8
Ñayóꞌo káꞌa̱n xa̱ꞌa̱ ta̱Jesús ki̱vi̱ ta̱xi ra xi̱xi ko̱mi̱ mil ni̱vi
(Mt. 15:32-39)
Ñii ki̱vi̱ na̱kutáꞌan kua̱ꞌa̱ ní ni̱vi xíꞌin ta̱Jesús. Ta o̱n ko̱ó ña kuxu na, ta ta̱Jesús ka̱na ra naxíka xíꞌin ra va̱xi na no̱o̱ ra, ta ni̱ka̱ꞌa̱n ra xíꞌin na, káchí ra saá:
―Kúndáꞌví ní ini i̱ xíni i̱ ni̱vi, chi xa u̱ni̱ ki̱vi̱ ndóo na yóꞌo ta o̱n ko̱ó ña kuxu na. Xíꞌi̱ ní na so̱ko, ta o̱n xi̱in i̱ tiꞌví i̱ na noꞌo̱ na ko̱to̱ kivi̱ ndu̱ú na yichi̱, chi sava na ki̱xi na xíká ní ―káchí ra.
Ta nda̱kuii̱n naxíka xíꞌin ra:
―¿Míkía̱ sata yó si̱ta̱ va̱ꞌa kuxu ndiꞌi nani̱vi, chi vi̱chí ní káa yóꞌo? ―káchí na.
Ta ni̱nda̱ka̱ to̱ꞌon ta̱Jesús naxíka xíꞌin ra:
―¿Ndasaá si̱ta̱ va̱ꞌa kómí ndó?
―Yóo u̱xa̱ si̱ta̱ va̱ꞌa ―káchí na.
Ta saá ni̱ka̱ꞌa̱n ra xíꞌin ni̱vi kundo̱o ndiꞌi na no̱o̱ ñoꞌo̱. Ta ki̱ꞌin ra u̱xa̱ si̱ta̱ va̱ꞌa yóꞌo, ta ni̱ka̱ꞌa̱n ra, káchí ra saá:
―Tata Yivá yó Ndios, táxaꞌvi ñaꞌá ún ta̱xi ún ñaxíxi.
Ta ta̱ꞌví ra si̱ta̱ va̱ꞌa yóꞌo, ta ta̱xi ra ña ndaꞌa̱ naxíka xíꞌin ra, ta nayóꞌo na̱taxi na ña ndaꞌa̱ ni̱vi kuxu na. Ta yóo sava tia̱ká válí, ta ni̱ka̱ꞌa̱n ra táxaꞌvi ñaꞌá Ndios, ta ta̱xi ra rí ndaꞌa̱ naxíka xíꞌin ra ña taxi na rí ndaꞌa̱ ni̱vi kuxu na. Ta na̱ni xi̱xi ndiꞌi ni̱vi nda̱ ni̱xaa ini na. Ta naxíka xíꞌin ta̱Jesús na̱kiꞌin na u̱xa̱ chikiva si̱ta̱ va̱ꞌa xíꞌin tia̱ká ña ki̱ndo̱o ndoso. Ta ndiꞌi na xi̱xi yóꞌo xi̱kuu na ko̱mi̱ mil ni̱vi. Ta ta̱Jesús ni̱ka̱ꞌa̱n ra ni̱nda̱yi ra ni̱vi yóꞌo, ta kua̱noꞌo̱ na. 10 Ta saá nda̱a ra tón barco xíꞌin naxíka xíꞌin ra, ta kua̱ꞌa̱n ra ñii xiiña na̱ní ña Dalmanuta.
Ñayóꞌo káꞌa̱n xa̱ꞌa̱ nafariseo
ki̱vi̱ ndu̱kú na ñii milagro no̱o̱ ta̱Jesús
(Mt. 16:1-4; Lc. 12:54-56)
11 Ta nafariseo ki̱xaa̱ na no̱o̱ ta̱Jesús. Ta káꞌa̱n na to̱ꞌon kuáchí xíꞌin ra ña kóni na koto ndoso na ra, káchí na saá:
―Keꞌé ún ñii milagro ña kunda̱a̱ ini ndi̱ tá ndixa Ndios ti̱ꞌví yóꞌó.
