12
Zezi na brɩ nɩ o dwe siun dɛ cullu tɩm te tɩn
(Marɩkɩ 2:23-28, 3:1-6, Luki 6:1-11)
1 Da yam kʋntʋ ni nɩ Zezi dɛɛn ma tɔgɩ karɩ wʋ o maa kɛa. Kʋ dɛɛn yɩ Zwifǝ bam siun dɛ nɩ mʋ. O karabiǝ bam dɩ maa tɔgɩ ba wʋra, yɩ kana jɩgɩ-ba. Ba ma bwǝri mɩna ba yu ba dʋna.
2 Farizɩan tiinǝ dɩ ma tɔgɩ ba wʋra. Ba ma na ba na kɩ kʋlʋ tɩn. Ba laan ma ta dɩ Zezi ba wɩ: «Nii nmʋ karabiǝ bam na kɩ kʋlʋ. Ba tʋŋɩ tɩtʋŋɩ dɩlʋ na cɔgɩ dɩbam siun dɛ cullu tɩm tɩn mʋ.»
3 Zezi ma lǝri-ba o wɩ: «Abam ta wʋ fɔgɩ á karɩmɩ Wɛ tɔnɔ kʋm na brɩ Pɛ Davidi taanɩ te tɩn na? Kʋ brɩ sɩ kana dɛɛn mʋ jaanɩ wʋntʋ dɩ o nɔɔna.
4 O ma vu o zʋ Wɛ digǝ, yɩ o kwe culu dɩpɛ dɩlʋ na tigi da Wɛ ŋwaanɩ tɩn o pa o dɩ o nɔɔna bam di. Kʋ nan ya culǝ sɩ bantʋ di dɩpɛ dɩm. Kʋ yɩ Wɛ kaanɩm tiinǝ yɩranɩ mʋ jɩgɩ cwǝŋǝ sɩ ba di-dɩ.
5 Naa, abam ta wʋ fɔgɩ á karɩmɩ Wɛ tɔnɔ kʋm na brɩ nɩ, Wɛ kaanɩm tiinǝ bam yǝni ba cɔgɩ siun dɛ culu kʋm dɩ ba na tʋŋɩ DƖ digǝ kam tɩtʋŋa siun dɛ maama wʋnɩ tɩn? Ba nan na yǝni ba tʋŋɩ kʋntʋ tɩn, ba ta jɩgɩ bʋra kʋ wʋnɩ.
6 Kʋ daarɩ lele kʋntʋ, wʋlʋ na dwe Wɛ-di-kamunu kʋm tɩn nan mʋ wʋ yo.
7 Wɛ tagɩ DƖ wɩ: ‹Amʋ lagɩ sɩ nabiinǝ taa jɩgɩ da-ŋwaŋa mʋ, sɩ kʋ daɩ nɩ a lagɩ sɩ ba taa maɩ ba wǝǝnu mʋ ba kaanɩ-nɩ.› Abam ya na lwarɩ taanɩ dɩntʋ kuri, á ya bá di balʋ na jɩgɩ bʋra tɩn taanɩ.
8 Bɛŋwaanɩ amʋ Nabiin-bu wʋm jɩgɩ ni siun dɛ cullu tɩm baŋa nɩ.»
9 Zezi laan ma nuŋi jǝgǝ kantʋ nɩ o vu o zʋ Zwifǝ bam Wɛ-digǝ.
10 Nɔɔnʋ maa wʋra o jɩŋa dɩdʋa na tɩga. Farizɩan tiinǝ badonnǝ dɩ maa tɔgɩ ba wʋra ba na lagɩ cwǝŋǝ sɩ ba brɩ nɩ Zezi kɩ o tusi. Ba ma bwe-o ba wɩ: «Nɔɔnʋ jɩgɩ cwǝŋǝ sɩ o pa o doŋ na yazurǝ siun dɛ dɩm nɩ na?»
11 Zezi ma lǝri-ba o wɩ: «Abam wʋlʋ na jɩgɩ piǝ, yɩ ka na tʋ vʋl-kɔgɔ wʋnɩ siun dɛ dɩm nɩ, á bá nii ka baŋa nɩ sɩ á lɩ-ka na?
