19
Tok ri Pablo xapon chic pan Éfeso
Y jac'a tok ri Apolos c'o ri pa tinamit Corinto, jari' tok ri Pablo* ruchapon c'a bey, y xbek'ax-pe ri pa tak tinamit ri ec'o-el chuvi-juyu' ri pa ruvach'ulef Galacia y Frigia. Y c'ari' xapon ri pa tinamit Éfeso, y xeberila' ch'aka' chic kach'alal ri chiri'. Romari' rija' xuc'utuj c'a chique: Tok xinimaj, ¿xka' c'a pe ri Lok'olej Espíritu ri pan ivi'? xcha'.
Y ri kach'alal ri' xquibij chire: Ni xa ta ketaman chi c'o Lok'olej Espíritu, xecha'.
Y jari' tok ri Pablo xuc'utuj chic chique: ¿Achique c'a chi bautismo ri xban chive? xcha'.
Y ri kach'alal ri' xquibij: Roj ja ri bautismo ri ruc'utun can ri Juan ri Bautista§ ri xban chike, xecha'.
Y ri Pablo xubij chique: Ri bautismo ri xuben ri Juan, retal chi ri vinek xtzolin-pe quic'u'x riq'uin ri Dios.* Pero xubij c'a chuka' chi c'o Jun ri xtipe, y jari' ri tiquinimaj. Y ri' ja ri Jesús, roma ja rija' ri Cristo, xcha' ri Pablo.
Y tok rije' xcac'axaj c'a ri queri', xcajo' chi xeban bautizar pa rubi' ri Ajaf Jesús. Y can xka' c'a pe ri Lok'olej Espíritu pa quivi', tok ri Pablo xuya' ruk'a' pa quivi'. Y xech'on c'a pa ch'aka' chic ch'abel ri man e quetamalon ta,§ y xquik'alajirisala' ri xbix chique roma ri Dios. Y ec'o la'ek jun cablajuj achi'a' chiconojel.
Ri Pablo oxi' ic' ri can xapoviyaj ri chiri' chupan ri jay ri can richin nitzijox ri ruch'abel ri Dios. Can man c'a nuxibij ta ri' nutzijoj ri ruch'abel ri Jesucristo chique ri vinek. Niquich'ob rij* ri ch'abel ri nich'on chirij tok ri vinek ye'oc pa rajavaren o pa ruk'a' ri Dios. Rija' can nutej c'a ruk'ij quiq'uin. Pero ec'o c'a ch'aka' ri xquicovirisaj ri cánima, y man xeniman ta. Xa pa ruq'uexel xeniman ta, xa xquichop itzel yech'on chiquivech ri vinek chirij§ ri Ajaf Jesús, ri utzilej Bey.* Romari' ri Pablo xuch'er-el-ri' quiq'uin, y xeruc'uaj c'a chuka' el ri can e nimanela' chic. Y pa jun jay richin tijonic ri richin ri achin rubini'an Tiranno niquimol-vi-qui', richin niquich'ob rij ruch'abel ri Dios ronojel k'ij. 10 Y ca'i' juna' ri xuben queri' ri Pablo. Romari' tok can conojel xe'ac'axan ri ruch'abel ri Ajaf Jesús ri chiri' pa ruvach'ulef rubini'an Asia. Chi israelitas y man israelitas ta ri xe'ac'axan. 11 Y ri Dios xrucusaj c'a ri Pablo richin xerubanala' nima'k tak milagros. 12 Romari' hasta ri tziek ri nuya' chuva-ruc'u'x rija' tok nisamej y chuka' ri rusu't ri xe'uc'uex quiq'uin yava'i', ri yava'i' ri' can xec'achoj. Chuka' ri vinek ec'o itzel tak espíritu quiq'uin, ri itzel tak espíritu can xe'el-vi-el, riq'uin xe'uc'uex chuka' ri tziek quiq'uin.