12 Ta ta̱Jesús ñii kónó va̱ꞌa ta̱va ra ta̱chi̱ ra, ta ni̱ka̱ꞌa̱n ra xíꞌin na:
―¿Nda̱chun ndúkú ndóꞌó ña keꞌé i̱ ñii milagro koto ndó?, chi xa ni̱keꞌé i̱ kua̱ꞌa̱ ní milagro. Ndixa káꞌa̱n i̱ xíꞌin ndó, o̱n keꞌé ka̱ i̱ inka̱ milagro no̱o̱ ndó.
13 Ta saá ta̱Jesús sa̱ndakoo ra na, ta tuku nda̱a ra tón barco, kua̱ꞌa̱n ra inka̱ xiiña no̱o̱ mi̱ni.
Ñayóꞌo káꞌa̱n ta̱Jesús nda̱to̱ꞌon ra
xa̱ꞌa̱ ña o̱n váꞌa sánáꞌa nafariseo
(Mt. 16:5-12)
14 Ta ke̱e naxíka xíꞌin ta̱Jesús kua̱ꞌa̱n na xíꞌin tón barco yóꞌo, ta na̱ndoso na kuniꞌi na si̱ta̱ va̱ꞌa ko̱ꞌo̱n na, kuiti ñii la̱á si̱ta̱ va̱ꞌa nákaa̱ ndíso na kua̱ꞌa̱n na. 15 Ta ni̱ka̱ꞌa̱n ta̱Jesús xíꞌin na:
―Koto va̱ꞌa ndó, o̱n nakiꞌin ndó levadura* nafariseo, xíꞌin levadura ta̱Herodes ―káchí ra.
16 Ta ni̱ka̱ꞌa̱n naxíka xíꞌin ra xíꞌin táꞌan na, káchí na saá:
―Káꞌa̱n ra saá xíꞌin yó chi o̱n ko̱ó si̱ta̱ va̱ꞌa níꞌi yó.
17 Ta ku̱nda̱a̱ ini ta̱Jesús yukía̱ ni̱ka̱ꞌa̱n xíꞌin táꞌan na, ta káchí ra saá xíꞌin na:
―¿Nda̱chun káꞌa̱n xíꞌin táꞌan ndó: “O̱n ko̱ó si̱ta̱ va̱ꞌa níꞌi yó”, káchí ndó? ¿Án o̱n vása xíni̱ ndó, ta kúnda̱a̱ ini ndó? ¿Nda̱chun toon ní ini ndó ta o̱n xi̱in ndó kandixa ndó? 18 Yóo nduchu̱ no̱o̱ ndó ta o̱n vása xíto ndó. Yóo so̱ꞌo ndó ta o̱n vása xíni̱ so̱ꞌo ndó. ¿Án o̱n vása nákáꞌán ndó ña xi̱ni ndó? 19 Tá ta̱ꞌví i̱ o̱ꞌo̱n si̱ta̱ va̱ꞌa ña xi̱xi o̱ꞌo̱n mil ni̱vi, ¿ndasaá chikiva sa̱kutú ndó si̱ta̱ va̱ꞌa ña ki̱ndo̱o ndoso na̱kiꞌin ndó?
―U̱xu̱ o̱vi̱ chikiva si̱ta̱ va̱ꞌa na̱kiꞌin ndi̱ ―káchí na, nda̱kuii̱n na.
20 ―Tá ta̱ꞌví i̱ u̱xa̱ si̱ta̱ va̱ꞌa xa̱ꞌa̱ na ko̱mi̱ mil ni̱vi, ¿ndasaá chikiva sa̱kutú ndó si̱ta̱ va̱ꞌa ña ki̱ndo̱o ndoso na̱kiꞌin ndó? ―káchí ra.
Ta nda̱kuii̱n na:
―U̱xa̱ chikiva na̱kiꞌin ndi̱.
21 Ta ni̱ka̱ꞌa̱n ra xíꞌin na:
―Ta saá ni, ¿án nda̱ vitin o̱n ki̱ví kunda̱a̱ ini ndó?
