13
Uni kato o yuwoyó khono raŋaró ŋuro tapara mande
(Mak 4:1-20; Luk 8:4-15)
Ŋu naruko ŋuno naŋge Yesu ya noŋgo mirako umburo Galili Sono Towo tapémo kunditaró. Kunditiní unipare qambu parámi wuririyoyi waŋgo tomó ta quroko uro sono saŋano kunditero mande yimiraró. Yimironí unipare soso sono towo tapémo ŋuno kaŋaŋgurí. Ŋuno kaŋeyuri tapara mande* yero o parámi yimiraró. Ŋande yaró, “Iŋoyi, naru kano uni kato o yuwoyó khono se kuriyaró. Kuriyoníqo, kumi muko kheko umbuyi númbo mahero nemukaŋgurí. Kowe kumi muko noko wondo seqemo quno ŋuno umburo noko ŋuno waka ta toŋí raŋoro wotaŋgurí. Quko hurí meté kama uró. Ŋuroko wotiqo, kosako qeniní asáqaŋgurí. Kumi kakari keweroko umburo wotaŋgurí, ko kakari muko noko kiruwó wosoro kosa saki riní eŋgé kama taŋgurí. Kowe kumi muko noko meté muno ŋuno umburo wotiqo, kumi eŋgé 100, kumi 60, ko kumi 30 ŋundiro eŋgé taŋgurí. Asa uni ka kusumbí moré tiníqo, mande ŋa iŋoní.”
10 Tukúko iŋo-iŋo rewero unindo mahero Yesu ŋande oseseyaŋgurí, “Ke date koro tapara mande yero mande ka unipare yimitoyote?”
11 Yi mande topé ŋande yaró, “Dokoro sambo simburímbo unipareyó wiri yereyote naruyó ŋuro mande tapuŋowí kumi rondaqe ye yunanowó, unipare meyowo ŋu kama yunanowó. 12 Uni ka o kumi towote tiníqo, Anutuko o kumi kaŋuya saŋanímo rero inoní parámi towoweya. Ko uni oyó moré kini ŋuko, Anutuko o tomó ta qu towoyote ŋu siyoní kini teweya. 13 Ŋa murí ŋaro naŋge nondo tapara mande ene yimitoyoteno, asa
 
“toŋeyembo toŋeteyoteŋgo,
quko oka kama qeneyoteŋgo.
Kusumboyembo iŋoyoteŋgo,
quko mande iŋoro iŋo-iŋo kama reyoteŋgo.
14 Ŋu unipare ŋuko, Aisaia koro mande ka ŋuno hamó tunoqaró. Ene ŋande yaró,
 
“ ‘Yendo naru parámi mande iŋoyowaŋgo,
quko mande ŋuro murí kama iŋoyi tondaŋeweya.
Naru parámi qeneyowaŋgo,
quko kama iŋoyowaŋgo.
15 Dokoro unipare ŋando newondeye komo kondéraró,
ko kusumboyembo meté mande kama iŋoyote,
ko toŋeye wisumuŋaŋgurí.
Toŋeyembo oka qenewaŋgo koro,
ko kusumboyembo oka iŋowaŋgo koro,
ko newondeyembo mande murí iŋowaŋgo koro,
ko rohoréŋoro nono mahi
nondo yorewe meté tewaŋgo koro.’
16 Quko yendo puriŋo ka reteŋgo. Dokoro yeŋo toŋeyembo o qeneyote, kusumboyembo mande iŋoyote. 17 Mande hamó yimiroteno, komo quno ye-ye uni§ qambu ŋuya uni roneneŋowí** qambu ŋuyako o itaka qeneyoteŋgo ŋu qenewero surumí iŋoyaŋgurí, quko kama qeneŋgurí. Ko enendo mande itaka ye iŋoyoteŋgo ŋu iŋowero surumí iŋoyaŋgurí, quko kama iŋaŋgurí.
