11
Lasarusi kʋlɔ yɛ mu kelewu
Ɔnyɩn kʋ ɩ kyɩna ɔ bʋ tɔ, nɩɩ bɛɛ tɩɩ mʋ yɛ Lasarusi, nɩɩ ɔ dɛ ɛɛ lɔɔ. Mʋ pɩɩkyɩɩ ana ɩ gyɛ Mɛɛrɩ yɛ Mata, nɩɩ bamʋ kpini ba lɩɩ Betani kadɛ tɔ. Mɛɛrɩ nɩmʋ ɩ gyɛ ɔkyɩɩ ɔmʋ nɩɩ ɔ kyɩna ɔ ba kyɛɛgɛ tulale wʋrɩgɛ Yesu ayaa sʋ, nɩɩ ɔ taa mʋ inyini bʋnswɩɩsa mʋ kpayɩ‐kpayɩ ɩmʋ mʋ. Mʋ pɩɩnyɩn ɩ gyɛ Lasarusi mʋ nɩɩ ɔ dɛ ɛɛ lɔ mʋ. Nɩɩ mʋ pɩɩkyɩɩ ana ba sun Yesu asɛ naa tɔwɛ mʋ yɛ, “Ɔnyɩrɩpɛ, fʋ kyɛmɩnɛ danbɩrasa mʋ nɩɩ fʋ sʋ kebiti sa mʋ mʋ, dɛ ɛɛ lɔ.”
Yesu maa nu ɩnɩmʋ mʋ, nɩɩ ɔ tɔwɛ yɛ, “Kʋlɔ kɩnɩmʋ man gyɛ lewu kʋlɔ. Ii biti ɩ bɩya Ɩbwaarɛ bʋnyaa nɩn, kɛ mɛ, Mu‐Bii mʋ n nyɛ bʋnyaa lɩɩ ɩmʋ sʋ.” Yesu sʋ kebiti sa Mata maa Mɛɛrɩ yɛ bamʋ pɩɩnyɩn Lasarusi. Amaa maa nu fɛɛ Lasarusi ɩɩ lɔ mʋ, o bwii kyɩna katɩn mʋ nɩɩ ɔ bʋ mʋ nkɛ nnyɔ tii sʋ.
Ɩmʋ kamaa mʋ ɔ tɔwɛ mʋ abɩɩlapʋ yɛ, “Fan yɛgɛ a bwii kpee Gyudeya ɔsʋwʋlɛ.”
Nɩɩ abɩɩlapʋ mʋ ba tɔwɛ mʋ yɛ. “Ɔkaapʋpʋ, nkɛ nnyɔ nɩmʋ tɔ nɩɩ Gyiwu abi bee biti ba tʋʋ fʋ abuu mɔɔ, mɩnɛ sʋ nɩɩ fɩɩ bɩla fii kpee tʋtɔ?”
Nɩɩ Yesu lɛɛ kɔnɔ yɛ, “Man gyɛ kerefi kudu anyɔ ɩ bʋ kayɩkɛ tɔ? Nyɩmɩsa mʋ nɩɩ ɔ naa kayɩkɛ tɔ mʋ mee siti, lɩɩ fɛɛ kyɔwɛ kɩɩ tɔ ɛɛ sa mʋ katɩn kʋmaa. 10 Amaa nɩɩ ɔ natɛ kagyanbwɛ bɩrɛ ee siti, lɩɩ fɛɛ ɔ man sʋ ɩŋmaŋɛsa.”
11 Maa tɔwɛ ɩnɩmʋ kamaa mʋ, ɔ tɔwɛ bamʋ yɛ, “Anɛ kyɛmɩnɛ Lasarusi dɛ nsɩɩrɛ nɩn, amaa n biti n kpee tʋtɔ n naa kyiŋi mʋ.”