13 Y ec'o c'a achi'a' israelitas ri yebiyaj, ri can e elesey vi itzel tak espíritu.§ Ch'aka' c'a chique rije' can nicajo' c'a niquicusaj ri rubi' ri Ajaf Jesús* richin chi niquiben queri'. Romari' rije' niquibij c'a chique ri itzel tak espíritu: Pa rubi' ri Ajaf Jesús ri nutzijoj ri Pablo nikabij c'a chive chi quixel-el, yecha' c'a chique.
14 Y can que c'a chuka' ri' nicajo' niquiben ri e vuku' ruc'ajol ri achin rubini'an Esceva, ri quitata'al ri sacerdotes. 15 Pero jun bey tok rije' xquicusaj ri rubi' ri Jesús richin niquelesaj ri itzel espíritu c'o riq'uin jun achin, ri espíritu ri' xch'on-pe y xubij: Yin vetaman achique ri Jesús y chuka' vetaman achique chi achin ri Pablo. Jac'a rix, ¿yixtiquir cami nibij chuve ix achique? xcha' chique.
16 Y ri achin ri c'o ri itzel espíritu riq'uin, xuq'uek c'a ri' chiquij ri achi'a' ri', y man jun chic c'a ri yetiquir niquiben pa ruk'a', xa can xch'acon-vi chiquij. Xuretz c'a ri quitziak chiquij y e socotajinek xe'anmej-el chupan ri jay ri'. 17 Y re xbanatej xetamex c'a coma conojel. Can xetamex c'a coma ri israelitas y ri man e israelitas ta ri ec'o chupan ri tinamit Éfeso. Rije' can janíla c'a xibinri'il xpe chique roma ri xbanatej.§ Y ri Ajaf Jesús xuc'ul c'a ruk'ij-ruc'ojlen.*
18 Y e q'uiy c'a chique ri vinek ri can quiniman chic, ye'oka' chuk'alajirisaxic ri itzel tak quibanobal. 19 E q'uiy c'a ri quiniman chic ri Ajaf Jesús, e aj-itza' ri rubanon can. Romari' xequicanola-pe ri quivuj richin itz, y can ja ri chiquivech ri vinek xequiporoj-vi ri quivuj ri'.§ Y ri rajel ri janipe' vuj richin itz ri xporox, c'o la'ek jun lajuj mil quetzales. 20 Y roma c'a ri xbanatej, xk'alajin ri ruchuk'a' ri ruch'abel ri Ajaf Dios; y e janíla vinek ri yeniman.*
21 Y ri Pablo xpe c'a pa ránima chi nibe c'a pa Macedonia y pan Acaya chiquitz'etic ri kach'alal. Y chuka' xpe pa ránima chi nibe c'a pa Jerusalem, y c'ari' c'o chi nibe pa Roma. 22 Romari' xerutek c'a el ri Timoteo y ri Erasto,§ ri yeto'on richin, c'a pa Macedonia. Y rija' c'a xc'oje' na chic can juba' ri pa ruvach'ulef Asia.