18 “Ŋunde ŋuroko tapara mande uni yuwoyó khono kuriyaró ŋuro murí iŋoyi. 19 Unipare soso qundo Anutuko unipareyó wiri yereyote naruyómboro mande iŋoyoteŋgo, quko kama iŋoyi tondaŋete, ŋuko yuwoyó kheko umbuŋgurí ŋundiro. Ŋunde ti Monimbuko mahero mande newondeyemo kuriyaró qu ŋu supiyo siyoyote. 20 O yuwoyó noko wondo seqemo yote quno ŋuno umburó, ŋuko unipareto mandí ŋu iŋoro rero niŋgu-niŋgu teyoteŋgo. 21 Quko hurí noko quroko kama uyote. Asa ko quhurí korowoyoteŋgope ma unindo ŋu mande ŋuro o piyimi te yunoyoteŋgo quno ŋuno waka ta rotoyoteŋgo. 22 Ko yuwoyó kakari keweroko umbuŋgurí ŋuko ŋandiro: uni mande ŋu iŋoyote. Quko naru kano noko koro o quro iŋaŋawí teyote, ko mone parámi siyowero ŋuro murí ŋuko kanáŋoyote. O enesó ŋundo Anutu koro mande ŋu weheŋoní eŋgé moré kini. 23 Kowe yuwoyó noko meté muno umbuŋgurí ŋuko ŋandiro: uni ŋundo Anutu koro mande ŋu iŋoro murí hamó-hamó iŋoyi tondaŋeyote. Ŋuko eŋgé teyoteŋgo, eŋgé 100pe ma 60pe ma 30.”
Komó piyimi khono woteyote ŋuro tapara mande
24 Yesuko tapara mande†† kaŋuya ŋande yimiraró, “Sambo simburímbo unipareyó wiri yereyote naruyó‡‡ ŋuko uni kato o yuwoyó meté mu khono rimiró ŋunde qembe. 25 Asa uni rimiro eteyaró quno ŋuno saŋgirí kato mahero komó piyimi ŋuro yuwoyó siyoro wit keweroko ŋuno rimiro toŋeró. 26 Wit wotero eŋgé tiníqo, komó piyimi ŋu ŋuya ŋuno woteyaró.
27 “Asa kho simburímboro sunará simó kato uyaro ŋande miraŋgurí, ‘Awa, kepe o yuwoyó meté mu naŋge khokemo raŋarómbe, ma kini? Asa dokoro komó piyimi ŋuya ŋuno woteyote?’
28 “Yi ŋande yimiraró, ‘Saŋgirí uni kato o ŋu taró.’
“Yiní oseseyaŋgurí, ‘Ke iŋoka nore uyareya komó piyimi ŋu kumo rato?’
29 “Yi ŋande yimiraró, ‘Kini, ye komó piyimi ŋu kumoro wit ŋuya kumowaŋgo koro. 30 Ye rotoyika irisa-irisa ŋuno woteyori. Eŋgé siyowero naruko ŋunoqota eŋgé siyowero uni ŋu ŋande yimirowano, “Koretero komó piyimi ŋu kumoro witumoro tepo qawero. Wit ŋu siyoro o newero yanemo ŋuno ri qembe.” ’ ”
Mastet yuwoyó ŋuro tapara mande
(Mak 4:30-32; Luk 13:18-19)
31 Tapara mande§§ kaŋuya ŋande yimiraró, “Sambo simburímbo unipareyó wiri yereyote naruyó*** ŋuko mastet koro musiyó ŋunde qembe.††† Asa uni kato mastet koro musiyó ŋu rero khoyómo rimiyoteŋgo. 32 Musiyó ŋuko o khono woteyote kumi ŋuro taŋgurí ŋunde kini. Kini, ŋuko tomó ta horé. Quko wotero, yate parámi horé teweya ko o kate-kate khono woteyote ŋu takaro te parámi tunoqeweya. Asa ko númbo mahero kambinímo ŋuno ya reyoteŋgo.”
Yis ŋuro tapara mande
(Luk 13:20-21)
33 Tapara mande‡‡‡ kaŋuya ŋande yimiraró, “Sambo simburímbo unipareyó wiri yereyote naruy󧧧 ŋuko yis ŋunde qembe. Asa pare kato yis* ŋu rero plaua parámi ŋuya huruworo rohoréŋoní koparó. Ko imemoŋgo plaua ŋu soso koŋero parámi taró.”
