21
Paulanya Jerusalemalakutu Ankunytja
Munula tjananya tjakuṟinkula wiyaringkula pautangka tatiṟa tjukaṟuru anu uḻpaṟira manta tjukutjuku ini Kaatjalakutu. Munula ngarira mungawinki kakaraṟa anu manta tjukutjuku kutjupa ini Ruutilakutu, munula nyara palulanguṟu anu Pataṟakulta manta panya puḻkakutu. Munula ngura nyara palula nyinara pauta kutjupa nyangu manta ini Panitjiyalakutu ankunytjikitja ngaṟanyangka. Kala pauta panya palula tatiṟa ma-pakaṉu manta panya Panitjiyalakutu. Munula ankula ankula manta ini Tjaipuṟitjala uḻpaṟirawanu anangi palula wirkankunytja wiyaṯu. Munula palulanguṟu manta panya Tjiṟiyalakutu anu munula mantangka wirkaṟa ukalingu ngura ini Tayala. Panya ngura nyara palulaya pautanguṟu katinyangka kutjupa kutjupa tjuṯa mantjiṟa mantangka tjunkupai tjuwa tjuṯangka tjunkunytjaku.
Kala tjana kutjupa kutjupa tjuṯa pautanguṟu mantjiṟa tjunkunyangka paṯaṟa ankula nyangu Jesuku walytja tjuṯa, kalanya paluṟu tjana wiṟungku mantjiṟa palumpa tjanampa ngurangka tjiṉṯu 7 kanyiningi. Munuya paluṟu tjana Kurunpa Miḻmiḻṯu nintinnyangka Paulanya markuṉu Jerusalemalakutu ankunytja wiyaku. Palu pauta panya ritiringkunyangka nganaṉa ngura nyara palunya wantikatira anu uṟu puḻkakutu pautangka tatintjikitja, kalanya Jesuku walytja winkingku waṉaṉu tjitjingku minymangku kuḻu. Kala nyara palula wirkaṟa nganaṉa uwankara mantangka tultjungaṟakatingu uṟu puḻkangka itingka munula Godala tjapiningi. Munula palulanguṟu palunya tjananya tjakuṟiṟa wiyaringkula tatinu pautangka, kaya tjana ngurakutu maḻaku anu.
Munula nyara palulanguṟu Tayanya wantikatira uḻpaṟira anu munula ngura ini Talamaitjala wirkanu. Munula ngura nyara palula pautanguṟu ukalingkula piṟuku Jesuku walytja tjuṯa nyakula wangkara pukuḻmanangi munula tjanala tjunguringkula nyinangi tjiṉṯu kutju. Munula mungawinki piṟuku tatiṟa ma-pakaṉu uḻpaṟira ngura ini Tjiitjaṟiyalakutu, munula nyara palula wirkaṟa mantangka ukalingu munula wati ini Philipaku waḻikutu ankula palula nyinangi. Panya wati nyanga paluṟu Tjukurpa Palya Jesunyatjara para-pitjaliṟa tjakultjunkupai aṉangu ngurpatja tjuṯangka. Panya palunyaya ngaṉmanytju ngurkantanu Jerusalemala wati panya 6 kutjupangka tjungu Godaku waṟka palyantjaku. Ka paluṟu uṉṯalpa kutjara kutjaratjara panya tjananya watingku aḻṯinytja wiyaṯu. Ka paluṟu tjana Godaku wangkatjara tjuṯa, panya Kurunpa Miḻmiḻṯu nintinnyangkaya Godaku tjukurpa tjukaṟurungku wangkapai.
10 Kala ngura nyara palula tjiṉṯu maṉkurpa nyinanyangka wati wangkatjara kutjupa pitjangu ini Aka-patjanya manta Judealanguṟu. 11 Munu paluṟu nganaṉalakutu pitjala Paulaku pilta mantjinu mununku walytjangku tjina munu maṟa kuḻu karpiṟa nganaṉala wangkara nintiningi alatji, “Kurunpa Miḻmiḻṯuṉi kuwari wangkangu panya Jerusalemala wati Jewku mayatja tjuṯangkuya kunyu wati pilta nyangaku walytja witiṟa karpilku munuya palunya ungkuku wati panya Jew wiya tjuṯa pungkunytjaku.”