12 Nabiinu nan tiini o jɩgɩ kuri o dwe piǝ. Kʋntʋ ŋwaanɩ nɔɔnʋ jɩgɩ cwǝŋǝ sɩ o kɩ o doŋ lanyɩranɩ siun dɛ dɩm nɩ.»
13 O na tagɩ kʋntʋ tɩn, o laan ma ta dɩ nɔɔnʋ wʋlʋ jɩŋa kam na tɩgɩ tɩn o wɩ: «Twɩ n jɩŋa kam.»
Nɔɔnʋ wʋm ma sɩɩnɩ o twɩ-ka. O jɩŋa kam ma joori ka ji lanyɩranɩ nɩ o jɩ-ŋʋŋa kam te.
14 Farizɩan tiinǝ bam na nɛ kʋntʋ tɩn, ba ma nuŋi ba vu ba banɩ daanɩ sɩ ba lagɩ cwǝŋǝ ba gʋ Zezi.
15 Zezi dɛɛn ma lwarɩ ba na lagɩ ba kɩ-o te tɩn. O ma nuŋi jǝgǝ kam kʋntʋ nɩ. Nɔn-kɔgɔ zanzan dɛɛn maa tɔg-o. O ma pa ba maama na yazurǝ dɩ ba yawɩɩrʋ.
16 O ma daarɩ o kaanɩ-ba o wɩ, ba yɩ zaŋɩ ba pa nɔɔna lwarɩ o ni nɩ.
17 Zezi na kɩ kʋntʋ tɩn, kʋ yɩ sɩ kʋ pa Wɛ nijoŋnu Ezayi na maŋɩ o ta kʋlʋ faŋa faŋa tɩn mʋ sɩɩnɩ kʋ kɩ. O dɛɛn tagɩ o wɩ:
18 «Nii, wʋntʋ mʋ yɩ amʋ Wɛ tɩntʋŋnʋ wʋlʋ a na kuri tɩn.
Wʋntʋ mʋ yɩ wʋlʋ a na so-o yɩ o yǝni o paɩ a wʋ poli zanzan tɩn.
Aá pa a Joro kʋm taa wʋ o tee nɩ.
O ma wʋ́ pa dwi maama tiinǝ ba ba lwarɩ amʋ cɩga kam na yɩ te tɩn.
19 Wʋntʋ nan bá ta magɩ kantɔgɔ naa o taa kɩ sɔɔ.
O nan bá ta paɩ o kwǝrǝ zaŋa cwe jeerǝ nɩ.
20 Wʋntʋ bá cɔgɩ nɔɔna balʋ na tiini ba bwǝnǝ tɩn,
oó ta jɩgɩ ba ŋwaŋa,
nɩnɛɛnɩ nɔɔnʋ wʋlʋ na bá bwǝri miu kʋlʋ na tiiri tɩn,
yɩ o bá dwe kanɩa kalʋ mini na ba dana tɩn.
Oó ta kɩ kʋntʋ mʋ,
sɩ kʋ vu kʋ yi maŋa kalʋ o na wʋ́ pa amʋ Wɛ cɩga kam ba ka taa jɩgɩ dam nɔɔna tɩtarɩ nɩ, yɩ lanyɩranɩ wanɩ balɔrɔ.
21 Wʋntʋ yɩrɩ ŋwaanɩ mʋ dwi maama wʋ́ ta jɩgɩ tɩɩna amʋ Wɛ tee nɩ.»
Wɔɔ dam mʋ Zezi maɩ o zǝli sʋtaana?
(Marɩkɩ 3:22-30, Luki 11:14-23, 12:10, 6:43-45)
22 Nɔɔna badonnǝ dɛɛn ma ja lilwe, yɩ o kwǝri o yɩ mɩmaa ba ba Zezi te. Bɛŋwaanɩ cicirǝ dɛɛn mʋ jɩg-o ka yaara. Zezi ma pa nɔɔnʋ wʋm na yazurǝ. O yiǝ ma joori ya naɩ, yɩ o daarɩ o waɩ o ŋɔɔna.
