngule ne elyo Isitáani].’ ”
5 Aho Yeézu yaábagaambila, “Tugaámbe oómo omuli íimwe ayina munywáani woómwe, yaamuzáho omu itúumbi, yaámugaambila, ‘Íiwe munywáani! Niinsaba ontíizého emikaate isatu,
6 habwo kuba, munywáani waanze abeele ali omu luzeendo, yaáhikila owéetu, na tiinyina echookulya cho kumúha.’
7 “Náho, munywaaniwe ogwo yaámusubiza, ‘Otaákuunyagalaza! Léeba naáchiingile olwíizi! Íinye na abáana baanze twaályaamile aha chitabo na tiínkuhicha kwiimuka no kukúha echiintu choóna chóona.’
8 “Niimbagaambila, no óobu biláaba omuuntu ogwo takwiimuka no kumúha muzeenzíwe omukaate habwo kuba weényini ni munywáani woómwe, naayimuka no kumúha buli chiintu éecho alikweenda habwo kuba munywaaniwe talalekile kumusaba.
9 “Nikwo, neenye niimbagaambila, musábe, na mulyaáhaabwa, mukwáabe mulyaábona, muchiinguze, na mulyaáchiingulilwa.
10 Habwo kuba, buli muuntu óogwo alikusaba, aheébwa. Na buli muuntu óogwo ataábuuza, abigwaho. Na buli muuntu óogwo achiinguza, achiingulilwa.
11 “Ngási, heena omuzéele weéna wéena omuli íimwe, óogwo omwaana woómwe kaálikumusaba eénfwi, naamuha enzóka?
12 Nali omwaana kaálikumusaba ihuli, mazima naamuha kamiína?
13 Ha bwéecho íimwe, no óobu muli abaheni, nimusoomboókelwa kubaha abáana báanyu egabo ezigasize. Mazima! Isíimwe óogwo ali omu igulu naakola kusáaga aho, naabaha Omwooyo Mutakatíifu áabo abalikumusaba.”
Yeézu naalegelelwa nka nikwo
naatégeza amagala ga Beelzebuli
(Matayo 12:22-30; Mariko 3:22-27)
14 Echilo chimo, Yeézu akaba naabiínga izimu éelyo elyaamukozile omuuntu oómo kuba omutita. Obuchilo izimu nilimulugáho, yaábaanza kugaamba gaamba káandi. Abaantu áabo abaabeele baliho omuli ezo mbága, baáteenga bwooli.
15 Náho, abáandi omuli abo baágaamba, “Naabiínga amazimu habwa amagala ga Beelzebuli, mukúlu wa amazimu!”
16 Abáandi bakaba nibeénda kumuleengesa Yeézu, baámusaba aboóleke emanyiso kwoóleka nka nikwo alugile hali Múungu.
17 Náho, habwo kuba Yeézu akamanya ebiteékuzo byáabo, yaábagaambila, “Buli bukáma nibweetaanisa no kulwaana bwoónyini omuli bwoónyini, obwo bukáma busiingáalika. Bityo nyini, eéka, keélitaagana, neégwa.
18 Bityo nyini ni Isitáani, kalilaaba nilibiínga no kulwaana na amazimu mazeenzíge, obukáma bwaályo nibulama buta?
“Naábabúuza ibúuzo elyo, habwo kuba nimugaámba nkokwo niimbiínga amazimu ha buhicha bwa Beelzebuli.
19 Íimwe nimugaámba nka nikwo íinye niimbiínga amazimu habwa amagala ga Beelzebuli. Mbwéenu, abaheémba báanyu nábo, nibagabiínga ha magala go oóha? Ha bwéecho, abo nyini nibo balaabachwaázika íimwe.
20 Náho, kábilaaba íinye niimbiínga amazimu ha buhicha bwa Múungu, eyina ensoonga ya nkokwo obukáma bwoómwe bwaáhikile hali íimwe.”
21 Yeézu yaázeendelela kugaamba, “Omuuntu owa amagala ne echikwáato, naayekómya ebiintu bye eéka yoómwe, niho ebiintu byoómwe tibikukumibwáho nibiba no obuhóolo.
22 Náho, omuuntu oóndi owa amagala bwooli, kaáleéza kumutabaalila, no kumusíinga, naamwaáka ebikwáato byoómwe éebyo alikutegeza, naayiba byóona ebili omúka, no kubigaba ha báandi.
