9
Ga buluyi ŋayi Djesu waŋan walalaŋ bitjarr, “Märr-yuwalk ŋarra ga dhuwal nhumalaŋ lakaramany. Wiripuny nhuma, ŋunhi nhuma ga dhärra dhuwal dhiyal malaŋur, yorrnha nhuma dhu dhiŋguŋuny, nhumany ŋathil dhu boŋguŋ nhäŋu God-Waŋarrwu Rom ŋayi dhu yarrupthurr ganydjarrmirr.”
Djesuw rumbalnydja wiripuŋuyinan djeŋarra'mirriyinan
The transfiguration of Jesus
Mäk 9.2-13
(Mathuyu 17.1-13; Luk 9.28-36)
Ga 6 walu djuḻkthurr, bala ŋayi Djesuynydja garr'yurra nhanŋuwuy ŋayi ŋunhi ḻurrkun'nhany ḻundu'mirriŋuny, Betanhany* ga Djayimnhany* ga Djonnhany,* bala walalany ŋayi maŋutji-warryurra marrtjinan bukulila mirithirra dhiŋgilila. Ga ŋunhalnydja ŋunhi bukuŋurnydja bala nhanŋu Djesuw rumbalnydja wiripuŋuyinan dhika latju'yinan maŋutjiŋurnydja walalaŋgal. Ga girriny' nhanŋu ŋunhi bitjarryi bili yan miḻŋ'-miḻŋdhurr watharrthinan dhika mirithinan, djuḻkmaraman ga ŋula yolkuŋ yolŋuwuŋ djämapuy watharrkunhawuy dhiyal ŋunhi munatha'ŋur wäŋaŋur ŋarakaŋur. Ga balanyamirriyyi bili yan bala maṉḏany märrmany' yolŋu maṉḏa Yilaydjany* ga Mawtjitjtja* maḻŋ'thurra ŋunhiliyiny walalaŋgal, bala maṉḏa gan waŋanan nhanukala Djesuwala.
Bala ŋayi Betany waŋanan Djesuwalnydja bitjarra, “Way Marŋgikunhamirr! Nhän dhuwandja manymaknha mirithirra maḻŋ'thurr napurruŋ muka. Ŋula balaŋ muka napurr dhu djäma ḻurrkun' warraw', nhumalaŋ, waŋganydja nhakun nhuŋuwuy, ga waŋganydja Mawtjitjku, ga waŋganydja Yilaydjaw.” Yurr ŋayiny ŋunhi Betany yaka marŋgi nhaltjarr ŋayi gan ŋunhi waŋan, bili ŋayiny ŋunhi, ga wiripuny maṉḏa ḻundu'mirriŋu maṉḏa mirithinan yan dhika barrarinany.
Bala ŋayiny dhunupan molnydja maŋan maḻŋ'thurra bala yan dhurrthurryurra walalany. Ga beŋuryiny ŋunhi maŋanŋurnydja rirrakaynydja dhawaṯthurr waŋanany gan bitjarra, “Dhuwaliyin ŋunhi ŋarrakuwuynydja Gäthu'mirriŋu, marrkapmirrnydja. Buthuru-bitjurrnydja walal gi nhanŋuwuynha yan.” Ga bitjarra ŋayi gan ŋunhi rirrakaynydja waŋan walalaŋgal. Ga dhäŋur beŋuryiny bala walalnydja ŋunhi ḻundu'mirriŋuny mala nhanŋu ḏawa'yurrnydja nhäŋalnydja ŋanyapinyan Djesunhan, ŋayipin gan dhärranany ŋunhiliyiny walalaŋgalnydja. Ga ŋunhi walal marrtjin wäŋgaŋalnydja roŋi'-ruŋiyinany yarru'-yarrupthurrnydja beŋuryiny ŋunhi bukuŋurnydja, bala ŋayi Djesuynydja waŋanan walalany mirithinan yan bitjarra, “Yaka yan nhuma dhu lakaramany ŋula yolkalnydja yolŋuwal ŋunhi nhä mala nhuma gan nhäŋal, ga bäy ŋayi dhu boŋguŋ Yolŋu Gäthu'mirriŋu walŋathi dhiŋganhaŋur.” 10 Bala bäyŋun yan walal ŋunhi ŋula yolkuny yolŋuw lakaranha ŋunhiŋuwuyyiny dhäwu. Yurr walal marrtjin waŋanhaminan ŋunhi yulŋuny nhä dhuwal mayali' ŋunhi balanyany gam', “Ŋarrany dhu boŋguŋ dhuwal walŋathi yan beŋurnydja moluŋurnydja.”
