12
Mutábani wo Omuuntu niwe Omukáma
we echilo che Endaálikizo
(Mariko 2:23-28; Luka 6:1-5)
1 Echilo chimo che Endaálikizo, Yeézu akaba naalaba omu masaambo ge engano, hamo na abaheémba boómwe, abaheémba boómwe baábaanza kuhéenda amakuumba, baálya.
2 Obuchilo Abafarisayo baabweene ago, baámugaambila Yeézu báti, “Léeba, abaheémba baawe nibakola emilimo ezili omuzilo aha chilo che Endaálikizo!”
3 Yeézu yaábagalulila aáti, “Ngási, timukasomile Amaandiko Matakatíifu nka nikwo Daudi yaákozile obuchilo óobwo weényini na bazeenzíbe bakaba beene enzala?
4 Daudi akataaha omu nzu ya Múungu, niho weényini na bazeenzíbe áabo akaba ali hamo nábo baba baázilya ezo mikaate yaámo éezo ekaba yaásohwéezwe hali Múungu. Telakuundiilwe omu bilagilo bya Musa omuuntu kulya emikaate ezo, náho abagabe ba Múungu boónka.
5 Káandi, timukasomile éecho echilagilo cha Musa okwo chilikugaamba habwa abagabe áabo abalikuheéleza omu nzu ya Múungu echilo che Endaálikizo? Tibakukuláatila ebilagilo bye Endaálikizo, náho Múungu talababaliile nka nikwo nibamuhena.
6 Niimbagaambila butúnu nka nikwo, aliho oómo aha óogwo ali mukúlu kuchila éenzu ya Múungu.
7 Múungu naagaámba omu Maandiko Matakatíifu nka nikwo, ‘Niinyeénda abaantu booleke echiganyizi kuchila kusohoza echitáambo.’ Mwaakubeele nimusoomboókelwa ensoonga ya amagaambo ago, timwaákuchwaaziikile abaantu áabo abatéena echiheno choóna chóona.
8 Íinye Omutábani wo Omuuntu, níinye Omukáma we echilo che Endaálikizo.”
Yeézu naachíza omuuntu echilo che Endaálikizo
(Mariko 3:1-6; Luka 6:6-11)
9 Yeézu yaalugáho aho, yaázeenda omu isomelo lyáabo.
10 Omu isomelo omwo, akaba alimo omuuntu oómo óogwo akaba alageele omukóno. Bakaba balimo Abafarisayo abaabeele nibeénda kumuleengesa Yeézu babone omuháanda gwo kumulégelela. Mbwéenu baámubúuza báti, “Ngási, ti muzilo kuchiza omuuntu echilo che Endaálikizo?”
11 Yeézu yaábagalulila aáti, “Noóha omuli íimwe óogwo, kábilaaba entaama yoómwe yáagwa omu liina echilo che Endaálikizo, tiyaákuhicha kuzikwáata no kuzíihámo omwo?
12 Mumanye, omuuntu ayina obukaani bwooli kusaaga entaama! Ha bwéecho, kwiingana ne ebilagilo bya Musa eyikiliziibwe kukola ebizima echilo che Endaálikizo.”
13 Niho Yeézu yaámugaambila omuuntu óogwo alageele omukóno aáti, “Golola omukóno gwaawe.” Náwe yaágugolola, ahonyini gwaáchila, gwáaba muzima nko ogwo ogúundi.
14 Mbwéenu, Abafarisayo baásohola ahéelu, baábiteélana óokwo balaámwíita Yeézu.
Yeézu niwe omuzáana óogwo atooziibwe na Múungu
15 Yeézu akamanya emizeenzo ya Abafarisayo abo, ha bwéecho yaalugáho áaho. Ebipípi biháango byaámukulaatíla, náwe yaáchiza bóona abaabeele nibalwaála.
16 Náho yaábaangila nka nikwo bataákuba nibalaánga empola zoómwe ha baantu abáandi.
17 Yeézu akagaamba aátyo, abone kuhikiiliza echigaambo éecho Múungu akagaambisa omubáasi Isaya nka nikwo,
18 “Léeba, ogu niwe omuzáana waanze óogwo mmutoolize.
Ogu ne engaanzi yaanze óogwo alikunuliza omwooyo gwaanze.
Niimmuha Omwooyo gwaanze,
abone kulaanga omuchwaáziiko gwa abazilwa ha baantu ba amahaánga góona.