12 Nɩɩ mʋ abɩɩlapʋ ba lɛɛ kɔnɔ yɛ, “Ɔnyɩrɩpɛ, nɩɩ ɔ kan dɛ nsɩɩrɛ bɩrɛ, ee biti ɔ nyɛ alanfɩya.” 13 Kʋtɔ mʋ nɩɩ Yesu ɩɩ kaapʋ ɩ gyɛ yɛ Lasarusi wu, amaa mʋ abɩɩlapʋ bɩrɛ be nyi nɩn fɛɛ nsɩɩrɛ gbaa‐gbaa asɩn nɩɩ ɔ dɩyɛ.
14 Ɩmʋ sʋ ɔ tɔwɛ tigi bamʋ yɛ, “Lasarusi wu. 15 Amaa lɩɩ fanɛ sʋ mʋ, mi ansi i gyii fɛɛ n maa man bʋ tʋtɔ nɩɩ o wu. Ɩnɩmʋ ii biti ɩ yɛgɛ kɛ fan nyɛ kɔɔlɛ mɛ gyii. Kanɩn sʋ fan yɛgɛ a kpee mʋ asɛ.”
16 Nɩɩ Tomasi mʋ nɩɩ bɛɛ tɩɩ mʋ Kabwaara‐bii mʋ, tɔwɛ abɩɩlapʋ asansa mʋ yɛ, “Fan yɛgɛ anɛ gbaa anɛ a kpee kɛ anaa mʋ a naa wu.”
Yesu kyiŋi asa lɩɩ lewu tɔ
17 Yesu maa fʋʋ Betani kadɛ tɔ mʋ, o nu yɛ ba tee pula Lasarusi ɩmʋ nkɛ nna. 18 Lɩɩ Betani kpee Gyerusalem man bʋ kata, ɩ waa fɛɛ ɩmaalɩ ɩnyɔ, 19 nɩɩ Gyiwu abi mʋ gaalaagaa ba ba Mata maa Mɛɛrɩ asɛ, ba ba tɔwɛ yuula bamʋ nkɔlɔ lɩɩ bamʋ pɩɩnyɩn kelewu sʋ. 20 Mata maa nu fɛɛ Yesu ɩɩ ba mʋ, ɔ lɩɩ naa gyaŋa mʋ ɔkpa tɔ, amaa Mɛɛrɩ bɩrɛ o sii kɩkpaara sʋ.
21 Mata maa gyaŋa mʋ mʋ, ɔ tɔwɛ mʋ yɛ, “Ɔnyɩrɩpɛ, fʋ daa fʋ bʋ nfɩɩ nɩn, naafɔɔ mɛ pɩɩnyɩn man dɩn wu. 22 Amaa halɩɩ nbɩɩnbɩɩ gbaa n nyi yɛ, kʋtɔ kʋmaa mʋ nɩɩ fʋ taasɛ Ɩbwaarɛ mʋ, ee biti ɔ waa sa fʋ.”
23 Nɩɩ Yesu tɔwɛ mʋ yɛ, “Fʋ pɩɩnyɩn ii biti o bwii kyiŋi ba nkpa tɔ.”
24 Mata lɛɛ kɔnɔ yɛ, “N nyi yɛ ee biti o kyiŋi ba nkpa tɔ kakɛ laalaalʋwɛ mʋ, saŋa mʋ nɩɩ Ɩbwaarɛ ii biti o kyiŋi asa ba nkpa tɔ mʋ.”
25 Nɩɩ Yesu tɔwɛ mʋ yɛ, “Mɛ ɩ gyɛ ɔmʋ nɩɩ n kyiŋi asa n lɩɩ lewu tɔ, nɩɩ ɛɛ sa bamʋ nkpa mʋ. Ɔkʋmaa mʋ nɩɩ ɔ kɔɔlɛ mɛ gyii mʋ, halɩɩ o wu gbaa ee biti ɔ nyɛ nkpa. 26 Nɩɩ ɔkʋmaa mʋ nɩɩ ɔ tɛ nkpa tɔ nɩɩ ɔ kɔɔlɛ mɛ gyii mʋ, ɔ mɛɛ yɛ o wu kakɛ akʋ. Fʋ kɔɔlɛ ɩnɩmʋ gyii?”
