8
Abakázi abaabeele nibamuhweela Yeézu
1 Kagahwéele ago, Yeézu akaba naazeénda ha kulabila buli muzihwa ne emigoongo. Akaba naalaánga no kwoólekeelela abaantu Empola Nzima zo obukáma bwa Múungu. Na abaheémba boómwe ikúmi na bábili bakaba bali hamo náze.
2 Mala káandi akaba akulaatileene na abakázi abáandi áabo yaabeele yaábachílize amalwáala gáabo, no kubeéhaho amazimu. Omuli áabo bakázi, hakaba halimo Mariamu omunya Magidala, óogwo Yeézu yaabele yaamwiihileho amazimu musaanzu.
3 Káandi hakaba heena Yoana, ali muka Kuza. Kuza, niwe endiinza ye ebiintu byo omukáma Herode. Akaba aliho Suzana, na abakázi abáandi béenzi. Abakázi áabo, bakaba nibasohoza ebiintu byáabo, ha kumuzuna Yeézu na abaheémba boómwe.
Omugani gwo omubíbi we embibo
(Matayo 13:1-9; Mariko 4:1-9)
4 Echilo chimo, abaantu be emizihwa míinzi, bakaba nibamwiízaho Yeézu, baákoba embága mpáango. Aho yaábagaambila ha mugani ogu,
5 “Hakaba heena omubíbi, ayaabeele azeenzíle kubiba embibóze omu musili. No obuchilo akaba naabiba, ezíindi zikalagala omu muháanda, zaálibatilwa. Ne enyonyi zikeeza zaázilya.
6 Ezíindi, zikalagala omu itaka liche aha luchili. Kizaamezíle, zaabulwa améenzi, zaáyoma.
7 Ezíindi, zikalagala omu mahwa. No obuchilo kagakuzile hamo ne emimelo, gakazimigisiliza.
8 “Hakaba heena ezíindi, éezo ezagwíile omu busi buluunzi. No obuchilo kizakomiile, zikaba nizigeswa buli mbíbo igana igana.” Obuchilo Yeézu yaámazile kugaamba ebyo, yaáhamuka ahi iláka omu kugaamba, “Ogwo ayina amatwi, ahuliilize!”
Ha bwaáchi Yeézu naagaámba ha migani
(Matayo 13:10-23; Mariko 4:10-20)
9 Abaheémba ba Yeézu bakamubúuza, “Óogu mugani, nooyeénda kugaamba chiíha?”
10 Yaábasubiza, “Múungu abaheéle íimwe okusoombookelwa amagaambo ge entaahililo zo obukáma bwoómwe. Náho abáandi, aba niimbagaambila ha migani, kuba,
‘No óobu balikuleeba, batakuhwéeza.
Na no óobu balikuhulila, bataákusoombookelwa.’
11 “Mbwéenu ensoonga yo omugani ogwo, niyo ezi: Embíbo, ne echigaambo cha Múungu.
12 Ezo embíbo ezalageele héehi no omuháanda nizimanyisa abaantu áabo abalikuchihuliiliza echigaambo cha Múungu. Ahonyini, Isitáani lyéeza no kuchiihamo omu myóoyo yáabo, bataákwiiza kwiikiliza no kuchuúnguka.
13 “Ne embíbo éezo ezalageele omu itaka elyáaho ahaansi aha luchili, nizimanyisa abaantu áabo abalikuhuliiliza echigaambo cho obukáma bwa Múungu, nibachanaánkula aha manulilwa, nibachiikiliza aha mwáanya muche kwoónka, habwo kuba okwiikiliza kwáabo tikulabeele ne emizi bwooli. Náho obuchilo bwo kuleengesibwa, nibachileka, aha nsoonga nibasusana ne emimelo éezo etéena mizi.