19 Talihakana na abaantu nali kwoomba nábo,
káandi talyaámbaza iláka lyoómwe omu nsése.
20 Talimuhéenda weena weena óogwo ali omulemwa nko olubiingo olwaátikile,
nali talisiingaálicha weena weena óogwo ali héehi kufwa
nke enkaanzi éezo elikusohoza omwíika,
kuhicha obuchilo óobwo alileeta obuchuúnguzi kusíinga obuzilwa bwóona.
21 Na lyoónyini izíina lyoómwe, abaantu ba amahaánga góona balyaálitegeza lyoónyini lyoónka.”
Yeézu naalegelelwa nka nikwo
naatégeza amagala ga Beelzebuli
(Mariko 3:20-30; Luka 11:14-23)
22 Mbwéenu, abaantu baámuleétela Yeézu omuuntu oómo óogwo akaba akwaásilwe ni izimu limukozile kuba omuhume, káandi kuba omutita. Yeézu yaámuchiza, náwe yaáhicha kuhooya no kuhweeza káandi.
23 Embága yóona ya abaantu abaabeele bali áaho baásobelwa bwooli, baágaamba báti, “Ngási, ogu yaakaáhicha kuba Mutábani wa Daudi?”
24 Náho obuchilo Abafarisayo bahuliile ago, baágaamba báti, “Omuuntu ogu tiyaákuhicha kubiinga amazimu náho habwa amagala ga Beelzebuli, mukúlu wa amazimu.”
25 Yeézu yaámanya okuteékuza kwáabo, ha bwéecho yaábagaambila aáti, “Buli bukáma obuli kutáana no kulwaana bwoónyini omuli bwoónyini, óobwo bukáma busiingáalika. Káandi, kábilaaba iboma límo nali eéka keéyetaanisa no kulwaana yoónyini omuli yoónyini, teyililwaho.
26 Bityo nyini, kábilaaba Isitáani nilibiínga no kulwaana na amazimu mazeenzíge, obukáma bwaályo buba bwaátaana. Obukáma bwaályo nibuhicha kulama buta?
27 Íimwe nimugaámba nka nikwo íinye niimbiínga amazimu habwa amagala ga Beelzebuli. Mbwéenu, abaheémba báanyu nábo, nibagabiingila ha magala go oóha? Ha bwéecho, áabo nyini nibo balaabachwaázika íimwe.
28 Náho, kábilaaba íinye niimbiínga amazimu habwa Omwooyo gwa Múungu, eyina ensoonga ya nkokwo obukáma bwoómwe bwaáhikile hali íimwe.
29 Tihaliho omuuntu óogwo yaakuhicha kutaaha omúka ye empaambazi abone kusaakula ebiintu acháali atakamukomile. Mazima kaálaaba yaámukomile kuluunzi, áaho niho yaakaáhicha kumunyagiilila ebiintu éebyo bili omúka yoómwe.
30 “Omuuntu ogwo atali hamo ne íinye, taanyemela. Káandi, ogwo atasuúmbya hamo ne íinye, anaganaga.
31 Ha bwéecho niimbagaambila nka nikwo, Múungu yaakaáhicha kuganyila abaantu ebiheno no kulyoogóoza kwáabo kwóona. Náho Múungu tiyaákuhicha kuganyila abaantu kábalaaba bamulogweéte Omwooyo Mutakatíifu.
32 Káandi Múungu yaakaáhicha kuganyila abaantu áabo abalikuteéleleza hali íinye Mutábani wo Omuuntu. Náho tiyaákuhicha kuganyila abaantu áabo abalikuteéleleza habwo Omwooyo Mutakatíifu, omu nsi ezi, nali éensi éezo elikwiiza.”
Abaantu bamanyiikana habwe entúungwa záabo
(Luka 6:43-45)
33 “Omuti muluunzi gulaba amagoomba maluunzi, no omuti mubi gulaba amagoomba mábi. Noohicha kugusoombookelwa omuti nka nikwo guli habwa amagoomba áago gulaba.
34 Íimwe oluzáalo lwe enzóka! Bita nimuhicha kugaamba amagaambo amazima obuchilo íimwe na abazilwa? Omuuntu naahoóyela ebiteekuzóbye ebiizwiile omuli weényini.
35 Omuuntu omweésigwa agaámba ebizima éebyo ebiizwiile omuli weényini, náho omuuntu omuzilwa agaámba byo obuzilwa éebyo biizwiile omuli weényini.
