Muⱪeddes Kalam (yǝngi yeziⱪ) Mikaⱨ 4

Ahirⱪi zamanlardiki Yerusalem

1 Biraⱪ ahirⱪi zamanda, Pǝrwǝrdigarning ɵyi jaylaxⱪan taƣ taƣlarning bexi bolup bekitilidu,

Ⱨǝmmǝ dɵng-egizliktin üstün ⱪilinip kɵtürülidu;

Barliⱪ hǝlⱪlǝr uningƣa ⱪarap eⱪip kelixidu.□ ■

2 Nurƣun ⱪowm-millǝtlǝr qiⱪip bir-birigǝ: —

«kelinglar, biz Pǝrwǝrdigarning teƣiƣa,

Yaⱪupning Hudasining ɵyigǝ qiⱪip kelǝyli;

U ɵz yolliridin bizgǝ ɵgitidu,

Wǝ biz uning izlirida mangimiz» — deyixidu.

Qünki ⱪanun-yolyoruⱪ Ziondin,

Pǝrwǝrdigarning sɵz-kalami Yerusalemdin qiⱪidiƣan bolidu.

3 U bolsa kɵp hǝlⱪ-millǝtlǝr arisida ⱨɵküm qiⱪiridu,

U küqlük ǝllǝr, yiraⱪta turƣan ǝllǝrning ⱨǝⱪ-naⱨǝⱪlirigǝ kesim ⱪilidu;

Buning bilǝn ular ɵz ⱪiliqlirini sapan qixliri,

Nǝyzilirini orƣaⱪ ⱪilip soⱪuxidu;

Bir ǝl yǝnǝ bir ǝlgǝ ⱪiliq kɵtürmǝydu,

Ular ⱨǝm yǝnǝ urux ⱪilixni ɵgǝnmǝydu;□

4 Bǝlki ularning ⱨǝrbiri ɵz üzüm teli wǝ ɵz ǝnjür dǝrihi astida olturidu,

Wǝ ⱨeqkim ularni ⱪorⱪatmaydu;

Qünki samawiy ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigar Ɵz aƣzi bilǝn xundaⱪ eytti.□ ■

5 Barliⱪ hǝlⱪlǝr ɵz «ilaⱨ»ining namida mangsimu,

Biraⱪ biz Hudayimiz Pǝrwǝrdigarning namida ǝbǝdil’ǝbǝdgiqǝ mangimiz.

6 Xu künidǝ, — dǝydu Pǝrwǝrdigar, — Mǝn meyip bolƣuqilarni,

Ⱨǝydiwetilgǝnlǝrni wǝ Ɵzüm azar bǝrgǝnlǝrni yiƣimǝn;□ ■

7 Wǝ meyip bolƣuqini bir «ⱪaldi»,

Ⱨǝydiwetilgǝnni küqlük bir ǝl ⱪilimǝn;

Xuning bilǝn Pǝrwǝrdigar Zion teƣida ular üstidin ⱨɵküm süridu,

Xu kündin baxlap mǝnggügiqǝ.□ ■

8 Wǝ sǝn, i padini kɵzǝtküqi munar,

— Zion ⱪizining egizliki, padixaⱨliⱪ sanga kelidu: —

— Bǝrⱨǝⱪ, sanga ǝslidiki ⱨoⱪuⱪ-ⱨɵkümranliⱪ kelidu;

Padixaⱨliⱪ Yerusalem ⱪiziƣa kelidu.□

Xǝrǝptin ilgiri bolƣan azab

9 Əmdi sǝn ⱨazir nemixⱪa nida ⱪilip nalǝ kɵtürisǝn?

Sǝndǝ padixaⱨ yoⱪmidi?

Sening muxawiringmu ⱨalak bolƣanmidi,

Ayalni tolƣaⱪ tutⱪandǝk azablar seni tutuwalƣanmidi?■

10 Azabⱪa qüx, tolƣaⱪ tutⱪan ayaldǝk tuƣuxⱪa tolƣinip tirixⱪin, i Zion ⱪizi;

Qünki sǝn ⱨazir xǝⱨǝrdin qiⱪisǝn,

Ⱨazir dalada turisǝn,

Sǝn ⱨǝtta Babilƣimu qiⱪisǝn.

Sǝn axu yǝrdǝ ⱪutⱪuzulisǝn;

Axu yǝrdǝ Pǝrwǝrdigar sanga ⱨǝmjǝmǝt bolup düxmǝnliringdin ⱪutⱪuzidu.□

11 Wǝ ⱨazir nurƣun ǝllǝr: — «U ayaƣ asti ⱪilinip bulƣansun!

Kɵzimiz Zionning izasini kɵrsün!» — dǝp sanga ⱪarxi jǝng ⱪilixⱪa yiƣilidu;

12 Biraⱪ ular Pǝrwǝrdigarning oylirini bilmǝydu,

Uning nixanini qüxǝnmǝydu;

Qünki ɵnqilǝrni hamanƣa yiƣⱪandǝk U ularni yiƣip ⱪoydi.■

13 Ornungdin turup hamanni tǝp, i Zion ⱪizi,

Qünki Mǝn münggüzüngni tɵmür, tuyaⱪliringni mis ⱪilimǝn;

Nurƣun ǝllǝrni soⱪup parǝ-parǝ ⱪiliwetisǝn;

