13
Nkumu yi a mukunu
(Mar 4.1-9; Luk 8.4-8)
1 Mu etsughu ekye, Yiisu bu apala mu nzo, áyabwa nsini ŋa mukogho a mubu.
2 Mampwumu ma baara malagha máyabvuŋunu ŋa bele a nde, ya mu obo, nde ásomo munsa bwara ya ábwi nsini, ya mpwumu a baara yohono yísyili mu mukogho a madza.
3 Mu mankumu, nde ályele mandagha malagha kundaa bo ti: «Mukunu ápala mu oyikunu.
4 Mu matala ma ákanyahala nde nsia, ndaama a nsia yíbwi mu mukogho a nzili. Baŋmini bágyi ya bátooro yo yohono.
5 Yinke yíbwi mu oli mameẽ, ŋaala nsie ka yíli yi alagha o. Yo yímene mu maswa, lo mu nkooro a nsie yiili ka yíli a mubighi o,
6 mwiĩ bu abala ya buulu misumunu ka míli a midza o, mye mídzighi ya míkee.
7 Yinke yíbwi kunsa mingaama, ya mingaama bu mikulu mísi yo mpiŋi.
8 Yinke yíbwi mu nsie yi mbwe ya yíburu bimburu: Yini bimburu nkama (100), yinke bimburu makwumu masemene (60), ya yimõ bimburu makwumu matere (30).
9 Munde wu li a matswi, agyughu!»
Mu emakye Yiisu aakabili mu mankumu
(Mar 4.10-12; Luk 8.9-10)
10 Binduono bu biyasele kundaa nde, bífwulu nde ti: «Mu emakye we li mu okabulubili ya bo mu mankumu?»
11 Nde ábvuhulu kundaa bo ti: «Kundaa be baagwi bwehe ba osoolo mpaana a Emfumu ki Mayulu, lo ka kundaa bo o.
12 Mu kuulu, kundaa munde wu li a elogho, sa bafirigwa nde, ya sa akala a bye bi bilagha, lo kundaa munde wu gwene a elogho, sa bamaha nde ekye ki ali a nde.
13 Me mu obo me ndi mu okabulubili ya bo mu mankumu, mu kuulu si kala ti bo batala, lo bo omono we, ya si kala ti bo banama, lo bo ogyughu we ya obaghala we,
14 ya mpaala mandagha ma ma ólyele mubighili Edzayi makeele mu bo:
Be sa ligyighili ogyughu, lo ka libaghala o,
Be sa ligyighili otala, lo ka limono o.
15 Mu kuulu mukolo a ekaana ki ayi aakubu,
bo baakuru matswi ma bo ya baadzwi mihi mi bo.
Mu kuulu banyaã omono mu mihi mi bo,
ya banyaã ogyughu mu matswi ma bo,
ya banyaã obaghala mu mikolo mi bo.
Ya bakwono ogyiŋi mayele,
ya me ndzuhu bo.»
16 «Esee kundaa be mu kuulu mihi mi be mili mu omono, ya matswi ma be mali mu ogyughu.
17 Mu engaŋma, me ndyele kundaa be ti: Mibighili milagha ya baara baba bunsumu balagha bákasagha omono mi lili mu omono be, lo bo ka bámono mye o, bákasagha ogyughu mi lili mu ogyughu be, lo ka bágyughu mye o.»
Yiisu baala nkumu yi a mukunu
(Mar 4.13-20; Luk 8.11-15)
18 «Be me baala ligyughu mbaala a nkumu yi a mukunu:
19 Ba baakagyughu ndagha a Emfumu e Nzaami ya bakwono obaghala, bo bali efaana kii mukogho a nzili munde wu oobwi mburu. Wu Mubi agwolo gyi ya gwohono byehene bi baakunu mu mikolo mi bo.
20 Nsie yi a mameẽ mu oobwi mburu, me munde wuulu bu agyughu ndagha a Nzaami, gyagha yo maswa-maswa ya esee.
21 Lo, nde ka li a midza mu ndeme o, nde mbwuru wu gwene a mukama. Ya ŋa oogya mpara bwunu we makimini mu nkooro a Ndagha a Nzaami, ŋaana-oŋo nde bwi.
