8
K k
Kabanoko meta siya ede laulau gigigigibwalidi. Na ena Buka Tabuna unai se kuli bena tamowai hesau kabanoko ye ginaulidi, meta se kitalau laulau gigigigibwalidi wa taukitadi yodi noko yo yodi siliyata unai. Buka Tabuna unai taba nige hedehedede kabanoko ye bom se kuli, na se kulikuli hekihekinoi yo kabanoko (Mataiyo 24:24, 2 Tesalonika 2:9).
Kabinamwa: Buka Tabuna unai hedehedede kabinamwa se tolelaei Yaubada unai, se wane, “Yaubada yona kabinamwa”, yo, “Keliso yona kabinamwa.” Doha hinage Paulo yona hededelautoki (Galatiya 1:3, Epeso 1:2, Kolose 1:2, Taitasi 1:4). Hedehedede ne kaniyona ede, Yaubada yona gadosisi debanaena namwa ye ginauli tamowai udiyedi na ye kainauyaidi yo ye saguidi. Kabinamwa ne meta nige tamowai yodi laulau namwanamwadi maisadi, na Yaubada yona kainauya.
Yaubada yona kainauya lakilakikalilina meta tamowai ye gilihaidi na ye kaisunuwaidi bena siya yona tamowai, na mauli nige kana siga ye moseidi (Epeso 2:4-9, Taitasi 2:11).
Kaedi mukalidi se koinihinihiyedi hededehemasalahana meta mukali unai ku hasili.
Kaigwala meta unai tamowai yodi hedehedede se hebayaodi (Mataiyo 5:33-37).
Dius yodi kaigwala kao hesau meta Nasilaiti kaigwalana, doha apostolo Paulo (Apostolo 18:18) yo tamowai hekadi hinage se ginauli (Apostolo 21:23). Kaigwala ta laulauna meta, taba tamowai hesau ye kaiboita na Yaubada ye sagui yo ye gilihai, kabo tamowai wa ye kaigwala, meta ye hineli kabo huyakubwakubwa o huyalohaloha ye moseꞌuyoi Yaubada unai. Yona kaigwala ne huyana ye gehe, kabo heꞌaꞌa kaitalasamna ye ginauli yo kuluna se yaligabae. Nasilaiti kaigwalana laugagayona Numela 6 unai ku hasili.
Kaikaigogo saesaediyao udiyedi Dius tamowaidi nige se tulimolosi na se kaikai, na yodi kaikai huyana kabo hatahata ne se kenohetakikili. Teina ta nige se kenomamohoi na se kenolisilisi tupwaseuseulidi ne udiyedi na nima seuseulidi se bonohetolodi na kuludi ne se tupahekahini na kabo se kaikai. Yodi kabakaikai hatahatana ne kewana ne nige ye sae.
Kaisunuwa tamowaina meta Yaubada yona kaisunuwa tamowaina hededehemasalahana ku hasili.
Kaitalasam meta suisui o kai o gogo hekadiyo tamowai se moseidi yodi yaubada udiyedi. Dius tamowaidiyao yodi kaitalasam se moseidi Guiyau Yaubada unai, meta bulumakau o mamoe o bunebune se gabudi Numa Tabuna unai (Maleko 12:33, Luka 2:22-24, na kaitalasam suisuidi Yowane ye kataidi Yowane 2:14 unai). Kaitalasam hekadiyo ede pwalawa, oela, waina, yo kalita.
Dius yodi kaitalasam kabikabidi udoiꞌudoi. Hekadi meta suisui udoꞌudoina se gabuhegehe (Lewitikasi 1), na hekadi meta suisui taubaheiyamana wa suisui tupwana se kai na tupwana se gabu Yaubada kabahenuwanamwana hesabana (Lewitikasi 3:3-5). Na oela yo waina se inigabaedi kaitalasam kabagabuna Numa Tabuna unai dedekanaena, na pwalawa se gabu (Lewitikasi 2:1-3). Yo kaitalasam hekadi se kabisinidi ma hisa na kabo taukaitalasam se kaidi (Lewitikasi 7:32).