Mǝn ularning ƣǝnimitini Pǝrwǝrdigarƣa,

Ularning mal-dunyalirini pütkül yǝr-zemin Igisigǝ beƣixlaymǝn.□ ■

□ 4:1 «Ahirⱪi zamanda» — ibraniy tilida «künlǝrning ahirida». «Barliⱪ hǝlⱪlǝr uningƣa Pǝrwǝrdigarning ɵyigǝ ⱪarap eⱪip kelixidu» — Tǝwrat ⱨǝm Zǝburda «(yat) ǝllǝr» ⱨǝm «hǝlⱪlǝr» bolsa adǝttǝ Israildin baxⱪa barliⱪ hǝlⱪlǝrni, yǝni «Yǝⱨudiy ǝmǝslǝr»ni kɵrsitidu. «Mikaⱨ» degǝn kitabta «yat ǝllǝr» yaki «hǝlⱪ-millǝtlǝr» deyilsǝ, ⱨǝrdaim muxu mǝnini bildüridu. ■ 4:1 Yǝx. 2:2-5 □ 4:3 «... U bolsa kɵp hǝlⱪ-millǝtlǝr arisida ⱨɵküm qiⱪiridu... Ular ⱨǝm yǝnǝ urux ⱪilixni ɵgǝnmǝydu» — Yǝxaya pǝyƣǝmbǝr ɵz kitabida muxu ayǝtlǝrni (1-3ni) nǝⱪil kǝltüridu («Yǝx.», 4:2). □ 4:4 «...ularning ⱨǝrbiri ɵz üzüm teli wǝ ɵz ǝnjür dǝrihi astida olturidu» — buning kɵqmǝ mǝnisi bǝlkim ⱨǝr kixi ⱨǝr adǝm Hudaƣa xükür eytip, aqkɵzlük ⱪilmaydu, degǝnlik boluxi mumkin. ■ 4:4 1Pad. 5:5 □ 4:6 «Mǝn meyip bolƣuqilarni, ⱨǝydiwetilgǝnlǝrni wǝ Ɵzüm azar bǝrgǝnlǝrni yiƣimǝn» — «meyip bolƣuqi», «ⱨǝydiwetilgǝnlǝr» wǝ «Ɵzüm azar bǝrgǝnlǝr» degǝn sɵz ayalqǝ rodtiki isimlardur; xübⱨisizki, bu Israilning panaⱨsiz ajiz ⱪizdǝk bolidiƣanliⱪini kɵrsitidu. «Meyip bolƣuqi» degǝn sɵz bǝlkim ⱨǝzriti Yaⱪup Pǝlǝstingǝ ⱪaytⱪan qaƣni, Hudaning uning jaⱨilliⱪini bir tǝrǝp ⱪilip meyip ⱪilƣandin keyinki kɵrsǝtkǝn xǝpⱪitini ǝskǝ kǝltüridu («Yar.» 32-bab). ■ 4:6 Ⱪan. 30:3, 4, 5 □ 4:7 «Xu kündin baxlap mǝnggügiqǝ» — ibraniy tilida «ⱨazirdin baxlap mǝnggügiqǝ». ■ 4:7 Dan. 7:14; Zǝf. 3:19; Luⱪa 1:33 □ 4:8 «padini kɵzǝtküqi munar» — bǝlkim Yerusalem wǝ uning ǝmǝldarlirini kɵrsitixi mumkin. Qünki ularning roⱨiy jǝⱨǝttin pütkül Israil («Hudaning padisi»)ning üstigǝ küzǝtqi, baⱪⱪuqi bolux mǝs’uliyiti bar idi. «Bǝrⱨǝⱪ, sanga ǝslidiki ⱨoⱪuⱪ-ⱨɵkümranliⱪ kelidu; padixaⱨliⱪ Yerusalem ⱪiziƣa kelidu» — demǝk, Israil yǝnǝ padixaⱨliⱪ bolidu, biraⱪ padixaⱨ Huda Ɵzi (Mǝsiⱨ Uning wǝkili bolƣaqⱪa) bolidu (7-ayǝt). ■ 4:9 Yǝr. 8:19 □ 4:10 «Azabⱪa qüx, tolƣaⱪ tutⱪan ayaldǝk tuƣuxⱪa tolƣinip tirixⱪin, i Zion ⱪizi; qünki sǝn ⱨazir xǝⱨǝrdin qiⱪisǝn, ⱨazir dalada turisǝn, sǝn ⱨǝtta Babilƣimu qiⱪisǝn» — Israil Asuriyǝ tǝripidin andin Babil (andin keyin yǝnǝ Grek wǝ Rim imeriyǝsi) tǝripidin azab tartidu. Mikaⱨ ularƣa: Bu azablarni Hudadin kǝlgǝn «tolƣaⱪ azabliri» dǝp bilgǝn bolsanglar, ǝmdi ⱨǝⱪiⱪiy padixaⱨ wǝ muxawir (9-ayǝt) aranglardin tuƣuluxi kerǝk, dǝydu. Dǝrwǝⱪǝ Mǝsiⱨ Əysa ular Rim imperiyǝsi tǝripidin azab tartⱪanda tuƣuldi. ■ 4:12 Yǝr. 51:33 □ 4:13 «Ornungdin turup hamanni tǝp, i Zion ⱪizi, qünki Mǝn münggüzüngni tɵmür, tuyaⱪliringni mis ⱪilimǝn; nurƣun ǝllǝrni soⱪup parǝ-parǝ ⱪiliwetisǝn...» — 11-13-ayǝttiki ixlar Israil Babildin ⱪutⱪuzulup (10-ayǝt) Ⱪanaanƣa ⱪaytip kǝlgǝndin keyin yüz berixi kerǝk. Wǝⱨiy miladiyǝdin ilgiriki 3- wǝ -2-ǝsirdǝ «Makkabiylar» dǝwridǝ ⱪismǝn ǝmǝlgǝ axurulƣini bilǝn, toluⱪ ǝmǝlgǝ axurulux ahirⱪi zamanlarda bolux kerǝk. ■ 4:13 Zǝk. 4:14; 6:5