14 “Ne embíbo éezo ezagwíile omugati ya amáhwa, nizimanyisa abaantu áabo abalikuhulila echigaambo echo. Náho ahaleéza, nibamigisilizwa no okutahwa tahwa ne etuúnku za amabonwa méenzi, ne emizeendele yáabo yo oluhagali omu bulami bwáabo. Ago nigaleetelela okwiikiliza kwáabo kuleka kusohoza emisumo mizima.
15 “Ne embíbo éezo ezagwíile omu busi buluunzi, nizimanyisa abaantu áabo abalikuhulila echigaambo echo. Kabalikumala kuchihulila, nibachiinaánkula aha muganya muzima, nibazeendelela no kweéyomeleza, kuhicha omwáanya gwóona nibasohoza emisumo.”
Omugani gwo olumuli
(Mariko 4:21-25)
16 “Taliho omuuntu óogwo alikwaacha olumuli, akalusweekelela ne echitukulu, nali akaluta omu buunkululu bwe echitabo. Náho, naaluteleka aha lugulu ya akakóondo, kuba abaantu kabalataahamo, babone kuhwéeza habwo omwaanga.
17 “Bityo nikwo, byóona ebili bweeseléke óobu, bilyaaleebwa aha bwéelu. Na byóona ebichigiliilwe, bilyaátéebwa aha bwéelu bimanyiike.
18 “Nikwo, ago gi mulikuhulila, mugahuliilize kuzima! Habwo kuba, omuuntu óogwo ayina echiintu, niwe óogwo alaayoongezibwa abe ne ebíindi. Náho, omuuntu atéena chiintu, no óobu ako akache akaálikubona nkokwo ayinako, naayaákwa.”
Badugu ba Yeézu na nyina
(Matayo 12:46-50; Mariko 3:31-35)
19 Niho, nyina na badugu boómwe Yeézu, baamwiizáho. Náho tibalahikize kumwiililila, habwo kuba abaantu béenzi bakaba nibeemigisiliza.
20 Abaantu abáandi baámugaambila Yeézu, “Nyoko na badugu baawe beemeeliile ahéelu, nibeénda kukubóna.”
21 Yeézu yaábasubiza, “Máaha na badugu baanze nibo bóona áabo abalikuhulila echigaambo cha Múungu no kuchikola.”
Yeézu naachuleéza omuyaga muháango na amakóonzo
(Matayo 8:23-27; Mariko 4:35-41)
22 Echilo chimo, Yeézu akahanama omu bwáato bwi itaanga, hamo na abaheémba boómwe. Yaábagaambila, “Twaambuke enyaanza tuze buseeli.” Ha bwéecho, baalugáho.
23 Obuchilo bakaba nibazeénda, Yeézu akahunila. Omwo omu nyaanza hakabaho omuyaga gwo omusote. Obwáato obwo bwaábaanza kwiízula améenzi, bóona bakaba bali omu ntaambala.
24 Abaheémba abo baamuzaho Yeézu baámupaámpula, baámugaambila, “Mukáma wéetu! Mukáma wéetu! Twaásiingaalika!”
Yeézu yeémuka. Aho yaágukaama ogwo muyaga muháango, káandi na amakóonzo, nkokwo bichuleéle. Entúlo eémo, byaáchuléela, haaba echineembe.
25 Aho, Yeézu yaábabúuza abaheémba boómwe, “Kuli nkáhi okwiikiliza kwéenyu?” Abaheémba abo baátíina bwooli. Hamo ne ebyo, baásobelwa, omu kweébuuza, “Ngási noóha ogu, alikuzema nóobwo omuyaga na amakóonzo, entúlo eémo nibimutiína?”
Yeézu naachíza omuuntu owa amazimu méenzi bwooli
(Matayo 8:28-34; Mariko 5:1-20)
26 Yeézu na abaheémba boómwe obuchilo óobwo baayaambukile enyaanza ya Galiláaya, baáhika éensi ya Abageráasi, ha musábuko gwa kábili gwe éensi ya Galiláaya.
