☰ Luqa 19
19
Eysa bilen Zakay
1 U Yérixo shehirige kirip uningdin ötüp kétiwatatti. 2 Mana shu yerde Zakay isimlik bir kishi bar idi. U «bash bajgir» bolup, intayin bay idi.□ 3 U Eysaning qandaq adem ikenlikini körüshke purset izdewatatti, lékin boyi pakar bolghachqa, xelqning toliliqidin uni körelmeytti. 4 Shunga u aldi terepke yügürüp bérip, uni körüsh üchün bir tüp üjme derixige yamiship chiqti; chünki Eysa u yol bilen ötetti. 5 We Eysa u yerge kelgende yuqirigha qarap uni körüp uninggha: — Zakay, chapsan chüshkin! Chünki men bügün séning öyüngde qonushum kérek, — dédi.
6 U aldirap chüshüp, xushalliq bilen uni öyide méhman qildi. 7 Bu ishni körgen xalayiqning hemmisi: U gunahkar kishiningkide qon’ghili kirip ketti! — dep ghotuldiship ketti.□
8 Lékin Zakay ornidin turup Rebge: — I Rebbim, mana, mülkümning yérimini yoqsullargha bérimen; eger birawni yalghandin shikayet qilip uningdin birnéme ündürüwalghan bolsam birige tötni qayturimen, — dédi.
9 Buning bilen Eysa uninggha qarap: — Bügün nijat bu öyge kirdi. Chünki bu kishi hem Ibrahimning oghlidur! □  ■ 10 Chünki Insan’oghli ézip ketkenlerni izdep qutquzghili keldi, — dédi.■
 
Sadaqetlik bolushning lazimliqi
Mat. 25:14-30
11 Xalayiq bu sözlerni tingshawatqanda u yene söz qilip bir temsilni qoshup éytti. Chünki u Yérusalémgha yéqinlashqanidi we ular: «Xudaning padishahliqi derhal namayan bolidighu!?» — dep oylashqanidi. □ 12 Shunga u mundaq dédi: Bir aqsöngek padishahliq textige ériship kélish üchün yiraq bir yurtqa qarap yolgha chiqiptu. ■ 13  Awwal u özining on qulini chaqirip, ulargha on tillani üleshtürüp bérip: «Men qaytip kelgüche buning bilen oqet qilinglar» — deptu. □ 14 Biraq öz yurt puqraliri uninggha öch bolghachqa, keynidin elchilerni ewetip: «Bu kishining üstimizge padishah bolushini xalimaymiz!» deptu.□
15 We u padishahliq mensipige ériship qaytip kelgende shundaq boldiki, herbirining tijaret bilen qanche payda tapqinini bilmekchi bolup, pulini tapshurghan héliqi qullirini öz aldigha chaqirtiptu. 16 We awwalqisi kélip: «I xojam, sili bergen tilla on tilla payda qildi» deptu. 17 «Yaraysen, ey yaxshi qul! Sen kichikkine ishta ishenchlik chiqqanliqing üchün on sheherge hakim bolghin» — deptu xojayin uninggha. 18 Ikkinchisi kélip: «I xojam, sili bergen tilla besh tilla payda qildi» deptu. 19 Xojayin uninggha hem: «Sen hem besh sheherge hakim bolghin» deptu.
