7
Ñayóꞌo káꞌa̱n yu kúu ni̱vi na ya̱kua̱ no̱o̱ Ndios
(Mt. 15:1-20)
1 Ta sava nafariseo xíꞌin sava na sánáꞌa nda̱yí Ndios ke̱e na ñoo Jerusalén, ta ki̱xaa̱ na no̱o̱ ta̱Jesús.
2 Ta xi̱ni na ndí sava naxíka xíꞌin ta̱Jesús ni̱‑ndaꞌá na nda̱tán chi̱ndúꞌu̱ naxi̱i̱ síkuá na xi̱na̱ꞌá, ta xi̱xi na. Ta nafariseo xíꞌin na sánáꞌa nda̱yí Ndios ni̱ka̱ꞌa̱n na xa̱ꞌa̱ naxíka xíꞌin ta̱Jesús, káchí na saá:
―Na ndíso kua̱chi kúu nayóꞌo.
3 (Saá chi nafariseo xíꞌin inka̱ najudío siꞌna vivíi ndáꞌá na ta saá xíxi na, chi kísa ndivi na ña sa̱náꞌa naxi̱i̱ síkuá na xi̱na̱ꞌá.
4 Tá ki̱vi̱ xáꞌa̱n na sata na no̱yáꞌvi, ta ndíkó na veꞌe na, siꞌna nákata na ndiꞌi ña sa̱ta na, ta saá vivíi ndáꞌá na ta kuxu na. Ta kísa ndivi na kua̱ꞌa̱ ní inka̱ ña sa̱náꞌa naxi̱i̱ síkuá na xi̱na̱ꞌá, ña nákata na vaso, xíꞌin ki̱si, xíꞌin ndiꞌi ka̱a ña xíni̱ ñóꞌó na, ta saá nákata na no̱o̱ xi̱ndo̱o na xíxi na.)
5 Ta nafariseo xíꞌin na sánáꞌa nda̱yí Ndios ni̱nda̱ka̱ to̱ꞌon na ta̱Jesús:
―¿Nda̱chun o̱n vása kísa ndivi naxíka xíꞌin ún ña sa̱náꞌa naxi̱i̱ síkuá yó xi̱na̱ꞌá, ña siꞌna vivíi ndaꞌá na ta kuxu na?, chi na o̱n vása ndáꞌá, naya̱kua̱ kúu na no̱o̱ Ndios.
6 Ta ta̱Jesús nda̱kuii̱n ra:
―¡Na o̱vi̱ yuꞌu̱ kúu ndóꞌó! Ta ñanda̱a̱ kúu to̱ꞌon Ndios ña ni̱taa ta̱profeta Isaías xa̱ꞌa̱ ndó kui̱ya̱ xi̱na̱ꞌá, ka̱chí Ndios saá:
Ni̱vi yóꞌo kísa to̱ꞌó na yi̱ꞌi̱ xíꞌin ndasaá kuiti to̱ꞌon kée yuꞌu̱ na,
ta níma̱ na xíká ní yóo ña no̱o̱ i̱, chi o̱n vása ndinoꞌo ini na kísa to̱ꞌó na yi̱ꞌi̱.
7 Ta nda̱ ma̱ni̱ kísa to̱ꞌó na yi̱ꞌi̱,
chi sánáꞌa na ni̱vi ña kúu nda̱yí mi̱i na, ta o̱n vása sánáꞌa na ni̱vi ña xáꞌnda chiño i̱ no̱o̱ na,
ka̱chí Ndios, ni̱taa ta̱Isaías.
8 Xa sa̱ndakoo ndó nda̱yí ña xáꞌnda chiño Ndios, xa̱ꞌa̱ ña ndíko̱n ndó kísa ndivi ndó ña sánáꞌa ni̱vi ndasaá xíni̱ ñóꞌó nakata ndó ki̱si xíꞌin vaso. Ta kísa ndivi ndó kua̱ꞌa̱ ní inka̱ ña sánáꞌa na ña ñii kúu xíꞌin ñayóꞌo ―káchí ta̱Jesús xíꞌin na.