11 Bala walalnydja ŋunhi ḻundu'mirriŋuynydja mala nhanukal dhä-birrka'yurra Djesunhany bitjarra, “Nhaku walal ŋuli ga ŋunhi Rom-marŋgikunhamirriynydja mala yolŋuy walal bitjandja lakaram, ‘Yilaydja ŋathil dhu ŋurruŋuny buni.’ ”
12 Ga ŋayiny Djesuny buku-bakmaraŋal walalaŋ bitjarra, “Yuwalk walal gan ŋunhi bitjarryiny lakaraŋal ŋunhi ŋayiny ŋathil dhu Yilaydjany buni, märr ŋayi ŋathil dhu ŋäthilmirriyam waŋany dhukarrnydja yäkthun. Ga yaka yan nhuma dhuwal marŋgi ŋunhi ŋayi ga wiripuny dhäruk ŋunha waŋa, ŋunhi ŋayi dhu Yolŋuny Gäthu'mirriŋu mirithirra yan dhaŋga-ḏirryundja bili dhu ga ŋunhi yolŋuynydja walal ŋanya bukuy-ŋurrkaman, yakan walal dhu ga nhanŋu djälthirr.” 13 Yuwalk yan ŋarra dhu nhumalaŋ dhuwal lakaramany, “Bili muka ŋayiny ŋunhiyiny yolŋu Yilaydjany bunan, ga walalnydja yolŋuynydja walal bumar warray ŋanya, bitjan yan bili nhakun nhaltjarr walal wukirri nhanukalaŋuwuy ŋäthil.”
Djesuy ḏukmaraŋal yothuny ḏirramuny
Jesus heals a boy
Mäk 9.14-29
(Mathuyu 17.14-20; Luk 9.37-43)
14 Manymak, wäŋgaŋala walal marrtjin bala-a-a, Djesu ga ŋunhiwurryi malthunamirr mala nhanŋu ḻurrkun' yarru'-yarrupthurra balan wiripuwurruŋgala malthunamirriwal walalaŋgal, bala walal nhäŋala yolŋunhan walalany dharrwanhan, ga walal gan ŋunhi ŋunhiwurryi Rom-marŋgikunhamir mala dhä-ḏälthin waŋan walalaŋ ŋunhiliyi wiripuwurruŋ yolŋuw walalaŋ.
15 Ga ŋunhi walal nhäŋalnydja yolŋuynydja walal ŋanyanhany Djesunhany ŋayi gan marrtjinany räli, bala walal dhika mirithinan yan ṉirr'yurrnydja, bala yan walal waṉḏi'-waṉḏinan gumurr'yurra nhanŋu gumurr-ŋamathinan manapar.
16 Bala ŋayi Djesuynydja dhä-birrka'yurra ŋunhi ḻundu'mirriŋunhany mala nhanŋuwuy ŋayi bitjarra, “Wäy, nhäpuy nhuma ga dhuwal waŋanhamirrnydja dhä-ḏälthinyamirrnydja.”
17 Ga ŋayiny waŋganynha ḏirramu ŋunhiliyi malaŋur waŋanany nhanŋu buku-bakmaraŋalnydja bitjarra, “Marŋgikunhamirr, dhuwal ŋarra yothuny ŋarrakuwuy ŋarra gäŋal nhokal bili wakinŋuy birrimbirr ŋanya ŋuli ga dhuwal dhärukmiriwyam. 18 Ga wiripuny ŋayi ŋuli dhuwal ŋanya dhiyaŋiyi birrimbirr ŋayatham bala yan ŋurrkaman ŋanya munatha'lila, bala ŋayi ŋuli ga ḻirra-ḻäwunhamirra, ga dhurrwarakurrnydja ŋuli marrtji nhanukal ŋälnydja gatjkatjtjunna ga rumbalnydja nhanŋu ŋuli marrtji ḏälthirra, burrumunuŋdhirra. Ga waŋanany ŋarra gan dhuwal malthunamirrinhany mala nhuŋu dhawaṯmaranharawnydja dhiyakuny ŋunhi birrimbirrwuny, ga gulkurun.”
19 Bala ŋayiny Djesuny waŋanan bitjarr, “Nhä nhuma dhuwal yolŋuny walal? … märr-yuwalkthinyamiriw mala? Nhämunha'mirra ŋarra nhumalaŋgal dhu buluny nhina? Go rälin ŋanya gäŋu dhuwaliyiny yothunhany,” 20 bala yan walal gäŋala ŋanya ŋunhiyiny yothunhany Djesuwala. Ga ŋunhi ŋayi ŋuriŋiy yätjkurruynydja birrimbirryu nhäŋal Djesunhany, bala yan ŋayi dhunupan ŋunhi yothunhany rurr'rurryurra bala yan ŋurrkaŋala ŋanya munatha'lila, bala ŋayi marrtjin ŋunhi yothuny ḏur'yunminan ga dhurrwarakurrnydja marrtjin ŋälnydja gatjkatjtjurra.