20 Lékin yene birsi kélip: «I xojam, mana sili bergen tilla! Buni yaghliqqa chigip bir jayda qoyup saqlidim. 21 Chünki sili qattiq adem ikenla, sili amanet qilmighanliridin payda ündürüp, özliri térimighanliridin hosul yighila. Shuning üchün silidin qorqtum» deptu.□
22 Emma xojayini uninggha: «Ey eski qul, sanga öz aghzingdin chiqqan sözliring boyiche höküm qilay. Sen méning amanet qilmay ündürüwalidighan, térimay turup yighiwalidighan qattiq adem ikenlikimni bilip turup, ■ 23 néme üchün méning pulumni xezinichilerge amanet qoymiding? Men qaytip kelgende, uni ösümi bilen almasmidim?» — deptu. 24 Andin u yénidikilerge: «Uningdiki tillani élip on tilla tapqan qulgha béringlar!» dep buyruptu. 25 Ular uninggha: «I xoja, uning on tillasi tursa!» — deptiken, 26  hojayin yene mundaq deptu: «— Chünki men silerge shuni éytayki, kimde bar bolsa, uninggha téximu köp bérilidu; emma kimde yoq bolsa, hetta uningda bar bolghanlirimu uningdin mehrum qilinidu.□  ■ 27 Emdi üstige padishah bolup höküm sürüshümni xalimighan düshmenlirimni bolsa, ularni keltürüp, méning aldimda qetl qilinglar».
 
Eysaning tentene bilen Yérusalémgha kirishi
Mat. 21:1-11; Mar. 11:1-11; Yh. 12:12-19
28 U bu ishlarni éytqandin kéyin, Yérusalémgha chiqishqa aldigha qarap mangdi. □ 29 We shundaq boldiki, u Zeytun téghining étikidiki Beyt-Fagi we Beyt-Aniya yézilirigha yéqin kelginide, ikki muxlisigha munularni tapilap aldin ewetti: ■
30 — Siler udulunglardiki yézigha béringlar. U yerge kiripla héch adem balisi minip baqmighan, baghlaqliq bir texeyni körisiler. Uni yéship bu yerge yétilep kélinglar. □ 31 Eger birsi silerdin: «Némishqa buni yéshisiler?» dep sorap qalsa, siler uninggha: «Rebning buninggha hajiti chüshti» — denglar.
32 Shuning bilen ewetilgenler bériwidi, ish del u ulargha éytqandek boldi. 33 Ular texeyni yéshiwatqanda, uning igiliri ulardin: — Texeyni némishqa yéshisiler? — dep soridi.
34 Ular: — Rebning uninggha hajiti chüshti, — dédi.
35 Ular uni Eysaning aldigha yétilep keldi; we yépincha-chapanlirini texeyning üstige sélip, Eysani yölep üstige mindürdi. ■ 36 U kétip barghinida, xelqler yépincha-chapanlirini yolgha payandaz qilip saldi. 37-38 We u Zeytun téghidin chüshüsh yoligha yéqinlashqinida, pütkül muxlislar jamaiti shadlinip, öz közi bilen körgen qudretlik möjiziler üchün awazini kötürüp: «Perwerdigarning namida kelgen padishah mubarektur! Asmanlarda tinch-inaqliq tiklen’gey, ershielada shan-sherep ayan bolghay!» dep towliship Xudagha medhiye oqushqa bashlidi.□  ■
39 Lékin topning ichide bezi Perisiyler uninggha: — Ey ustaz, muxlisliringgha mushu gepliri üchün tenbih ber! — déyishti.
40 Biraq u ulargha jawaben: — Silerge shuni éytayki, bular jim turghan bolsa, hetta bu tashlarmu chuqan sélishqan bolatti, — dédi.■
 
Eysaning Yérusalém üchün qayghurup yighlishi
41 Emdi u sheherge yéqinliship uni körüp, uning üchün yighlap mundaq dédi:
42 — I Yérusalém! Sen bügün, bu kününgde, tinch-amanliqing üchün néme kérek bolghinini bilseng idi! Kashki, bu ishlar hazir közliringdin yoshurundur. 43 Chünki shundaq künler béshinggha kéliduki, düshmenliring etrapingni qasha-istihkam bilen qorshap séni qamap töt tereptin qistaydu. 44 Ular séni we sépilingning ichingdiki baliliringni yer bilen yeksen qilip, hetta tashni tashning üstidimu qaldurmaydu; chünki Xudaning séni yoqlighan peytini bilip yetmiding.□  ■
 
Eysaning ibadetxanini tazilishi
Mat. 21:12-17; Mar. 11:15-19; Yh. 2:13-22
45 We u ibadetxana hoylilirigha kirip, u yerde élim-sétim qiliwatqanlarni heydep chiqirip, 46 ulargha: — Muqeddes yazmilarda: «Méning öyüm dua-tilawetxana bolidu» dep pütülgen bolsimu, lékin siler uni «bulangchilarning uwisi» qiliwaldinglar! — dédi.□  ■
47 Shu waqitlarda u herküni ibadetxanida telim béretti. Bash kahinlar, Tewrat ustazliri we yurt chongliri uni yoqitishqa amal izdidi. ■ 48 Lékin ular qandaq qol sélishni bilmeytti, chünki barliq xelq uning sözini tingshash üchün uninggha qattiq yépishqanidi.