Ñayóꞌo káꞌa̱n xa̱ꞌa̱ ta̱Jesús ki̱vi̱ sa̱ndaꞌa ra
ñii ta̱kuáá ñoo Betsaida
22 Ta ki̱xaa̱ na ñoo Betsaida, ta ñii ta̱a ta̱kuáá nduchu̱ no̱o̱ kua̱ꞌa̱n ra xíꞌin ni̱vi, ta ki̱xaa̱ na no̱o̱ ta̱Jesús, ta xa̱ku ndáꞌví na no̱o̱ ra ña to̱nda̱a ndaꞌa̱ ra ta̱kuáá ña nakoto nduchu̱ no̱o̱ ra. 23 Ta ta̱Jesús ti̱in ra ndaꞌa̱ ta̱kuáá ta kua̱ꞌa̱n ra xíꞌin ra, ke̱e ra nda̱ no̱o̱ ñoo loꞌo yóꞌo. Tá chi̱nóo ta̱Jesús tási̱i yuꞌu̱ ra nduchu̱ no̱o̱ ta̱kuáá, ta chi̱nóo ra ndaꞌa̱ ra sa̱ta̱ ta̱yóꞌo, ta ni̱nda̱ka̱ to̱ꞌon ta̱Jesús ra:
―¿Án xa va̱ꞌa xíto ún vitin?
24 Ta nda̱níꞌi ra no̱o̱ ra xíto ra, ta ni̱ka̱ꞌa̱n ra xíꞌin ta̱Jesús:
―Xíto i̱ nata̱a, nda̱tán káa yito̱n saá káa na, ta xíka na ―káchí ra.
25 Ta tuku ni̱to̱nda̱a ndaꞌa̱ ta̱Jesús sa̱ta̱ nduchu̱ no̱o̱ ta̱yóꞌo. Ta ni̱xo̱na̱ nduchu̱ no̱o̱ ra, ta ndu̱va̱ꞌa ra, ta̱nda̱ va̱ꞌa xíto káxín ra ndiꞌi ña yóo. 26 Ta ta̱Jesús ti̱ꞌví ra ta̱yóꞌo kua̱noꞌo̱ ra veꞌe ra, ta káchí ra saá xíꞌin ra:
―O̱n ki̱ꞌvi ún ñoo loꞌo yóꞌo, ta o̱n ndato̱ꞌon ún xíꞌin ni̱vi ndasaá nda̱ꞌa ún.
Ñayóꞌo káꞌa̱n xa̱ꞌa̱ ta̱Pedro ki̱vi̱ ni̱ka̱ꞌa̱n ra ndí ta̱Jesús kúu Cristo ta̱ ti̱ꞌví Ndios saka̱ku ni̱vi ñoyívi yóꞌo
(Mt. 16:13-20; Lc. 9:18-21)
27 Ta ke̱e ta̱Jesús kua̱ꞌa̱n ra xíꞌin naxíka xíꞌin ra ñii xiiña no̱o̱ yóo yatin ñoo Cesarea Filipo. Tá kua̱ꞌa̱n ra yichi̱, ni̱nda̱ka̱ to̱ꞌon ra naxíka xíꞌin ra:
―¿Yukía̱ káchí ni̱vi xa̱ꞌa̱ i̱ yu kúu i̱?
28 Ta nda̱kuii̱n na, káchí na saá:
―Sava ni̱vi káꞌa̱n yóꞌó kúu ún ta̱Juan ta̱ sa̱kuchu ni̱vi. Sava na káꞌa̱n yóꞌó kúu ún ta̱profeta Elías, ta inka̱ na káꞌa̱n yóꞌó kúu ún inka̱ ta̱profeta ta̱ xi̱taku̱ xi̱na̱ꞌá.
29 Ta ni̱nda̱ka̱ to̱ꞌon ra na:
―Ta mi̱i ndó, ¿yukía̱ káchí ndó yu kúu i̱?
Ta nda̱kuii̱n ta̱Pedro, ni̱ka̱ꞌa̱n ra:
―Yóꞌó kúu Cristo, ta̱a ta̱ ti̱ꞌví Ndios saka̱ku ni̱vi ñoyívi yóꞌo.
30 Ta ta̱Jesús ni̱ka̱ꞌa̱n ra xíꞌin na:
―Ta o̱n ka̱ꞌa̱n ndó xíꞌin nda̱ ñii ni̱vi yu kúu i̱.