21 Bala ŋayiny Djesuynydja dhä-birrka'yurra ŋunhiyiny bäpa'mirriŋunhany bitjarra, “Nhämunha'mirr ŋayi gan dhuwal bitjarryiny?” Ga ŋayiny ŋunhiyiny bäpa'mirriŋuny buku-bakmaraŋal bitjarr, “Dhuwandja ŋayi gan bitjarrnydja beŋur bili yan yothuŋur muka yan, ga yan bili-i-i ga dhuwanna bala. 22 Ga wiripuny ŋayi ŋuli ŋuriŋiyi yätjkurruy birrimbirryurr ŋurrkam ŋanya gurthalil, ga wiripuny gapulil, rakunygunhan ganha bitjana. Garray wuyurra linyalaŋ, ga guŋga'yurra. Ŋuli nhe ga ganydjarrnydja ŋayatham.”
23 Ga ŋayiny Djesuny waŋan bitjarr, “Nhaku nhe bitjarryiny waŋan. Ŋuli ŋayi ga ŋula yol yolŋu märr-yuwalkthirrnydja, ŋayiny dhu ŋunhi djäman bala yan.”
24 Ga dhunupan yan ŋayiny ŋunhi bäpa'mirriŋuny yatjurra waŋan, “Ŋarrany ga dhuwal märr-yuwalkthirr. Go guŋga'yurra ŋarrany, märr ŋarra dhu yakan nhuna märr-yuḻkthundja.”
25 Ga ŋunhi ŋayi Djesuy nhäŋalnydja ŋunhi yolŋunhany walalany walal marrtjin ḻuŋ'thurra galkithinan, bala yan ŋayi dhunupan waŋanan dhäruk-gurrupanminan ŋurikiyiny yätjkurruwnydja birrimbirrwu dhawaṯmaraŋala bitjarra, “Nhe buthuru-dhumuk ga dhärukmiriw birrimbirr, ma' dhawaṯthurra dhiyakalnydja yothuwalnydja dhiyaŋun bala yan, ga yakan nhe dhu buluny gärri nhanukal.”
26 Bala ŋayi ŋunhi yätjkurrnydja birrimbirr dhunupan yatjurra bala marrtjin marrmarrmaraŋala ŋunhiyiny yothunhany mirithinan yan dhika, bala yan ŋayi dhawaṯthurra nhanukal. Bala ŋayi gan ŋunhi yothuny ŋorranan nhanukuŋ ganydjarrpuynydja dharraḏan nhakun dhiŋganhawuynha. Ga walalnydja ŋunhi wiripuwurruynydja yolŋuy walal nhäŋalnydja bala walal yatjunminan bitjanminan, “Wäy rakunydhinan ŋayi ŋunha,” bitjarr. 27 Ga dhunupan ŋayiny Djesuny goŋ-djarryurra baṯnha ŋanya ŋayathaŋal goŋnha bala rur'maraŋala, bala ŋayi yan ŋunhi dhärranan.
28 Ga beŋuryiny dhurrwaraŋur ŋayiny Djesuny gulŋiyinan buṉbulila, bala walal ŋunhi malthunamirriynydja mala nhanukal dhä-birrka'yurra ŋanya bitjarr, “Wäy nhaku ŋunhi ŋanapurrnydja ŋanya yaka dhawaṯmaranha ŋunhiyi yätjkurruny birrimbirrnha. Nhaku ŋunhi ŋanapurrnydja gan waŋan ŋanya, ga ŋayiny yaka warray dhawaṯthunna.”
29 Ga ŋayiny Djesuny waŋan walalaŋ buku-bakmaraŋal bitjarr, “Waŋganydhun yan ŋayi dhu balanyayiny birrimbirr dhawaṯthun, bukumirriyanhawurra yan.”