Tapara mande ŋuro murí
(Mak 4:33-34)
34 Mande soso Yesuko unipare qambu yimiraró ŋuko tapara mandeko naŋge yeyaró. Enendo mande kako tapara mande kini ŋu kama yeyaró. 35 Ŋu muríwore naŋge ye-ye unindo mande ka komo yaró riní hamó tunoqaró. Ŋande yaró,
 
“Tapara mande naŋge ye yimirowano,
mande ka komo suki-suki o quroko yora ŋuro yewano.”
Komó piyimi ŋuro tapara mande ŋuro murí
36 Asa Yesuko unipare yorotoro ya quroko oró. Ko iŋo-iŋo rewero uniyó eneno mahero ŋande yaŋgurí, “Komó piyimi mu khono wotaró ŋuro tapara mande ŋuro murí ŋu ye nimito,” yaŋgurí.
37 Yi mande topé ŋande yimiraró, “Uni ŋu taŋgurí meté qu kuriyaró, ŋuko Unindoro Naŋuní.§ 38 Ko kho ŋuko noko parámi ŋa. Ko taŋgurí meté ŋu, ŋuko sambo simburímbo unipareyó wiri yereyote naruyómboro** unipare meté qu. Ko komó piyimi ŋuko Monimbu koro unipareyó. 39 Uni saŋgirí ŋundo o yuwoyó piyimi ŋu kuriyaró, ŋuko Monimbu. O rewero naruyó ŋuko naru weŋa qu. Kho uni o rewaŋgo ŋuko sambo simó†† naŋge.
40 “Ŋunde ŋuroko komó piyimi ŋu koporo kewá qayote quno ŋuno qaŋgurí, ŋundiro naŋge naru weŋa quno ŋunde naŋge tewaŋgo. 41 Unindoro Naŋunímbo sambo simóŋo asá yiriní enendo unindo unipare yowosoyi quhurí teyoteŋgo ŋuya uni hutuŋo mande wendaqeyoteŋgo ŋu soso wiri yereyote naruyó moŋgo se rotowaŋgo. 42 Enendo yore raŋi kewá piyimi‡‡ qayote quno ŋuno uwaŋgo. Kewáko ŋunoko tendo piyimi tero metoye kindotowaŋgo.§§ 43 Ŋu naruko ŋuno unipare roneneŋowí*** awayemboro wiri yereyote naruyómo kosa hiyóqeyote ŋundiro naŋge hiyóqewaŋgo. Uni ka kusumboye moré tiníqo, mande ŋa iŋoyi.
O meté parámi ka noko quroko yaró ŋuro tapara mande
44 “Sambo simburímbo unipareyó wiri yereyote naruy󆆆 ŋuko ŋandiro. Uni kato o meté parámi ka noko kano noko quroko qenero rero kaŋuya tapuŋaró. Tapuŋoro hamó niŋgu-niŋgu tero uyaro onoŋoyó soso soweyoro uya noko ŋu kimaró.
Wondo sara meté horé karo tapara mande
45 “Asa sambo simburímbo unipareyó wiri yereyote naruy󇇇 ŋuko ŋandiro. Situwi uni kato wondo sara kimoyó parámi ka§§§ kimowero quro seqayote ŋundiro. 46 Seqayate wondo sara meté horé ŋunde qu qeneró, ko uyaro onoŋoyó soso soweyoro uya wondo sara ŋu kimaró.