27 No obuchilo Yeézu naatuúka aha chaambo, yaamwiizáho omuuntu oómo wo omuzihwa ogwo, ayaabeele ayina amazimu ha bilo bíinzi, akaba atakutúula omúka, náho akaba naatuúla omu kufuluka fuluka no kutúula omu bitúulo. Ebilo byóona éebyo akaba ayikala ali busa obutazwaala myéenda.
28-29 Elyo izimu, likaba limutabaálila entúlo nyíinzi. Abaantu bakaba baleéngesa kumuzuna, ha kumukóma ne eminyololyo ne empiingu. Hamo ne ebyo, akaba naazinogola nogola, mále izimu nilimutwaála ahaantu hatéena baantu. Yeézu káyaabugeene no omuuntu ogwo, yaálizema izimu elyo limulugého ogwo muuntu. Omuuntu obuchilo yeélilila héehi na Yeézu, yaáhamuka ahi iláka liháango. Yáagwa buzuúma omu méeso ga Yeézu, yaámugaambila ahi iláka liháango, “Íiwe Yeézu, Mutábani wa Múungu Óogwo Ali Olugulu ya Byóona, okaatuulanwa chi neenye, ka noondoonda íiwe! Niinkusába, otaanyagalaza!”
30 Yeézu yaámubúuza, “Izíina lyaawe oli oóha?” Náwe yaámusubiza, “Izíina lyaanze, ndi Ensuli.” Akagaamba aátyo habwo kuba amazimu méenzi gakaba gamulího.
31 Amazimu ago, gakabaanza kumusaba Yeézu nkokwo atagazema gazeénde kutaaha omu liina elila lyo kuzimu.
32 Na aho aha ngolomoko ya akabaanga ako, hakaba heena idaale liháango lye empunu éezo zaabéele nizilya. Niho, amazimu ago gaámusaba Yeézu, nkokwo agakuúndile gazeénde gatáahe omuunda yaázo. No obuchilo naagakuundíla,
33 amazimu ago gaamulugáho omuuntu ogwo, gaázeenda geetáasha lwa amáani omu mpunu ezo. Empunu zóona, zeelukila omu nyaanza kuluga aha ngolomoko ézo mpaango, zaáfwéela omu méenzi.
34 Abalíisa be empunu ezo, bakaleeba ebyo byóona ebyaagwíile. Niho beéluka, baázeenda omu muzihwa no omu masaambo, nibakumuúcha empola ezi ha baantu.
35 Mále abaantu baalugáho kuzeenda kuleeba ebigaambo ebyo óokwo bili, baamuhikáho Yeézu. Obuchilo bwo kumuhikáho, baámubona omuuntu óoliinya, ayaabeele ayina amazimu gaámulugilého. Akaba ayikeele héehi na amagulu ga Yeézu, azweele omwéenda, ayina obwéenze bwóona. Abaantu abo baákwáatwa no obutíini.
36 Abaantu áabo abaabwéene agagwiile góona, bakaba nibabasoomboólela bazeenzi báabo nkokwo omuuntu ogwo atuungamiilwe amazimu ku yaáchilizwe.
37 Abaantu bóona bo omu nsi ya Abageráasi, beétimwa bwooli. Baámusaba Yeézu nkokwo alugeho aho hali boónyini. Nikwo, yaáhanama omu bwáato bwi itaanga yaásuba.
38 Omuuntu ogwo, ayaabeele amazimu gaámulugilého, yaámusaba Yeézu nkokwo bazeénde hamo náze. Náho Yeézu yaámusubya, yaámugaambila,
39 “Osube omúka yaawe, ozeénde kubasoomboolela abaantu áago Múungu yaákukolela.”
Niho, omuuntu ogwo yaalugáho aho, yaázeenda naabasoomboólela abaantu ba buli hóona omu muzihwa ogwo ago gi Yeézu yaámukolela.