Djesu buluyi lakaranhamin ŋanyapinya ŋayi dhiŋganharaw
Jesus again speaks about his death
Mäk 9.30-32
(Mathuyu 17.22-23; Luk 9.43-45)
30 Ga dhurrwaraŋur beŋuryiny bala ŋayi Djesuynydja ga ḻundu'mirriŋuynydja mala nhanukal ganarrthaŋala ŋunhiyiny wäŋa, bala walal marrtjinan Galaliwurra* wäŋakurr, ga yaka ŋayi gan Djesu djälthin walal dhu bukmaktja yolŋu marŋgithirr. 31 Ga bitjarra ŋayi gan ŋunhi malthunamirrinhany walalany nhanŋuwuy marŋgikuŋal gam', “Yolŋunhany Gäthu'mirriŋuny dhu dhuwal goŋ-gurrupanna yolŋu'-yulŋuwala mala. Bala walal dhu buman ŋanya murrkay'kuman. Ga ŋunhi walal ŋanya dhu bumany, ga ḻurrkun' dhu walu djuḻkthun, bala ŋayi dhu buluyi walŋathirr.” 32 Yurr walalnydja ŋunhi malthunamirriynydja mala nhanukal yaka yan ŋanya dharaŋana ŋunhi nhaltjarr ŋayi gan waŋan, ga yakan walal gan djälthin dhä-birrka'yunarawnydja nhanŋu, bili walal gan ŋunhi rum'rumdhurra nhanŋu ŋäŋ'thunarawnydja.
Ŋurruŋuny dhu yolŋu dhuḏi'maranhamirra ŋanyapinya ŋayi?
Who is the Greatest?
Mäk 9.33-37
(Mathuyu 18.1-5; Luk 9.46-48)
33 Yo, … wäŋgaŋala walal marrtjin Djesu ga ḻundu'mirriŋu mala nhanŋu ga-ga-ga baṯnha ŋayathaŋal Gapuniyamnha* wäŋa, bala gärrinan buṉbulila. Bala ŋayi ŋunhiliyiny walalany Djesuy dhä-birrka'yurra bitjarra, “Walal nhäpuy nhuma marrtjin ŋunhi waŋanhaminany dhä-ŋurrkanhaminany räli dhukarr-ŋuparnydja?” bitjarr. 34 Ga walalnydja ŋunhalnydja mukthurra bukmaknha goranan nhanŋu, bili walal marrtjin ŋunhi dhukarrkurrnydja waŋanhamin, yol dhu ŋunhi beŋuryi ŋurrukŋur walalaŋgal buŋgawayi.
35 Bala ŋayi Djesuny nhinanan, bala wäthurra ŋunhi 12-kuny djuy'yunawuywuny walalaŋ, bala ŋayi waŋanan bitjarra, “Ŋuli nhe ŋula yol yolŋu djäl buŋgawathinyarawnydja, nhe dhu ŋurruŋuyirr wiripuwurruŋguny yolŋuw walalaŋ, nheny dhu ŋathil nyilŋ'maranhamirr nhunapinya nhe, ga guŋga'yun nhe dhu ga walalany, ŋunhiny nhakun nheny dhu djämamirrnydja ŋurikiwurruŋguny wiripuwurruŋguny yolŋuw walalaŋ.”
36 Bala ŋayi Djesuny gawaw'yurra yothuwnha ga nhirrparnydja ŋayi ŋanya gumurrlil yan walalaŋgal ṉapuŋga'lila, bala ŋayi dhangi'yurra ŋanya, bala ŋayi waŋanan ḻundu'mirriŋuwnydja mala nhanukalaŋaw bitjarr, 37 “Ŋuli nhe dhu ŋula yol yolŋu gumurr-ŋamathirr balanyarawnydja gay'yi yothuw ŋarrakalnydja yäkuy, ŋunhiyiny nhe ŋarrakun gumurr-ŋamathin. Ga ŋuli nhuma ga ŋula yolnydja mala ŋarrakuny gumurr-ŋamathirr, nhumany ŋunhiny ga gumurr-ŋamathirr ŋurikin ŋunhi yolthu ŋarrany djuy'yurr,” bitjarra ŋayi gan Djesuy lakaraŋalnydja.
Djesuy ḏaḏawmaraŋal wiripuwurruny rom-nyamir'yunaŋur
Jesus stops others from criticising
Mäk 9.38-41
(Luk 9.49-50)
38 Bala ŋayi Djondja waŋanan bitjarra, “Way Marŋgikunhamirr, ŋunha ŋanapurr yolŋuny nhäŋal ŋayi gan wakinŋuny birrimbirrnha dhawaṯmaraŋal nhokal yäkuy, ga ŋanapurrnydja ŋanya waŋan ḏaḏawmaraŋala, bili ŋayi ŋunhi yaka dhipuŋurnydja limurruŋgalnydja malaŋur.”
