23
Tek ri Jesús xuk'alajsaj ri achique chi mac yetajin chubanic ri aj tz'iba' y ri fariseos
Y ri Jesús yac'ari' tek xch'o quiq'ui ri winek y chuka' quiq'ui ri rudiscípulos y xubij c'a: Ri aj tz'iba' y ri achi'a' fariseos yec'a riye' ri yec'o ca pa ruq'uexel ri Moisés riche (rixin) chi niquic'ut ri ruch'abel ri Dios chiwech. Rumac'ari' riyix can tinimaj quitzij. Can ronojel c'a ri niquibij chiwe, tibana' y titakej. Xa yac'a ri ma tiben ta achi'el ri niquiben riye'. Ruma chi riye' xa ma niquiben ta ri niquibij chi tiban. Riye' nima'k tak ejka'n* niquiyala' chiquikul ri winek, ejka'n ri can c'o calal y c'ayef (cuesta) quic'uaxic. Ri ejka'n ri' xaxu (xaxe) wi chiquikul ri winek niquiya' wi y riye' ni xa ta jun ti ruwi' quik'a' niquisiloj riche (rixin) chi niquic'uaj ri ejka'n ri niquibij ri c'o chi niquic'uaj ri winek. Y ronojel ri niquiben xaxu (xaxe wi) riche (rixin) chi utz yetz'et cuma ri winek y yenimex. Y rumari' tek nima'k ruwech niquibanala' chare ri niquitz'ibaj wi ri ruch'abel ri Dios ri niquic'uaj chrij ri quik'a'§ y ri nic'aj tak quiwech. Y ruma chuka' ri' tek nima'k raken niquibanala' chare ri retz'aba'l* ruchi' tak quitziak. Can ya chuka' ri nabey tak ch'aquet yequicanola' ri pa nima'k tak wa'in y ya chuka' ri' ri yequicha' pa tak jay ri kas nic'ut wi ri ruch'abel ri Dios, riche (rixin) chi queri' nibix chi riye' c'o quik'ij. Can sibilaj nika chiquiwech ri niya'ox (nya') rutzil quiwech ri pa tak c'aybel. Y chuka' can sibilaj nika chiquiwech nibix Tijonel, Tijonel chique cuma ri winek, ruma c'o quik'ij yetz'et.
Yac'a riyix ma tiwajo' ta chi nibix nimalaj tijonel chiwe, ruma xa can xu (xe) wi c'a Jun ri ruc'amon (takal chrij) chi nibij Itijonel chare, y ri' ya ri Cristo. Yac'a chi'iwonojel riyix, xa iwach'alal iwi'. Majun ri c'o wawe' chuwech ri ruwach'ulef ri utz nibij tata'ixel chare. Ruma xa jun ri Tata'ixel§ iwuche (iwixin) riyix ri c'o chila' chicaj. 10 Can ma tiwajo' ta c'a chi ri winek niquibij tijonel chiwe. Ruma xa can xu (xe) wi Jun ri Tijonel c'o y ri' ya ri Cristo. 11 Ruma ri más nim ruk'ij chiwe riyix, nic'atzin chi nuna' ka ri' chi xa majun ruk'ij y tuch'utinirisaj ri' riche (rixin) chi yerunimaj yerilij ri nic'aj chic.* 12 Ruma chi ri niquinimirisaj qui', xa xtikasex quik'ij. Y yac'a ri niquich'utinirisaj qui', xtinimirisex quik'ij.
13 Yac'a riyix aj tz'iba' y riyix fariseos ri xa ca'i' ipalej, ¡can juyi' oc iwech! ruma xa can ik'aton§ c'a quibey ri winek riche (rixin) chi ma ye'oc ta pa rajawaren ri caj. Y ni xa ta c'a yixoc riyix y ni xa ta niya' k'ij chique ri winek chi ye'oc.
14 ¡Juyi' oc iwech riyix aj tz'iba' y riyix fariseos ri xa ca'i' ipalej! ruma riyix niwelesala' ronojel quicosas ri malcani'* tak ixoki'. Y xaxu (xaxe wi) riche (rixin) chi tinimex chi jabel ri ic'aslen, yixyaloj c'a tek niben orar. Pero riyix can xtik'ax ruwi' ri ruc'ayewal ri xtika pan iwi', ruma chi ri imac sibilaj q'uiy.