Ri xquic'ulvachij ri Gaio y ri Aristarco pan Éfeso
23 Y ri pa tinamit Éfeso ri tiempo ri', ri vinek janíla c'a coyoval y xeyacatej c'a chirij ri kitzij bey.* 24 Y ja ri jun achin samajiy-sakipuek ri rubini'an Demetrio, ri xetakchi'in ri vinek. Roma ri chiri' pan Éfeso, can c'o rachoch jun ruvachibel ixok ri nibix Diana chire, y jac'a ri ruvachibel ri jay ri' ri yerubanala' rija' riq'uin ri sakipuek, y yeruc'ayij. Y ri achin ri', e rachibilan ri samajela' janíla c'a yech'acon chiquij ri tak ruvachibel jay ri'. 25 Romari' ri achin ri' xeroyoj ri samajela', y xerumol chuka' ri ch'aka' chic banoy ruvachibel ri jay richin ri Diana, y xubij chique: Rix ivetaman c'a chi re jun samaj kachapon, can c'o-vi ch'acoj chirij. 26 Pero rix itz'eton y chuka' ivac'axan chic chi ri achin ri nibix Pablo chire, nubij c'a chique ri vinek chi ri vachibel e banalon coma achi'a' man e dios ta.§ Y can e q'uiy ri rujalon chic quich'obonic y quiniman chic, man xe ta re vave' pan Éfeso, xa can jubama pa ronojel re ruvach'ulef Asia. 27 Y man xe ta chire ri kach'acoj ri c'ayef nuben, xa can c'ayef chuka' nuben chire ri rachoch ri ka-dios Diana, roma man jun ruk'ij niban can chire. Y vi queri' niban chire, netzelex c'a can ri nimalej ka-dios, y jun dios ri can niquiya' chuka' ruk'ij ri vinek ri ec'o pa ronojel tinamit richin re Asia y ri e richin ch'aka' chic ruvach'ulef, xcha'.
28 Tok xcac'axaj ri xubij ri Demetrio chique, ri achi'a' ri' xyacatej coyoval. Y can junan c'a tok xech'on riq'uin ronojel uchuk'a', y xquibij: ¡Nim ri Diana ri ka-dios* roj aj-Éfeso! xecha' c'a.
29 Y can conojel c'a ri vinek richin ri tinamit Éfeso xebeyacatej-pe, stape' man quetaman ta achique roma. Rije' xa jac'a ri ca'i' achi'a' ri yepe pa Macedonia, ri e rachibil ri Pablo ri xequichop. Ri ca'i' achi'a' ri' quibini'an Gaio y Aristarco. Y xequic'uaj-el ri acuchi niquimol-vi-qui' ri vinek ri'. 30 Y ri Pablo can xrajo' c'a xapon chupan ri lugar ri', y xoc ta apo richin nich'on chiquivech ri vinek, pero ri kach'alal man xquiya' ta k'ij chire. 31 Chuka' ec'o c'a principal-i' richin ri ruvach'ulef Asia§ ri ec'o chiri' pan Éfeso,* ri xquitek rubixic chire ri Pablo chi man tapon ri acuchi quimolon-vi-qui' ri vinek. Xquiben c'a queri' ri achi'a' ri', roma can cachibil qui' riq'uin ri Pablo. 32 Jac'a ri najin-vi ri molojri'il, ri vinek janíla pa quichi' niquiben. Ec'o jun vi c'a ri niquibij. Y ri ch'aka' jun vi chic ri niquibila'. Y ri más e q'uiy ni man quetaman ta achique roma tok quimolon-apo-qui' quiq'uin. Can sachinek c'a quic'u'x ri vinek ri quimolon-qui'. 33 Y chiquicojol c'a ri vinek ri quimolon-qui' chiri', ec'o c'a vinek israelitas ri can chiri' pa tinamit ec'o-vi, y rije' richin chi niquito-qui' y man jun ta nipe chiquij, romari' xquiya' runa'oj jun achin ri can quivinak, ri rubini'an Alejandro y xquiben chire chi tich'on-pe chiquivech ri vinek. Y tok ri Alejandro c'o chic chiquivech ri vinek, richin niquicol ta qui', xuben c'a retal riq'uin ri ruk'a' chi quetane-ka.§ 34 Pero ri vinek ri' xa itzel niquina' chique ri israelitas. Romari', tok xquitz'et ri Alejandro y xquinabej chi israelita, jun la'ek ca'i' horas ri xquibij: ¡Nim ri Diana ri ka-dios roj aj-Éfeso! Can riq'uin c'a ronojel cuchuk'a' yech'on, y junan c'a tok yech'on.