9 Ta tuku ni̱ka̱ꞌa̱n ra xíꞌin na:
―Xáa noo ndó nda̱yí ña xáꞌnda chiño Ndios, ta kuiti kísa ndivi ndó ña sa̱náꞌa naxi̱i̱ síkuá ndó xi̱na̱ꞌá.
10 Chi nda̱yí Ndios ña ni̱taa ta̱Moisés káchí ña saá: “Kasa to̱ꞌó ndó yivá ndó, ta kasa to̱ꞌó ndó siꞌí ndó”, ta “Xíni̱ ñóꞌó kivi̱ ndiꞌi ni̱vi na kándiva̱ꞌa xíꞌin yivá na án xíꞌin siꞌí na”, ka̱chí Ndios.
11 Ta ndóꞌó, sánáꞌa ndó káchí ndó yóo yichi̱ ka̱ꞌa̱n ñii ta̱a xíꞌin yivá ra ta xíꞌin siꞌí ra, kachí ra saá: “O̱n kúchiño i̱ chindeé i̱ ndóꞌó, saá chi xa ni̱ka̱ꞌa̱n i̱ taxi i̱ ndiꞌi ña kómí i̱ ndaꞌa̱ Ndios”, kachí ra.
12 Ta ñayóꞌo kúu ñava̱ꞌa no̱o̱ ndóꞌó, ña o̱n vása xíni̱ ñóꞌó ka̱ kasa to̱ꞌó ra yivá ra, ta o̱n vása xíni̱ ñóꞌó ka̱ kasa to̱ꞌó ra siꞌí ra.
13 Ta saá chíkaa̱ ni̱no̱ ndó to̱ꞌon Ndios xa̱ꞌa̱ ña ndíko̱n ndó yichi̱ mi̱i ndó, ta sánáꞌa ndó yichi̱ mi̱i ndó inka̱ ni̱vi. Ta kísa ndivi ndó kua̱ꞌa̱ ní ka̱ ña o̱n váꞌa ña ñii kúu xíꞌin ñayóꞌo ―káchí ta̱Jesús xíꞌin na.
14 Ta ta̱Jesús ka̱na ra ni̱vi va̱xi na no̱o̱ ra, ta ni̱ka̱ꞌa̱n ra saá xíꞌin na:
―Koni̱ so̱ꞌo ndiꞌi ndó, ta kunda̱a̱ ini ndó ña ka̱ꞌa̱n i̱ xíꞌin ndó.
15 Ña xíxi ni̱vi ta ña kíꞌvi yuꞌu̱ na, ta o̱n vása ndása ña nduu ni̱vi na ya̱kua̱ no̱o̱ Ndios. Ta to̱ꞌon ña o̱n váꞌa va̱xi yuꞌu̱ ni̱vi, ta ñayóꞌo ndása ña nduu ni̱vi na ya̱kua̱ no̱o̱ Ndios.
16 Ndiꞌi ndóꞌó ni̱vi na yóo so̱ꞌo, xíni̱ ñóꞌó chikaa̱ so̱ꞌo ndó ña káꞌa̱n i̱ xíꞌin ndó ―káchí ta̱Jesús xíꞌin na.
17 Tá sa̱ndakoo ra ni̱vi yóꞌo, ta ni̱ki̱ꞌvi ra veꞌe, ta naxíka xíꞌin ra ni̱nda̱ka̱ to̱ꞌon ñaꞌá na yukía̱ káchí cuento yóꞌo ña sa̱náꞌa ra.
18 Ta ni̱ka̱ꞌa̱n ra xíꞌin na:
―¿Án ñii ki̱ꞌva nda̱tán yóo inka̱ ni̱vi, saá yóo ndóꞌó? ¿Án ta̱ꞌán kunda̱a̱ ini ndó? Ndiꞌi ña xíxi ni̱vi ta kíꞌvi ña yuꞌu̱ na, ta o̱n vása ndása ña ña nduu na ni̱vi ya̱kua̱ no̱o̱ Ndios.
19 Ña xíxi ni̱vi o̱n vása xáa̱ ña níma̱ na, kuiti xáa̱ ña ti̱xin na, ta saá yáꞌa ña xíta̱ ña ―káchí ra.
Xíꞌin to̱ꞌon yóꞌo ta̱Jesús káchí ra ndiꞌi ña xíxi ni̱vi ñandii kúu ña.
