12
Jesu ikʉbasoka aba bikʉmanyisya ɨmanyisyo ɨsya bʉsyobi
Akabalɨlo ako baabʉngeene abandʉ baelʉfu na baelʉfu, baakanyanaga. Jesu alɨnkwanda ʉkʉbabʉʉla taasi abafundigwa baake alɨnkʉtɨ, “Mujege maaso nʉ bʉsyobi ʉbwa Bafalisai, paapo bukʉbomba ɨmbombo ngatɨ nkese.* Syosa ɨsi sifisiigwe sikwisa kʉbɨɨkigwa pabwelu, na ɨsi silɨ mbʉtiitʉ sikwisa kʉmanyigwa. Po ɨsi mujobile mu ngiisi, sikʉpɨlɨkigwaga pabwelu. Kangɨ ɨsi mukʉsipɨlɨka mbʉtiitʉ, sikʉfumusigwaga nkyeni mmbandʉ boosa.”
Kyala mwene jo gwa kʉtiiligwa
(Matai 10:28-31)
“Mwe bamanyaani bangʉ, nikʉbabʉʉla nikʉtɨ, mungabatiilaga aba bikʉgʉgoga ʉmbɨlɨ, bo bagʉgogile bakabagɨla ʉkʉbomba ɨsingi. Looli nikʉbanangɨsya ʉjʉ mukʉlondigwa ʉkʉntiila, muntiilege ʉjʉ bo agogile ʉmundʉ, alɨ na maka agaa kʉntaaga ndʉpanga lwa mooto. Nalooli nikʉbabʉʉla, ʉjo jo muntiilege!
“Bʉle, baatʉndʉlʉ bahaano batikʉʉlɨsigwa kʉ senti ibɨlɨ? Poope Kyala atikʉmmwibwamo najʉmo. Syope nɨ nywili syosa ɨsya mmitʉ gyɨnu asibalile. Bʉle, ʉmwe kwa Kyala, mukaja bapala ʉkʉbakɨnda baatʉndʉlʉ? Po mulɨngatiilaga!”
Ʉkʉlɨngaania ʉlwitɨko lwɨnu nkyeni mmbandʉ
(Matai 10:32-33; 12:32; 10:19-20)
“Nikʉbabʉʉla nikʉtɨ, ʉmundʉ gwesa ʉjʉ ikʉjoba nkyeni mmbandʉ ʉkʉtɨ aanyiitiike ʉne, ne Nnyamundʉ ngwisa kʉmmwitɨkɨla nkyeni mbandʉmi baa Kyala. Looli ʉmundʉ gwesa ʉjʉ ikʉngaana nkyeni mmbandʉ, ʉjo ngwisa kʉnkaana nkyeni mbandʉmi baa Kyala. 10 Ʉmundʉ gwesa ʉjʉ ikʉntʉka Nnyamundʉ abagiile ʉkʉhobokeligwa. Looli ʉjʉ ikʉntʉka Mbepo Mwikemo, atikwisa kʉhobokeligwa.
11 “Bo bikʉbatwala mu sinagogi, kʉ bakʉlʉmba na kʉ balagɨli, mulɨngiipaakɨsyaga ɨsya kwamula pamo ɨsya kʉjoba, 12 paapo Mbepo Mwikemo ikʉbamanyisyaga akabalɨlo kalakala ɨsya kʉjoba.”
Ɨkɨfwanikɨsyo ɨkya nkabi ʉnkonyofu
13 Ʉmundʉ jʉmo ʉgwa nkɨlʉndɨlo kɨla, alɨnkʉmmbʉʉla Jesu alɨnkʉtɨ, “Gwe Mmanyisi, mmbʉʉle ʉgwamyɨtʉ ʉkʉtɨ aanjabɨle ɨfya pa kɨlɨngo kyɨtʉ.” 14 Jesu alɨnkʉmmwamula alɨnkʉtɨ, “Jo jwani ʉjʉ aambɨɨkile ʉne ʉkʉja ndamuli pamo ʉkʉja njabi gwɨnu?” 15 Po alɨnkʉbabʉʉla alɨnkʉtɨ, “Mujege maaso, mungajaga bapafu, paapo ʉbʉʉmi bwa mundʉ bʉtikʉfuma mbwingi bwa tʉndʉ twake.”
