12
Mɛɛrɩ Kyɛɛgɛ Tuulaale
Wʋrɩgɛ Yesu ayaa sʋ
(Matiwu 26:6-13; Maki 14:3-9; Luka 7:37-39)
Ɩ maa san fɛɛ nkɛ nsiye kɛ ba gyii Kesu kɔnɔ Kanyaŋɛ nbunɔ lala mʋ, Yesu kpee Betani kadɛ tɔ. Tʋtɔ ɩ gyɛ Lasarusi mʋ nɩɩ Yesu daa kyiŋi lɩɩ lewu tɔ mʋ ayɛ. Nɩɩ ba waa agyitɔ kɩtaa Yesu kɩfɔ. Mata ɩ waa agyitɔ maŋa, Lasarusi gbaa tii asa mʋ nɩɩ ba maa Yesu bee gyii mʋ sʋ. Tʋtɔ nɩɩ Mɛɛrɩ taa tuulaale liifensa mʋ nɩɩ ɩ sʋ ɔgyalɩn pʋrʋntʋwa bɔla ba, nɩɩ nadi nɩɩ ba taa waa ɩmʋ. Mɛɛrɩ taa ba kyɛɛgɛ wʋrɩgɛ Yesu ayaa sʋ, nɩɩ ɔ taa mʋ inyini bʋnswɩɩsa kpayɩ‐kpayɩ ɩmʋ. Nɩɩ tuulaale maŋa ofen kɔɔlɛ kɩkpaara mʋ sʋ kpini femm.
Amaa mʋ abɩɩlapʋ mʋ tɔ ɔkʋ mʋ nɩɩ bɛɛ tɩɩ mʋ yɛ Gyudasi Isikariyoti bʋ tʋtɔ. Mʋ ɩɩ ba ɔ ba lɛɛ Yesu sa mʋ. Maa wu Mɛɛrɩ maa waa kanɩn mʋ, ɔ tɔwɛ yɛ, “Mɩnɛ sʋ nɩɩ ba man taa tuulaale nɩmʋ fɛ, kɛ ba nyɛ afulee fɛɛ dinari* asa, abɛɛ ɩbwaayɩ kudu kusun osunpu kʋkɔka, kɛ ba taa afulee mʋ kɛɛ atiripu?” Man gyɛ atiripu mʋ asɩn i tiri mʋ sʋ nɩɩ ɔ tɔwɛ kanɩn, amaa ɔ gyɛ oyu nɩn. Nɩɩ mʋ ɩɩ kɩtaa bamʋ afulee ɔwaakpa mʋ, yɛgɛ ee yuuri afulee mʋ ɩkʋ ee gyii.
Amaa Yesu tɔwɛ yɛ, “Fan yɛgɛ ɔkyɩɩ mʋ! Ɔ waa ɩmʋ yɩla mi kepula akɛ nɩn. Saŋa kʋmaa fanaa atiripu anɩmʋ ii biti fan baa fan bʋ tɔ, amaa mɛɛ yɛ n baa n bʋ fanɛ asɛ saŋa kʋmaa.”
Nɩɩ Gyiwu abi adamantɛ ba maa nu fɛɛ Yesu bʋ Betani kadɛ tɔ mʋ, ba kpee mʋ asɛ tʋtɔ. Man gyɛ Yesu nkʋn sʋ nɩɩ ba kpee tʋtɔ, amaa ba kpee ba naa kɩɩ Lasarusi mʋ nɩɩ Yesu kyiŋi mʋ lɩɩ lewu tɔ mʋ gbaa. 10 Ɩmʋ sʋ Ɩbwaarɛ aseepu bɩlɩsa ba ŋmina ba mɔɔ Lasarusi gbaa, 11 lɩɩ fɛɛ taa lɩɩ Lasarusi kelewu kyiŋi mʋ sʋ mʋ, Gyiwu abi mʋ gaalaagaa bee kina bamʋ abɩlɩsa mʋ, nɩɩ bee kpee bɛɛ kɔɔlɛ Yesu bee gyii.
