20
Pa' ƚet'unha'x in tenek'enhei pa' Jesús.
(Mateo 21:23-27; Marcos 11:27-33)
Qa ƚunye'jkii iye pakha'aj pa' ewi'ƚ neƚuji' pa' Jesús in mexe yijatshen pa'aj pe' jukhew ke' qi witlijtsitjiyifi qa nifeli'm eke' ƚe'sits wi'tlijei, qa namets pa'aj pekhewe' tenek'enhe'yij pe' pa'il qa pe' i'nq'ijatshenij ke' Moisés ƚe'lijei qa pekhewe' iye tenek'enheiji' ha' witset.* Pekhewe'en qa nifaakan pa'aj pa' Jesús, qa yit'ijets pa'aj: —¿Pa'n ƚunye'j pa' witt'unha'x ta'ƚets in ƚaqsiijkii aka'an? ¿Pa'n ƚii pa' tenek'enhei neƚisij aka'an qu' aqsiijkii?— Qa yeku'ƚ pa'aj pa' Jesús: —Yakhap ji'jek qu' k'afaakani'ƚij pa'qu' ewi'ƚe', qa' enfeli'ƚ ye'm: In wenqimpuujinkii ka' Juan, ¿me ta'ƚets na' Dios, me i'nƚi'i ene' jukhewƚe?— Ma' qa wapilij wetju'ƚ pa'aj in iyetijju', qa yit'ijju': —Qu' jintittaxijets nukin pa' Dios, ma' qa nit'ij inwets: “¿Inhats'ekek in nite' ƚ'ek'eni'ƚets?” Qa nite' ƚeke' iye qu' jintit'ijets qu' enewe'ye' jukhewƚe qu' nata'ƚets, qe qu' jintit'ijets ma' qa jinijele'ejkii ne' utel qu' jinilanju'ha, qe enewe'en week yumti in yijaa'ija ka' Juan in profeta.—* Ma' qa in yeku'ƚ pa'aj pekhewe'en, qa yit'ijets in nite' nikfe'lets pa' ta'ƚets in inqimpuujinkii ka' Juan. Qa pa' Jesús qa yeku'ƚ pa'aj: —Yakhap ji'jek qa'nte' k'efeli'iƚi'm nakha' hata'ƚijets aka' yit'unha'x in haqsiijkii aka'an.—
Pe' uƚ'ets witq'ithayinenheyij pa' uwaket.
(Mateo 21:33-44; Marcos 12:1-11)
Ma' qa hik pakha'aj qa yit'ijets iye pa'aj pekhewe' jukhew qa efuts aka' yejeyumtshenijupi': —Ewi'ƚ pa' jukhew yeni'ju' pa' ƚeq'ejinqa'wet pa' uwaket. Ma' qa yatkinheninets pekhewe' jukhew qa' hikpe' nejeƚets qa qu' netei qa' niwjafiti'ƚje'm. Ma' qa ik pa'aj qa yamii pa' toxii witset qa yape'eikii pa'aj.* 10 Qa in yamets in tei qa yukinii pa' ewi'ƚ ƚeqejkunenek pekhewe' jukhew qu' niyinijets pa' uja'xek pekhewe' qu' ƚekheweli'ijek pa' t'enheiju'. Pe' jukhew qa yilanje'mkii pa' wit'ukinektax qa yipilhenin iye, ham tisi'ij. 11 Qa yukintax iye pakhap iye ƚeqejkunenek, qa hik ƚeqfenyejeyij iye in qi in yilanje'mkii iye, tejitheyetskii qa yipilhenin iye, ham tisi'ij iye. 12 Qa yukintax iye pakhap iye ma' qa hats wetshetk'ewi'ƚ, qa pakha'an qa yeqfe'meten iye pa'aj, qa yiwutshenfik'i pa'aj. 13 Qa yit'ij pa' yatsat'axij pa' uwaket: “¿Paa's qu' yeqfenye'ji'ij? Ye'ehe, nakha' yaa'sija qi in hisu'un qu' hukinii iye, axe'm qu' hik nakha'ye' qu' niwqinhetji' qa' netk'enets.”* 14 Pekhewe' jukhew in yi'wen iye pa'aj, qa yit'ijju' pa'aj: “Hik nakha' qu' naya'xtaxij hatse' ha'ne ƚeq'ejinqa'wet. Jitalan hats'inha qa' inekhewele' qu' jinatsat'etsijha hatse' ha'ne ƚ'ejinqa'wet.”