36 Mbwéenu, niimbagaambila nka nikwo, ha chilo echo cho omuchwaáziiko, abaantu balyaásoomboola entaahililo ya buli chigaambo kanaku éecho bakagaamba.
37 Múungu alaákubala kuba omugololoke habwa amagaambo gaawe, nali alaákuchwaáziika kuba omuzilwa habwa amagaambo gaawe.”
Abafarisayo nibeénda eméenko kuluga hali Yeézu
(Mariko 8:11-12; Luka 11:29-32)
38 Mbwéenu, omuli áabo Abafarisayo na abeégesa be ebilagilo bya Musa baámugaambila Yeézu báti, “Íiwe Mweégesa, nitweénda oyoleke emanyiso kwoóleka nka nikwo olugile ahali Múungu.”
39 Yeézu yaábagalulila aáti, “Íimwe no oluzáalo lubi lwa abaantu abaheni na timuli abeésigwa omu méeso ga Múungu, niyo nsoonga nimweénda olumanyiso. Tiínkubakolela olumanyiso lwoóna lwóona. Náho olumanyiso lúmo óolwo mulaabona ni nko óokwo Múungu akakola aha mubáasi Yona.
40 Nko óokwo Yona akeekala omuunda ye enkuungulutále ebilo bísatu echilo na nyemisana, bityo nyini neenye Omutábani wo Omuuntu, ndeékala omuli kuzimu omuunda ye éensi amazóoba asatu echilo na nyemisana.
41 “Aha chilo cho omuchwaáziiko, abaantu ba Ninawi balaáyemeelela omu méeso ga Múungu hamo na abaantu bo obuchilo óobu, no kubasoholeza buulubona abaantu bo luzáalo óolu nko okwo na abaheni. Habwo kuba, abaantu abo ba Ninawi, obuchilo Yona yaábagaambiile echigaambo cha Múungu, ahonyini baátamwa ebiheno byáabo no kubilekelela. Aha aliho oómo óogwo ali mukúlu kuchila Yona!
42 “Káandi, omu chilo echo cho omuchwaáziiko ogwo, omugóle we éensi ya Sheba aleémeelela omu méeso ga Múungu hamo na abaantu bo obuchilo obu, no kubasoholeza buulubona abaantu bo luzáalo olu nko okwo na abaheni. Habwo kuba, weényini akazeenda oluzeendo kuluga éensi za hala bwooli, abone kuhulila ebigaambo byo obweétegeeleza bwa Selemani. Kási, aha nyini aliho oómo óogwo ali mukúlu kuchila Selemani!”
Kusuba kwi izimu aha muuntu
(Luka 11:24-26)
43 Yeézu yaázeendelela kugaamba aáti, “Izimu kaliluga aha muuntu, lizeenda omu nsi yo obwoóma no kweéngeela óokwo lili omu kuloondela obuhuúmulo. Náho bubula,
44 izimu éelyo niligaámba nka nikwo, ‘Kaánsube owaánze áaho naálugile.’ Obuchilo nilisuba hali weényini, nilisaánga hali busa, hakukuumbilwe, no kutónwa kuluunzi.
45 Niho lizeénda no kulaálika amazimu agáandi musaanzu áago gali amazilwa bwooli kuchila lyoónyini, góona geéza gamutaáhila ogwo muuntu. Niho obulami bwo omuuntu ogwo bulikuba bubi kusáaga óokwo bukaba buli aha bubaandizo. Nikwo biliiza kuba hali íimwe nyini abaantu bo obuchilo óobu bwo obuzilwa!”
Badugu ba Yeézu na nyina
(Mariko 3:31-35; Luka 8:19-21)
46 Obuchilo Yeézu achaáhooya ne embága ya abaantu abo, léeba nyina na badugu boómwe bakaba beémeeliile ahéelu, nibeénda kuhooya náwe.
47 Mbwéenu, omuuntu oómo yaámugaambila Yeézu aáti, “Léeba, nyoko na badugu baawe beemeeliile ahéelu, nibeénda kuhooya neewe.”
48 Yeézu yaámugalulila aáti, “Máaha na badugu baanze ni baáhi?”
49 Niho yaáyolekeza omukóno ha baheémba boómwe, yaábazila aáti, “Léeba, aba nibo máaha na badugu baanze!
50 Habwo kuba omuuntu óogwo alikukola engoonzi za Táata ali omu igulu, ogwo niwe aba mulumuna waanze, munyaányeenye na niwe máaha.”