Yesu loo Gyerusalem
fɛɛ Owura
(Matiwu 21:1-11; Maki 11:1-11; Luka 19:28-40)
12 Ɩmʋ lɩɩkaakɛ mʋ, kʋbʋ damantɛ mʋ nɩɩ ba ba bamʋ Kesu kɔnɔ Kanyaŋɛ nbunɔ kensi‐gyii mʋ tɔ mʋ, ba nu fɛɛ Yesu kɩtaa ɔkpa ɛɛ ba Gyerusalem. 13 Ɩmʋ sʋ ba taa abɩlafɛ lɩɩ kyʋn, kɛ ba naa gyaŋa mʋ, yɛgɛ bɛɛ yɩn mʋ bɛɛ tɔwɛ yɛ,
“Hosana!
Kusee ɩ gyɛ sa ɔmʋ nɩɩ ɔ naa Ɔnyɩrɩpɛ Ɩbwaarɛ kɩtɩɩ tɔ ɛɛ ba!
Kusee ɩ gyɛ sa Ɩsɩrayɩ Owura!”
14 Nɩɩ Yesu wu kuruma kadanba kʋ nɩɩ o dii mʋ. Ɩnɩmʋ ɩ yɛgɛ nɩɩ Asɩnkyan yɩlasa mʋ ɩ ba tɔ kesintin. Ɩmʋ ɩ gyɛ yɛ,
15 “O Siyon abi, fan man waa kufuu,
fan kɩɩ, fanɛ owura ɩɩ ba,
ɔ tɛ kuruma kadanba sʋ ɛɛ ba.”
16 Kanɩn saŋa maŋa mʋ, mʋ abɩɩlapʋ ba man nu ɩnɩmʋ kpini kasɛ. Amɔɔ kamaa tɔ, saŋa mʋ nɩɩ Ɩbwaarɛ sa mʋ bʋnyaa mʋ, pɔyɩ nɩɩ ba lan nyiŋi fɛɛ ba kyʋrɔɔ asɩn nɩmʋ waa Asɩnkyan yɩlasa mʋ tɔ, nɩɩ ɩ ba tɔ kesintin.
17 Nɩɩ asa mʋ nɩɩ ba bʋ Yesu asɛ saŋa mʋ nɩɩ ɔ tɩɩ Lasarusi lɩɩ kakyan tɔ, nɩɩ o kyiŋi mʋ lɩɩ lewu tɔ mʋ, ɩɩ kyaga sʋ tɔwɛ asɩn nɩmʋ katɩn kʋmaa. 18 Kanɩn sʋ nɩɩ asa damantɛ ba lɩɩ ba naa gyaŋa Yesu, lɩɩ fɛɛ ba maa nu asɩn kyinkyinsa mʋ nɩɩ ɔ waa mʋ sʋ. 19 Ɩmʋ sʋ Farasii abi ba tɔwɛ abaa yɛ, “Fan man wu, a mɛɛ bɩla taalɛ waa sɛhn. Fan kɩɩ, dulinyaa tɔ asa kpini ba biliŋi kpee ba buu mʋ.”
Giriki abi kʋ ba biti Yesu
20 Nɩɩ Giriki abi mʋ akʋ gbaa ba tii bamʋ nɩɩ ba kpee Gyerusalem mʋ sʋ. Ba naa sun Ɩbwaarɛ Kesu kɔnɔ Kanyaŋɛ nbunɔ kensi‐gyii mʋ tɔ. 21 Kanɩn asa maŋa ba ba Filipu mʋ nɩɩ ɔ lɩɩ Betisayida kadɛ mʋ nɩɩ kɩ bʋ Galile ɔsʋwʋlɛ sʋ mʋ asɛ, ba tɔwɛ mʋ yɛ, “Ɔbɩlɩsa, an biti fɛɛ a wu Yesu.” 22 Nɩɩ Filipu naa tɔwɛ Andiruwu, nɩɩ bamʋ anyɔ ba kpee naa tɔwɛ Yesu.
