11
Jesu ikʉmanyisya ʉkwipuuta
(Matai 6:9-13; 7:7-11)
Ɨliisikʉ lɨmo Jesu aalɨ pabʉjo bʉmo iipuutaga. Bo amalile, ʉmfundigwa gwake jʉmo alɨnkʉmmbʉʉla alɨnkʉtɨ, “Gwe Ntwa ʉtʉmanyisye ʉkwipuuta, bo ʉlʉ Johani aabamanyiisye abafundigwa baake.”
Jesu alɨnkʉbabʉʉla alɨnkʉtɨ, “Bo mukwipuuta mutɨgɨ,
‘Taata [gwɨtʉ ʉgwa kʉmwanya],*
ɨngamu jaako jɨɨmɨkigwege.
ɄBʉnyafyale bwako bwisege.
[Ɨsi kʉlonda sibombigwege pakiisʉ apa,
bo ʉlwa kʉmwanya.]
Ʉtʉpege kʉkʉtɨ isikʉ ɨfindʉ fyɨtʉ.
Ʉtʉswege ʉbʉtʉlanongwa bwɨtʉ,
bo ʉlʉ nuuswe tukʉbaswa boosa aba bikʉtʉla ɨnongwa kʉmyɨtʉ.
Ʉtwepʉsye mu ngelo,
[ʉtʉpoke kʉ mbiibi jʉla].’ ”
Ʉkʉsʉʉma kɨsita kʉkatala
Po alɨnkʉbabʉʉla alɨnkʉtɨ, “Mbabʉʉle ɨkɨfwanikɨsyo. Ʉmundʉ jʉmo pakatɨ pamyɨnu, ikʉbʉʉka kʉ mmanyaani pakɨlo pakatɨ, ikʉmmbʉʉla ikʉtɨ, ‘Nkamu gwangʉ, ʉngopesye ɨfisyesye fitatʉ. Paapo ʉmmanyaani gwangʉ alɨ nɨ njɨla, endile pamyangʉ, leelo ʉne ngaja nɨ findʉ ɨfya kʉmpa.’ Ʉmmanyaani jʉla ikʉmmwamula ikʉtɨ, ‘Ʉngandaamyaga! Niigeeleko kʉ kɨfigo! Ʉne na baanangʉ tʉlambaleele. Ngabagɨla ʉkʉsumuka ʉkʉkʉpapo fimo!’ Nikʉbabʉʉla, atikʉsumuka ʉkʉmpapo ɨfisyesye kʉnongwa jaa bʉmanyaani bwene, looli ikʉsumuka nʉ kʉmpapo fyosa ɨfi ikʉlonda kʉnongwa jaa mmanyaani ikʉʉmɨɨlɨla ʉkʉsʉʉma.
“Po nikʉbabʉʉla nikʉtɨ, musʉʉmege, mukʉpeeligwaga; mulondege, mukʉfyagaga; mukungʼundege kʉ lwigi, mukwigʉlɨligwaga. 10 Paapo kʉkʉtɨ mundʉ ʉjʉ ikʉsʉʉma, ikʉpeeligwa, ʉjʉ ikʉlonda, ikʉfyaga, joope ʉjʉ ikʉkungʼunda, ikwigʉlɨligwa. 11 Kalɨ, jo jwani pakatɨ pamyɨnu, ʉjʉ ʉmwanaake ikʉsʉʉma ɨkɨsyesye, ikʉmpapo ɨliibwe? Pamo ikʉsʉʉma ɨɨswɨ, ikʉmpapo ɨnjoka? 12 Pamo lɨnga ikʉsʉʉma iifumbɨ, ikʉmpapo kaliisa? 13 Po lɨnga ʉmwe mwe babiibi, mumeenye ʉkʉbapapo abaanɨɨnu ʉtʉndʉ ʉtʉnunu, bʉle, Taata ʉgwa kʉmwanya atikʉkɨndɨlɨla ʉkʉbapapo Mbepo Mwikemo aba bikʉnsʉʉma?”