12 Ka nganaṉa nyanga palunya kuliṟa Paulanya puḻkaṟa wangkara markuningi Jerusalemalakutu ankuwiyangku wantira nyinanytjaku. Kaya Jesuku walytja ngura nyara palunya nguraṟa tjuṯangku kuḻu palu puṟunypaṯu palunya markuningi. 13 Munuya uwankara palumpa ulangi. Ka Paulalu wangkangu, “Wiya, wantimaya ngayuku ulanytja wiyangku, panya nyura ngayuku ularampa ngayunya kurunpa puḻkaṟa tjituṟu-tjituṟunanyi. Palyantiṉiya ngayunya Mayatja Jesuku tjukurpa wangkanyangka tjailangka karpiṟa tjarpatjunama, palu ngayulu rapa alatjiṯu ngaṟanyi. Tjinguṟuṉiya ngayunya palumpa waṟka palyannyangka pungkula iluntanama, palu ngayulu nguḻuringkunytja wiya alatjiṯu ngura nyara Jerusalemala ankula ilunytjikitja.”
14 Kala Paulanya puṯu markuntjatjanungku wantingu, munula wangkangu palula alatji, “Wiya palya, Mayatja Jesulu paluṟunku kulintjatjanungku palyaṉi.”
15 Munula nyara palulanguṟu nganaṉa ritiringkula Jerusalemaku ma-pakaṉu. 16 Kaya Jesuku walytja kutjupa tjuṯa nganaṉala tjunguringkula anu, panya Tjiitjaṟiyanya nguraṟa tjuṯa, munuya nganaṉanya katingu wati ini Nathanku waḻikutu nyara palula nyinanytjaku. Panya wati nyara paluṟu ngura Tjaipuṟitjanya nguraṟa munu panya ngaṉmanypa mulapa Jesuku walytjaringu.
Paulanya Jamesalakutu Ankunytja
17 Ka nganaṉa Jerusalemala wirkankunyangka Jesuku walytja tjuṯangku nganaṉanya nyakula pukuḻarira paṯaṟa mantjinu. 18 Ka mungawinki Paulanya nganaṉala tjungu anu Jamesanya nyakunytjikitja,* kaya wati panya aṯunymankupai tjuṯa kuḻu palula tjungu nyinangi. 19 Ka Paulalu kuwari wirkankunytjatjanungku tjanala tjakultjunangi uwankara Godalu palulawanungku Jew wiya tjuṯangka palyantja, panya paluṟu ngura tjuṯangka para-pitjaliṟa tjukurpa Jesunyatjara wangkangi, munu kutjupa kutjupa puḻka tjuṯa tjanala palyaningi, kaya Jew wiya tjuṯa Jesuku walytjaringangi.
20 Kaya Jamesalu tjana nyanga palunya kuliṟa Godanya mirawaṉingu munuya Paulala ngapartji wangkangu alatji, “Uwa, walytja wiṟu! Nyuntu ninti panya aṉangu Jew tjuṯa mulapaya Jesuku walytjaringu ngaṉmanypa munuya paluṟu tjana uwankara tjukurpa panya Godalu Mosenya ungkunytjitjangka wangaṉarangku kulintjikitja puḻkaṟa mukuringkupai. 21 Ka panya nyuntu ngura kutjupa tjuṯakutu anu para-pitjaliṟa Godaku tjukurpa tjakultjunkunytjikitja manta nyanga Judealawanungku wiya manta kutjupa tjuṯawanungku. Munu panyan mulapa aṉangu uwankarangka tjakultjunangi Jew tjuṯangka munu kutjupa tjuṯangka kuḻukuḻu. Ka panya ngura nyanga Jerusalemala aṉangu Jew panya Jesuku walytjaringkunytja tjuṯangku kulinu nyuntu kunyu ngura nyara palula tjanala Jew tjuṯangka alatji wangkangi, ‘Moseku tjukurpaya kuliṟa wantima munuya nyurampa tjitji nyiṯayira tjuṯa watintja wiyangku wantima. Munuya Jew tjuṯaku aṟawanu nyinanytja wiyariwa.’ Alatjila tjana ngunti tjakultjunkunyangka kulinu panya nyuntu Jew wiya tjuṯangka wangkanytja-palku, munuya palulanguṟu kuwari nyuntumpa kuraringanyi. 22 Munuya kulinu nyuntu kuwari pitjanytja munuya tjinguṟu nyuntunya pungkunytjikitja mukuringkuku. Kala nganaṉa nyaalku nyuntunya wankaṟunkunytjikitja? 23 Palu wanyu kulila, munu nyanga alatji palyala! Panya nyangatjaya wati Jesuku walytja kutjara kutjara ngaṟanyi, panya paluṟu tjana Godala wangkara kalkuṉu, ka tjananku kalkuntjatjanungku minangka kurpintjaku ngaṟanyi Moseku panya tjukurwanungku. 24 Ka nyuntu tjanala tjunguringkula ara timpulakutu munu paluṟu tjana puṟunytju tjungungku palyanma Moseku aṟawanungku. Munu nyuntu maningka payamilanma wati tjukurtjarangku nyuranya mangka kaṯaṟa wiyantjaku. Ka nyara palulanguṟu Jew panya Jesuku walytjaringkunytja tjuṯangku nyuntu alatji palyannyangka nyakula pukuḻariku munuya nyuntunya kulilku, ‘Munta-uwa! Nguntilanyaya tjakultjunu Paulalu Moseku tjukurpa wiyanmankunyangka-palku. Panya nyangatja paluṟu Moseku tjukurpa wangaṉarangku kulini wantinytja wiyangku.’ Paluṟu tjana alatji nyuntunya kulilku munuya nyuntumpa pukuḻariku.