Kaitalasam yodi paisowa udoiꞌudoi: Hekadi meta tamowai yodi yababa kabanuwatugabaedi (Lewitikasi 4), hekadi kabaheꞌaꞌadi (Lewitikasi 12:6-8), na hekadi Yaubada yodi kabalautokiyeina (Lewitikasi 3) yo kabahedebasaeina (Lewitikasi 7:11-14).
Kao saesaena mamohoina hinage ta wane Yaubada yona didiga.
Katekamkamna meta Buka Tabuna unai huyana se bado ye wane, Yaubada tamowai ye katekamkamnaedi (Mataiyo 5:7, 9:36, 17:15, Maleko 7:34, yo hekadiyo), o Yaubada iya katekamkamna yaubadana (2 Kolinito 1:3, Epeso 2:4, yo hekadiyo), o tamowai Yesu se kaibwadai bena ye katekamkamnaedi (Mataiyo 9:27, 14:36, Maleko 1:40, yo hekadiyo). Yaubada tamowai ye kitadi nuwana se deha o se kasiyebwa o saha hesau nige kalidiwai, na nuwana ye kamkamna hesabadi na debanaena ede ye saguidi yo heyababa unai ye gilihaidi.
Keliso meta kalina Giliki unai ta hai, na kalinadiyena kaniyona meta iya se heyausi paisowa hesau hesabana. Nuwanuwatuna kalina Hebelu unai se katai ede Mesaiya. Buka Tabuna unai Talam Bagubagunana bukana unai wasawasa yo taukaitalasam se heyausidi. Kaiteya se heyausi ne meta iya Yaubada yona kaisunuwa tamowaina. Unai, ena Yaubada Natuna Yesu ta katai iya Keliso o Mesaiya, meta ta hededehemasalaha ede iya Yaubada yona kaisunuwa tamowaina yo iya yoda wasawasa yo yoda guiyau. Na teina unai hinage ta wane iya meta taugilihaida yo tausaguida.
Kipasi meta Simona Petelo hesana kalina Alamaiki unai. Kaniyona ede weku, gonogonowana doha hinage Petelo kalina Giliki unai.
Kodalansi meta Giliki tamowaidi yodi moni gagilina hesau.
Kolona meta kao labui: (1) Tauheloikailakwa ye baguna yona kainauya. Giliki yo Loma tamowaidi olibe lagana unai se heihepoꞌopꞌodi na se tole taubaguna kuluna unai. Teina meta apostolo Paulo yo apostolo hekadiyo yodi leta udiyedi se hetala (1 Kolinito 9:25, Pilipi 4:1, 1 Tesalonika 2:19, Yamesi 1:12, 1 Petelo 5:4).
(2) Wasawasa yona kolona meta gole unai se ginaulihepoꞌopoꞌo, iya ede yona gigibwali hekihekinoina. Kolona ta Hemasalaha bukana unai se hedehededei (Hemasalaha 2:10, 3:11, 4:4,10, 6:2, 14:4, yo hekadiyo).
Kubita meta ginauli lohadi nowonowoina, lohana ede 0.45 mita (45 cm o sentimita).
Kulikuli tabuna: Yaubada yona talam hauhauna bukana ta unai, kulikuli tabuna kaniyona ede Yaubada yona talam bagubagunana bukana. Bukadiyao ede Genese unai ye lau ee Malakai.
Kwama sinosinona meta Yaubada ye hededelau Dius udiyedi bena kadi kwama se hepasa sinosino hasi udiyedi. Sinosino ne kaniyodi ede bena se henuwaisinidi meta siya Yaubada yona tamowai na yona laugagayo bena se miyamiyaidi (Numela 14:37-40, Dutelonomi 22:12). Na Yesu yona huyaena kwama pasadiyao lohalohadi ne se hemala kabakitalobai meta tamowaina ne iya tamowai saesaena hesau yo iya tanuwaga. Na Yesu ye wane, tabu se nuwasaesae na kwama sinosinodi tabu se helohakaliliyeidi (Mataiyo 23:5).