Jesu alɨ na maka ʉkʉkɨnda amaka gaa Seetano
(Matai 12:22-30; Maalɨka 3:22-27)
14 Ɨliisikʉ lɨmo, Jesu aajɨkagaga mmundʉ ɨmbepo ɨnyali ɨjɨ jaalɨmpelile ʉkʉsita kʉjoba. Ɨmbepo jɨla bo jɨsookilemo, ʉmundʉ jʉla alɨnkwanda ʉkʉjoba. Ɨkɨlʉndɨlo kya bandʉ baaswigile fiijo. 15 Looli abandʉ bamo pakatɨ pamyabo balɨnkʉtɨ, “Ikʉsikaga ɨmbepo ɨnyali kʉ maka agaa Belisebuli, ʉnkʉlʉmba gwa mbepo ɨnyali!” 16 Bamo balɨnkʉnngela Jesu, baalondaga ʉkʉtɨ abombe ɨkiika ʉkʉja kɨmanyilo ʉkʉnangɨsya ʉkʉtɨ atʉmiigwe na Kyala.
17 Looli Jesu alɨnkʉsimanya ɨnyiinogono syabo, po alɨnkʉbabʉʉla alɨnkʉtɨ, “Abandʉ abaa mbʉnyafyale bʉmo, lɨnga bikʉsambʉkana, ʉbʉnyafyale ʉbo bukʉfwa. Boope abaa nkɨkolo kɨmo, lɨnga basambʉkeene, ɨkɨkolo ɨkyo kikʉfwa. 18 Lɨnga ʉbʉlongosi bwa Seetano bʉsambʉkeene, po bʉkabagɨla ʉkwɨma. Ngʉlɨjoba ɨlyo paapo mukʉtɨ ngʉsikaga ɨmbepo ɨnyali kʉ maka agaa Belisebuli. 19 Lɨnga mukʉtɨ ʉne ngʉsikaga ɨmbepo ɨnyali kʉ maka agaa Belisebuli, abafundigwa bɨɨnu bikʉsikaga kʉ maka gaani? Abafundigwa bɨɨnu bikʉjaga balamuli bɨɨnu. 20 Looli lɨnga nalooli ngʉsikaga ɨmbepo ɨnyali kʉ maka agaa Kyala, po ʉBʉnyafyale bwa Kyala bʉfikile kʉmyɨnu!
21 “Ʉmundʉ ʉgwa maka, lɨnga alɨ nɨ filwɨlo kangɨ ikʉlɨndɨlɨla ɨnyumba jaake, ɨfyʉma fyake fikʉja kanunu itolo. 22 Looli lɨnga iisile ʉmundʉ ʉgwa maka ʉkʉnkɨnda ʉmwene, ikʉntola, ikʉpoka ɨfilwɨlo fyake fyosa ɨfi aafisʉʉbɨlaga. Kangɨ ikwega ʉtʉndʉ toosa ʉtʉ tʉlimo nnyumba nʉ kʉbajabɨla abangɨ. 23 Ʉmundʉ gwesa ʉjʉ akaja na niine, ikʉpɨngana na niine, na ʉjʉ atikʉbʉngaania pamopeene na niine, ikʉbalania.”
Ɨkɨfwanikɨsyo ɨkya mundʉ ʉjʉ aalɨ nɨ mbepo ɨnyali
(Matai 12:43-45)
24 “Ɨmbepo ɨnyali bo jikʉsooka mmundʉ, jikʉbʉʉka ndʉngalangala kʉkʉlonda ʉbʉjo bwa kʉtʉʉsya, jɨtikʉbwaga. Po jikʉjoba jikʉtɨ, ‘Ngʉgomokelako kʉla kʉ nyumba jangʉ, kʉno naaliko.’ 25 Lɨnga jɨgomwike, jikwaga ɨnyumba jɨpyagɨliigwe nʉ kʉtendekesigwa kanunu. 26 Po jikʉbʉʉka kʉkʉsyega ɨmbepo ɨnyali ɨsingi ihaano na ibɨlɨ, ɨsi mbiibi ʉkʉjɨkɨndapo ɨjeene. Ɨmbepo ɨsyo syosa sikwingɨla nʉ kʉtʉʉgala mmundʉ ʉjo. Po akajɨɨlo kaa mundʉ ʉjo kikʉja kabiibi ʉkʉkɨnda ʉlʉtasi.”