Tirí-tirí karo tapara mande
47 “Asa sambo simburímbo unipareyó wiri yereyote naruyó* ŋuko ŋandiro. Unindo tirí-tirí ka re uro windiko raŋi uní sono qare murí-murí soso siyoyoteŋgo ŋundiro. 48 Tirí-tirí ŋu maŋgoriní wosi tapémo mahiní kunditero sono qare meté-meté mu se kondó parámimo kopoteŋgo. Ko sono qare piyimi mu se raŋi ute. 49 Asa naru weŋa quno ŋuno ŋunde naŋge tunoqeweya. Imemoŋgo sambo simómbo umburo uni piyimi, uni roneneŋowí§ keweroyemo yoteŋgo ŋu yorewaŋgo. 50 Yorero raŋi kewá piyimimo** uwaŋgo. Uro kewáko ŋuno tendo parámi tero metoye kindotowaŋgo.” ††
51 Ŋunde yero Yesuko iŋo-iŋo rewero uniyó ŋu ŋande osese yereró, “Yembe mande ŋaro murí sosope iŋoteŋgope ma kini?”
Yiní mande topé yaŋgurí, “Iyo.”
52 Yi ŋande yimiraró, “Ŋunde ŋuro uni ka hutuŋo mande ŋuro iŋo-iŋoyó moré ŋundo sambo simburímbo unipareyó wiri yereyote naruyó‡‡ ŋuro iŋo-iŋo reyote, ŋu uni ŋuko ŋandiro. Enendo situwi yayó moŋgo rero, asa o keta quya o komo quya siyoro yendémo umbuyote.”
Nasaret unipareto Yesu huwóŋaŋgurí
(Mak 6:1-6; Luk 4:16-30)
53 Yesuko tapara mande§§ ŋu soso yesowoní kini temukoní yendé ŋu roto toŋeró. 54 Toŋero eneŋo yendémo uyaro huru-huru yayemo*** ŋuno oro mande rondaqe yunaró. Yunoní iŋoro kondé yukuworo ŋande yaŋgurí, “Uni ŋuko iŋo-iŋo ŋu da noŋgo raró? Ene date teroqo, o wimbí mor醆† ŋu teyote? 55 Nore iŋoteto, uni ŋuko o towo-towo uni‡‡‡ ŋuro naŋuní ka, Maria ŋuko eneŋo nimí. Ko Jems, Josep, Saimon ko Jutas ŋuko eneŋo kone-topé. 56 Simó kuwí ŋuko, soso noreya yoteŋgo. Ene date o ŋunde qu teyote?” 57 Ŋunde yero eneŋo piyimiŋoyaŋgurí.
Quko Yesuko ŋande yimiraró, “Yendé soso quno ŋuno unipareto ye-ye uni ará te inoyoteŋgo. Quko eneŋo mirayómo, yayó horémoko ará kama te inoyoteŋgo.” 58 Ŋunde yero o wimbí moré qambu ŋu yendémo ŋuno kama taró, dokoro, ene kama iŋondutuwoyaŋgurí.
* 13:3 tapara mande” ŋuko sowo mande naŋge. Yesuko sowo mande ŋunde qu yero oka witú yereró. 13:11 sambo simburímbo unipareyó wiri yereyote naruyómo” ŋuno iŋondutu unipareko hamó Anutu kusuŋoyómo yowaŋgo. 13:11 mande tapuŋowí” ŋunde quko iŋo-iŋo ka Anutuko komo tapuŋoro itaka naŋge wisiyo yunoyote. § 13:17 ye-ye uni” ŋuko Anutuko mandí yunoní unipare yunaŋgurí. ** 13:17 uni roneneŋowí” ŋuko Anutuko qenero potó moré kini tiní eneŋo uniyó tunoqete. †† 13:24 tapara mande” ŋuko sowo mande naŋge. Yesuko sowo mande ŋunde qu yero oka witú yereró. ‡‡ 13:24 sambo simburímbo unipareyó wiri yereyote naruyómo” ŋuno iŋondutu unipareko hamó Anutu kusuŋoyómo yowaŋgo. §§ 13:31 tapara mande” ŋuko sowo mande naŋge. Yesuko sowo mande ŋunde qu yero oka witú yereró. *** 13:31 sambo simburímbo unipareyó wiri yereyote naruyómo” ŋuno iŋondutu unipareko hamó Anutu kusuŋoyómo yowaŋgo. ††† 13:31 “mastet” ŋuro musiyó ŋuko tambi koro musiyó ŋunde qembe. ‡‡‡ 13:33 tapara mande” ŋuko sowo mande naŋge. Yesuko sowo mande ŋunde qu yero oka witú yereró. §§§ 13:33 sambo simburímbo unipareyó wiri yereyote naruyómo” ŋuno iŋondutu unipareko hamó Anutu kusuŋoyómo yowaŋgo. * 13:33 “yis” ŋuko musiyó tomó horé ŋunde qembe, plaua, sono koya rohoréŋoyi koŋiní qayi bret tunoqete. 