23 Nɩɩ Yesu tɔwɛ bamʋ yɛ, “Nbɩɩnbɩɩ, saŋa mʋ fʋʋ fɛɛ mɛ, Daadimaadi Obii‐nyɩnsa bʋnyaa lala mʋ ɩ lɛɛ ifuli. 24 N tɔwɛ fanɛ kesintin, kuyu kibi, nɩɩ kɩ man kan tɩyɛ ɩsɛ tɔ gyɔɔ mʋ, kɩ san kɩ gyɛ kuyubi kʋlʋn. Amaa nɩɩ kɩ kan tɩyɛ ɩsɛ tɔ gyɔɔ, nɩɩ kɩ kɔyɩ bɩrɛ, kɩɩ sɔyɩ abi damantɛ. 25 Ɔsa kʋmaa mʋ nɩɩ ɔ sʋ kebiti sa mʋ nkpa gaa mʋ, ee biti ɔ pan kɩmʋ. Amaa ɔsa kʋmaa mʋ nɩɩ ɔ mɛɛ taa mʋ nkpa ɛɛ tɩɩ sɛhn dulinyaa nɩmʋ tɔ mʋ, ee biti ɔ lɔŋɔ mʋ n‐yɩɩ yɩla sa nkpa kakpaa. 26 Ɔsa kʋmaa mʋ nɩɩ ee sun mɛ mʋ, dagaa maa buu mɛ. Nɩɩ katɩn mʋ nɩɩ n bʋ mʋ, tʋtɔ nɩɩ mi osunpu mʋ gbaa ii biti ɔ baa ɔ bʋ. Nɩɩ ɔsa mʋ nɩɩ ee sun mɛ mʋ, Mɛ‐Sɛ ii biti ɔ sa mʋ bɛɛrɛɛ.”
Yesu tɔwɛ mʋ kelewu asɩn
27 Nɩɩ Yesu tɔwɛ yɛ, “Nbɩɩnbɩɩ, mɛ kɔkɔlɔ man dɛ mɛ. N bɩɩ kʋlɛ Mɛ‐Sɛ kɛ n tɔwɛ yɛ, Nsɛ, mɔlɩgɛ mɛ lɩɩ awʋrʋfɔ mʋ nɩɩ ii biti ɩɩ ba mɛ sʋ falɛ abɛɛ? Ayee, falɛ awʋrʋfɔ anɩmʋ sʋ nɩɩ n ba. 28 Nsɛ, bʋnyaa fʋ kɩtɩɩ!”
Tʋtɔ nɩɩ ɔbʋlɛ kʋ lɩɩ sʋsʋ tɔwɛ yɛ, “N wʋla bʋnyaa kɩmʋ nɩɩ n biti n bwii bʋnyaa kɩmʋ.” 29 Sakyɔ mʋ nɩɩ ba bʋ tʋtɔ mʋ ba maa nu ɔbʋlɛ mʋ, ba tɔwɛ yɛ, “Bʋlayɩ pʋntɛ!” Nɩɩ akʋ mɔɔ ba yɛ, “Ɩbwaarɛ kabɔɔ ɩ tɔwɛ mʋ asɛ!”
30 Nɩɩ Yesu tɔwɛ bamʋ yɛ, “Ɩ man gyɛ mɛ sʋ nɩɩ ɔbʋlɛ nɩmʋ tɔwɛ, amaa lɩɩ fanɛ sʋ. 31 Nbɩɩnbɩɩ ɩ gyɛ saŋa mʋ nɩɩ Ɩbwaarɛ ii biti o gyii dulinyaa nɩmʋ tɔ asa asɩn. Nbɩɩnbɩɩ ɩ gyɛ saŋa mʋ nɩɩ ee biti ɔ kʋsaa dulinyaa nɩmʋ tɔ owura lɩɩ mʋ kagya sʋ. Mʋ ɩ gyɛ Sɩtaanɛ mʋ. 32 Amaa nɩɩ ba kan kʋsaa mɛ sʋsʋ lɩɩ kasɛ sʋ bɩrɛ, n biti n bɩɩtɛ asa kpini ba mɛ asɛ.” 33 Ɔ tɔwɛ ɩnɩmʋ nɩn kaapʋ tɔ lɩɩ kelewu mʋ nɩɩ ee biti o wu.