22 Nsie yi a mingaama mu oobwi mburu, me munde wu gyughu Ndagha a Nzaami, lo minyoõ mi nsie ya ntono a busini biikasa Ndagha a Nzaami mpiŋi ya yo ka yiikaburu bimburu o.
23 Nsie yi mbwe mu oobwi mburu, me munde wuulu bu agyughu Ndagha a Nzaami, baghala yo. Nde aakaburu bimburu, limõ ligwi nkama (100) a bimburu, lini ligwi bimburu makwumu-masemene (60), li like ligwi bimburu makwumu-matere (30).»
Nkumu yi a esagha ki ebi
24 Yiisu áfirita bo nkumu nkimi. Nde ti: «Emfumu ki Mayulu efaana ya mbwuru wu aakunu nsia yimbwe mu nseghe a nde.
25 Mu matala maala baara baagyoŋomo ensama, mutaara a nde gyi, kunu nsia a esagha ki ebi ŋa kara li bele ya gyene.
26 Bele limene ya liburu binsia, esagha ki ebi si epala.
27 Basala ba mfumu nga-a-nzo bagyi ya balyele kundaa nde ndiri: “Mfumu, bunu, we ka oli nsia yimbwe aakanu mu nseghe a we o? Bu esagha ki ebi ki kunu-ako eefi?”
28 Nde bvuhulu kundaa bo ti: “Me mutaara aasi obo.” Basala balyele kundaa nde ti: “Bunu, we dzyi ti bihi liyitumunu esagha ekye?”
29 Nde lyele kundaa bo ti: “Pele! Mara bu litolo esagha ki ebi, be litumunu si bele nzili mõ ya kye.
30 Linyaã bye binsa byele bikulu tee ku baatolo bimburu. Ya mu matala ma baatolo, me sa ndyele kundaa ba baatolo ti: Limatswama otolo bisagha bi bibi, likuru bye mu biko ya litsughu bye mbaa. Ŋa nseele be likwu bele kunsa etaghala e me.”»
Nkumu yi a nsia a muti a mutaade
(Mar 4.30-32; Luk 13.18-19)
31 Yiisu áfirita bo nkumu nkimi ti: «Emfumu ki Mayulu efaana ti nsia a muti wu a nkwumu mutaade yi ogwolo mbwuru ya akunu mu nseghe a nde.
32 Yo yibvulu busala mu nsia yo yohono. Lo ŋa yiikapala yo, yo yiikabvulu miswoho myehene mimi mu ebwa mutele. Yo yiikakala muti wuulu baŋmini ba yulu baakayatwu manzo ma bo mu mampala ma nde.»
Nkumu yi a pfini
(Luk 13.20-21)
33 Yiisu áfirita bo nkumu nkimi ti: «Emfumu ki Mayulu efaana a pfini li oogwolo mukaha ya atwulu mu mankpaã matere ma farine, tee ku oofuulu mankpaã ma farine mwohono.»
Oluo mu mankumu
(Mar 4.33-34)
34 Mandagha mwohono mamo Yiisu ákalyele mo kundaa mampwumu ma baara bwohono mu mankumu. Ya nde ka ákabili ya bo ku ogwene a ma mankumu o.
35 Mu kuulu mandagha ma áli olyele mubighili makeele:
Me sa ndzubulu muŋma a me mu obili mu mankumu,
me sa ndyele bo mandagha mama ensweghe obaana mu ebaana e nsie.
Yiisu baala nkumu yi a esagha ki ebi
36 Yiisu bu abulusihi mampwumu ma baara, áyisomo mu nzo, ya binduono bi nde bíyasele kundaa nde, ya bílyele kundaa nde ti: «Gwa bihi mbaala a nkumu yi a esagha ki ebi mu nseghe.»
