9
L l
Labi meta kalina Hebelu yo Alamaiki na kaniyona ede taulauhekata yo tanuwaga. Dius yodi labi wa se hekasisikaliliyeidi. Yesu yona hekahekatao yo iya tauhekasisiyeina hekadiyo se kawa Labi iya unai (Maleko 9:5 yo 10:51, Yowane 1:38, Mataiyo 26:49), na Paliseya yo Sadusiya yo Dius babadadiyao hekadiyo, siya nige se kawa Labi Yesu unai.
Laugagayo taulauhekataedi kadi paisowa meta Mose yona laugagayo kabina se katakalili na se hekataei tamowai udiyedi. Laugagayo taulauhekataedi hekadiyo siya Paliseya tamowaidiyao (Maleko 2:16) na hekadi Sadusiya tamowaidiyao (Mataiyo 3:7-10, 22:23). Hekadi hinage taukaitalasam. Na maudoidi meta laugagayo sonogana se kaipate se hai taulauhekata saesaena hesau unai (Apostolo 22:3). Laugagayo taulauhekataena bagubagunana meta Esila (Esila 7:6,10-11,21).
Yesu laugagayo taulauhekataedi ye dilaidi matawuwuna se nuwasaesae na se henuwakalili taba tamowai siya se hekasisiyeidi, yo kwama lohalohadi se likwadi doha tamowai saesaedi, yo sunago yo kaikaigogo udiyedi kabatuli namwanamwadi se henuwadi (Mataiyo 23:5-7, Maleko 12:38-39, Luka 11:43), na iyamo yodi laulau hekadi nige se namwakalili (Luka 20:46). Yodi lauhekata Yesu nige ye henuwadi (Maleko 7:1-13). Siya hinage Yesu se hewaiunukaliliyei (Maleko 2:16, Luka 5:30 yo 15:2).
Laulau gigigigibwalidi meta tamowai Yaubada yona gigibwaliyena laulau namwanamwadi se ginaulidi na tamowaigaibu nige yodi gigibwali gonogonowadi se ginaulidi. Laulau ne doha taukasikasiyebwa se henamwanamwadi, tauboiboita se hetoloꞌuyoidi, yo yaluwa yabayababadi tamowai udiyedi se hededehepesadi. Laulau gigigigibwalidi tauginaginaulidi saesaena ede Yesu (Mataiyo 11:20, Yowane 10:38 yo 21:25). Talam Bagubagunana bukana unai peloweta hekadiyo hinage laulau gigigigibwalidi hekadi se ginaulidi, doha Eliya pwalawa yo oela ye helaki yo wawaya ye boita wa ye hetoloꞌuyo (1 Kin 17:13-24).
Lepela meta kasiyebwa yabayababana hesau, iya ede tamowai dahina kasiyebwana. Yaubada laugagayo ye mosei Dius tamowaidiyao udiyedi meta taulepela taba se miyasuwala na tabu ye laulau boda luwadiyena na tabu se laulau Numa Tabuna (Lewitikasi 13:1-46). Taulepela se hedededi meta se biki. Na taulepela ye namwanamwaꞌuyo meta se hedede ede, ye aꞌa (Maleko 1:40-41).
Huyana taulepela ye lobai meta lepela wa ye ulugehe kabo taukaitalasam hesau bena ye laoma na iya ye kitasipwai. Ena taukaitalasam ne ye hemamohoiyei ede ye aꞌako, kabo taulepela wa kaitalasam ye mosei Yaubada unai (Lewitikasi 14:2-4, Luka 17:14).
Lepetona meta Dius yodi moni gagilina (Maleko 12:42 hededehemasalahana). Lepetona badodi 15 udiyedi meta tamowai kesega kana kai ye hemaisa mayadai kesega hesabana.
Logulogu Tabuna hededehemasalahana meta Numa Tabuna hedehededena unai ku hasili.
Loma meta magai lakilakikalilina Italiya tanona unai. Loma tamowaidi yodi tauꞌiyala se bado yo se bayaokalili, ede Yesu yona huyaena, Loma wa teha lakilakina se tanuwagai, doha France, Britain, Germany, Spain, Greece, Turkey, Syria, Israel, yo hinage Egypt. Yodi kabatanuwaga tanodiyao tautauna ku kita buka ta gehegehena ne unai. Yodi kitahetetedi unai huya hekadi se kabiyababaidi yo takisi se haihaidi wa se helakidi.
Loma tamowaidi (Apostolo 16:21) Loma yodi kabaloina tanona lakilakina unai magai saesaekalilina hesana hinage Loma, na magai wa tamowaidiyao meta ta kataidi Loma tamowaidi. Siya yodi dudulai hekadiyo, doha nige gonowana se tolegaibuidi numatutuguduyena, na taba kadi mata saha se wasebagunai (Apostolo 22:25). Na Loma tamowaidi mamohoidi meta yodi gabemani nige gonowana takisi se tano udiyedi (Mataiyo 17:25-26).
Bagubaguna Loma magaina unai taumiya se bom mo siya se kataidi Loma tamowaidi, na bolimai se loha se lau kabo Loma yodi gabemani dudulai se mosei magai hekadiyo udiyedi na siya hinage Loma tamowaidi yodi dudulai se haidi. Yo tauꞌiyala maudoidi hinage se hemwalaedi se hemala Loma tamowaidiyao. Teina tamowaidiyao ta ta hedede ta wane siya Loma yona laugagayo logulogunaena taumiya.
Loma yodi tauꞌiyala se bado yo se bayaokalili, na basileiya se bado se saedikwaidi na se laoma Loma yodi wasawasa (o Sisa) yodi loina guninaena. Tauꞌiyala bodana se hebodahegahegagilidi. Tatao badodi 6,000 meta hesadi se katai legiyona (Dimdim se kuli, legion). Legiyona hinage se hebodahegahegagilidi, meta tatao badodi 600 se katai kohoti (cohort), na yodi tauwoyawoya ede iyala kapinana (commander). Na kohoti udiyedi meta boda 6, tamowaidiyao badodi ede 100, na boda kesega kesega tauwoyaidi hesana ede iyala taubagunaena tamowaina, o, sentuliyo (centurion). Tauꞌiyala tautauna meta Epeso 6 unai ku kita.
Loma yona laugagayo logulogunaena taumiya meta nige magai lakilakina Loma unai se miya, iyamo Loma tamowaidi yodi dudulai se haidi. Hekadi dudulai ne se hai yodi paisowa debadiyena, doha tauꞌiyala, na hekadi moni lakilakina unai se hemaisa (Apostolo 22:26-29 yo 23:27)
Lota meta Abelahama kana kaha Halana natuna (Genese 11:27) na Abelahama maidana se lau Kanana tanona (Genese 12:5). Muliyena kabo yona bada ye laugabaei na magai lakilakina Sodoma unai ye miya (Genese 13:11-13) ye lau ee Yaubada magai wa ye heyababa (Genese 19).