* 15 Ma' qa t'eku'mi' pa'aj qa yeka'xik'uifik'i pa' ƚ'ejinqa'wet, ma' qa yilan pa'aj.— Qa yit'ijets pa'aj pa' Jesús pekhewe' jukhew qa efuts: —Ye'ehe, ¿qa pa'n qu' ƚeqfenye'ji'ij hatse' pa' yatsat'axij pa' uwaket pekhewe'en? 16 Namii hatse' qa' nanlanju' pekhewe' jukhew, qa pa' uwaket qa' netisij pekhewepe' iye.— In yepi'ye' ek'i pa'aj aka'an pe' jukhew qa efuts iye, qa yit'ijju': —Hasu'uj qek nana'l pa'qu' ƚunye'je' kakha'an.—* 17 Pa' Jesús qa yejeƚ ji'teje'mkii pa'aj, qa yit'ij: —¿Qa pa'n ikji' ek kakha' yit'ij ke' hats we'nika'ajji' Dios ƚe'lijei, in yit'ij: “Ne' ute yuten qa yiwu'mfik'i nekhewe' niihinpha'm ne' wititsi', hane'ej qa hats ewi'ƚ ute les in weju'ƚij in teniihinijpha'm ne' wititsi'”?(Sal 118:22)* 18 Week pakha' qu' nilantaxifi qa' nanamipji' ene' ute qa' nenepƚetju' ƚenutsik'i, qa ene'ƚe ute pa'qu' nanamipji' qa' niƚipipinhetji'ha.—* 19 Qa hik pakha'aj pekhewe' tenek'enhe'yij pe' pa'il qa pe' i'nq'ijatshenij iye ke' Moisés ƚe'lijei qa nilithiyu'taxets pa'aj qu' net'eku'mi' pa' Jesús, qe nikfe'lik'i aka' iyetij pa'aj pa' Jesús in t'ejuiƚe'ets pekhewe'en. Qa nijiweiƚi'iju'ƚ pa'aj pe' jukhew.*
T'ejuyets pe' wekwek in tajaikii.
(Mateo 22:15-22; Marcos 12:13-17)
20 Qa pe' tenek'enhe'yij pe' pa'il qa pe' i'nq'ijatshenij ke' Moisés ƚe'lijei, ma' qa yejeƚijupkii pa'aj. Ma' qa yukinii pa'aj pe' uja'x qa' notjonketi'k'i qu' natsathen, qe qa' nitjuƚatij pe'qu' ƚe'lijeye' qe wo'taxii qu' uƚ'axi'ik'uyi' pa'qu' nit'ij qa' iwemetsaxe' qu' net'eku'mi' qa' netisij pakha' gobernador pa' witset.* 21 Pekhewe'en qa nifaakan pa'aj, qa yit'ijets: —Maestro, tsikfe'li'ƚets kekhewe' ƚit'ij qa ke' ƚi'nq'ijatshenij iye in yatsathenik'iha. Akha' week eqjunyejeyij iye ene' week. Akha' ƚinq'ijatshenijha pakha' yijaa'ija in ƚunye'j pa' ƚ'ikheyi'j pa' Dios.* 22 ¿Me ƚe'wisijupi' in jitajaninkii eke' wekwek qu' net'ejuyets pa' Roma ƚatata (César), me i'nƚi'i qu' nite' ƚe'wisi'ijupi'?—* 23 Pa' Jesús qa hatsƚe nikfe'lets in tewqeleiƚetaxik'ui pekhewe'en, qa yit'ijets pa'aj: 24 —Ets'ethini'ƚij ewi'ƚe' ƚ'astaki'ye' ne'ej denario. * ¿Ƚek ƚesi'nq'al ha'ne i'nji' qa ha'ne witii, ƚek ƚii iye?— Pekhewe'en qa yeku'ƚ pa'aj: —Pa' Roma ƚatata (César) ƚesi'nq'al.— 25 Qa pa' Jesús qa yit'ij: —Ye'ehe, qa' ƚisi'ƚij pa' Roma ƚatata (César) pekhewe' yatsat'etsƚi'ijek in Roma ƚatata, qa na' Dios qa pekhewe' yatsat'etsƚi'ijek in Dios.—* 26 Qa pakha'an qa ham pa'qu' nit'ij in iyet qu' net'ejuyiju'ƚ pekhewe' week in yepi'ye' pa'aj, ma' qekha niwq'axintaxij qu' net'eku'mi'. Qa qi in yitjuƚaxijpha'mkii, qa ham pa'qu' nit'ijju' pa'aj pekhewe' tewqeleiƚetaxik'ui.*
Pe' saduceol yumti pe' naxju' qu' nite' iƚiye' iye hatse'.
