13
Omugani gwo omubíbi we embibo
(Mariko 4:1-9; Luka 8:4-8)
1 Echilo éecho nyini, Yeézu akalugamo omu nzu ezo, yaázeenda yeekala aha ngeégeelo ye enyaanza.
2 Echipípi chiháango cha abaantu chéeza, chaamukobaho Yeézu áaho akaba ali. Niho, yaáza omu bwáato, yeekala omwo, na abaantu baaba beemeeliile aha chaambo.
3 Mbwéenu, Yeézu yaábagaambila amagaambo méenzi naafumoolesa emigani, naazila aáti, “Akaba aliho omubíbi oómo óogwo akeemuka kuza omu musili gwoómwe kubiba embibo zoómwe.
4 Obuchilo akaba naabiba, embibo ezíindi zikalagala omu muháanda, enyonyi zéeza, zaázilya.
5 Embibo ezíindi zikalagala omu itaka liche aha luchili, zaamela bwaangu, habwo kuba itaka likaba lili liche kwoónka.
6 Náho obuchilo omusana gwaatíile, gwaáyomesa éelyo itaka, embibo ziba zaáhotoka no okukaánzagala, habwo kuba emizi yaázo telabeele eyiziikile ahaansi bwooli.
7 Embibo ezíindi zikalagala omu mahwa. Áaho amáhwa ago kagakuzile hamo ne emimelo, gaázimigisiliza.
8 Embibo ezíindi zikalagala omu busi buluunzi. Áaho zaákomeela no kulába, kuluga eémo yaálaba amagoomba igana límo, ezíindi zaálaba eémo makúmi mukáaga ne ezíindi zaálaba eémo makúmi asatu.
9 Óogwo ayina amatwi, ahuliilize!”
Ha bwaáchi Yeézu naagaámba ha migani
(Mariko 4:10-12; Luka 8:9-10)
10 Abaheémba ba Yeézu beeza hali weényini no kumubúuza báti, “Na habwa chi noogaambisa emigani obuchilo noohóoya na abaantu?”
11 Yaábagalulila aáti, “Múungu abaheéle íimwe okusoombookelwa amagaambo ge entaahililo zo obukáma bwoómwe, náho boónyini tibakaheelwe okusoombookelwa ago.
12 Manya sii, omuuntu óogwo aheelwe ebiintu akabikolesa emilimo, alyaágabilwa akanyise. Náho omuuntu weéna wéena óogwo aheelwe ebiintu náho akaleka kubikolesa emilimo, mazima na áako ayebikiliíze, alyaáyakwa.
13 Niimbagaambila ha migani obuchilo niinhóoya nábo, habwo kuba kábalikuleeba áago ndikukola, náho tibakusoombookelwa ensoonga zaágo. Káandi, nibabona kuhulila áago ndikugaamba, náho tibakusoombookelwa ensoonga yaágo.
14 Ago nigakolwa gabone kuhikiilizwa áago omubáasi Isaya yaágaambile hali boónyini nka nikwo,
‘Kuhulila, muláaba nimuhulila, náho timulisoombookelwa nakáti.
Kuleeba, muláaba nimuléeba, náho timulihweeza nakáti.
15 Bilyáaba bityo, habwo kuba emiganya ya abaantu aba, elemeéliilwe,
tekwaanguha omu kusoombookelwa,
na amatwi gáabo nigalemeela kuhulila,
na baáhuumbiliize améeso gáabo.
Byaakubeele bitali bityo, baakaáhweelize habwa améeso gáabo,
baakaáhuliile habwa amatwi gáabo,
baakaásoombookiilwe ha miganya yáabo,
kuhicha baanhiindukile,
mbone kubachíza.’
16 “Mwiina omugisa habwo kuba améeso géenyu nigaléeba na habwo kuba amatwi gáanyu nigahulila.
17 Mazima butúnu niimbagaambila nka nikwo, hakaba heena ababáasi na abaantu abagololoke béenzi, bakaba nibabyeefúuza kuleeba ebyo bi mulikuleeba, náho tibalabibwéene. Káandi, éebyo bi mulikuhulila íimwe, bakaba nibabyeefúuza kubihulila, náho tibalabihuliile.”
Yeézu naasasaánula omugani gwo omubíbi
(Mariko 4:13-20; Luka 8:11-15)
18 “Mbwéenu íimwe, muhuliilíze ensoonga yo omugani ogwo gwo omubíbi we embibo.
19 Buli muuntu óogwo ahuliiliza echigaambo cho obukáma bwo omu igulu, náho takuchisoombookelwa, naasusana ne embibo éezo ezalageele héehi no muháanda. Éelyo Izilwa, Isitáani, niliíza no kusaakula éecho Múungu abibile omu muganya gwoómwe.
20 Embibo éezo ezalageele aha luchili áaho ahatéena itaka líinzi, nizisusaniswa no omuuntu óogwo alikuhulila echigaambo cho obukáma bwo omu igulu, na ahonyini akachiínaankula aha manulilwa.