13:34 tapara mande” ŋuko sowo mande naŋge. Yesuko sowo mande ŋunde qu yero oka witú yereró. 13:35 ye-ye uni” ŋuko Anutuko mandí yunoní unipare yunaŋgurí. § 13:37 Unindoro Naŋuní” ŋuko Yesu naŋge. ** 13:38 sambo simburímbo unipareyó wiri yereyote naruyómo” ŋuno iŋondutu unipareko hamó Anutu kusuŋoyómo yowaŋgo. †† 13:39 sambo simó” ŋuko komo suki-suki Anutuko unipare kama yoriní tunoqi sambo simó yondowaró. Ko itaka eneŋo sunará teyoteŋgo. ‡‡ 13:42 kewá piyimi” ŋuko naru weŋako ŋuno quhurí unipareto topé piyimi rero kewáko ŋuno naru suki-suki yoqaweya. §§ 13:42 Uni ŋundo metoye kindotowaŋgo, dokoro surumí parámi tewaŋgo. *** 13:43 unipare roneneŋowí” ŋuko Anutuko yiyoro potó moré kini tiní eneŋo unipareyó tunoqeteŋgo. ††† 13:44 sambo simburímbo unipareyó wiri yereyote naruyómo” ŋuno iŋondutu unipareko hamó Anutu kusuŋoyómo yowaŋgo. ‡‡‡ 13:45 sambo simburímbo unipareyó wiri yereyote naruyómo” ŋuno iŋondutu unipareko hamó Anutu kusuŋoyómo yowaŋgo. §§§ 13:45 “wondo sara” ŋuko wondo horé kini. Kini, windi quroko sono qare kato ri tunoqeyote. Ŋuko kekere horé, ko kimoyó parámi. Pareto wondo ŋu rero núsawa tero guŋgute puŋeyemo wuriri kusiyoteŋgo. * 13:47 sambo simburímbo unipareyó wiri yereyote naruyómo” ŋuno iŋondutu unipareko hamó Anutu kusuŋoyómo yowaŋgo. 13:47 “tirí-tirí” ŋuko sono qare siyowero qu ka. Ŋuko parámi, ko waŋgo irisa keweroko kusiyaŋgurí. Ŋundiro tirí-tirí ŋu wosi sono qare parámi siyaró. 13:49 sambo simó” ŋuko Anutuko yondowoní eneŋo sunará teyoteŋgo. § 13:49 uni roneneŋowí” ŋuko Anutuko qenero potó moré kini tiní eneŋo uniyó tunoqete. ** 13:50 kewá piyimi” ŋuko naru weŋako ŋuno quhurí unipareto topé piyimi rero kewáko ŋuno naru suki-suki yoqaweya. †† 13:50 Uni ŋundo metoye kindotowaŋgo, dokoro surumí parámi tewaŋgo. ‡‡ 13:52 sambo simburímbo unipareyó wiri yereyote naruyómo” ŋuno iŋondutu unipareko hamó Anutu kusuŋoyómo yowaŋgo. §§ 13:53 tapara mande” ŋuko sowo mande naŋge. Yesuko sowo mande ŋunde qu yero oka witú yereró. *** 13:54 huru-huru ya” ŋuko Juda uniparetoro ya parámi mu. Sapat naruko ŋuno hu-hariri tero Anutu koro mandí weyoyi iŋoro hariri teyaŋgurí. ††† 13:54 o wimbí moré” ŋuko o enesó-enesó tunoqiní Anutu koro wimbí ŋunde tunomo yoweya. ‡‡‡ 13:55 “o towo-towo uni” ŋunde quko o kate-kate kewámbo ma wondopo towoyara.