20 Ta ni̱ka̱ꞌa̱n ka̱ ra xíꞌin na:
―Ña o̱n váꞌa va̱xi níma̱ ni̱vi kúu ña ndása ña nduu ni̱vi na ya̱kua̱ no̱o̱ Ndios.
21 Chi ndiꞌi ña o̱n váꞌa xáni ini ni̱vi káku ña níma̱ na. Ta chíndaꞌá ña na keꞌé na ndiꞌi saá no̱o̱ ña o̱n váꞌa, ña kúu ña kíꞌvi ta̱a kua̱chi ñoyívi xíꞌin inka̱ ñaꞌa̱ ñá o̱n si̱ví kúu ñásíꞌí ra, án kíꞌvi ñaꞌa̱ kua̱chi ñoyívi xíꞌin inka̱ ta̱a ta̱ o̱n si̱ví kúu yii̱ ñá, xíꞌin ndiꞌi inka̱ no̱o̱ ñakini ña kéꞌé ni̱vi xíꞌin inka̱ ñaꞌa̱ án ta̱a, xíꞌin kua̱chi ña xáꞌni ni̱vi inka̱ ni̱vi,
22 xíꞌin ña kísa kuíꞌná na, ta xíꞌin ña kóni na kukomí na ndiꞌi ñakuíká, ta xíꞌin ña kéꞌé na ndiꞌi saá no̱o̱ ña o̱n váꞌa, ta xíꞌin ña sándáꞌví na ni̱vi, ta xíꞌin ña nda̱ loꞌo o̱n vása násita xíꞌin mi̱i na no̱o̱ ña kéꞌé na ña o̱n váꞌa, ta xíꞌin ña kísa kuíni̱ na, ta xíꞌin ña káꞌa̱n vatá na, ta xíꞌin ña kúsii̱ ini na kísa káꞌno xíꞌin mi̱i na, ta xíꞌin ña xáni ini na ndiꞌi no̱o̱ ña o̱n vása ndáya̱ꞌví.
23 Ndiꞌi ña o̱n váꞌa yóꞌo va̱xi ini ni̱vi ta ndása ña nduu na naya̱kua̱ no̱o̱ Ndios ―káchí ta̱Jesús.
Ñayóꞌo káꞌa̱n xa̱ꞌa̱ ñii ñaꞌa̱ ñá ki̱xi xíká
ta ka̱ndixa ñá ta̱Jesús
(Mt. 15:21-28)
24 Ta ke̱e ta̱Jesús xíꞌin naxíka xíꞌin ra, ta kua̱ꞌa̱n na ñii xiiña no̱o̱ yóo yatin ñoo Tiro xíꞌin Sidón. Ni̱ki̱ꞌvi ra ñii veꞌe, ta o̱n xi̱in ra ña koni̱ ni̱vi míchí yóo ra, ta ni̱‑kivi koo seꞌé ra no̱o̱ na.
25 Ta ñii ñaꞌa̱, yóo ñii ñáloꞌo sa̱ꞌya ñá, ta kómí ñáloꞌo yóꞌo níma̱ ndiva̱ꞌa. Tá ñaꞌa̱ yóꞌo xi̱ni̱ ñá míchí yóo ta̱Jesús, ta ki̱xaa̱ ñá ta xi̱kuxítí ñá no̱o̱ ra.
26 Ñii ñaꞌa̱ o̱n si̱ví ñájudía kúu ñá, naveꞌe ñá ke̱e na ñoo Grecia, ta ka̱ku ñá ñoo Siria Fenicia. Ta xa̱ku ndáꞌví ñá no̱o̱ ta̱Jesús tava ra níma̱ ndiva̱ꞌa sáxo̱ꞌvi̱ sa̱ꞌya ñá.
27 Ta ni̱ka̱ꞌa̱n ra xíꞌin ñá:
―Siꞌna xíni̱ ñóꞌó taxi ndi̱ ña kuxu sa̱ꞌya ndi̱ nda̱ xáa ini na, saá chi o̱n vása va̱ꞌa tava ni̱vi si̱ta̱ va̱ꞌa ña xíxi sa̱ꞌya na, ta sakana na ña no̱o̱ tí ina kuxu rí ña ―káchí ra.