39 Ga ŋayiny Djesuny waŋan buku-bakmaraŋal bitjarr, “Ganarrthul ŋanya ŋunhiyiny yolŋuny, bäy ŋayi dhu ga djäma. Ŋuli dhu ga ŋunhi ŋula yolthu yolŋuy djäma ŋoy-ganyim'thunamirrnydja rom ŋarrakalnydja yäkuy, ga bäyŋun ŋayi dhu ŋunhi bilyundja bala waŋany yätjkurr-lakaramany ŋarrany. 40 Ga ŋunhi ŋayi ŋula yol yolŋu yakany nhakun limurruŋguny baku-ŋayathanhamirr, ŋayiny ŋunhiyiny yolŋu guŋga'yunamirra limurruŋ. 41 Märr-yuwalk ŋarra ga dhuwal nhumalaŋ lakaramany, ŋuli dhu nhuna ŋula yolthu yolŋuy gurrupan gapuny ḻukanharawnydja, bili nheny ŋunhi ŋarraku malthunamirr, ga ŋayiny dhu God-Waŋarryuny gurrupandhi buku-roŋanmaram ŋurikiyiny yolŋuw.”
Ŋapaynha-ŋurrkuŋ ŋunhiny nhä mala ŋunhi ŋuli ga nhuna dharrwunum yätjkurrulil
Temptations to sin
Mäk 9.42-50
(Mathuyu 18.6-9; Luk 17.1-2)
42 Ga bulu ŋayi Djesu waŋan bitjarr, “Ga ŋuli ŋayi dhu ŋula yolthu yolŋuy bilmaram ŋunhi waŋganynha malthunamirriny ŋarrakalaŋuŋurnydja märr-yuwalkthinyaŋur, ga manymaktja ŋunhi mirithirrnydja nhanŋu ŋurikiyiny yolŋuw ŋunhi ŋoy-burrpuwny'tja nhanukalnydja dhu garrwi'yunna yindin yan guṉḏany mayaŋlila nhanukal bala ŋurrkaman ŋanya dhulmulila gapulil. 43-47 Ŋuli ŋayi nhuna goŋdhuny nhokal yätjkurrulilnydja romlil gäŋal, nheny dhunupan gulkmaranhamirra. Bili ŋunhiyiny nhakun manymaknha mirithirra nhuŋu nhe dhu yuṯany walŋa märram goŋ-waŋganymirriynha yan, ga ŋuli nhe märrma'mirrnydja yan goŋmirr nhunanhany dhu gurthalila ŋurrkuŋ balan ŋunhi dhä-gir'yunamirrilila wäŋalil. Ga ŋuli ŋayi nhuna ḻukuynydja nhokal yätjkurrulil romlil gäŋal, nheny dhunupan gulkmaranhamirra. Bili manymaktja nhuŋu nhe dhu yuṯany walŋa märraŋ djalkiri waŋganymirriynha. Ga ŋuli nhe märrma'mirrnydja djalkirimirr, nheny dhu gurthalila marrtji ŋunhiwilin ŋunhi ŋuli ga nhäran yan bitjanna bili. Ga ŋuli ŋayi melyuny nhuna yätjkurrulil romlil gäŋal, nheny yanan maŋutjiny nhunapinya nhe ḏulŋurr'yunmirra. Bili manymaktja mirithirrnydja nhuŋu nhe dhu gärri bala God-Waŋarrwalnydja romlil mel waŋganymirra yan, ga ŋuli nhe mel märrma'mirrnydja yan, nhunanhany dhu ŋurrkuŋ balan gurthalila, balan ŋunhi dhä-gir'yunamirrilila wäŋalil. 48 Yo, ŋunhiliyiny ŋunhi wäŋaŋur dhu ga barrpany' gaḻ'kaḻyunna yan walŋan, ga gurthany dhu ŋunhi bäyŋun yaŋara'-dhawar'yun.”
49 Ga buluny ŋayi Djesu waŋan bitjarra, “Bukmaknhan yan dhu ŋunhi yolŋunhany walalany waŋgapunuŋuny gurthaynha.”
50 “Yo, dje'lany dhuwal ŋamakurr yan. Ga ŋuli ŋayi dhu ŋunhi dhäkaymiriwyirrnydja, ga nhaliynha ŋayi dhu ŋunhi buluny nhakun dhäkaymirriyirr? Yo, nhumany dhu dhäkaymirriyanhamirra, märr nhuma dhu ga nhinany manymakkuman yan ga mägayan.”
* 9:2 Peter * 9:2 James * 9:2 John * 9:4 Elijah * 9:4 Moses * 9:30 Galilee * 9:33 Capernaum