20
Paulanya Matja-tuniyala Pulala Kuṟitjalakutu Ankunytja
Ka pika panya paluṟu wiyaringkunyangka Paulalu aḻṯingu Jesuku walytja tjuṯa pitjala tjunguringkunytjaku. Munu tjananya wangkara kuṉpuningi Jesunya rawangku tungun-tunguntu waṉantjaku munu wangkara wiyaringkula tjananya tjakuṟiṟa wantikatira ma-pakaṉu alinytjara wiluṟara manta Matja-tuniyalakutu. Munu manta nyara palula wirkaṟa, paluṟu ngura tjuṯangka para-pitjaliṟa aṉangu panya Jesuku ngaṉmanypa walytjaringkunytja tjuṯa, palu puṟunytjuṯu nyakula wangkara kuṉpuningi. Munu palulanguṟu ngulalta uḻpaṟira ankula manta ini Kuṟitjala wirkanu. Munu paluṟu ngura nyara palula piṟa maṉkurpa nyinangi. Munu paluṟu kulinu manta panya Tjiṟiyalakutu pautangka maḻaku ankunytjikitjangku. Palu Jew tjuṯangkuya kampangkaṯu wangkara kuliningi palunya iluntankunytjikitjangku. Ka paluṟu kulinu kutjupangku palula tjakultjunkunyangka munu palulanguṟu kulinu aṟawanuṯu maḻaku ankunytjikitjangku manta panya Matja-tuniyalawanu. Kaya wati nyanganpa palula tjungu anu, wati ini Tjapatanya Paiṟatjaku katja ngura ini Paṟiyanya nguraṟa, munu wati Tjitja-lanikanya nguraṟa kutjara kuḻu ini Aṟi-tjakatjanya pula Tjikan-tatjanya munu wati kutju Tuupilanguṟu ini Kaiyatjanya munu wati kutjara Aitjalanguṟu ini Titjikatjanya pula Tuṟu-pimatjanya munu wati Timitjinyalta. Nyanga paluṟu tjanaya kuranyu anu munuya nyinara nganampa paṯaningi ngura nyara Tuṟuwatjala wirkaṟa.* Kala nganaṉa ngura Pilipaila nyinangi Jewku panya inma ini Mai Piltjanya wiyaringkunytjaku paṯaṟa. Munula palulanguṟu pautangka tatiṟa kakaraṟa ma-pakaṉu Tuṟuwatjalakutu munula tjiṉṯu 5-nguṟu ngura palula ma-wirkaṟa panya tjanala tjunguringu, munula tjiṟirpi 7 nyinangi ngura nyara palula.
Wati Ini Yuti-katjanya Ilunyangka Wankaṟa Pakaltjingantja Ngura Tuṟuwatjala
7-8 Munula Saturday tjiṉṯu tjarpanyangka waḻi waṟangka tatiṟa ruuma katutjangka inmaku tjunguringu mai kuḻu ngalkula Jesunya kulintjikitja. Ka Paulalu nyara palula tjukurpa wangkangi aṉangu tjuṯangka munu mungawinki ankunytjikitjangku paluṟu rawangku alatjiṯu tjanala tjukurpa tjakultjunangi, ka munga kulturingu. Ka ruuma nyara katutja palula tili tjuṯa kampangi. Ka wati kutjupangku ini Yuti-katjalu winta aḻangka nyinara tjukurpa wangkanyangka kuliṟa kuliṟa nyuurukatingu munu kunkunpa puḻkaringkula paluṟu katunguṟu alatjiṯu mantangka punkaṉu. Kaya aṉangu tjuṯa palunya mantjintjikitja waḻi katunguṟu warpungkula ukalingu, munuya wirkaṟa palunya mantjiṟa nyangu, “Ilunytjampal nyangatja!”
10 Palu Paulanya kuḻu katunguṟu ukalingu munu wati panya palula katuku waṯungaṟakatira palunya ampuṟa tjanala wangkangu, “Tjituṟu-tjituṟurinytja wiyaya nyinama! Paluṟu ilunytja wiyaṯu. Wanka nyangatja.” 11 Munu palula maḻangka Paulanya tjana maḻaku tatinu ruuma panya palulakutu, munuya mai tjungungku ngalkuṉu. Munu palulanguṟu Paulalu piṟuku tjukurpa tjanala wangkangi rawangku alatjiṯu, ka tjiṉṯu ngalya-pakaṉu. Ka palulanguṟu Paulanya anu. 12 Kaya wati panya punkaṟa ilunytjanya ngurakutu wanka katingu munuya uwankara pukuḻpa mulapa nyinangi.