Abandʉ aba basajiigwe
27 Jesu bo ikʉjoba ɨsyo, ʉnkiikʉlʉ jʉmo nkɨlʉndɨlo kɨla, alɨnkʉlaata ʉkʉjoba alɨnkʉtɨ, “Asajiigwe ʉnkiikʉlʉ ʉjʉ aakʉpaapile nʉ kʉkongesya!” 28 Looli Jesu alɨnkwamula alɨnkʉtɨ, “Basajiigwe ʉkʉkɨndapo aba bikʉlɨpɨlɨka nʉ kʉlɨbombela iisyʉ lya Kyala!”
Abandʉ bikʉlonda ɨkɨmanyilo ʉkʉfuma kwa Jesu
(Matai 12:38-42)
29 Abandʉ bo bikongelela ʉkʉbʉngaana, Jesu alɨnkʉtɨ, “Ʉmwe mulɨ batʉlanongwa mukiigana ʉkʉmmanya Kyala! Ʉkeetege mukʉsʉʉma ɨkɨmanyilo! Mutikʉpeeligwa ɨkɨmanyilo nakɨmo, looli kyene ɨkɨmanyilo ɨkya nkunguluka Joona.” 30 Bo ʉlwa Joona aalɨ kɨmanyilo kʉ bandʉ baa nkaaja akaa mu Ninibe, bʉbʉʉbo Nnyamundʉ ikʉjaga kɨmanyilo kʉ bandʉ baa nkabalɨlo aka.
31 “Pi isikʉ lya bʉlongi, ʉmalafyale ʉnkiikʉlʉ ʉgwa kwitongo ikwisa kwɨma ʉkʉbabʉʉla mwe bandʉ baa nkabalɨlo aka, ʉkʉtɨ mulɨ babiibi. Ʉmwene aafumile nkiisʉ kya kʉbʉtali, aaliisile kʉkʉpɨlɨkɨsya amasyʉ gaa mahala agaa Solomoni.§ Apa lɨɨlɨno alipo ʉnkʉlʉmba ʉkʉnkɨnda Solomoni! 32 Pi isikʉ lya bʉlongi, boope abandʉ abaa mu Ninibe bikwisa kwɨma ʉkʉbabʉʉla, mwe bandʉ baa nkabalɨlo aka, ʉkʉtɨ mulɨ babiibi, paapo Joona bo alʉmbɨliile ɨliisyʉ lya Kyala kʉmyabo, baapɨndwike.* Apa lɨɨlɨno alipo ʉnkʉlʉmba ʉkʉnkɨnda Joona!”
Ɨnyaale jaa mbɨlɨ
(Matai 5:15; 6:22-23)
33 “Akajako ʉmundʉ ʉjʉ ikwasya ɨnyaale nʉ kʉjɨfisa pamo ʉkʉjɨkupɨkɨla nɨ kiibo. Looli ikʉjɨbɨɨka pa kɨkolela nyaale, ʉkʉtɨ abandʉ bo bikwingɨla, bagʉbonege ʉndangalɨla. 34 Amaaso gaako gafwene bo ʉlwa nyaale ɨjɨ jikʉgʉmulɨkɨla ʉmbɨlɨ gwako. Amaaso gaako lɨnga galɨ kanunu, po ʉmbɨlɨ gwako goosa gukʉja nʉ ndangalɨla. Looli lɨnga amaaso gaako mabine, po ʉmbɨlɨ gwako gukʉja nɨ ngiisi. 35 Po ʉje maaso, ʉndangalɨla ʉgʉ gʉlimo nkatɨ mmyako, gʉlɨngasanuka ʉkʉja ngiisi! 36 Lɨnga ʉmbɨlɨ gwako goosa gwiswile ʉndangalɨla, kɨsita kʉja nɨ ngiisi napamo, apo ʉndangalɨla gukʉjaga poosa, bo ʉlwa nyaale ɨjɨ jikʉkʉmulɨka fiijo.”