34 Nɩɩ sakyɔ mʋ ba lɛɛ kɔnɔ yɛ, “An nu lɩɩ Asɩnkyan yɩlasa mʋ tɔ fɛɛ, Krisito, Ɔmʋ nɩɩ Ɩbwaarɛ wʋla lɛɛ mʋ, ii biti ɔ kyɩna nkpa tɔ kakpaa. Mɩnɛ sʋ nɩɩ fɩɩ tɔwɛ yɛ, Ɩ dagaa ba maa kʋsaa Daadimaadi Obii‐nyɩnsa mʋ sʋsʋ? Anɩmʋ ɩ gyɛ Daadimaadi Obii‐nyɩnsa mʋ?”
35 Nɩɩ Yesu tɔwɛ bamʋ lɩɩ mʋ n‐yɩɩ sʋ yɛ, “Ɩŋmaŋɛsa mʋ ɩ man bɩla yɛ ɩ kyɛɛrɛɛ fanɛ asɛ. Ɩmʋ sʋ fan kyaga sʋ natɛ ɩŋmaŋɛsa mʋ tɔ, kɛ kitentenbiri kɩ man nyɛ loo fanɛ tɔ. Lɩɩ fɛɛ ɔsa mʋ nɩɩ ɔ naa kitentenbiri tɔ mʋ man nyi katɩn mʋ nɩɩ ee kpee. 36 Fan maa san fan sʋ ɩŋmaŋɛsa fanɛ asɛ falɛ bɩrɛ, fan kɔɔlɛ ɩmʋ gyii, kɛ fan baa fan gyɛ ɩŋmaŋɛsa mʋ asa.” Yesu maa tɔwɛ ɩnɩmʋ kamaa tɔ mʋ, ɔ lɩɩ tʋtɔ naa baala bamʋ sʋ mʋ nkʋn.
Gyiwu abi ba san ba mɛɛ
kɔɔlɛ Yesu bee gyii
37 Halɩɩ asɩn kyinkyinsa mʋ nɩɩ Yesu waa asa ansi tɔ kpini falɛ gbaa mʋ, ba san ba mɛɛ kɔɔlɛ mʋ bee gyii. 38 Asɩn nɩmʋ a waa nɩn, kɛ asɩn mʋ nɩɩ Ɩbwaarɛ ɔtɔwɛpʋ Isaya wʋla tɔwɛ mʋ, ɩ ba tɔ kesintin. Falɛ nɩɩ ɔ taasɛ Ɩbwaarɛ yɛ,
“Ɔnyɩrɩpɛ, anɩmʋ ɩ kɔɔlɛ asɩn mʋ nɩɩ an tɔwɛ mʋ gyii?
Nɩɩ asa mɔɔ nɩɩ Ɔnyɩrɩpɛ mʋ lɛɛ mʋ ɔlʋn mʋ kaapʋ?”
39 Kpalɩ ɩnɩmʋ sʋ mʋ, ba man taalɛ kɔɔlɛ Yesu gyii, lɩɩ fɛɛ Isaya bɩla tɔwɛ mʋ ɔwʋlɛ tɔ katɩn kʋ yɛ,
40 “Ɩbwaarɛ waa bamʋ agyaatanapʋ,
kɛ bamʋ ansi ɩ man wu.
Ɔ yɛgɛ nɩɩ ba waa kʋsʋ tɔ ɔlʋn,
kɛ bamʋ nfɛɛrɛ tɔ ii mee nu asɩn kasɛ,
kɛ ba biliŋi ba mɛ asɛ, kɛ n kyɛ bamʋ.”