25 “Ka panya aṉangu Jew wiya tjuṯa Jesuku mulamularingkunyangka nganaṉa ngaṉmanytju tjanampa lita walkatjuṟa iyaṉu munu panyala litangka aṟa maṉkurpa kutju walkatjuṟa tjananya painu nyanga alatji, kuka panya god ngalypa-ngalypa ungkunytjitja ngalkuwiyangku wantinytjaku, munu milkaḻi tjikintja wiyangku wantinytjaku, munu kuka milkaḻitjara kuḻu ngalkuwiyangku wantinytjaku, munu aṉangu kutjupangka ngunti ngariwiyangku wantinytjaku. Alatjila tjanala ngaṉmanytju wangkangu litangka walkatjuṟa.”
26 Ka alatji wangkanyangka Paulalu wangaṉarangku kulinu munu mungawinki pakaṟa wati panya kutjara kutjarangka tjunguringkula anu aṟa panya palunya palyantjikitja Moseku panya tjukurwanungku. Munu paluṟu tjana palyantjatjanungku timpulangka tjarpara wati tjukurtjarangka tjakultjunu panya tjiṉṯu 7-nguṟu tjananku kuka katinytjikitjangku pungkula tiliwakaṟa Godanya ungkunytjaku.
Paulanya Timpulangka Witintja
27 Ka tjiṉṯu panya 7 ngaṟala nguwanpa wiyaringkunyangka wati Jew manta Aitjanya nguraṟa tjuṯangku Paulanya nyangu timpulangka unngu ngaṟanyangka. Munuya aṉangu tjuṯangka para-wangkara tjananya aḻṯira wituwituningi tjunguringkula Paulaku pikaringkunytjaku, munuya mulapaṯu palunya witiṉu. 28 Munuya mirara aḻṯingi kutjupa tjuṯa kuḻu alatji wangkara, “Wati Israelkunu tjuṯa! Pitjalalanya alpamilala! Wati panya paluṟu nyangatja, panya aṉangu ngura winkitja wituwitulpai nganampa Israelkunu tjuṯaku kuraringkunytjaku, munu Moseku tjukurpa kuḻu kuranmankunytjaku munu timpula nyangaku kuḻu kuraringkunytjaku. Munu nyanga kuwari wati Jew wiya maṉkurpa ngalya-tjarpatjunu timpulaku yaata unngutjangka, kala nganaṉa nyakula miiḻaraṉu nyanga alatji paluṟu palyannyangka.” 29 (Nyanga palunyaya wangkangu panya Paulalu wati Jew wiya Ipitjanya nguraṟa ini Tuṟu-pimatjanya ngalya-katingu ngura Jerusalemalakutu, kaya paluṟu tjana ngunti kuliningi paluṟu timpulaku yaata unngutjangka tjarpatjunkunyangka-palku, panya Jew wiya tjuṯa nyara palula unngu tjarpanytjaku wiya ngaṟangi.)