35 Y tok ri aj-tz'ib richin ri tinamit ri' xtiquir xerutanaba-ka ri vinek, xubij c'a chique: Vinek richin re tinamit Éfeso, ¿can c'o ta cami jun vinek ri man ta etamayon chi ri aj vave' pan Éfeso can e chajinela' vi richin ri rachoch ri Diana y que chuka' ri' richin ri ruvachibel ri nimalej dios Diana ri kajinek-pe chila' riq'uin ri dios Júpiter? 36 Y man jun c'a xtibanon chi man ta queri'. Xa tich'uch'u' c'a ka ri ivánima, man tiben ri xa man ruc'amon ta. 37 Roma re achi'a' re e ic'amon-pe, man jun itzel quibanon o quibin ta chirij ri Diana, ri i-dios. 38 Y vi ri Demetrio y ri samajela' ri e rachibil c'o nicajo' niquich'ojij chirij jun, romari' ec'o k'atoy tak tzij,* ec'o k'atbel tak tzij, ri acuchi ruc'amon niquichojmirisaj-vi-qui'. 39 Y vi xa jun chic ruchojmirisaxic ri nivajo' rix, tikacha' c'a can jun k'ij tok xtikamol-ki' konojel y nikachojmirisaj, achi'el ri nubij ri ka-ley. 40 Roma xa choj queri' kamolon-pe-ki'. Y vi ta nic'utux chike chi achique roma tok kamolon-ki' y achique roma tok e yacatajinek-pe ri vinek, man jun xtikabij. Y riq'uin juba' ri k'atoy tak tzij niquich'ob chi nikaben re molojri'il re' richin yojyacatej chiquij. Y ri' c'ayef chike roj.
41 Y ri aj-tz'ib can xe c'a xubij ri ch'abel ri', xubij chi ri molojri'il ri' titane' can.
* 19:1 1 Co. 1:12. 19:2 Hch. 8:16. 19:2 1 S. 3:7. § 19:3 Hch. 18:25. * 19:4 Hch. 13:24. 19:4 Hch. 1:5; 11:16. 19:5 Ga. 3:27. § 19:6 Hch. 2:4. * 19:8 Hch. 17:2. 19:8 Hch. 1:3; 28:23. 19:9 2 R. 17:14; 2 Cr. 30:8; Neh. 9:16, 17. § 19:9 Jud. 10. * 19:9 Hch. 9:2; 2 P. 2:2. 19:11 Mr. 16:20. 19:12 Mt. 14:36. § 19:13 Mt. 12:27. * 19:13 Mr. 9:38; Lc. 9:49. 19:15 Mt. 8:29; Mr. 1:24; 5:7. 19:17 Hch. 2:43. § 19:17 Lc. 1:65; Hch. 5:5, 11. * 19:17 Lc. 7:16. 19:18 Jer. 3:13; Mt. 3:6. 19:19 Dn. 2:2. § 19:19 Is. 30:22. * 19:20 Col. 1:6. 19:21 Hch. 20:22; Ro. 15:25; Ga. 2:1. 19:22 Hch. 16:1. § 19:22 Ro. 16:23; 2 Ti. 4:20. * 19:23 Hch. 9:2; 19:9. 19:24 Hch. 16:16, 19. 19:25 Pr. 15:27; 1 Ti. 6:10. § 19:26 Sal. 115:4; Is. 41:24; 44:10-20; 46:7; Jer. 10:3; Hch. 17:29; 1 Co. 8:4. * 19:28 Jer. 50:38; Hab. 2:18, 19. 19:29 Ro. 16:23; 1 Co. 1:14. 19:29 Hch. 20:4; 27:2; Col. 4:10; Flm. 24. § 19:31 Hch. 16:6; 1 P. 1:1. * 19:31 Ap. 1:11. 19:31 Pr. 16:7. 19:33 1 Ti. 1:20; 2 Ti. 4:14. § 19:33 Hch. 12:17; 13:16; 21:40. * 19:38 Hch. 13:7. 19:40 1 R. 1:41; Mt. 26:5. 19:41 Pr. 15:1; Ec. 9:17.