16 Po alɨnkʉbabʉʉla ɨkɨfwanikɨsyo ɨkɨ alɨnkʉtɨ, “Aalipo ʉnkabi jʉmo, ʉjʉ ʉngʉnda gwake gwalyelile. 17 Alɨnkwinogona mu ndumbula jaake alɨnkʉtɨ, ‘Kalɨ, mbombe ɨfiki? Apa ngaja nʉ bʉjo ʉbwa kʉbɨɨkamo ɨfi ngʉtondolaga.’ 18 Po alɨnkʉtɨ, ‘Ngʉbomba bo ʉlʉ, ngʉpangʉla ɨndamba syangʉ nʉ kʉjenga ɨndamba ɨsingi ɨnywamu ʉkʉkɨndapo. Ʉmo mo muno ngʉbɨɨka ʉntondolo gwangʉ goosa nʉ tʉndʉ twangʉ. 19 Po ngwibʉʉlaga jʉjʉʉne ngʉtɨgɨ, “Ʉlɨ nʉ tʉndʉ twingi ʉtʉnunu ʉtʉ gwibɨɨkiile, ʉtwa kʉkʉtʉʉla ɨfyɨnja fingi. Tengaanaga, ʉlyege nʉ kʉnwa, ʉsaalege.” ’ 20 Looli Kyala alɨnkʉmmbʉʉla alɨnkʉtɨ, ‘Gwe nkonyofu ʉgwe! Kʉfwa ɨkɨlo ɨkɨ! Po ʉtʉndʉ ʉtʉ gwibɨɨkiile, tukʉjaga twani?’
21 “Bo sikʉjaga bo ʉlo kʉ mundʉ gwesa ʉjʉ ikwilʉndɨkɨla ɨkyʉma, kɨsita kʉbomba ɨsi ikʉlonda Kyala.”
Ʉkʉnsʉʉbɨla Kyala
(Matai 6:25-34)
22 Po Jesu alɨnkʉbabʉʉla abafundigwa baake alɨnkʉtɨ, “Kʉnongwa ɨjo nikʉbabʉʉla nikʉtɨ, mulɨngapaasyaga ɨsya bʉʉmi bwɨnu, ʉkʉtɨ mukʉlyaga ɨfiki, pamo ɨmibɨlɨ gyɨnu, ʉkʉtɨ mukʉfwalaga ɨfiki. 23 Paapo ʉbʉʉmi bʉkʉlʉmba ʉkʉkɨnda ɨfindʉ, nʉ mbɨlɨ nkʉlʉmba ʉkʉkɨnda ɨmyenda. 24 Amwinogone amakʉngʉʉlʉ. Gatikʉbyala nʉ kʉtondola, gakaja nɨ ndamba pamo ʉbʉjo ʉbwa kʉbɨɨkamo, leelo Kyala ikʉgaswɨla. Bʉle, ʉmwe mukaja bapala ʉkʉsikɨnda ɨnjʉni ɨsyo?
25 “Akajako najʉmo pakatɨ pamyɨnu ʉjʉ abagiile ʉkongelapo ʉbʉʉmi bwake nalɨnga isikʉ lɨmo, kʉ njɨla jaa kʉpaasya ɨsya bʉʉmi bwake. 26 Lɨnga mukabagɨla ʉkʉbomba akandʉ akanandɨ bo ako, fiki mukwipaakɨsya kʉ singi?
27 “Mukeete ʉbʉlenge muno bukʉkʉlɨla. Bʉtikʉbomba ɨmbombo pamo ʉkwisonela ɨmyenda. Looli nikʉbabʉʉla nikʉtɨ, joope ʉmalafyale Solomoni mbʉsisya bwake boosa, akaafwelemo kanunu bo ʉbʉlenge ʉbo! 28 Po lɨnga Kyala ikʉbʉfwɨka kanunu bo ʉlʉ ʉbʉlenge bwa ndiisʉ, ʉbʉ bʉlipo ʉmwisyʉgʉ, looli kɨlaabo bukʉsopigwa mmooto, bʉle atikʉkɨndapo ʉkʉbafwɨka, mwe baa lwitɨko ʉlʉnandɨ ʉmwe?
29 “Po mulɨngapaasyaga ʉkʉtɨ mukʉlyaga ɨfiki, pamo mukʉnwaga ɨfiki, kangɨ mulɨngajaga nʉ lʉtende kʉnongwa jaa ɨsyo. 30 Paapo abandʉ aba bakammanya Kyala, bikwijʉʉla ʉkʉtʉlonda ʉtʉndʉ ʉto toosa, looli ʉGwiseemwe ʉgwa kʉmwanya ameenye ʉkʉtɨ ʉmwe mukʉlonda ʉto! 31 Looli ʉmwe mubʉlondege ʉBʉnyafyale bwa Kyala, po nɨ singi syosa ikʉbongelapo.”