27 Nɩɩ Mata kyula yɛ, “Ɛɛhn! Ɔnyɩrɩpɛ n kɔɔlɛ gyii yɛ fʋ ɩ gyɛ Krisito, Ɔmʋ nɩɩ Ɩbwaarɛ wʋla lɛɛ mʋ, Ɩbwaarɛ Mu‐Bii mʋ nɩɩ ɔ tɔwɛ yɛ ee biti o sun mʋ ba dulinyaa tɔ mʋ.”
28 Maa tɔwɛ ɩnɩmʋ lʋwɛ mʋ, o bwii kpee kɩkpaara sʋ, nɩɩ ɔ naa tɩɩ mu‐supu Mɛɛrɩ lɩɩ ɩkaa sʋ, nɩɩ ɔ tɔwɛ mʋ yɛ, “Ɔkaapʋpʋ mʋ bʋ nfɩɩ, nɩɩ ɔ taasɛ fʋ sʋ.” 29 Mɛɛrɩ maa nu kanɩn mʋ, nɩɩ ɔ kʋsʋ bilen ee kpee mʋ asɛ. 30 Yesu man pɩɩta loo kadɛ mʋ tɔ, amaa ɔ san ɔ bʋ katɩn mʋ nɩɩ Mata naa gyaŋa mʋ mʋ. 31 Gyiwu abi mʋ nɩɩ ba bʋ Mɛɛrɩ asɛ kɩkpaara sʋ bɛɛ tɔwɛ bee yuula mʋ kɔkɔlɔ mʋ, ba maa wu kanan mʋ nɩɩ ɔ kʋsʋ bilen lɩɩ kewu mʋ, ba lɩɩ buu mʋ, be nyi fɛɛ ee kpee kakyan mʋ asɛ ɔ naa kyɩna saawʋ.
32 Mɛɛrɩ maa fʋʋ katɩn mʋ nɩɩ Yesu bʋ, nɩɩ o wu mʋ mʋ, o muŋa mʋ ayaa tɔ, nɩɩ ɔ tɔwɛ mʋ yɛ, “Ɔnyɩrɩpɛ fʋ daa fʋ bʋ nfɩɩ nɩn, naafɔɔ mɛ pɩɩnyɩn man dɩn wu.”
33 Yesu maa wu kanan mʋ nɩɩ Mɛɛrɩ yɛ Gyiwu abi mʋ nɩɩ ba buu mʋ mʋ bee su mʋ, ɩ kɔ mʋ nɩɩ i duŋi mʋ ɔbʋlɛ tɔ. 34 Nɩɩ ɔ taasɛ bamʋ yɛ, “Fɩnɛ nɩɩ fan pula mʋ?”
Nɩɩ ba lɛɛ kɔnɔ yɛ, “Ɔnyɩrɩpɛ, ba kɩɩ.”
35 Nɩɩ Yesu su.
36 Nɩɩ Gyiwu abi mʋ ba tɔwɛ yɛ, “Fan kɩɩ kanan mʋ nɩɩ ɔ sʋ kebiti sa mʋ.”
37 Amaa bamʋ tɔ akʋ ba tɔwɛ yɛ, “Man gyɛ Yesu nɩmʋ i bugi agyaatanapʋ ansi mʋ? Mɩnɛ ɩ waa nɩɩ ɔ man taalɛ kɔɔlɛ Lasarusi kɛ ɔ man wu?”
Yesu kyiŋi Lasarusi ba
nkpa tɔ
38 Yesu ɔbʋlɛ tɔ bwii duŋi mʋ, nɩɩ o kpee kakyan mʋ asɛ. Kɩ gyɛ kɩfʋlɛbɔ nɩn, nɩɩ ba taa kubuu tii kɩmʋ kɔnɔ. 39 Nɩɩ Yesu tɔwɛ bamʋ yɛ, “Fan tigi kubuu mʋ lɩɩ tʋtɔ.”