30 Kaya ngura nyara Jerusalemanya nguraṟa tjuṯa mulapa kuliṟa puḻkaṟa mirpaṉaringu Paulaku munuya uwankarangku ngalya-wirtjapakaṟa palunya witiṟa timpulanguṟu uṟilkutu iṯarikatingu, ka tjanala maḻangka kaita panya mapalku patiringu. 31 Kaya aṉangu panya tjuṯangku Paulanya pungkula nguwanpa iluntanangi, ka tjaultji tjuṯaku mayatjangku kulinu aṉangu winki pikaringkunyangka. 32 Munu paluṟu mapalku wangkangu wati tjaultji tjuṯaku mayatja maṉkurta tjanampa tjaultji tjuṯa mantjiṟa mapalku katinytjaku aṉangu tjuṯakutu munu paluṟu kuḻu tjanala tjunguringkula anu. Munuya mapalku wirtjapakaṟa nyangu aṉangu tjuṯa mulatu kapuṯungku ngaṟala Paulanya pikangku pungkunyangka. Ka aṉangu panya tjuṯangku tjaultji tjuṯa pitjanyangka nyakula palunya wantingu pungkunytja wiyangku.
33 Ka tjaultjiku mayatjangku ilaringkula wangkangu palumpa tjaultji kutjarangka palunya witiṟa tjiina kutjarangka karpintjaku. Munu paluṟu aṉangu tjuṯangka tjapinu, “Wati ngananya nyangatja? Nyaa wanyu paluṟu palyaṉu, ka nyura palunya pungangi?”
34 Kaya tjarangku ngalya-mirara wangkangi tjukurpa kutju, kaya kutjupa tjuṯangku ngapartji mirara tjukurpa kutjupaṯu wangkangi. Ka paluṟu tjana puḻkaṟa miranyangka tjaultjiku panya mayatjangku puṯu alatjiṯu kuliningi, munu paluṟu palumpa tjaultji tjuṯangka wangkangu Paulanya tjanampa waḻikutu katinytjaku. Tjanampa waḻi-maṉṯu ila ngaṟangi. 35 Kaya katira waḻi panya katukutu tatilpaingka wirkanu, kaya aṉangu panya winkingku ngalya-ilaringkula paluṟu katukutu ma-tatinnyangka nyakula palumpa puḻkaṟa mirpaṉaringu palunya pungkunytjikitja munuya wati panya tjaultji tjuṯa ngalya-utjuningi, kaya ngalya-utjunnyangka paluṟu tjana Paulanya tjaḻiṟa katuṟa katingi. 36 Kaya aṉangu panya tjuṯangku mira winkingku waṉaningi alatji wangkara, “Iluntara! Wati palatja iluntara!”
Paulalu Aṉangu Tjuṯangka Wangkanytja
37 Kaya tjaultji tjuṯangku Paulanya waḻi unngu nguwanpa ma-tjarpatjunkunyangka paluṟu tjaultjiku mayatjangka tjapinu, “Wanyuṉa nyuntula wangkaku?”
Ka wati panya mayatjangku ngapartji palula wangkangu, “Palu nyuntu wanyu wangka Kuṟiki wangkapai? 38 Munta nyuntu-mantin wati panyatja Itjipanya nguraṟa, panya nyuntun panyatja aṉangu tjuṯa mulapampa 4,000 nguwanpa mungaṯu katingu manta nyara Itjipalanguṟu ngura panya ilytjikutumpa nganampa pikaringkunytjikitjangku mayatja Tjiitjaku panya tjaultji tjuṯaku.”
39 Ka Paulalu ngapartji wangkangu, “Wiya, ngayuluṉa wati Jew, ngura ini Tatjatjanya nguraṟa. Ngura nyara paluṟu panya puḻka mulapa manta ini Tjilitjiyala nguṟurpa ngaṟanyi. Wanyuṉi wiṟungku walatjura, kaṉa aṉangu nyanga tjuṯangka wangka!”
40 Ka wati panya mayatjangku palyanmanu paluṟu wangkanytjaku aṉangu tjuṯangka. Ka Paulanya tatilpaingka katu ngaṟangi tjanala kuranyu munu maṟa katuṉu tjana nyakula pilunarinytjaku munu palula kulintjaku. Munu paluṟu uwankara pilunarinyangka tjanala wangkangu wangka Aṟa-mayikangku tjanampa panya wangka walytjangku.
* 21:18 Jamesanya panya Jesuku maḻanypa, munu paluṟu lita walkatjunu Jesuku walytja tjuṯaku tjana nyakula kuliṟa kuṉpuringkunytjaku. Ka lita paluṟu kuwari ngaṟanyi nganampa Bible-ta.