Ʉbʉkabi bwa kʉmwanya
(Matai 6:19-21)
32 “Mulɨngatiilaga, mwe baa nkatiimo akanandɨ, paapo ʉGwiseemwe iikyeliile ʉkʉbapa ʉBʉnyafyale bwake. 33 Mʉʉlɨsye ɨfi mulɨ nafyo, mubapepo abalondo. Ʉko ko kʉbɨɨka ɨndalama mfinyambɨ ɨfi fitikʉkʉʉlʉpa, ko kwibɨɨkɨla ɨkyʉma kʉmwanya ɨkɨ kɨtikʉmalɨka, kʉno ʉnhɨɨji atikʉsegelelako, na majenje gatikoonanga. 34 Kʉno mukʉbɨɨka ɨkyʉma kyɨnu, ko kʉno nɨ ndumbula syɨnu sikʉjaga.”
Mujege maaso
(Matai 24:45-51)
35 “Mwitendekesye ngaani akabalɨlo koosa kʉlɨ syosa ɨsi sikʉboneka, nɨ nyaale syɨnu syakege. 36 Mujege bo ababombeli aba bikʉnnguulɨla ʉntwa gwabo ʉkʉgomoka ʉkʉfuma kʉ lʉsekelo. Bo afikile nʉ kʉkungʼunda kʉ lwigi, biise bammwigʉlɨle nakalɨnga. 37 Aasikʉja kanunu kʉ babombeli aba ʉntwa gwabo bo iisile, ikʉbaaga balɨ maaso. Nalooli nikʉbabʉʉla nikʉtɨ, ʉmwene ikwitendekesya nʉ kʉbakoolela ʉkʉtɨ batʉʉgale, ikʉbategelekesya ɨfindʉ, nʉ kʉbabombela bo bikʉlya. 38 Po aasikʉja kanunu kʉ babombeli abo, ʉntwa gwabo lɨnga ikʉbaaga balɨ maaso, nalɨnga ikwisa pakɨlo pakatɨ, pamo kʉbʉkye.
39 “Musyaganie ɨsi ʉkʉtɨ, lɨnga ʉmwene nyumba aamanyaga akabalɨlo aka ʉnhɨɨji ikwisa, ngalɨ ikʉja maaso, akaabagiile ʉkʉjɨleka ɨnyumba jaake ʉkʉpangʉligwa. 40 Na nuumwe mwitendekesyege, paapo Nnyamundʉ ikwisa pakabalɨlo aka mutikʉsʉʉbɨla.”
Ɨkɨfwanikɨsyo ɨkya mbombeli ʉnnunu
(Matai 24:45-51)
41 Po Peeteli alɨnkʉnndaalʉʉsya alɨnkʉtɨ, “Gwe Ntwa, ɨkɨfwanikɨsyo ɨkɨ, kʉtʉbʉʉla twibeene pamo abandʉ boosa?” 42 ɄNtwa alɨnkʉtɨ, “Po jo jwani mwɨmɨlɨli ʉnsʉʉbɨligwa, ʉgwa mahala? Jo ʉjʉ ʉntwa gwake ikʉmmbɨɨka ʉkwɨmɨlɨla ababombeli banine, ʉkʉbapa ɨfindʉ pakabalɨlo kaake. 43 Aasikʉja kanunu kʉ mbombeli ʉjʉ bo ʉntwa gwake ikwisa, ikʉmmwaga ikʉbomba bo ʉlo. 44 Nalooli nikʉbabʉʉla, ikʉmmbɨɨka ʉmbombeli ʉjo ʉkʉja mwɨmɨlɨli gwa tʉndʉ twake toosa. 45 Looli ʉmbombeli jʉla lɨnga ikwijobeesya mu ndumbula ikʉtɨ, ‘Ʉntwa gwangʉ akaabiile ʉkwisa,’ kangɨ lɨnga ikwanda ʉkʉbakoma ababombeli banine, ikʉlya nʉ kʉnwa nʉ kʉgaala, 46 ʉntwa gwa mbombeli ʉjo ikwisa pi isikʉ ɨlɨ akaasʉʉbɨlaga na pakabalɨlo aka akakamanya. Ikwisa kʉmmbuutania nʉ kʉmmbɨɨka pabʉjo bʉmo na bandʉ aba bakaja bagolofu.