 
 
□ 19:2 «shu yerde Zakay isimlik bir kishi bar idi» — ibraniy tilidiki «Zakay» grék tilida «Zakéus» dep teleppuz qilinidu. □ 19:7 «Bu ishni körgen xalayiqning hemmisi: U gunahkar kishiningkide qon’ghili kirip ketti! — dep ghotuldiship ketti» — xalayiqning narazi bolup heyran qalghanliqi ejeblinerlik emes. Chünki bajgirlarning hemmisi dégüdek aldamchi, «bash bajgir» téximu shundaq bolushi kérek idi. □ 19:9 «Bügün nijat bu öyge kirdi» — «Yesh.» 46:13; 51:5, 6; 56:1ni körüng. «Chünki bu kishi hem Ibrahimning oghlidur!» — «Ibrahimning bir oghlidur» mushu yerde dégen menisi, u étiqad yolida Ibrahimgha «perzent bolghan», rohiy jehette Ibrahimni ülge qilip heqiqiy hayatqa érishken. ■ 19:9 Luqa 13:16. ■ 19:10 Mat. 10:6; 15:24; 18:11; Ros. 13:46. □ 19:11 « xalayiq: «Xudaning padishahliqi derhal namayan bolidighu!?» — dep oylashqanidi» — xalayiq (1) Eysaning yaratqan köp möjizilirini körüp kelgenidi; (2) Yehudiy rehberler we chonglirining Eysagha qarshi chiqqanliqini biletti; (3) shunga ular: U Yérusalémgha yétip barghanda choqum bu rohiy düshmenlerni, shundaqla «wetenimizni ishghal qilghan Rim impériyesidiki rezil kapirlar»ni yoqitip, Xudaning padishahliqini berpa qilidu, dep oylishi mumkin idi. ■ 19:12 Mat. 25:14; Mar. 13:34. □ 19:13 «... U özining on qulini chaqirip, ulargha on tillani üleshtürüp bérip...» — «tilla» grék tilida «mina». Bu pul bir ishchining üch-töt ayliq heqqige barawer idi. □ 19:14 «biraq öz yurt puqraliri uninggha öch bolghachqa, keynidin elchilerni ewetip: «bu kishining üstimizge padishah bolushini xalimaymiz!» deptu» — bu temsildiki padishah «büyük Hérod»qa oxshap kétidu; «büyük Hérod» miladiyedin ilgiriki 40-yilida Yehudiyening padishahliqigha ige bolush üchün Rimgha bardi; lékin Israillar uninggha qarshi chiqqachqa, peqet 37-yilida padishah boldi. Uningdin kéyinki «Hérod Arqélaus»ning tariximu uninggha oxshiship kétidu. □ 19:21 «sili amanet qilmighanliridin payda ündürüp,...» — «amanet qilish» mushu yerde grék tilida adette pulni bankigha salghanliqni körsitidu. Bashqa birxil terjimisi: «sili salmighanlirini yighip élip,...». ■ 19:22 2Sam. 1:16; Mat. 12:37. □ 19:26 «kimde bar bolsa, uninggha téximu köp bérilidu...» — «bu ehmiyetlik söz «Mat.» 13:12, 25:29 we «Mar.» 4:25dimu tépilidu. Bu «bar bolsa» némini körsitidu? Shübhisizki, ebediy ehmiyetlik birer nerse