23 Kʋ ma sʋ nɔn-kɔgɔ kʋm maama, yɩ ba tɛ ba wɩ: «Nɔɔnʋ wʋntʋ mʋ yɩ Pɛ Davidi dwi tu wʋlʋ Wɛ na lagɩ DƖ tʋŋɩ tɩn na?»
24 Farizɩan tiinǝ bam na ni kʋntʋ tɩn, ba ma ta ba wɩ: «Wʋntʋ na waɩ o zǝli sʋtaana tɩn, kʋ yɩ sʋtaana-pɛ Belizebuli dam mʋ o ma o zǝli-ya.»
25 Zezi na lwarɩ ba wʋbʋŋa na yɩ te tɩn, o ma ta dɩ ba o wɩ: «Tɩʋ kʋlʋ paarɩ na pɔɔrɩ kuni bɩle yɩ ba jɩgɩ daanɩ tɩn, kʋ bá daanɩ kʋ cɔgɩ. Tɩʋ kʋlʋ maama naa sɔŋɔ kʋlʋ maama na pɔɔrɩ kʋ tɩtɩ wʋnɩ kuni bɩle tɩn, kʋʋ́ tʋ mʋ.
26 Kʋ ya na sɩɩnɩ kʋ yɩ cɩga nɩ a maɩ sʋtaana-pɛ dam mʋ a ma a zǝli sʋtaana nɔɔna tee nɩ, kʋntʋ ya wʋ́ brɩ nɩ sʋtaana-pɛ dam dɩm pɔɔrɩ kuni bɩle mʋ, yɩ o paarɩ dɩm bá daanɩ dɩ cɔgɩ.
27 Kʋ na sɩɩnɩ kʋ yɩ amʋ jɩgɩ Belizebuli dam mʋ a ma a zǝli sʋtaana, abam nɔɔna bam dɩ nan maɩ dam dɩm kʋntʋ mʋ ba maa zǝli-ya na? Abam tɩtɩ nɔɔna bam na kɩ te tɩn mʋ brɩ nɩ cɩga tǝri á tee nɩ.
28 Kʋ nan yɩ Wɛ Joro kʋm dam mʋ a ma a zǝli sʋtaana. Kʋntʋ maa brɩ nɩ Wɛ maŋɩ DƖ ba abam te, sɩ DƖ di paarɩ nɔɔna tɩtarɩ nɩ.
29 Sʋtaana-pɛ nan nyɩ dɩ nɔn-dɩdɛɛrʋ na yɩrɩ o sɔŋɔ te tɩn mʋ. Nɔɔnʋ na lagɩ sɩ o vu nɔn-dɩdɛɛrʋ wʋm sɔŋɔ o ŋɔ, o maŋɩ sɩ o da yigǝ o ja nɔn-dɩdɛɛrʋ wʋm o vɔ mʋ. O na vɔg-o o ti tɩn, mʋ o laan wʋ́ wanɩ o wǝǝnu tɩm maama o kwalɩmɩ.
30 Nɔɔnʋ wʋlʋ maama nan na daɩ a nɔɔnʋ tɩn, o yɩ a dʋm mʋ. Nɔɔnʋ wʋlʋ maama nan na ba tɔgɩ o laɩ amʋ nɔɔna o kɩ jǝgǝ dɩdʋa tɩn, o jagɩ-ba mʋ.
31 Á taá ye nɩ, kǝm-balwaarʋ tɩlʋ maama nɔɔna na kɩ tɩn, naa ta-balwaarʋ tɩlʋ maama ba na ŋɔɔnɩ tɩn, Wɛ waɩ DƖ yagɩ-tɩ DƖ ma cɛ-ba. Kʋ daarɩ, nɔɔnʋ wʋlʋ nan na ŋɔɔnɩ o twɩ Wɛ Joro kʋm tɩn, Wɛ bá sɛ sɩ DƖ ma cɛ kʋntʋ tu.
