9
So̱ꞌo̱ ni̱ xa̱a̱ a̱ kii̱ꞌ ni̱ sa̱ndaꞌa Jesús i̱i̱n te̱ kuiꞌe xaꞌa̱ꞌ
(Mr. 2:1-12; Lc. 5:17-26)
Te̱ ni̱ sko̱ꞌnuꞌ Jesús ti̱xi̱n tundo̱oꞌ, te̱ ni̱ xkaꞌndi̱a̱ a̱ tu̱ku̱ taꞌviꞌ mi̱ni̱, te̱ ni̱ xa̱a̱ a̱ ñu̱u̱ miiꞌ nduꞌu̱ꞌ a̱. Te̱ ni̱ xa̱a̱ ndiaꞌviꞌ te̱ yivi̱ꞌ xiinꞌ i̱i̱n te̱ kuiꞌe xaꞌa̱ꞌ kanduꞌu̱ꞌ ra̱ nuu̱ꞌ tunꞌ xto̱. Te̱ kii̱ꞌ ni̱ xi̱ni̱ Jesús ña̱ i̱ni̱ te̱ yivi̱ꞌ ja̱a̱nꞌ xini ña̱ꞌaꞌ ra̱ ndii, ni̱ kaꞌa̱n a̱ xiinꞌ te̱ kuni ku̱vi̱ ja̱a̱nꞌ ndii:
―Kä̱ka̱ nimá u̱nꞌ, pi̱a̱ꞌun, xa̱ ni̱ ndo̱yo̱ kua̱chi̱ u̱nꞌ ―ni̱ kachi̱ a̱.
Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ kaꞌa̱n sa̱va̱ te̱ saniaꞌá tu̱ꞌu̱n nde̱iꞌ Ndiosí, te̱ itaꞌ i̱kanꞌ xiinꞌ nimá ra̱ ndii: “Kani̱a̱ꞌa te̱ kaa̱ꞌ xaꞌa̱ꞌ Ndiosí”, ni̱ kachi̱ ra̱. Ndisu̱ Jesús ndii, ni̱ xi̱ni̱ a̱ ña̱ kaꞌán te̱ ja̱a̱nꞌ xiinꞌ nimá ra̱, te̱ ni̱ kaꞌa̱n a̱ xiinꞌ ra̱ ndii:
―Vä̱ꞌa̱ kaꞌán ndo̱ꞌ xiinꞌ nimá ndo̱ꞌ xaꞌa̱ꞌ i̱. Sa̱kanꞌ ña̱, ¿ndee ña̱ nduuꞌ ña̱ xa̱ku̱ꞌ ka̱ vixi kaꞌa̱n i̱ xiinꞌ te̱ kaa̱ꞌ, tuu ndoꞌó? ¿Ñáá ña̱ xa̱ ni̱ ndo̱yo̱ kua̱chi̱ ra̱, uun ñáá ña̱ ndo̱koo̱ ra̱ te̱ kuꞌu̱n ra̱? Sa̱kanꞌ na kuiiꞌ niaꞌa̱ yuꞌu̱, ña̱ nduuꞌ tu̱ te̱ yivi̱ꞌ, ndoꞌó ña̱ kumiꞌ i̱ ndi̱e̱e̱ꞌ i̱i̱n yivi̱ꞌ te̱ sa̱ndoyoꞌ i̱ kua̱chi̱ ne̱ yivi̱ꞌ ―ni̱ kachi̱ Jesús.
Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ kaꞌa̱n a̱ xiinꞌ te̱ kuiꞌe xaꞌa̱ꞌ ja̱a̱nꞌ ndii:
―Xiinꞌ yoꞌó kaꞌán i̱. Ndo̱koo̱ u̱nꞌ, te̱ na̱ꞌi̱n u̱nꞌ tunꞌ xto̱ u̱nꞌ, te̱ nuꞌu̱ u̱nꞌ vi̱ꞌe̱ u̱nꞌ ―ni̱ kachi̱ a̱.
Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ ndo̱ndi̱chi̱ ra̱ te̱ kuan nuꞌu̱ ra̱ vi̱ꞌe̱ ra̱. Te̱ kii̱ꞌ ni̱ xi̱ni̱ ne̱ yivi̱ꞌ kuaꞌa̱ꞌ ja̱a̱nꞌ ña̱ ni̱ yoo̱ i̱kanꞌ ndii, ni̱ na̱nda̱ni̱ va̱ ni̱a̱, te̱ ni̱ xa̱kaꞌnuꞌ ni̱a̱ Ndiosí xaꞌa̱ꞌ ña̱ ni̱ ta̱xi̱ a̱ ndi̱e̱e̱ꞌ ja̱a̱nꞌ nda̱ꞌaꞌ te̱ yivi̱ꞌ.
So̱ꞌo̱ ni̱ xa̱a̱ a̱ kii̱ꞌ ni̱ ka̱na̱ Jesús Leví Mateo
(Mr. 2:13-17; Lc. 5:27-32)
Te̱ kii̱ꞌ xkaꞌndíá Jesús kuaꞌa̱n a̱ ndii, ni̱ xi̱ni̱ a̱ nduꞌu̱ꞌ i̱i̱n te̱ na̱niꞌ Mateo miiꞌ kendiaa̱ꞌ yaꞌviꞌ ra̱ xaꞌa̱ꞌ ñu̱u̱ Roma. Te̱ ni̱ kaꞌa̱n a̱ xiinꞌ ra̱ ndii:
―Ni̱a̱ꞌa̱, te̱ ku̱ndiku̱n u̱nꞌ yuꞌu̱ ―ni̱ kachi̱ a̱.
Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ ndo̱ndi̱chi̱ ra̱, te̱ ni̱ xi̱ku̱ndiku̱n ña̱ꞌaꞌ ra̱.
10 Te̱ kii̱ꞌ nduꞌu̱ꞌ Jesús nuu̱ꞌ mesa xixiꞌ a̱ vi̱ꞌe̱ te̱ ja̱a̱nꞌ ndii, ni̱ xa̱a̱ tu̱ kuaꞌa̱ꞌ te̱ kendiaa̱ꞌ ya̱ꞌvi̱ xaꞌa̱ꞌ ñu̱u̱ Roma xiinꞌ kuaꞌa̱ꞌ tu̱ ne̱ käꞌán va̱ꞌa̱ ne̱ yivi̱ꞌ xaꞌa̱ꞌ, te̱ ni̱ xi̱ku̱ndiee̱ ingaꞌ ni̱a̱ nuu̱ꞌ mesa xiinꞌ Jesús, xiinꞌ te̱ nda̱ꞌaꞌ xaꞌa̱ꞌ a̱ xixiꞌ ra̱. 11 Te̱ kii̱ꞌ ni̱ xi̱ni̱ te̱ fariseo ña̱ ja̱a̱nꞌ ndii, ni̱ kaꞌa̱n ra̱ xiinꞌ te̱ nda̱ꞌaꞌ xaꞌa̱ꞌ a̱ ndii:
―Vä̱ꞌa̱ xa̱chiꞌ xaaꞌ te̱ saniaꞌá ndoꞌó kaa̱ꞌ ña̱ xixiꞌ ra̱ xiinꞌ te̱ kendiaa̱ꞌ ya̱ꞌvi̱ kaa̱ꞌ, xiinꞌ i̱nga̱ te̱ xaaꞌ tu̱ kua̱chi̱ kaa̱ꞌ ―ni̱ kachi̱ ra̱.