bolsa kérek, bu choqum iman-ishenchni öz ichige alidu. Biz özimizge «ebediy ehmiyetlik» herbirnéme bolushi üchün peqet Mesihdinla tapalaymiz, elwette. ■ 19:26 Mat. 13:12; 25:29; Mar. 4:25; Luqa 8:18. □ 19:28 «u... aldigha qarap mangdi» —yaki «muxlislar aldida mangdi» yaki «topning aldida mangdi». ■ 19:29 Mat. 21:1; Mar. 11:1. □ 19:30 «...héch adem balisi minip baqmighan, baghlaqliq bir texeyni körisiler» — «héch adem balisi minip baqmighan bir texey»ge awarisiz minish adette mumkin emes, elwette. ■ 19:35 Yuh. 12:14. □ 19:37-38 «Perwerdigarning namida kelgen padishah mubarektur!» — «Zeb.» 118:38. Asmanlarda tinch-inaqliq tiklen’gey, ershielada shan-sherep ayan bolghay!» — mushu sözlerni «Luqa» 2:14diki sözler bilen sélishturushqa bolidu. «Asmanlarda tinch-inaqliq bolghay» dégen söz intayin sirliq geptur: pikrimizche, bu sözning menisi belkim: — (1) Xudaning insanlar bilen yarashturulghanliqidin chiqqan inaqliq ershte bilinidu («Ef.» 2:1-6. 14ni körüng); (2) Mesihning ölümi bilen Sheytanning ershke chiqip, Xudaning namini haqaretlep, uning üstidin yalghan erz-shikayet qilish yoli mutleq tügitilidu (mesilen, «Ayup» 1:6-12, 2:1-6, «Ibr.» 9:23ni körüng). «pütkül muxlislar jamaiti shadlinip... Asmanlarda tinch-inaqliq tiklen’gey, ershielada shan-sherep ayan bolghay!» dep towliship Xudagha medhiye oqushqa bashlidi» — ular jakarlaydighan ish — biz egeshken bu Nasaretlik Eysa del Xuda ewetken Mesih-Qutquzghuchi, Yehudiylarning, shundaqla pütkün jahanning Padishahidur. Shuning bilen bu künni, Xudaning Öz xelqi bolghan Yehudiylargha ochuq halda: «U, mana Men silerge ewetken Qutquzghuchinglar we Padishahinglardur — uni qobul qilamsiler?» dep étiqad qilish pursitini bergen kün déyishke bolidu. ■ 19:37-38 Zeb. 118:26; Luqa 2:14; Ef. 2:14. ■ 19:40 Hab. 2:11. □ 19:44 «Xudaning séni yoqlighan peyti» — démek, Xuda yéqin kélip shapaet körsetken peyt. Mushu ayetlerde Mesih rimliqlarning miladiye 70-yili Yérusalémni qorshiwélip ishghal qilidighanliqini aldin’ala éytip bésharet béridu. ■ 19:44 1Pad. 9:7, 8; Mik. 3:12; Mat. 24:1, 2; Mar. 13:2; Luqa 21:6. □ 19:46 «Méning öyüm dua-tilawetxana bolidu» dep pütülgen bolsimu, lékin siler uni «bulangchilarning uwisi» — «Yesh.» 56:7, «Yer.» 7:11ni körüng. ■ 19:46 1Pad. 8:29; Yesh. 56:7; Yer. 7:11; Mat. 21:13; Mar. 11:17. ■ 19:47 Mar. 11:18; Yuh. 7:19; 8:37.
☰