32 Nɔɔnʋ wʋlʋ na ŋɔɔnɩ ta-balwaarʋ o pa amʋ Nabiin-bu wʋm tɩn, Wɛ wʋ́ sɛ sɩ DƖ ma cɛ kʋ tu. Nɔɔnʋ wʋlʋ nan na ŋɔɔnɩ o twɩ Wɛ Joro kʋm tɩn, Wɛ bá sɛ sɩ DƖ ma cɛ kʋntʋ tu maŋa dɩ maŋa.
33 Á na wɩ, tiu yɩ tu-ŋʋŋʋ, kʋ biǝ dɩ yɩ bu-ŋʋna mʋ. Á na wɩ, tiu yɩ tu-balɔrɔ, kʋ biǝ dɩ yɩ bu-balwaarʋ mʋ. Ba lwarɩ tiu kʋ biǝ lǝrim nɩ mʋ. Kʋntʋ tɩn, abam na sɛ nɩ amʋ kǝm dɩm lana, á maŋɩ sɩ á sɛ nɩ amʋ dam dɩm nuŋi Wɛ Joro kʋm te mʋ.
34 Abam nyɩ dɩ bɩsankwɩ-dwǝ mʋ. Abam na yɩ nɔn-balwaarʋ tɩn, á bá wanɩ á ŋɔɔnɩ wo-ŋʋnnʋ. Woŋo kʋlʋ maama na wʋ nɔɔnʋ wʋbʋŋa nɩ tɩn mʋ tɔgɩ o ni kʋ nuŋǝ.
35 Nɔn-ŋʋm ŋɔɔnɩ wo-ŋʋnnʋ tɩlʋ na wʋ o wʋbʋŋa nɩ tɩn mʋ, yɩ nɔn-balɔrɔ dɩ ŋɔɔnɩ wo-balwaarʋ tɩlʋ na wʋ o wʋbʋŋa nɩ tɩn.
36 Á taá ye nɩ, Wɛ sarɩya dɛ dɩm nɩ DƖ wʋ́ bwe nɔɔnʋ maama sɩ o ma o ni o ta bɩtar-yɔɔrʋ tɩlʋ maama o na tagɩ tɩn.
37 Bɛŋwaanɩ abam tɩtɩ ni-taanɩ mʋ wʋ́ brɩ nɩ á jɩgɩ bʋra naa á ba jɩgɩ bʋra.»
Balʋ na vɩn Wɛ cɩga kam tɩn wʋ́ na bʋra na?
(Marɩkɩ 8:11-12, Luki 11:29-32)
38 Wɛ cullu karanyɩna tiinǝ dɩ Farizɩan tiinǝ badonnǝ dɛɛn ma zaŋɩ ba ta dɩ Zezi ba wɩ: «Karanyɩna, dɩbam lagɩ sɩ n kɩ wo-kɩnkagɩlɩ mʋ, sɩ kʋ brɩ dɩbam nɩ n nuŋi Wɛ te mʋ.»
39 O ma lǝri-ba o wɩ: «Zɩm nɔɔna bantʋ yɩ nɔn-balwaarʋ mʋ, ba ba tɔgɩ Wɛ dɩ cɩga, yɩ ba lagɩ sɩ a kɩ wo-kɩnkagɩlɩ a brɩ-ba. Ba nan bá na, kʋ na daɩ wo-kɩnkagɩlɩ dɩlʋ na maŋɩ dɩ kɩ dɩ Wɛ nijoŋnu Zonasɩ faŋa faŋa tɩn.
40 Wʋntʋ dɛɛn kɩ da yatɔ mʋ wɩa dɩ tɩtɩɩ maama kalǝŋ-kamunu wʋnɩ. Kʋ nan maŋɩ sɩ kʋ kɩ amʋ Nabiin-bu wʋm kʋntʋ doŋ mʋ, amʋ dɩ wʋ́ kɩ da yatɔ mʋ wɩa dɩ tɩtɩɩ maama yibeeli wʋnɩ.