Nɩɩ Mata, olewupu mʋ pɩɩkyɩɩ mʋ tɔwɛ yɛ “Ɔnyɩrɩpɛ, ee biti ɔ ba ɛɛ lɩɩsɔn, ndaga nkɛ nna nɩmʋ a maa pula mʋ.”
40 Nɩɩ Yesu taasɛ Mata yɛ, “N man tɔwɛ fʋ yɛ nɩɩ fʋ kan kɔɔlɛ gyii mʋ, fii biti fu wu Ɩbwaarɛ bʋnyaa?”
41 Ɩmʋ sʋ ba tigi kubuu mʋ. Nɩɩ Yesu kɩɩ sʋsʋ nɩɩ ɔ tɔwɛ yɛ, “Nsɛ, n fwaala fʋ fɛɛ fʋ maa nu mɛ kɩkʋlɛ. 42 N nyi saŋa kʋmaa fii nu mɛ kɩkʋlɛ, amaa asa mʋ nɩɩ ba yɩlɛ nfɩɩ mʋ sʋ nɩɩ n tɔwɛ kanɩn, kɛ ba nyɛ kɔɔlɛ gyii fɛɛ fu i sun mɛ.”
43 Maa tɔwɛ kanɩn lʋwɛ mʋ, nɩɩ o kuusi kenken yɛ, “Lasarusi, lɩɩ ba!” 44 Nɩɩ olewupu mʋ lɩɩ ba, yɛgɛ taafuli mili mʋ abaa yɛ ayaa sʋ, yɛgɛ kikyibi fufuli ŋmina mu ansi sʋ.
Tʋtɔ nɩɩ Yesu tɔwɛ bamʋ yɛ, “Fan saŋɛ mʋ kɛ ɔ natɛ.”
Ba biti ɩkpa fɛɛ ba mɔɔ Yesu
(Matiwu 26:1-5; Maki 14:1-2; Luka 22:1-2)
45 Gyiwu abi adamantɛ mʋ nɩɩ ba ba Mɛɛrɩ afwaala, nɩɩ ba wu kʋtɔ mʋ nɩɩ Yesu waa mʋ, ba kɔɔlɛ mʋ gyii. 46 Amaa bamʋ akʋ ba kpee Farasii abi asɛ naa tɔwɛ kʋtɔ mʋ nɩɩ Yesu waa. 47 Ɩmʋ sʋ aseepu bɩlɩsa yɛ Farasii abi ba tɩɩ kadɛ mʋ tɔ Gyiwu abɩlɩsa amu‐amu ngyaŋɛ.*
Nɩɩ ba taasɛ abaa yɛ, “Mɩnɛ nɩɩ an biti a waa. Fan kɩɩ asɩnkaala yɛ asɩn kyinkyinsa damantɛ mʋ nɩɩ ɔnyɩn nɩmʋ ɩɩ waa falɛ.” 48 An kan yɛgɛ mʋ, nɩɩ ɔ kyaga sʋ ɛɛ waa kanɩn mʋ, ɔsa kʋmaa nɩmʋ ii biti ɔ kɔɔlɛ mʋ gyii, kɛ ɩ yɛgɛ Roma abi ba ba nyita anɛ kabwaarɛ‐sunkpa ayɛ nɩmʋ kɛ ba mɔɔ anɛ asa. 49 Nɩɩ bamʋ tɔ ɔkʋ mʋ nɩɩ bɛɛ tɩɩ mʋ yɛ Kayifasi nɩɩ ɔ kyɩna ɔ gyɛ oseepu bɩlɩsa asɛ kesu maŋa tɔ mʋ tɔwɛ bamʋ yɛ, “Fan man nyi sɛhn! 50 Fan man nyi yɛ, ɩ bɔ sa fanɛ fɛɛ nyɩmɩsa kʋlʋn o wu sa asa kpini, ɩ kyɔ fɛɛ anɛ asa kpini ba maa muuri?”