28 Ta nda̱kuii̱n ñá:
―Ndixa, Tata. Ta saá ni, tí ina ñóꞌo ti̱xin mesa xíxi rí ña cha̱chi ña sáko̱yo naválí no̱o̱ ñoꞌo̱ ―káchí ñá.
29 Ta ta̱Jesús ni̱ka̱ꞌa̱n ra:
―Xa̱ꞌa̱ to̱ꞌon ñava̱ꞌa nda̱kuii̱n ún, vitin noꞌo̱ ún veꞌe ún, xa ke̱e níma̱ ndiva̱ꞌa ña sa̱xo̱ꞌvi̱ sa̱ꞌya ún.
30 Ta na̱xaa̱ ñá veꞌe ñá, ta kándúꞌu̱ sa̱ꞌya ñá no̱o̱ xi̱to, o̱n ko̱ó ka̱ níma̱ ndiva̱ꞌa kómí ñá.
Ñayóꞌo káꞌa̱n xa̱ꞌa̱ ta̱Jesús ki̱vi̱ sa̱ndúva̱ꞌa ra
ñii ta̱a sóꞌó ta ñíꞌí ra
31 Ta saá ke̱e ta̱Jesús ñii xiiña yóꞌo no̱o̱ yóo yatin ñoo Tiro ta ni̱yaꞌa yatin ra ñoo Sidón, ta kua̱ꞌa̱n ra ni̱yaꞌa ra ñii xiiña na̱ní ña Decápolis, ta ni̱xaa̱ ra yatin mi̱ni Galilea.
32 Ta ñii ta̱a ta̱sóꞌó ta ñíꞌí ra kua̱ꞌa̱n ra xíꞌin sava ni̱vi, ta ki̱xaa̱ na ta ndu̱kú na no̱o̱ ta̱Jesús ña chinóo ra ndaꞌa̱ ra ta̱yóꞌo xa̱ꞌa̱ ña sandaꞌa ñaꞌá ra.
33 Ta ta̱Jesús ta̱va síín ra ta̱sóꞌó yóꞌo, ta chi̱kaa̱ ra nduku ndaꞌa̱ ra ini so̱ꞌo ta̱yóꞌo. Ta chi̱kaa̱ ra tási̱i yuꞌu̱ ra no̱o̱ nduku ndaꞌa̱ ra ta chi̱so ra tási̱i yóꞌo no̱o̱ yáa̱ ta̱sóꞌó ta̱ñíꞌí.
34 Ta na̱koto ndaa ta̱Jesús ñoyívi ni̱no, ta siꞌna ñii kónó va̱ꞌa ta̱va ra ta̱chi̱ ra, ta ni̱ka̱ꞌa̱n ra to̱ꞌon yóꞌo:
―¡Efata!
To̱ꞌon aramaico yóꞌo káchí ña: ¡Ná no̱na̱!
35 Ta ni̱ka̱ꞌa̱n ra saá, ta xa̱ndi̱ko̱n ni̱xo̱na̱ so̱ꞌo ta̱yóꞌo, ta ndu̱va̱ꞌa yáa̱ ra, ta kúchiño kixáꞌá va̱ꞌa káꞌa̱n ra.
36 Ta ta̱Jesús xa̱ꞌnda chiño ra no̱o̱ na xi̱ni ña ke̱ꞌé ra, ña o̱n ndato̱ꞌon na xíꞌin nda̱ ñii ni̱vi ndasaá nda̱ꞌa ta̱yóꞌo. Vará ni̱ka̱ꞌa̱n ka̱ ra xíꞌin na ndúkú ra ñayóꞌo no̱o̱ na, ta saá ni, ndu̱xa̱ nda̱to̱ꞌon na xíꞌin inka̱ ni̱vi ndasaá ndu̱va̱ꞌa ta̱sóꞌó.
37 Ta na̱kaꞌnda ní ini na ndóo na, káchí na saá:
―Ta̱yóꞌo kéꞌé ra ndiꞌi ñava̱ꞌa. Sándaꞌa ra nasóꞌó ta va̱ꞌa xíni̱ so̱ꞌo na, ta nañíꞌí va̱ꞌa káꞌa̱n na ―káchí na.