23 “Omuuntu óogwo atali hamo ne íinye, taanyemela. Káandi, ogwo atasuúmbya hamo neenye, anaganaga.”
Kusuba kwi izimu aha muuntu
(Matayo 12:43-45)
24 “Obuchilo izimu kaliluga aha muuntu, lizeenda omu nsi yo obwoóma no kweéngeela okwo lili omu kuloondela obuhuúmulo. Náho bubula, izimu elyo niligaámba nka nikwo, ‘Kaánsube owaánze áaho naálugile.’
25 Obuchilo nilisuba hali weényini, nilisaánga hali busa, hakukuumbilwe, no kutónwa kuluunzi.
26 Aho, nilizeénda kuléeta amazimu musaanzu áago gali amazilwa bwooli kuchila lyoónyini, góona geéza gamutaáhila ogwo muuntu. Niho obulami bwo omuuntu ogwo bulikuba bubi kusáaga óokwo bukaba buli aha bubaandizo.”
Ni baáhi áabo aboókuba no omugisa?
27 Obuchilo Yeézu akaba naagaámba ago, omu mbága ya abaantu, akaba aliho omukázi oómo ayaahamukile ahi iláka liháango, omu kumugaambila aáti, “Eyina omugisa éenda ya máaha waawe eyaakuzéele na amabéele áago waáyoonkile!”
28 Náho Yeézu yaásubya omu kugaamba, “Mmahi! Áabo abalikuhulila echigaambo cha Múungu aha kuchikoondookéla, nibo abeena omugisa!”
Abafarisayo nibeénda eméenko kuluga hali Yeézu
(Matayo 12:38-42; Mariko 8:12)
29 Obuchilo embága ya abaantu yaáguma kukoba, Yeézu akagaamba aáti, “Abaantu bo luzáalo óolu na abazilwa bwooli! Nibaansaba emanyiso, náho tibakuháabwa emanyiso choónka emanyiso ezo zo mwa Yona, omubáasi.
30 Habwe ensoonga, keélaaba Yona akaba ali emanyiso ha baantu be echikaali cha Ninawi, bityo nikwo íinye Mutábani wo Omuuntu neenye, ndyáaba emanyiso ha baantu bo luzáalo óolu.
31 “Echilo cho omuchwaáziiko, omugóle wo olubazu lwa nyakaziinzakazi alaáyemeelela, no kubasoholeza buulubona nkokwo abaantu bo obuchilo óobu na abaheni. Habwo kuba, weényini akazeenda oluzeendo kuluga éensi za hala bwooli, abone kuhulila ebigaambo byo obweétegeeleza bwa Selemani. Kási, aha nyini aliho oómo óogwo ali mukúlu kuchila Selemani!
32 “Káandi, echilo cho omuchwaáziiko abaantu ba Ninawi, balaáyemeelela omu méeso ga Múungu hamo na abaantu bo obuchilo óobu, no kubasoholeza buulubona abaantu bo luzáalo óolu nkokwo na abaheni. Habwo kuba, abaantu abo ba Ninawi, obuchilo Yona yaábagaambiile echigaambo cha Múungu, ahonyini baátamwa ebiheno byáabo no kubilekelela. Aha aliho oómo óogwo ali mukúlu kuchila Yona!”
Olumuli lwo omubili
(Matayo 5:15; 6:22-23)
33 “Taliho omuuntu óogwo alikwaacha olumuli, akaluta aheéselekile, nali akaluswéekelela ne echitukulu. Náho naaluteleka aha lugulu ya akakóondo, kuba obuchilo abaantu nibazamo muliinya, babone kuleeba ha mwaanga ogwo.
34 “Na améeso gaawe, ni nko olumuli lyo omubili. Kagalikuba nigahweéza kuzima, omubili gwaawe gwóona gwiikala omu mwaanga. Náho, améeso gaawe kagalikuba gali mábi, omubili gwaawe gwiizwíile ensiimbaazi.
35 Ha bwéecho, oyékomye nkokwo mazima oyinagwo omwaanga omugati yaawe. Otaákuba ne ensiimbaazi omwo!
36 Habwo kuba, nkokwo omubili gwaawe gwóona gwiina echeengéezi chiteena lugazi lwe ensiimbaazi yoóna yóona, gulaámweeka, nko olumuli óokwo lukumulikila.”