Ñayóꞌo káꞌa̱n xa̱ꞌa̱ ta̱Jesús ndáto̱ꞌon ra ña kaꞌni na ra
(Mt. 16:21-28; Lc. 9:22-27)
31 Ta saá ki̱xáꞌá ta̱Jesús ndáto̱ꞌon ra xíꞌin naxíka xíꞌin ra ki̱vi̱ va̱xi naxi̱kua̱ꞌa̱ no̱o̱ najudío, xíꞌin na sánáꞌa nda̱yí Ndios xíꞌin nanáꞌno no̱o̱ nasu̱tu̱ o̱n kuaꞌa na kandixa na ra ta saxo̱ꞌvi̱ ní na ra. Ta kaꞌni na ra, ta ki̱vi̱ u̱ni̱ nataku̱ ra, keꞌé Ndios. 32 Ta ni̱ka̱ꞌa̱n káxín ra xíꞌin na xa̱ꞌa̱ ña xo̱ꞌvi̱ ra. Ta ta̱Pedro ta̱va síín ra ta̱Jesús, ta ki̱xáꞌá ni̱na̱a ra xíꞌin ta̱Jesús xa̱ꞌa̱ ña ni̱ka̱ꞌa̱n ra. 33 Ta ndi̱kó koo ta̱Jesús xíto ra no̱o̱ naxíka xíꞌin ra, ta ni̱ka̱ꞌa̱n ra xíꞌin ta̱Pedro, káchí ra saá:
―¡Kutaꞌa ún no̱o̱ i̱, ñandiva̱ꞌa káꞌno! Ta yóꞌó ta̱Pedro o̱n vása xáni ini ún nda̱tán xáni ini Ndios. Ta kuiti xáni ini ún nda̱tán xáni ini ni̱vi ―káchí ta̱Jesús xíꞌin ta̱Pedro.
34 Ta saá ka̱na ta̱Jesús ndiꞌi ni̱vi va̱xi na no̱o̱ ra, ta ka̱na ra naxíka xíꞌin ra, ta ni̱ka̱ꞌa̱n ra xíꞌin na:
―Ndiꞌi ni̱vi na kóni kundiko̱n yi̱ꞌi̱ xíni̱ ñóꞌó sandakoo na ndiꞌi ña káchí ini mi̱i na, ta kuso̱kó na tón cruz mi̱i na ta kundiko̱n na sa̱ta̱ i̱. 35 Ndiꞌi ni̱vi na ndasaá kuiti ndúkú ña kutaku̱ va̱ꞌa na ñoyívi yóꞌo, ta o̱n xi̱in na xo̱ꞌvi̱ na xa̱ꞌa̱ i̱, ta nayóꞌo o̱n kuchiño na kutaku̱ na xíꞌin Ndios. Ta ni̱vi na o̱n vása ndíꞌi ini ndukú kutaku̱ va̱ꞌa na ñoyívi yóꞌo, xa̱ꞌa̱ ña kundiko̱n na yi̱ꞌi̱ ta ndato̱ꞌon na to̱ꞌon i̱ xíꞌin ni̱vi, nayóꞌo kúu ni̱vi na kutaku̱ xíꞌin i̱. 36 Tá kómí ni̱vi ndiꞌi ñakuíká ñoyívi yóꞌo, ta o̱n vása táku̱ ndinoꞌo na no̱o̱ Ndios, ta nda̱ ma̱ni̱ kúu ña. 37 Saá chi o̱n kuchiño na chaꞌvi na xíꞌin ndiꞌi ñakuíká kómí na xa̱ꞌa̱ ña kutaku̱ na xíꞌin Ndios. 38 Kua̱ꞌa̱ ní ni̱vi na táku̱ vitin kúu na o̱n váꞌa, na o̱n vása kándixa Ndios. Ta saá tá yóo ni̱vi na kúkaꞌan no̱o̱ xa̱ꞌa̱ yi̱ꞌi̱ xíꞌin xa̱ꞌa̱ to̱ꞌon i̱ no̱o̱ inka̱ ni̱vi, ta saá yi̱ꞌi̱, ta̱a ta̱ ki̱xi no̱o̱ Ndios, kukaꞌan no̱o̱ i̱ xa̱ꞌa̱ nayóꞌo no̱o̱ Ndios ki̱vi̱ ña ndikó i̱ ñoyívi yóꞌo xíꞌin ndiꞌi ndee̱ ña va̱ꞌa ña yéꞌe ña kómí Yivá i̱ Ndios, ta kixaa̱ naángel yi̱i̱ xíꞌin i̱ ―káchí ta̱Jesús xíꞌin na.
* 8:15 Levadura kúu ña yiyá ña sánaño yuxa̱n. 8:34 To̱ꞌon kuso̱kó na tón cruz mi̱i na kóni kachí ña: Xíni̱ ñóꞌó koo tiꞌva ni̱vi ña xo̱ꞌvi̱ na ta ndákuiti kivi̱ na xa̱ꞌa̱ ña ndíko̱n na ta̱Jesús.