Tuṟuwatjalanguṟu Pautangka Ankunytja Ngura Malitatjalakutu
13 Ka Paulanya tjina anu uḻpaṟira ngura ini Aitjatjalakutu. Kala nganaṉa pautangka tatiṟa kuranyu anu munula wirkaṟa palumpa paṯaningi ngura nyara palula. Panya Paulalu nganaṉanya ngaṉmanytju wangkangu ngura nyara palula wirkaṟa palunya paṯaṟa mantjintjaku. 14 Munu paluṟu ngula wirkaṟa nganaṉala tjunguringu. Kala nyara palulanguṟu tjungu anu pautangka tatiṟa ngura ini Mitilintakutu. 15 Munula palulanguṟu mungawinki pautangka piṟuku anu uḻpaṟira, munula ankula mungartjirira manta tjukutjukungka ini Kiyatjala wirkanu munula nyara palula ngaringi. Munula mungawinki piṟuku pautangka tatiṟa ma-pakaṉu uḻpaṟira munula Ipitjala itiwanu ankula mungartji wirkanu manta tjukutjukungka ini Tjaimatjala. Munula nyara palulanguṟu mungawinki anu kakaraṟa manta puḻkakutu munula mungartjilta wirkanu ngura ini Malitatjala Ipitjalakutu ankunytja wiyaṯu, munula pautanguṟu ukalingu. 16 Tjinguṟula Ipitjalakutu anama palu Paulanya Jerusalemalakutu warpungkula ankunytjikitja mukuringangi, panya ngura nyara palula tjiṉṯu ilaringangi inma puḻka Pintikatja ngaṟanytjaku. Ka nyara palulanguṟu paluṟu mukuringkunytja wiya manta nyara Aitjala rawa nyinanytjikitja.
Paulalu Wati Ipitjanya Nguraṟa Aṯunymankupai Tjuṯa Tjakuṟinkunytja
17 Munu Paulalu ngura nyara Malitatjalanguṟu wangka iyaṉu ngura Ipitjalakutu alatji wangkara, “Jesuku walytjapiti aṯunymankupai tjuṯa! Uti nyura pitjala ngayula unytju tjunguringama ngura nyangangka.” 18 Kaya aṉangu panya paluṟu tjana mulapaṯu pitjangu. Ka Paulalu tjanala wirkankunyangka wangkangi, “Kulilaya! Nyura panya uwankaraku ninti, panya ngayulu nyurala ngaṉmanypa wirkanu ngura nyanga palula Aitjala, munu panya nyura ngayunya nyangangi ngayulu nyurala tjungu rawa nyinara waṟkarinyangka. 19-20 Ka panyaṉiya Jew kutjupa tjarangku ngayunya anaṟa kuraṟa pungangi, ka ngayulu tjituṟu-tjituṟurira ulangi. Panya ngayulu purkaṟanytju alatjiṯu tjituṟu-tjituṟuwanu Mayatja Jesuku rawa waṟkaringi wantinytja wiya alatjiṯu. Ngayulu tjukurpa wangkangi uṟilta aṉangu tjuṯangka munuṉa nyurampa waḻingka unngu kuḻu wangkangi aṉangu maṉkurta. Munu ngayulu nguḻu wiyangku Godaku tjukurpa uwankara nyurala nintiningi tjara kutjupa kutitjuṟa kanyintja wiyangku nyura uwankara kuliṟa kuṉpuringkunytjaku. 21 Munuṉa aṉangu uwankarangka rawangku wangkapai Jew tjuṯangka munu Jew wiya tjuṯangka kuḻu tjana kura palyantjatjanungku wantira kuṉṯaringkula Godalakutu pitjanytjaku munu Jesuku Christaku mulamularingkunytjaku. Uwa, nyura ninti nyanga palumpa tjanampa.
22 “Ka ngayulu kuwari ananyi Jerusalemalakutu Kurunpa Miḻmiḻṯu witunnyangka, palu ngayulu ninti wiya nyaaringkuku ngayulu ngura nyara palula wirkankula. 23 Panya ngayulu ngura uwankarangka para-pitjalinkunyangka Kurunpa Miḻmiḻṯu ngayunya nintiṟa nguḻutjunkupai tjana ngayunya ngula mantjiṟa tjailangka tjarpatjunkunytjaku ngura nyara Jerusalemala. 24 Palu ngayulu puḻkaṟa nguḻuringkunytja wiya. Ngayulu mukuringanyi waṟka nyanga Godalu ngayunya ungkunytjitja waṟkarira wiyantjikitja kutju. Panya paluṟu ngayunya wituṉu aṉangu tjuṯangka Tjukurpa Palya Jesunyatjara tjakultjunkunytjaku, panya paluṟulanya nganaṉanya mukulyangku wankaṟunu.