Yeézu naakáama Abafarisayo
na abeégesa be ebilagilo bya Musa
(Matayo 23:1-36; Mariko 12:38-40; Luka 20:45-47)
37 Yeézu káyaabeele achaágaamba ebyo, Omufarisayo oómo yaámwaangisa ha byookulya omúka yoómwe. Yeézu yaataahámo, yeékala ha luhelo.
38 Omufarisayo ogwo, yaábona nkokwo Yeézu takanaabile yaálya ebyookulya, yaásobelwa bwooli.
39 Náho, Omukáma yaámugaambila, “Íimwe Abafarisayo, mwoózo echikóombe no olutemele ahéelu. Náho omuli íimwe, emyóoyo eyizwiile obunyagiilizi no obubi.
40 Íimwe basilu! Óogwo ayaahaangile ahéelu, ngási talahaangile omuunda káandi?
41 Ha bwéecho, mweéyeze omuunda yáanyu ha kusuumbuusa abahabi ebyo kubazuna, niho ebíindi byóona omuli íimwe nibiba byaáyezwa.
42 “Nimwiilóoko íimwe, Abafarisayo! Nimumusoholeza Múungu echinogóka che ikúmi cha buli chinogoka che ebyookulya byo otubabi two kuluungisa, nko omwóonyo, ebituungúlu, ne ebíindi biindi, náho timukusaaswa kuba ne ntúungwa nzima, na timukumwéenda weényini! Ni lwaampaka kuumsoholeza ezáaka ezo, obuteébwa amagaambo ago agáandi.
43 “Nimwiilóoko íimwe, Abafarisayo! Nimweénda kwíikalila ebitébe bya abakúlu omu masomelo ga Múungu, nimweénda kwaángaluchwa ahi isima omu magulizo.
44 Nimwiilóoko íimwe! Muli nke eémbi éezo zitakubonwa nke ebitúulo éebyo abaantu balikubilibatila aha lugulu batéena kubimanya.”
45 Ahonyini, omweégesa oómo we ebilagilo yaámugaambila Yeézu, “Mweégesa, obuchilo noogaámba amagaambo ago, nootuzuma neechwe hamo.”
46 Yeézu yaámusubiza, “Neemwe abeégesa be ebilagilo, nimwiilóoko yéenyu! Nimubatweéka abaantu emigugu elikulemeela. Neemwe, timukubahwéela kuziímucha no óobu ha lukumu!
47 Nimwiilóoko íimwe! Nimwoombeka eémbi za ababáasi, náho abaantu áabo babeésile ababáasi áabo, nibo besíimwe enkúlu!
48 Ha bwéecho, nimwaatula nkokwo nimwiikiliza áago gi baguúku báanyu baákozile. Habwo kuba boónyini bakabéeta áabo ababáasi, neemwe nimubyoombekela ebitúulo byáabo.
49 “Ha bwéecho Múungu, ensoonga zo obweétegeeleza bwoómwe akagaamba aáti, ‘Léeba, niimbasiindikila ababáasi ne entumwa. Náho, nibabeéta omuli áabo, na nibabaagalaza abáandi.’
50 Ha bwéecho, abaantu bo obuchilo óobu nimuchwaaziíkilwa habwo kuseeswa kwe enságama za ababáasi bóona áabo baayisilwe, kuluga aha bubaandizo bwe éensi.
51 Kubaandiza enságama yo mwa Hábeeli, kuhika enságama yo mwa Zakaria, óogwo akeetilwa ahagáti yi itaámbilo ne éenzu entakatíifu ya Múungu. Amazima, niimbagaambila nkokwo abaantu bo luzáalo óolu nimuchwaaziíkilwa ago góona.
52 “Nimwiilóoko íimwe, abeégesa be ebilagilo! Mwaáseleka olwo luchiínguzo lwo olwíizi, aho kuhiíngula, abaantu baakaábonesize kumumanya Múungu. Neemwe nyini timwaátaahamo, na áabo bakaba nibeénda kuzamo omugati, mwaábaangila.”
53 Obuchilo Yeézu yaálugile aho, abeégesa be ebilagilo, na Abafarisayo, bakabaanza kuba nibamutámwa bwooli weényini. Bakaba nibamubuúza amabúuzo ga amagaambo méenzi,
54 kuba babone kumukwáasa aha bigaambo byoómwe.