(Mateo 22:23-33; Marcos 12:18-27)
27 Ma' qa uja'x pe' saduceol namii qu' ni'wen pa'aj pa' Jesús. Pe' saduceol yit'ijetsek in nite' iƚii iye pe'qu' hats nanaxju'. Qa hik ta'ƚijupi' in nifaakanij pa'aj aka' ewi'ƚ ƚunye'jkii qa yit'ijets:* 28 —Maestro, pa' Moises'ik'i yika' ine'm pa'aj in yit'ij: “Pa'qu' jukhewe' qu' nawa'm qa mexe hamtax ƚelitsi'iƚ pe'qu' ƚewhe'ye'ye', qa pa' ƚek'inij i'nƚi'i qu' ƚamats'e qa' ƚewhe'ye'yi'ij pe' ƚewju'lelaxtax, ma' qa qu' nataltsa'yi'ƚ qa' ƚa'si'ij pa' ƚejefe'ik'i.”(Dt 25:5) 29 Na'l pa'aj pe' wetsjuk tatsai (7) witjefeye'k. Pa' yojo'oj in tewhe'yei qa wa'm pa'aj qa mexe hamtax ƚa'si'iƚ pe' ƚewhe'ye'tax. 30 Ma' qa ƚewhe'ye'ej iye pa'aj pa' te'weyiju'ƚ, qa wa'm iye pa'aj qa mexe hamtax iye ƚa'si'iƚ pekhe'en. 31 Qa pa' te'weiji' iye ƚeqewuk'u qa ƚewhe'ye'ej iye pa'aj qa hik ƚunye'j iye pa'aj, qa week in ƚunyejei pa'aj aka'an in naxju' pekhewe' wetsjuk tatsai (7) witjefeye'k, ham taltsayi'iƚ pe' efu. 32 Qa teke'lenju' qa wa'm iye pa'aj pe' efu'uk'i. 33 Qa hane'ej, qu' iƚiye' iye pe' hats naxtaxju', ¿pa'n ƚii pa'qu' namijfik'i qu' ƚewhe'yeyi'ijha pe' efu in hats week ƚewhe'ye'tsij pe' wetsjuk tatsai (7) witjefeye'k?— 34 Qa pa' Jesús qa yeku'ƚ pa'aj, qa yit'ij: —Enewe' hane'ej ƚahats'ij tewhe'yeiju'kii, qa testiiji'jij iye qu' netewhe'yeiju',* 35 qa pekhewe'ƚe hats jutsiqets qu' namets hatse' nakha' ink'ayik hatse' ƚahats'ij qa na' ƚiƚijii iye kekhewe' hats naxtaxju', qa hats nite' tewhe'yei hatse' nite' testi'yij iye qu' netewhe'yeiji'ijju',* 36 qe hats nite' ƚeke' qu' nawa'm hatse', hik qu' ƚunyejeye' ne' angelits. Pekhewe'en ƚelitsijha hatse' na' Dios qe ƚelitsij na' witiƚijii.* 37 Pe' hats naxtaxju' iƚii iye hatse', ka' Moises'ik'i i'nq'ijatshenij qa yenji' pa' ƚafaakanek qa yika'ajji pa' ƚunye'jkii pekhe' tujje'm pa'aj najkak ƚasi', in hik pakha'a' pa'aj in taya'yets nakha' Yatsat'ax'inij, ƚeqe Dios ka' Abraham, ka' Isaac qa ka' Jacob.(Ex 3:6)* 38 Nakha'an nite' ƚeqe Dios pe' naxju', qe ƚeqe Dios yijat'ij pe' iƚii, qe nakha'an week iƚiyi'm.—* 39 Qa uja'x pe' i'nq'ijatshenij ke' Moisés ƚe'lijei, qa yit'ijets pa'aj: —Maestro ¡hayits qa ƚ'asinik'iha kakha' ƚit'ij in ƚ'inku'ƚ!— 40 Ma' qa hik pakha'aj pa'aj qa hats wetjeyepunets qu' nanfaakanij iye pe'ye' iye.
¿Ƚek pakha' ta'ƚets pa' Cristo pe' ƚawa'mhitsik'i?