37 Nde ábvuhulu kundaa bo ti: «Munde wu aakanyahala nsia yi mbwe me Mwana a Mbwuru.
38 Nseghe me nsie, nsia yi mbwe me baana ba Emfumu ki Mayulu, esagha ki ebi me baana ba Nga-a-bubi.
39 Mutaara wu aakanyahala nsia a esagha ki ebi me dyabulu, otolo bimburu me masini ma nsie, ba baakatolo bimburu me bangye-yulu.
40 Mu obo, bwunu a bu baakatumunu esagha ki ebi ya otsughu kye kyehene ku mbaa, me obo si akala ookala ku etsughu kii masini ma nsie.
41 Mwana a mbwuru sa agweghe bangye-yulu ba nde. Bo sa bapaha mu Emfumu e nde, byehene bi biikabwihi baara mu masumu, ya ba baakagyighili bubi.
42 Ya sa batsili bo kunsa mungele a mbaa, oko ku ookala bilili ya odza myini.
43 Oŋo banga-a-bunsumu sa basehene ti anga tala mu Emfumu e Taara a bo. Nyaã nga-a-matswi, agyughu!»
Busini bu básweghe
44 «Emfumu ki Mayulu efaana ti busini bu básweghe kunsa nseghe, buulu mbwuru ámono bo, áfirisweghe bo. Mu emiini kyehene, nde sa ayityeghe bilogho bi nde byehene ya ayaswumu nseghe oyo.»
Nkumu yi nsia
45 «Emfumu ki Mayulu efirifaana ti munta-nkaala wu li mu okabulusagha nsia a bolo yi mbwe.
46 Bu amono lisia limõ lili ntala yi alagha, nde yityeghe bye byehene bi ali a bye, ya yaswumu lisia lilo.»
Nkumu yi likoho
47 «Emfumu ki Mayulu efaana ti likoho li batubu mu mubu li likogho banswi baba mawa-mawa.
48 Bu lilwulu, bilebe-banswi bidzuru lo mu mukogho a madza, ya baara bu babwi nsini mu mukogho, babwi osuolo banswi ba babwe ba baalo mu mankuru ya batsili ba bagwene a mupfunu.
49 Bwunu obo si ookala mu etsughu ki masini ma nsie. Bangye-yulu sa bagya, sa bakabala ba babi ya ba banga-a-bunsumu,
50 ya sa batsili ba babi ku mungele a mbaa. Oko ku ookala bilili ya odza myini.»
Bilogho bi bikulu ya bi binyaghara
51 «Bunu, be liibaghala mandagha mwohono ma?» Bo bakihi ti: «Eẽ.»
52 Nde ályele kundaa bo ti: «Obo me buulu, nswe muluo-mikyene wu báluo mu mi mitala Emfumu ki Mayulu, faana ti mfumu nga-a-nzo wu paha munsa nkiri-mbughu a nde, bilogho bi binyaghara ya bi bikulu.»
Basi Nadzarete ba bihi osa kana mu Yiisu
(Mar 4.33-34; Luk 4.16-30)
53 Yiisu bu amana ota mankumu mamo, ámara oŋo.
54 Bu agyi ku etsulu e nsie e ndeme, ku Nadzarete nde ábwi oluo bo mu nzo a lisamana a bomo ya bo bwohono ba bákagyughu nde bákiŋimi ya bályele ti: «Kunu oofi nde bunsughu bu ya bimaã bi?
55 Bunu, wu ka li mwana a munkomo-manzo o? Ngughu a nde ka Mari o? Ya Dzake, Dzodzefe, Simõ ya Yude ka bali bambwee ba nde o?
56 Ya bankele ba nde bwohono ka ba bali ŋa kara li bihi o? Kunu-ako nde aabagha myehene mi?»
57 Bo bákakubu makya mu nkooro a nde. Yiisu ályele kundaa bo ti: «Mubighili, ka baakagwa nde budiziri bibini byehene, lo ka mu nsie a ndeme ya mu dzumu li ndeme o.»
58 Ya oko Yiisu ka ási bimaã bilagha o, mu kuulu bo ka báli a kana o.