41 Zonasɩ dɛɛn na ve Niniivi tiinǝ te o tɔɔlɩ Wɛ kwǝrǝ kam dɩ ba tɩn, bantʋ lǝni ba wʋrʋ ba yagɩ kǝm-balwaarʋ. Wʋlʋ na dwe Zonasɩ tɩn nan wʋ abam tee nɩ yɩ á wʋ sɛ kʋ tu. Kʋntʋ ŋwaanɩ, Wɛ sarɩya dɛ dɩm na yiǝ, Niniivi tiinǝ laan wʋ́ zaŋɩ ba brɩ nɩ abam ba jɩgɩ bʋra.
42 Pa-kana kalʋ dɛɛn na te Saba tɩʋ tɩn dɩ wʋ́ zaŋɩ o di abam sarɩya, yɩ o vɩn abam bʋra. Bɛŋwaanɩ wʋntʋ dɛɛn zaŋɩ o tɩtɩ tɩʋ kʋlʋ na tiini kʋ yɩ yigǝ yigǝ tɩn nɩ, o ba pɛ Salɔmɔn te sɩ o cǝgi o swan taanɩ dɩm. Wʋlʋ nan na dwe Salɔmɔn tɩn mʋ wʋ abam tee nɩ, yɩ á ba lagɩ sɩ á cǝg-o.»
Cicirǝ na nuŋi nɔɔnʋ yɩra nɩ yɩ ka joori ka ba, kʋ na yɩ te tɩn
(Luki 11:24-26)
43 «Cicirǝ na nuŋi nɔɔnʋ yɩra nɩ, ka laan wʋ́ vu ka beeri kapwǝrǝ yigǝ mʋ sɩ ka lagɩ jǝgǝ ka sin da. Ka na beeri ka ga tɩn,
44 ka laan maa wɩ: ‹Aá joori a vu a na nuŋi mɛ tɩn mʋ a taa wʋra.› Ka ma joori ka vu nɔɔnʋ wʋm te, yɩ ka na nɩ ka jǝgǝ kam fɔgɩ ka kwɛ lanyɩranɩ, yɩ kʋlʋkʋlʋ wʋ zʋ da.
45 Ka laan ma joori ka vu ka lagɩ ciciri sɩrpɛ sɩlʋ na tiini sɩ yɩ balwaarʋ sɩ dwe ka tɩtɩ tɩn. Sɩ ma tɔgɩ daanɩ sɩ vu sɩ zʋʋrɩ da. Kʋntʋ, nɔɔnʋ wʋm laan wʋ́ tiini o na cam kʋ dwǝni faŋa. Mʋ kʋ na lagɩ kʋ kɩ zɩm nɔn-balwaarʋ tɩm dɩ te.»
Zezi nu dɩ Zezi nyaana na yɩ balʋ tɩn
(Marɩkɩ 3:31-35, Luki 8:19-21)
46 Zezi dɛɛn ta na wʋra o ŋɔɔnɩ dɩ nɔn-kɔgɔ kʋm kʋntʋ tɩn, o nu dɩ o nyaana ma ba ba zɩgɩ sɔŋɔ kʋm mancoŋo nɩ, yɩ ba lagɩ sɩ ba ŋɔɔnɩ dɩd-o.
47 Nɔɔnʋ wʋdoŋ ma ta dɩ Zezi o wɩ: «N nu dɩ n nyaana tu ba wʋ cicwǝŋǝ nɩ, yɩ ba lagɩ sɩ ba na-m.»
48 Zezi ma ta dɩ nɔɔnʋ wʋm o wɩ: «Wɔɔ mʋ yɩ a nu, bran yɩ a nyaana?»
49 O laan ma nii o karabiǝ bam seeni yɩ o wɩ: «A nu dɩ a nyaana mʋ tɩntʋ.
50 Bɛŋwaanɩ wʋlʋ maama na kɩ a Ko Wɛ wʋbʋŋa na lagɩ te tɩn mʋ yɩ a nyaanɩ dɩ a nakɔ dɩ a nu.»