(Mateo 22:41-46; Marcos 12:35-37)
41 Ma' qa pa' Jesús qa nifaakanek pa'aj, qa yit'ijets: —¿Pa'n ƚunye'j in titijiti'yijets pa' Cristo qu' ƚa'se' ka' David'ik'i?* 42 Ka' David'ik'i hik kakha'ija in yit'ij qa yika'ajji' na' ƚafaakanek Salmos, in yit'ij: “Pa' Yatsat'ax'inij yit'ijets pa' Yatsat'axyij: ‘Niju' ni'iju' ha'ne ts'iyayik'i,* 43  ipƚu'ui qu' hentaxiiju' ne' week ejuihifets ne' ef'iyei.’ ”(Sal 110:1) 44 Ma' hayits, ka' David'ik'i in yit'ijets: “Yatsat'axyij,” ¿qa pa'n ƚunye'j in wenit'ijets qu' ƚa'se'?—*
Jesús qa iyetij pe' i'nq'ijatshenij pe' Moisés ƚe'lijei.
(Mateo 23:1-36; Marcos 12:38-40; Lucas 11:37-54)
45 Week pekhewe' jukhew qa efuts iye in mexe tek'enets pa'aj, qa yit'ijets pa'aj he' ƚ'ijatshenhei: 46 —Jeƚi'ƚiju'ƚ nekhewe' i'nq'ijatshenij ke' Moisés ƚe'lijei, nekhewe'en yisu'unƚe qu' nijalkisijkii ne' ƚ'uihitjiyits juffufuf, qa qi'ija iye in yisu'un qu' neniwqinhetji'ha qu' netniwetfelhiyi'm in neki'kii na'aj joofji'ju', wo'oiji' iye qu' na'nipji' ne'ej ƚots'oji'laxits ne'ej tenek'enhei nekhewe' witlijtsitjiyitsifi, wo'oiji' iye qu' na'nipji' ne'ej qitsji' ƚots'oji'laxits na'aj qi ƚekujiiji'.* 47 Nitka'mij iye ne' wikiihalei ne' ƚetsil. Qa yape'ejets iye qe iyin qe yisu'unƚe qu' ne'twenhetii ma' qa' netjumtaxtii qu' yijaayi'ija qu' nijayan na' Intata. Nekhewe'en les qu' qiye' qu' nattanithenhetii hatse'.—
* 20:1 Lc 4:18; 8:1; 9:22; 22:66; 19:47 * 20:6 Lc 7:29-30; 19:48; Mt 11:9 * 20:9 Is 5:1-7 * 20:13 Mt 17:5; Lc 3:22 * 20:14 Lc 16:16 * 20:16 Lc 19:27; Ro 3:4; 1Co 6:15; Ga 2:17 * 20:17 Lc 4:17; 18:31; 21:22,37; 24:44; Hch 4:11; Ef 2:20; 1P 2:4-7 * 20:18 Is 8:14-15; Dn 2:34-35,44-45; Ro 9:32-33; 1P 2:8 * 20:19 Mt 2:4; 20:18; 21:15; Lc 19:47; 21:12; 22:2; 23:10 * 20:20 Lc 6:7; 11:54; 14:1; 21:12; 24:20; Hch 3:13; Ro 8:32; Mt 27:2 * 20:21 Jn 3:2; Dt 1:17; 10:17; Mal 2:9; Hch 13:10; 18:25-26 * 20:22 Lc 2:1; 3:1; 6:9; 14:3; 20:24-25; 23:2; Mt 17:25; Ro 13:6-7 * 20:24 Ewi'ƚ denario, ƚajanye'j pa'aj pa'qu' jukhewe' in ewi'ƚ neƚu qu' net'ithayii. * 20:25 Mt 22:21 * 20:26 Lc 9:36; 14:4 * 20:27 Mt 22:46; Mr 12:34; Hch 23:6 * 20:34 Lc 16:8; 17:27 * 20:35 Hch 5:41; 2Ts 1:5; Mr 10:30 * 20:36 1Co 15:54-55; Ap 21:4; Sal 82:6; Mt 5:45; Ro 8:14,19; Ga 3:26 * 20:37 Ex 3:15-16; 4:5; Mt 1:2; Hch 3:13; 7:30-32 * 20:38 Ro 6:10-11; 14:7-8; 2Co 5:14-15; Ga 2:19-20; 1Ts 4:14; 5:10 * 20:41 Mt 1:1,17; Lc 1:27; Ro 1:3; Ef 5:2 * 20:42 Hch 1:20; 2:34-35; 1Co 15:25; He 1:13; 10:13; Lc 24:44 * 20:44 Ro 1:3-4 * 20:46 Mt 16:6; Lc 11:43