21 Náho naakwaáta echigaambo che empola ezo aha mwáanya muche kwoónka, habwo kuba okwiikiliza kwoómwe tikulabeele ne emizi bwooli. Keélaaba ebyaágalalo ne ennáku nibimugwéela habwe echigaambo echo, áaho na áaho nibimukuumpisa naakuleka okwiikilizákwe.
22 Embibo éezo ezalageele omu mahwa, nizisusaniswa no omuuntu ogwo alikuhulila echigaambo cho obukáma bwo omu igulu, náho naabeéhwa ne ebitahatahiso bye éensi ezi ne etuúnku za amabonwa méenzi. Ne éebyo nibimiga echigaambo cho obukáma bwo omu igulu na tekuhicha kulaba amagoomba omu bulami bwaáyo.
23 Náho embibo éezo ezalageele omu busi buluunzi, nizisusaniswa no omuuntu óogwo alikuhulila echigaambo cho obukáma bwo omu igulu no kucheétegeeleza. Ha bwéecho omuuntu nko ogwo niwe alisohoza amagoomba omu bulami bwoómwe, oómo entúlo igana, oóndi entúlo makúmi mukáaga no oóndi entúlo makúmi asatu.”
Omugani gwo omwáata
24 Yeézu yaábachweela omugani ogúundi aáti, “Obukáma bwo omu igulu nibususana no omuuntu óogwo akabiba embibo nduunzi omu musili gwoómwe.
25 Náho obuchilo óobwo abaantu kábaabeele bahuniile, omubisa woómwe yéeza, yaabibamo omwáata omu ngano, yaámala yaázeenda.
26 Obuchilo engano ezo ekaba yaámela no kubaanza kusaambulula, niho omwáata nágwo nigubonwa.
27 Abazáana ba kanyina wo omusili beeza, baámubúuza nka nikwo, ‘Íiwe mukáma, nitusoomboókelwa nka nikwo okabiba embibo nduunzi omu musili gwaawe. Óobu, omwáata ogu gwaáluga nkáhi?’
28 Yaábagalulila aáti, ‘Omubisa niwe ogwo akozile aátyo.’ Abazáana boómwe baámubúuza nka nikwo, ‘Ngási nooyeénda tuzeénde tugubagalemo omwáata ogwo?’
29 Náwe yaágaamba aáti, ‘Mmahi, mutagabagalamo, habwo kuba kamwaakuba nimubagala omwáata, mukaáhuumbilamo ne engano muzinyukula.
30 Muleke byóona bikule hamo, kuhicha obuchilo bwi igesa. Obuchilo óobwo, niimbagaambila abagesi nka nikwo ha kubaanza bakobye omwáata no kugukoma ebiba babone kugoocha. Niho bahiche kugesa engano na bazihunike omu chitála chaanze.’ ”
Omugani gwa akazuma kache
(Mariko 4:30-32; Luka 13:18-19)
31 Yeézu yaábachweela omugani ogúundi aáti, “Obukáma bwo omu igulu nibususana nko oluzuma luche lwe ehaladáali óolwo omuuntu akatwaala no kulubiba omu nsaambo yoómwe.
32 Oluzuma olwo ni luche bwooli kuchila enzuma ezíindi zóona, náho kalulikumela niguba omuti muháango kuchila emiti yóona omu musili. Omu muti ogwo enyonyi ziíza, zeékala omu matábazi gaágwo.”
Omugani gwi ituumbyo
(Luka 13:20-21)
33 Yeézu yaábachweela omugani ogúundi aáti, “Obukáma bwo omu igulu nibususana ni ituumbyo éelyo omukázi alikutwáala no kutulaaniza ne ensaano ye engano ye embalililo ye ebitukulu bísatu. Ituumbyo éelyo nilileeteelela ensaano ye engano yóona kutuumba.”
Yeézu naahikiíliza obubáasi omu kweégesa aha migani
(Mariko 4:33-34)
34 Yeézu akaba naagaambila ebipípi bya abaantu ameégeso áago habwo kugaambisa emigani. Talabeégesize choóna chóona atéena kugaambisa emigani.
35 Áago gakakolwa gátyo, kubona kuhikiilila echigaambo éecho Múungu akagaambisa omubáasi woómwe aáti,
“Ndaáhooya na abaantu habwo omuháanda gwe emigani.
Ndaábagaambila amagaambo áago agaselekilwe kulugiilila kuhaangwa kwe éensi.”
Ensoonga yo omugani gwo omwáata
36 Mbwéenu, Yeézu yaálaga ebipípi bya abaantu, yaátaaha omu nzu. Abaheémba boómwe beeza hali weényini, baámugaambila báti, “Tusasaánulile ensoonga yo omugani ogwo gwo omwáata óogwo gukaba guli omu musili.”
37 Yeézu yaábagalulila aáti, “Omuuntu óogwo akabiba embibo enduunzi, naasusana neenye Omutábani wo Omuuntu.
38 Omusili nu niyo éensi, embibo nduunzi nizo abaantu bo obukáma bwo omu igulu, no omwáata nibo abaantu be éelyo Izilwa, Isitáani.