Jesu ikʉbasoka aBafalisai
(Matai 23:1-36; Maalɨka 12:38-40)
37 Jesu bo ajobile amasyʉ ago, ʉMfalisai jʉmo alɨnkʉnsʉʉma ʉkʉtɨ abʉʉke kʉmyake akalyemo. Po Jesu alɨnkʉbʉʉka, alɨnkʉtʉʉgala pakʉlya ɨfindʉ. 38 ɄMfalisai jʉla aaswigile bo ammbwene Jesu ikʉlya kɨsita kʉsugusula bo muno bikʉlondeligwa ʉkʉsugusula aBajuuta. 39 Po ʉNtwa alɨnkʉmmbʉʉla alɨnkʉtɨ, “Ʉmwe mwe Bafalisai, mukʉsuka munyuma ɨndeko nɨ mbaale, looli nkatɨ mu ndumbula syɨnu, mwiswile ʉbʉʉfi nʉ bʉbiibi. 40 Mwe bakonyofu ʉmwe! Ʉjʉ aabʉmbile panja, akaja jo ʉjʉ aabʉmbile na nkatɨ? 41 Po mubatʉʉlege abalondo nɨ ndumbula syɨnu syosa, po fyosa fikwelʉsigwa.
42 “Ahɨɨli ʉmwe mwe Bafalisai! Paapo mukʉnsookesya Kyala ɨfya pi ilongo, ʉkʉfuma mfilʉngo ɨfya findʉ na maseeke. Looli mulekile ɨsya bʉgolofu nɨ sya lʉgano lwa Kyala. Mukʉlondigwa ʉkʉsibomba ɨsya bʉgolofu nʉ lʉgano, kɨsita kʉleka ʉkʉsoosya ɨfya pi ilongo. 43 Ahɨɨli ʉmwe mwe Bafalisai! Paapo mwiganile ʉkʉtʉʉgala pa fikota ɨfya bɨɨmɨkigwa mu ngomaano, nʉ kʉtɨ abandʉ babaponiege kʉ lwɨmɨko mu sokoni. 44 Ahɨɨli kʉmyɨnu! Paapo mufwene na mapʉmba aga gakaja nɨ kɨmanyilo, abandʉ bikwenda pamwanya pa mapʉmba ago kɨsita kʉmanya.”§
45 Ʉmmanyisi jʉmo ʉgwa ndagɨlo sya Moose alɨnkʉtɨ, “Gwe Mmanyisi, ʉkʉjoba bo ʉlo, kʉtʉjoba kabiibi nuuswe, twe bamanyisi baa ndagɨlo sya Moose.” 46 Jesu alɨnkʉmmwamula alɨnkʉtɨ, “Na nuumwe mwe bamanyisi baa ndagɨlo sya Moose, ahɨɨli! Paapo mukʉbatwɨka abandʉ ɨfitwalo ɨfisito* ʉkʉpɨmbigwa. Kangɨ ʉmwe mutikʉbatʉʉlapo ʉkʉpɨmba, koope nʉ kʉpalamaasyapo nɨ nyoobe syɨnu!
47 “Ahɨɨli kʉmyɨnu! Paapo mukʉjenga amapʉmba gaa bakunguluka, aba baagogiigwe na biisʉkʉlʉ bɨɨnu! 48 Apo mukʉnangɨsya ʉkʉtɨ mukwitɨkana na ɨsi abiisʉkʉlʉ bɨɨnu baasibombile. Paapo abeene baabagogile abakunguluka, po ʉmwe mukʉjenga amapʉmba!