15 ¡Juyi' oc iwech riyix aj tz'iba' y riyix fariseos ri xa ca'i' ipalej! ruma riyix can nik'axala' mar y nik'axala' ruwach'ulef chucanoxic chi c'o ta jun ri ntoc tzekelbey iwuche (iwixin) y nunimaj ta achi'el ri ninimaj riyix. Xa yac'a tek iwilon chic ri achique xtitzekelben iwuche (iwixin), riyix xa niben chare chi ntoc más itzel winek, ruma ri nic'ut chuwech nuben chare chi nej nibe wi ca chare ri Dios. Riyix can nej c'a yixc'o wi, yac'a riya' ca'i' mul más nej nibe wi ca chare ri Dios, y xa rumari' tek can ruc'amon chi nibe pa k'ak' chuka' riya'.
16 ¡Y chuka' can juyi' oc iwech riyix ri yixbin chi yix uc'uey bey y xa yix moyi'!§ Riyix ri yixbin chi wi c'o jun ri ninatan ri rachoch ri Dios riche (rixin) chi nuben jurar,* astape' ma nuben ta ri xubij, ri' majun nuben. Yac'a ri ninatan ri k'anapuek ri c'o pa rachoch ri Dios riche (rixin) chi nuben jurar, ri' c'o chi nuben, yixcha' riyix. 17 Riyix xa yix nacanek y yix moyi'. Ruma, ¿achique c'a ri más nim ruk'ij? ¿La ya cami ri k'anapuek ri c'o pa rachoch ri Dios o xa can ya ri rachoch ri Dios ri nibano lok'olaj chare ri k'anapuek ri c'o chiri'? 18 Riyix chuka' nibij: Ri ninatan ri altar riche (rixin) chi nuben jurar, astape' ma nuben ta c'a ri xubij, ri' majun nuben. Yac'a ri ninatan ri ofrenda ri nic'oje' pa ruwi' ri altar riche (rixin) chi nuben jurar, ri' c'o chi nuben. 19 Riyix xa yix nacanek y yix moyi'. Ruma, ¿achique c'a ri más nim ruk'ij? ¿La ya cami c'a ri ofrenda o xa can ya ri altar? Can ya wi ri altar ri más nim ruk'ij, ruma yari' ri nibano lok'olaj chare ri ofrenda. 20 Ri ninatan c'a ri altar riche (rixin) chi nuben jurar, can nunataj c'a ronojel. Nunataj ri altar y nunataj chuka' ri ofrenda ri ya'on pa ruwi' ri altar. 21 Ri can ninatan c'a ri rachoch§ ri Dios riche (rixin) chi nuben jurar, can nunataj c'a ronojel. Nunataj ri rachoch ri Dios y nunataj ri c'o chiri'. 22 Y ri ninatan c'a ri caj riche (rixin) chi nuben jurar, can nunataj wi c'a ronojel. Nunataj c'a ri tz'uyul* wi ri Dios y can nunataj c'a chuka' ri Dios ri tz'uyul chiri'.
23 ¡Xa can juyi' oc iwech riyix aj tz'iba' y riyix fariseos ri xa ca'i' ipalej! ruma tek riyix niya' ri idiezmo, can niya' wi ri k'ayis ri jubul ruxla', ri menta rubi', ri anís y ri comino. Pero xa iya'on ca rubanic ri ruchojmilal ri c'aslen ri nubij chupan ri ley ri más rajawaxic chi niben, chi tic'oje' joyowanic iwuq'ui y kitzij tucuke' ic'u'x riq'ui ri Dios. Ya ta c'a ri' ri rajawaxic chi niben y rajawaxic chuka' chi ma niya' ta ca ruya'ic ri idiezmo. 24 Riyix c'a ri yixbin chi yix uc'uey bey, xa yix achi'el moyi', ruma xaxu (xaxe wi) nichayuj ca ri us y xa nibik' ri nimalaj chicop ri camello rubi'.