39 Omubisa óogwo ekeeza kubiba omwáata nilyo Isitáani. Obuchilo bwi igesa nigwo omuhélo gwe éensi ezi, na abagesi nibo bamaléeka ba Múungu.
40 “Nikwo abahálila ba kanyina bo omusili balaákumakuma no kwóocha omwáata omu mulilo, nikwo bityo nyini chilyáaba aha muhélo gwe éensi ezi.
41 Íinye Omutábani wo Omuuntu, ndyaásiindika bamaléeka baanze, babone kusuumbya kuluga omu bukáma bwaanze bóona abali enkola bíbi hamo na áabo abalikuleételela abáandi bakole ebiheno.
42 Maléeka abo balyaábanaga abaheni abo bóona omu lyookezo lyo omulilo. Omwo nimwo baláaba nibachula no kusa améeno.
43 Niho abagololoke omu méeso ga Múungu, baláaba nibaáka nki izóoba omu bukáma bwe Isébo. Óogwo ayina amatwi, ahuliilize!”
Emigani isatu eéndi yo obukáma bwo omu igulu
44 Niho Yeézu yaásohoza omugani ogúundi, yaábazila aáti, “Obukáma bwo omu igulu nibususana ne ensabo yo obukaani buháango éezo ekaba eselekilwe omu nsaambo. Chilo chimo, obuchilo omuuntu oómo akaba naasuma yaázikugula, yaáza kuziseleka káandi. Mbwéenu akanulilwa bwooli, yaázeenda kutuunda ebiintu byóona éebyo akaba ayinabyo, yaázigula ensaambo ezo.
45 “Káandi, obukáma bwo omu igulu bweeleenga nko omuuntu omutuunzi oómo óogwo alikweenda kuloondela enkwaanzi nduunzi.
46 Kayeezile yaazigwáho enkwaanzi eémo yo obukaani buháango bwooli, yaázeenda kutuunda ebiintúbye byóona éebyo akaba ayinabyo, yaázigula ezo nkwáanzi yo obukaani buháango bwooli.”
47 Yeézu yaásohoza omugani ogúundi, naagaámba aáti, “Káandi, obukáma bwo omu igulu nibususana no omutego óogwo abategi baázeenda nágwo kutéga omu nyaanza. Omutego óogwo gukafa kuyoola buli nfwi za buli lugaanda.
48 Obuchilo omutego óogwo gweézwiile, abategi baákweeseza aha chaambo. Niho, beékala ahaansi, baákobeza eénfwi nzima, nibazita omu bitukulu. Náho éezo nfwi mbi, bakazizugunya.
49 Bityo nikwo chilyáaba ha muhélo gwe éensi ezi. Bamaléeka nibeéza no kutaáganisa enkola bíbi na áabo abagololoke omu méeso ga Múungu.
50 Bamale babanaguze enkola bíbi omu lyookezo lyo omulilo. Omwo nimwo baláaba nibachula no kusa améeno.”
Ameégeso amasha na aga kala
51 Yeézu yaábúuza abaheémba boómwe aáti, “Ngási, mwaásoombookelwa góona áago naábasoomboolela?” Nábo baámusubiza báti, “Éego, twaásoombookelwa.”
52 Náwe yaábagaambila aáti, “Omweégesa weéna wéena we ebilagilo óogwo ayaayegesizwe amagaambo go obukáma bwo omu igulu, naasusana nyineéka óogwo asohoza omu nsabo yoómwe ebiintu ebisha ne bya kala.”
Abaantu ba Nazaréeti nibamwaánga Yeézu
(Mariko 6:1-6; Luka 4:16-30)
53 Yeézu káyaabeele yaámazile kusohoza emigani ezo, yaalugáho aho,
54 yaázeenda omu muzihwa gwo owaabo. Obuchilo yaáhikile óokwo Nazaréeti, yaábaanza kweégesa abaantu omu isomelo lyáabo. Abaantu baásobelwa bwooli, beébuuza báti, “Omuuntu ogu abwiihile nkáhi obwéenze óobu? Na nkáhi abonesize obuzizi bwo kukola amahano aga?
55 Ogu ti mutábani wo omusala miti oóli? Ni izíina lya nyina tíwe Mariamu? Na abalumuna boómwe tibo ba Yakobo, Yozéfu, Simoni na Yuda?
56 Na banyáanya iínti nibo áabo tutuula nábo aha? Mbwéenu, ogu ageehile nkáhi amagaambo góona aga?”
57 Abaantu abo baásaaya, chaaletelela baáyaanga kumwiíkiliza. Niho Yeézu yaábagaambila aáti, “Omubáasi akuzibwa hoóna hóona náho ti mu muzihwa gwoómwe nali omukáye.”
58 Mbwéenu, Yeézu talakozile amahano méenzi okwo, habwo kuba abaantu abo tibalamwiíkiliize.