49 “Fyobeene Kyala ʉmwene mahala aatile, ‘Nikʉbatʉma abakunguluka na batʉmigwa kʉmyabo, bamo bikwakʉbagoga, abangɨ bikwakʉbafunda nɨ ngʉbɨlo.’ 50 Kʉnongwa ɨjo abandʉ baa nkabalɨlo aka bikwisa kʉlongigwa kʉnongwa jaa bakunguluka boosa aba baagogiigwe, ʉkʉfuma kʉbwandɨlo bwa kiisʉ, 51 ʉkʉfuma ʉkʉgogigwa Aabeli, mpaka apa aagogiigwe Sakalija, ʉjʉ aagogiigwe mu tempeli pakatɨ pa Pabwikemo na pa kɨgemo. Nalooli nikʉbabʉʉla, abandʉ abaa nkabalɨlo aka bikwisa kʉlongigwa kʉnongwa jaa ɨsyo syosa.
52 “Ahɨɨli mwe bamanyisi baa ndagɨlo sya Moose! Paapo musigiile ɨnjɨla jaa bandʉ ʉkʉmmanya Kyala. Na nuumwe mukammanya, kangɨ mubasigiile aba bikʉlonda ʉkʉmmanya.”
53 Jesu bo asookilemo nnyumba jaa Mfalisai jʉla, aBafalisai na bamanyisi baa ndagɨlo sya Moose balɨnkwanda ʉkʉmpɨnga fiijo nʉ kʉnndaalʉʉsya Jesu sii nyingi itolo, 54 kʉnongwa jaa kʉntega, ʉkʉtɨ pamo bankole mbʉjobi bwake.
* 11:2 11:2-4 Baakalata bamo abaa ijolo bakaja na masyʉ aga galɨ mu [ ]. 11:15 11:15 Belisebuli Joope ngamu ɨjɨngɨ ɨjaa Seetano, ʉjʉ jo nkʉlʉmba gwa mbepo ɨnyali syosa. 11:30 11:30 Bala kalata gwa Joona 3:2-4. § 11:31 11:31 Bala kalata gwa 1 Abanyafyale 10:1-10. * 11:32 11:32 Bala kalata gwa Joona 3:5. 11:38 11:38 Ʉkʉsugusula bo muno bikʉlondeligwa ʉkʉsugusula aBajuuta ABafalisai baatɨgɨ, lɨnga ʉmundʉ apalamaasiisye ɨfindʉ kɨsita kʉsugusula nʉ kwipuuta taasi, ɨfindʉ fila fikʉja finyali, fikʉmpela ʉjʉ ikʉlya ʉkʉja nnyali. ABafalisai baaswigile ʉkʉtɨ Jesu akaapaasiisye abafundigwa baake ʉkʉnyala. 11:39 11:39 ABafalisai biijʉʉlaga fiijo ʉkʉbomba ɨmbombo ɨsya kʉbanangɨsya ʉkʉtɨ bagolofu, looli mu ndumbula syabo bakaalɨ bagolofu. § 11:44 11:44 Mu nyiiho ɨsya Bajuuta, kwalɨ mwiko ʉkwenda pamwanya pa mapʉmba, lɨnga ʉmundʉ endile, aajaga nnyali. Nkɨfwanikɨsyo ɨkɨ aBafalisai ikʉbafwanikɨsya na mapʉmba aga gakaja nɨ kɨmanyilo, bikʉboneka ngatɨ bagolofu looli mu ndumbula mmyabo munyali. * 11:46 11:46 Ɨfitwalo ɨfisito Apa Jesu ikʉfwanikɨsya nɨ ndagɨlo syosa ɨsi abamanyisi baa ndagɨlo sya Moose na Bafalisai basibɨɨkile. Ɨndagɨlo ɨsyo syalɨ ngafu ʉkʉsikola abandʉ nʉ kʉsibombela ɨmbombo. 11:51 11:51 Bala kalata gwa Ʉbwandɨlo 4:8; 2 Ɨsya Ntʉbalɨlo 24:20-22.