Yeézu naamuzóola muhala wa Yairo
no kumuchiza omukázi
(Matayo 9:18-26; Mariko 5:21-43)
40 Obuchilo Yeézu yaásubile okwo Galiláaya, akanyegezwa ne embága ya abaantu áabo abaabeele nibamutegamilila.
41 Aho, yéeza omuuntu oómo, izíina lyoómwe Yairo, omweébeembezi wi isomelo. Yairo, yaáteela ebizwi omu méeso ga Yeézu, yaámusaba nkokwo ayize omúka yoómwe,
42 habwo kuba muhalawe nyakámo we emyáaka nke ikúmi ne ebili, akaba ali héehi kufwa.
Obuchilo Yeézu akaba naazeénda aho, echipípi echo cha abaantu, chikakulaatilana náwe kunu nibamumigisiliza bwooli.
43 No omu baantu abo, hakaba heena omukázi óogwo akaba ayina endwáala ye emizezi aha myáaka ikúmi ne ibili. [No óobu yaabeele yaámazile kuhéela ebiintu byoómwe byóona ha kuliha abafúmu,] akaba ataliho no óobu oómo óogwo ayaahikize kumuchíza.
44 Niho, omukázi ogwo yéeza kuluga enyuma ya Yeézu, yaamukuumyáho aha lukugilo lwo omwéenda gwoómwe. Ahonyini yaáchila.
45 Yeézu yaábúuza, “Óogwo ayaánkuumyáho, noóha?” Abaantu bóona, bakalahila. Peétero náwe yaámugaambila Yeézu, “Íiwe Mukáma wéetu, na abaantu beenzi baákuzoongolokile nibakumigisiliza!”
46 Náho, Yeézu yaágaamba, “Niimmanya heena omuuntu óogwo ayaánkuumyáho, habwo kuba niinyehulila nkokwo obuhicha bwo kuchiza bwaandugáho.”
47 Omukázi ogwo, obuchilo káyaabweene nkokwo tayina akazeendele ko kweéseleka káandi, yaamwiizáho Yeézu, naazuguma. Yaáteela ebizwi, yaámugaambila omu méeso ga abaantu abo bóona, ensoonga yo kumukuumyáho, na nkokwo yaáchízwa aha ntúlo eémo.
48 Yeézu yaámugaambila, “Íiwe muhalákazi waanze, okwiikiliza kwaawe nikwo kwaákuchiza. Ozeénde no obuhóolo!”
49 Obuchilo Yeézu akaba achaágaamba gaamba ebyo, yéeza omuuntu kuluga omúka owa Yairo, omweébeembezi wi isomelo, yaámugaambila, “Leka kumwaágalaza Omweégesa, habwo kuba muhala waawe yaáfwiile.”
50 Náho Yeézu kayaabihuliile ebigaambo ebyo, yaámugaambila Yairo, “Otatiina, yikiliza kwoónka, na muhala waawe naachízwa.”
51 No obuchilo Yeézu naahika omúka owa Yairo, yaábaángila abaantu abáandi kutaahamo omu nzu hamo náze, choónka yaákuundila Peétero, Yohana, Yakobo, iíse na nyina wo omuhalákazi ogwo.
52 Abaantu bóona aháka ezo, bakaba nibachúla no kwaalama habwo omuhalákazi ogwo. Náho, Yeézu yaábagaambila, “Muleke kuchula! Takafwíile ogu, choónka ahuniile kwoónka!”
53 Abaantu abo baábaanza kumusekeelela ahi igayo, habwo kuba bakaba nibamanya nkokwo ogwo akaba yaáfwíile.
54 Yeézu, yaákwáata omukóno gwo omuhalákazi ogwo, yaámugaambila, “Íiwe mwáana, imuka!”
55 Ahonyini, omuhalákazi ogwo, omwooyo gwaamusubamo, yaáyemeelela. Yeézu yaábagaambila nka nikwo, bamuhe ebyookulya.
56 Abazéele boómwe baásobelwa bwooli. Náho Yeézu yaábaangila nka nikwo, bataákumugaambila omuuntu weéna wéena ago agáagwa.