25 “Uwa, panya ngayulu rawa para-pitjalinangi ngura tjuṯangka munuṉa aṉangu uwankarangka Godaku tjukurpa tjakultjunangi, tjukurpa panya Godalu aṉangu tjuṯa walytjanmaṟa kanyintjitja. Palu kuwari panya ngayulu ananyi, kaṉi nyura piṟuku yunpa nyakunytja wiyaringkuku. 26 Ka nyangaṉa kuwari nyurala puḻkaṟa wangkanyi. Tjinguṟu kutjupa tjuṯangku Godaku tjukurpa kuliṟa Jesuku mulamularingkunytja wiyangku wantiku munuya palulanguṟu tjiṉṯu maḻatjangka Godaku ngurangka puṯu tjarpaku. Munuya tjinguṟu ngayunya wangkaku, ‘Nyangangkulanya ngaṉmanytju wangkanytja wiyangku wantingi.’ 27 Palu wiya, ngayulu panya nyurala wangkangi alatjiṯu Godalu wangkanytja uwankara nyura kuliṟa palula wangaṉarangku kulintjaku. 28 Kayanku walytjangku walytjangku puḻkaṟa aṯunymanama ngunti kuliṟa kuraringkunytjaku-tawara munuya Jesuku walytja kutjupa tjuṯa kuḻu wiṟuṟa aṯunymanama, panya Kurunpa Miḻmiḻṯu nyuranya tjunu palunya tjananya aṯunymaṟa kanyintjaku. Panya Jesunya Godaku katja puṉu kaṯakutjarangka ilura milkaḻi tjutingu palumpa tjanampa ngalkilpa, ka nyara palulanguṟu panya Godalu tjananya walytjanmanu. Kaya palulanguṟu tjananya wiṟuṟa aṯunymanama. 29 Panya ngayulu nintingku kulini ngayulu ankunyangka maḻangka aṉangu panya kutjupa tjuṯangku papa pikaṯi tjuṯa puṟunytju pitjala Jesuku walytja tjuṯa kurakuraṟa katiku tjana ngunti kuliṟa iwara kutjupa waṉantjaku. 30 Panya ngula nyuralanguṟu kutjupa tjarangku Jesuku walytja tjuṯa tjukurpa ngunti wangkara mukumukulku palunya tjananya waṉantjaku, kaya palunya tjana waṉalku. 31 Kayanku puḻkaṟa aṯunymanama munuya panyatja kulinma watarkuriwiyangku, panya ngayulu nyurala mungangka kaḻaḻa kuḻu tiṯutjarangku tjakultjunangi kurunpa ulara, panya ngayulu nyurala tjungu kuḻi maṉkurpa nyinangi rawa alatjiṯu.
32 “Palu ngayulu nyanga kuwari nyuranya wantikatinytjikitjangku Godala tjapini, ka paluṟu nyuranya rawangku aṯunymaṟa kanyilku. Ka nyura tjukurpa panya Jesunya nganampa ngalkilpa ilura pakantjitja kuliṟa witulyarira kuṉpu nyinaku. Ka ngula Godalu nyuranya tjukurpa nyanga palumpa mulamularingkunyangka mantjiṟa palumpa walytja kutjupa uwankarangka tjunguṟa tiṯutjarangku kanyilku ngura ilkaṟitjangka.
33 “Ngayuluṉa aṉangu kutjupangku mani munu mantara wiṟu tjuṯa kanyinnyangka nyakula mantjintjikitjangku kulilpai wiya. 34-35 Panya nyura ninti, ngayulu walytjangku maṟangku kutjupa kutjupa tjuṯa palyaningi manikitjangku ngayuku maiku munu mantaraku. Waintaṟa nguwanpaṉa mani palyaningi ngayuku maḻpa tjuṯaku kuḻu. Munu panyaṉa alatji palyaṟa nyuranya nintiningi nyura ngapartji puḻkaṟa waṟkarinytjaku munu mani mantjiṟa nyuranku kutju kulintja wiyangku ngaḻṯutjara tjuṯa kuḻu ungkunytjaku. Munuya kulinma panya Mayatja Jesulu wangkanytjitja, panya alatji paluṟu wangkangu, ‘Kutjupangku nyuranya ungkunyangkampa nyura unytju tjukutjuku kutju pukuḻariku, palu nyura aṉangu kutjupa ungkulampa nyura puḻkaṟa mulapa pukuḻariku.’ ”
36 Ka Paulalu tjanala wangkara wiyaringkunyangka paluṟu tjana uwankarangku tultjungaṟakatira Godala tjapiningi. 37-38 Munuya tjapiṟa wiyaringkula palunya tjakuṟiṟa tjituṟu-tjituṟurira ampuṟa nguku kutjara nyunytjuṟa ulangi. Panya paluṟu tjanala alatji wangkangu, “Nyanganguṟu nyura ngayunya piṟuku nyakunytja wiyaringkuku.” Kaya nyara palunya kulintjatjanu puḻkaṟa alatjiṯu tjituṟu-tjituṟuringu. Kala palulanguṟu Paulanya nganaṉa pautakutu ma-pitjangu. Kaya paluṟu tjana nganaṉanya waṉaṉu pautangka tatinnyangka tjakuṟiṟa iyantjikitjangku.
* 20:5 Verse 5 wangkanyi nganaṉa panya nyanga palula-aṟangka wati panya Luke-anya Paulala piṟuku tjunguringu munu palula tjanala para-ngaṟangi.