47 “Ʉmbombeli ʉjʉ abʉmeenye ʉbwigane bwa ntwa gwake, looli akiitendekesya pamo akabomba bo muno ikʉlondela ʉntwa gwake, ʉjo ikwisa kʉkomigwa fiijo. 48 Looli ʉmbombeli ʉjʉ akabʉmanya ʉbwigane bwa ntwa gwake, lɨnga abombile kabiibi, ʉjo ikwisa kʉkomigwa panandɨ. Kʉ mundʉ ʉjʉ apeeliigwe twingi, ʉjo ikwisa kʉmeleligwaga twingi. Kʉlɨ ʉjʉ apeeliigwe ʉkʉlɨndɨlɨla fingi, fikwisa kʉlondigwaga ɨfingi ʉkʉkɨndapo.”
Ʉntengo ʉgwa kʉja mfundigwa gwa Jesu
(Matai 10:34-36)
49 “Niisile pakiisʉ apa ʉkwasya ʉmooto, naalondaga fiijo ngalɨ gwakile! 50 Ndɨ nɨ ngʉbɨlo ɨsya kʉkʉbɨlwa, ngʉtaamigwa mu ndumbula jangʉ mpaka simalɨke! 51 Baatɨ, mukʉtɨ niisile nkiisʉ ʉkʉtwala ʉlʉtengaano? Hɨmma! Nikʉbabʉʉla nikʉtɨ, niisile ʉkʉtwala ʉkʉtapʉkana. 52 Ʉkʉfuma ʉlʉ, nnyumba jɨmo bikʉjangamo abandʉ bahaano aba batapʉkeene. Abandʉ batatʉ bikʉtapʉkanaga na bandʉ babɨlɨ, kangɨ abandʉ babɨlɨ bikʉtapʉkanaga na bandʉ batatʉ. 53 Ʉgwise ikʉtapʉkanaga nʉ mwanaake, joope ʉmwana nʉ gwise. Ʉnna ikʉtapʉkanaga nʉ mwanaake ʉndɨndwana, joope ʉndɨndwana nʉ nna. Ʉnkamwana ʉnkiikʉlʉ ikʉtapʉkanaga nʉ nkasi gwa mwanaake, joope ʉnkasi gwa mwanaake nʉ nkamwana ʉnkiikʉlʉ.”§
Ʉkʉmanya ɨkɨmanyilo kya kabalɨlo kaa kwisa kwa Jesu
(Matai 16:2-3)
54 Jesu alɨnkʉbabʉʉla kangɨ abandʉ abaa nkɨlʉndɨlo kɨla, alɨnkʉtɨ, “Lɨnga mukʉlɨbona iibɨngo likʉfyʉka ʉkʉfuma kʉbʉjongelo iisʉba, nakalɨnga mukʉtɨ, ‘Ɨfula jikʉja pakʉtima,’ nalooli jikʉtima. 55 Kangɨ lɨnga mukʉgʉbona ʉmbelo gukʉkula ʉkʉfuma ɨkɨbafu kya kwitongo, mukʉtɨ, ‘Gikʉja pakwanda amafuku,’ nalooli sikʉja bo ʉlo. 56 Mwe basyobi ʉmwe! Mumeenye ʉkʉfyagania ɨfimanyilo ɨfya pakiisʉ na mu mpaalanga. Po fiki mutoliigwe ʉkʉlɨngaania ɨsya nkabalɨlo aka?”
Ʉkʉpɨlɨkɨsania nʉ ndʉgʉ
(Matai 5:25-26)
57 “Po fiki mukʉtoligwa ʉkʉsyagania ɨsya bʉgolofu? 58 Lɨnga kʉbʉʉka nʉ ndʉgʉ gwako kʉ ndongi, bo mulɨ mu njɨla gwijʉʉlege ʉkʉtɨ mupɨlɨkɨsanie, ʉkʉtɨ alɨngakʉtwala kʉ ndongi, paapo ʉndongi ikʉkʉtwala kʉ nsikali, ʉnsikali ikʉkʉsopa mu nnyololo. 59 Nikʉkʉbʉʉla nikʉtɨ, ʉtikwisa kʉsooka nkatɨ mula mpaka ʉhombe fyosa, ɨfi kʉmeleligwa!”
* 12:1 12:1 Bukʉbomba ɨmbombo ngatɨ nkese Ʉbʉsyobi ʉbwa Bafalisai bukʉbingɨsya abandʉ bingi mbʉtʉlanongwa bo ʉlwa nkese ʉgʉ gukʉtupɨsya ɨkɨsyesye bo balɨ pakʉkɨtendekesya. 12:6 12:6 Baatʉndʉlʉ lʉko lwa njʉni ɨniini. 12:31 12:31 Mubʉlondege ʉBʉnyafyale bwa Kyala Kokʉtɨ tukʉlondigwa ʉkʉntiila Kyala akabalɨlo koosa mbʉʉmi bwɨtʉ. § 12:53 12:53 Bala kalata gwa Mika 7:6.