25 ¡Can juyi' oc iwech riyix aj tz'iba' y riyix fariseos ri xa ca'i' ipalej! ruma xa yix achi'el lek ri jabel ch'ajch'oj§ rij y ri rupan xa tz'il. Riyix can nic'ut c'a chiquiwech ri winek chi utz ri ye'ibanala', yac'a ri pa tak iwánima xa ma que ta ri', ruma xa nojnek riq'ui alek', y nojnek riq'ui itzel tak raynic, ruma riyix can nirayij chi ronojel ri c'o quiq'ui ri winek iwuq'ui ta riyix c'o wi. 26 Riyix fariseos xa yix moyi'. Can tibana' c'a chare ri ic'aslen achi'el niban riq'ui ri lek, nich'ajch'ojsaj rupan y ri rij. Riyix tich'ajch'ojsaj c'a ri iwánima nabey,* riche (rixin) chi queri' ri ic'aslen chiquiwech ri winek can ch'ajch'oj chuka' nik'alajin.
27 ¡Juyi' oc iwech riyix aj tz'iba' y riyix fariseos ri xa ca'i' ipalej! ruma xa yix junan riq'ui jun panteón ri acuchi (achique) ya'on wi jun caminek. Ri rij jabel sek y ch'ajch'oj, yac'a ri rupan xa ma ch'ajch'oj ta, xa ruyon rubakil caminek c'o. 28 Can quec'ari' ibanic riyix. Riyix nic'ut c'a chi choj ri ic'aslen chiquiwech ri winek, yac'a ri pan iwánima xa ma que ta ri'. Ri iwánima xa nojnek riq'ui etzelal.§ Y chuka' xa ca'i' ipalej.
29 ¡Juyi' oc iwech riyix aj tz'iba' y riyix fariseos ri xa ca'i' ipalej! ruma nibanala' ruchojmil* ri panteón acuchi (achique) ye mukun wi ri profetas ri xek'alajsan ri ruch'abel ri Dios ojer ca. Riyix can jabel wi niwik ri acuchi (achique) ye mukun wi ri chojmilaj tak ralc'ual ri Dios. 30 Y riyix nibij c'a: Xa ta riyoj xojc'oje' pa quitiempo ri kati't kamama', riyoj man ta xoj-oc cachibil riye' tek xequicamisaj ri profetas ri xek'alajsan ri ruch'abel ri Dios ojer ca, yixcha' c'a. 31 Y riq'ui ri queri' nibij, xa yix c'a riyix ri yixk'alajsan ka chiwij chi yix quiy quimam ca ri xecamisan quiche (quixin) ri profetas ri xek'alajsan ri ruch'abel ri Dios ojer ca. 32 Can tiq'uisa' c'a rubanic chuka' riyix ri quichapon ca rubanic ri iwati't imama'.§
33 Riyix xa yix achi'el itzel tak cumatz.* Can majun chic c'a rubanic ri niben riche (rixin) chi yixcolotej chi man ta yixbe pa k'ak' chuc'ulic ri rutojbalil ri ye'ibanala'. Riyix xa can chiri' c'a xquixapon wi. 34 Y riche (rixin) c'a chi xtik'alajin ri iwetzelal, riyin yare' yentek el chicojol, profetas ri yek'alajsan ri ruch'abel ri Dios, yentek c'a achi'a' ri c'o quina'oj, y yentek chuka' aj tz'iba'. Yac'a riyix yec'o c'a chique riye' ri xque'icamisaj§ y yec'o ri xque'ibajij chuwech tak cruz. Yec'o c'a xque'ich'ey* chiri' pa tak jay ri kas nic'ut wi ri ruch'abel ri Dios; y xabachique c'a tinamit yebe wi riye', riyix chuka' xquixapon chiri' riche (rixin) chi ye'iwokotan. 35 Y ronojel re' can xtuben c'a chiwe chi pan iwi' riyix xtika wi ri rutojbalil ri quicamic quinojel ri chojmilaj tak winek ri ye camisan el chuwech re ruwach'ulef. Xuchop pe riq'ui tek xcamisex ri chojmilaj achi xubini'aj Abel y nbeq'uis c'a riq'ui tek xcamisex ri achi xubini'aj Zacarías, ri ruc'ajol ri achi xubini'aj Berequías. Y nbij c'a chiwe, chi ri Zacarías§ can yix chuka' riyix ri xixcamisan riche (rixin), chiri' chunakajal ri altar ri c'o chuwarachoch ri Dios. 36 Ronojel re xinbij c'a ka chiwe, can kitzij wi chi pa quiwi' ri winek ri yec'o re wacami ri xtika wi ri rutojbalil.