51 Kesintin tɔ man gyɛ mʋ gbaa‐gbaa mu kebiti tɔ nɩɩ ɔ tɔwɛ falɛ asɩn nɩmʋ. Amaa maa gyɛ Ɩbwaarɛ oseepu bɩlɩsa asɛ kanɩn kesu maŋa tɔ sʋ mʋ, Ɩbwaarɛ yɛgɛ nɩɩ ɔ tɔwɛ yɩla yɛ Yesu ii biti o wu sa Gyiwu abi kpini. 52 Nɩɩ man gyɛ Gyiwu abi nkʋn, amaa yɛ Ɩbwaarɛ mu‐bii ana mʋ nɩɩ ba yaasɛ tɔ ba bʋ dulinyaa tɔ katɩn kʋmaa nɩmʋ mʋ, kɛ ba ba bʋga waa kʋkʋlʋn. 53 Ɩmʋ sʋ lɩɩ kanɩn kakɛ maŋa Gyiwu abɩlɩsa ba ŋmina yɛ ba mɔɔ Yesu.
54 Lɩɩ kanɩn sʋ Yesu man bɩla lɛɛ mʋ n‐yɩɩ ifuli ɛɛ natɛ Gyiwu abi mʋ tɔ. Amaa ɔ lɩɩ Gyerusalem kpee bɛɛ tɩɩ kɩmʋ yɛ Efarim kadɛ mʋ, nɩɩ kɩ bʋ tiri kiperi sʋ mʋ. Nɩɩ maa mʋ abɩɩlapʋ mʋ ba naa kyɩna tʋtɔ.
55 Gyiwu abi Kesu kɔnɔ Kanyaŋɛ nbunɔ kensi‐gyii saŋa maa tiri tɔ mʋ, asa gaalaagaa ba lɩɩ bamʋ ndɛ sʋ kpee Gyerusalem. Ba gyankpaa nɩn ba naa fwɩɩ bamʋ n‐yɩɩ sʋ ineesi fɛɛ kanan mʋ nɩɩ ba wʋla bɛɛ waa, pɔyɩ kɛ bamʋ Kanyaŋɛ nbunɔ kakɛ mʋ kɩ fʋʋ. 56 Asa mʋ bɛɛ kɩɩ bee biti Yesu. Nɩɩ saŋa mʋ nɩɩ ba yɩlɛ kabwaarɛ‐sunkpa ayɛ asɛ mʋ, bɛɛ taasɛ abaa yɛ, “Mɩnɛ ɩ gyɛ fanɛ nfɛɛrɛ? Fen nyi fɛɛ ee biti ɔ ba Kanyaŋɛ nbunɔ ngyaŋɛ nɩmʋ tɔ?” 57 Ɩmʋ gbaa mʋ Ɩbwaarɛ aseepu yɛ Farasii abi mʋ ba wʋla sa kɔnɔ yɛ, ɔkʋmaa mʋ nɩɩ o wu katɩn mʋ nɩɩ Yesu bʋ mʋ, ɔ ba tɔwɛ bamʋ kɛ ba nyɛ kɩtaa mʋ.
* 11:47 11:47 Bɛɛ tɩɩ Gyiwu abɩlɩsa amu‐amu ngyaŋɛ maŋa Giriki katɔwɛ tɔ yɛ ‘Sanhediri’. 11:48 11:48 Gyiwu abɩlɩsa mʋ ba sʋ kufuu fɛɛ, akʋtɔ nɩɩ Yesu kan nyɛ abuupu kʋkyɔ mʋ, bee biti ba kʋsʋ yɩlɛ Roma kɩbanɛ sʋ, kɛ ɩ yɛgɛ Roma abi anaakɔpʋ ba be nyita bamʋ kabwaarɛ‐sunkpa ayɛ mʋ, kɛ ba mɔɔ bamʋ kpini.