41 Isaya gyankpaa wu Yesu bʋnyaa mʋ, ɩmʋ sʋ nɩɩ ɔ tɔwɛ ɩnɩmʋ lɩɩ mʋ sʋ mʋ.
42 Halɩɩ ɩ maa ɩmʋ gbaa mʋ, Gyiwu abɩlɩsa mʋ adamantɛ ba kɔɔlɛ Yesu gyii. Amaa lɩɩ Farasii abi mʋ sʋ mʋ, ba man taalɛ lɛɛ bamʋ kɩkɔɔlɛ‐gyii mʋ ifuli, lɩɩ fɛɛ ba sʋ kufuu fɛɛ bee biti ba gya bamʋ lɩɩ ɔgyaŋɛkpa mʋ tɔ. 43 Kpalɩ fɛɛ abɩlɩsa mʋ bee biti kɩyɩn lɩɩ nyɩmɩsa asɛ ba kyɔ Ɩbwaarɛ asɛ, ɩmʋ sʋ nɩɩ bɛɛ waa kanɩn.
44 Tʋtɔ nɩɩ Yesu tɔwɛ kenken yɛ, “Ɔsa kʋmaa mʋ nɩɩ ɔ kɔɔlɛ mɛ gyii mʋ, man gyɛ mɛ nkʋn nɩɩ ɔ kɔɔlɛ gyii, amaa ɔmʋ nɩɩ o sun mɛ mʋ, nɩɩ ɔ kɔɔlɛ gyii. 45 Ɔsa kʋmaa mʋ nɩɩ o wu mɛ mʋ, o wu ɔmʋ nɩɩ o sun mɛ mʋ. 46 Mɛ ɩ gyɛ ɩŋmaŋɛsa mʋ nɩɩ ɩ ba dulinyaa nɩmʋ mʋ, nɩɩ ɔkʋmaa mʋ nɩɩ ɔ kɔɔlɛ mɛ gyii mʋ, ɔ man sii kitentenbiri tɔ.
47 “Ɔkʋmaa mʋ nɩɩ o nu mɛ asɩn tɔwɛsa, nɩɩ ɔ man buu ɩmʋ mʋ, man gyɛ mɛ ii biti n bun mʋ kʋpwɛ. Lɩɩ fɛɛ n man ba nɩn yɛ n ba bun dulinyaa tɔ asa kʋpwɛ, amaa n ba nɩn kɛ n ba mɔlɩgɛ kɩmʋ asa. 48 Ɔsa kʋmaa mʋ nɩɩ o kina mɛ, nɩɩ ɔ man kɔɔlɛ mɛ asɩn mʋ, wʋla nyɛ ɔmʋ nɩɩ ee biti o bun mʋ kʋpwɛ. Nɩɩ asɩn mʋ nɩɩ n tɔwɛ mʋ ii biti i bun mʋ kʋpwɛ kakɛ laalaalʋwɛ mʋ. 49 Kpalɩ fɛɛ ɩ man gyɛ mɛ gbaa‐gbaa mɛ ɔlʋn tɔ nɩɩ n sʋ n tɔwɛ, amaa mɛ‐Sɛ mʋ nɩɩ o sun mɛ mʋ, sa mɛ kɔnɔsa lɩɩ kʋtɔ mʋ nɩɩ n tɔwɛ sʋ, nɩɩ ɩmʋ nɩɩ n tɔwɛ. 50 Nɩɩ n nyi fɛɛ mʋ kɔnɔsa mʋ ɩɩ sa nkpa kakpaa. Ɩmʋ sʋ asɩn kʋmaa mʋ nɩɩ n tɔwɛ mʋ, ɩ gyɛ asɩn mʋ nɩɩ Mɛ‐Sɛ tɔwɛ mɛ yɛ n tɔwɛ.”
* 12:5 12:5 Dinari kʋlʋn ɩ gyɛ kusun osunpu kakɛ kʋlʋn kʋkɔka. 12:13 12:13 ‘Hosana’ kɩmʋ kasɛ lɩɩ Hibriwu katɔwɛ tɔ ɩ gyɛ yɛ ‘mɔlɩgɛ anɛ’ abɛɛ ‘a yɩn Ɩbwaarɛ’. 12:15 12:15 ‘Siyon abi’ abɛɛ Gyerusalem abi ɩ gyɛ ɔkʋlʋn nɩn. Gyerusalem kadɛ kabaafʋn kʋ nɩɩ bɛɛ tɩɩ yɛ Siyon.