Tek ri Jesús xerok'ej ri winek aj Jerusalem
37 Y c'ac'ari' ri Jesús xubij c'a: Riyix aj Jerusalem, aj Jerusalem,* ¿achique c'a ruma tek ye'icamisala' ri profetas ri yek'alajsan ri ruch'abel ri Dios? ¿Achique c'a ruma chuka' tek ye'icamisala' chi abej ri yerutek pe ri Dios chicojol? Riyin can q'uiy c'a mul ri xinwajo' chi xixinmol ta wuq'ui, achi'el nuben ri quite' ec' chique ri tak ral, yerumol chuxe' ri ruxic'. Yac'a riyix ma xiwajo' ta. 38 Wacami c'a, ri itinamit xtimalix ca ruma ri Dios, xtiban c'a ca chare chi xtoc achi'el jun desierto. 39 Y queri' c'a nbij chiwe ruma riyix can man c'a xquinitz'et ta chic. Y xquinitz'et chic c'a jun bey, c'a ya tek xtibij chuwe: ¡Matiox chi petenak re jun achi re'! ¡Riya' banon pe bendecir ruma ri Ajaf Dios! ¡Y can pa rubi' ri Ajaf Dios petenak wi! xquixcha' chuwe, xcha' ri Jesús.
* 23:4 Hch. 15.10. 23:4 Lc. 11.46. 23:5 Mt. 6.1, 2, 5, 16. § 23:5 Ex. 13.9. * 23:5 Nm. 15.38; Dt. 22.12. 23:6 Lc. 20.46. 23:8 Stg. 3.1. § 23:9 Mal. 1.6; Ro. 8.14-17. * 23:11 Mt. 20.26. 23:12 Dn. 4.30. 23:12 Job 22.29; Pr. 15.33; 29.23; Lc. 14.11; 18.14; Stg. 4.6; 1 P. 5.5. § 23:13 Lc. 11.52. * 23:14 Ez. 22.25. 23:14 Mr. 12.40; Lc. 20.47. 23:15 Mt. 5.22. § 23:16 Is. 56.10; Mt. 15.14; Mal. 2.8. * 23:16 Mt. 5.33. 23:17 Ex. 30.29. 23:19 Ex. 29.37. § 23:21 1 R. 8.13; 2 Cr. 6.2. * 23:22 Sal. 11.4; Mt. 5.34; Hch. 7.49. 23:23 Os. 6.6; Mi. 6.8. 23:23 1 S. 15.22; Lc. 11.42. § 23:25 Mr. 7.4, 8, 9; Lc. 11.39, 40. * 23:26 Jer. 4.14; Ez. 18.31; Lc. 6.45. 23:26 Tit. 1.15. 23:27 Hch. 23.3. § 23:28 Ro. 3.23. * 23:29 Lc. 11.47, 48. 23:31 Hch. 7.51, 52; 1 Ts. 2.15. 23:32 Gn. 15.16; Zac. 5.6-11. § 23:32 Nm. 32.14. * 23:33 Mt. 3.7; 12.34; Lc. 3.7. 23:34 Mt. 21.34. 23:34 Hch. 11.27; 13.1; 15.32. § 23:34 Lc. 11.49; Ap. 11.7, 10. * 23:34 Hch. 5.40; 22.19; 2 Co. 11.24. 23:35 Ap. 18.24. 23:35 Gn. 4.8-10; He. 12.24; 1 Jn. 3.12. § 23:35 2 Cr. 24.20-22. * 23:37 Lc. 13.34, 35; 19.41, 42. 23:37 Dt. 32.11; Mt. 11.28-30. 23:39 Sal. 118.26.