12 Te̱ ni̱ kaꞌa̱n Jesús xiinꞌ ra̱ kii̱ꞌ ni̱ xi̱ni̱ so̱ꞌo̱ a̱ ña̱ ni̱ kaꞌa̱n ra̱ ja̱a̱nꞌ ndii:
―Ne̱ va̱ꞌa̱ kuni ndii, küní te̱ tatanꞌ nuu̱ꞌ ni̱a̱, süu̱ꞌ ja̱a̱nꞌ ndii ne̱ kuni ku̱vi̱ kui̱ti̱ꞌ kuní ra̱ nuu̱ꞌ. 13 Ndisu̱ kuaꞌan ndo̱ꞌ, te̱ sa̱kuaa̱n ndo̱ꞌ ndee ña̱ kuni kachi̱ tu̱tu̱ Ndiosí miiꞌ kaꞌán a̱ ndii: “Küní i̱ ña̱ na̱soko̱ꞌ ndo̱ꞌ ña̱ꞌa̱ kui̱ti̱ꞌ nuu̱ꞌ i̱, süu̱ꞌ ja̱a̱nꞌ ndii kuní tu̱ i̱ ña̱ ku̱vi̱ta i̱ni̱ ndo̱ꞌ xaꞌa̱ꞌ ne̱ yivi̱ꞌ”, kachi a̱. Sa̱kanꞌ ña̱ kuä̱xi̱ i̱ te̱ ka̱na̱ i̱ ne̱ tuu ña̱ xachuunꞌ nda̱ku ni̱a̱, süu̱ꞌ ja̱a̱nꞌ ndii kua̱xi̱ i̱ te̱ ka̱na̱ i̱ ne̱ xiní ña̱ yoo kua̱chi̱ ni̱a̱ te̱ na̱ma̱ ni̱a̱ nimá ni̱a̱ ―ni̱ kachi̱ a̱ xiinꞌ ra̱.
Yoꞌoꞌ kaꞌán Jesús ña̱ nduuꞌ a̱ nde̱e̱ naa i̱i̱n te̱ tundaꞌáꞌ
(Mr. 2:18-22; Lc. 5:33-39)
14 Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ ku̱ya̱ti̱n te̱ nda̱ꞌaꞌ xaꞌa̱ꞌ Juan nuu̱ꞌ Jesús, te̱ ni̱ kaꞌa̱n ra̱ xiinꞌ a̱ ndii:
―Tákuiꞌe, nduꞌu̱ xiinꞌ te̱ fariseo ndii, yoo ndi̱ti̱a̱ chito̱ va̱ ndu̱. Te̱, ¿ndichun na yöo ndi̱ti̱a̱ te̱ nda̱ꞌaꞌ xaꞌa̱ꞌ yoꞌó? ―ni̱ kachi̱ ra̱ xiinꞌ a̱.
15 Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ kaꞌa̱n a̱ xiinꞌ ra̱ ndii:
―¿Ñáá ku̱vi̱ ku̱suchiꞌ i̱ni̱ ne̱ yivi̱ꞌ, ne̱ ñuꞌuꞌ miiꞌ yoo ña̱ tundaꞌáꞌ, kii̱ꞌ nduꞌu̱ꞌ ka̱ te̱ tundaꞌáꞌ xiinꞌ ni̱a̱? Kuä̱sa̱ꞌ tuu yuꞌu̱, ndisu̱ xaa̱ i̱i̱n kivi̱ꞌ kii̱ꞌ tu̱ꞌu̱n ne̱ yivi̱ꞌ te̱ tundaꞌáꞌ ja̱a̱nꞌ, te̱ kii̱ꞌ sa̱kanꞌ ndii, kuni̱ a̱ ko̱o̱ ndi̱ti̱a̱ ne̱ ja̱a̱nꞌ ―ni̱ kachi̱ a̱.
16 Te̱ ni̱ kaꞌa̱n ka̱ a̱ xiinꞌ ni̱a̱ ndii:
―Nde̱e̱ i̱i̱n ne̱ yivi̱ꞌ näꞌmaꞌ i̱i̱n toto̱ ya̱taꞌ xiinꞌ i̱i̱n tuꞌu̱nꞌ toto̱ xa̱aꞌ. Kua̱chi̱ ndii, kii̱ꞌ ndo̱o̱ toto̱ ja̱a̱nꞌ ndii, na̱ndi̱i̱ toto̱ xa̱aꞌ ja̱a̱nꞌ, te̱ kua̱chi̱ ndi̱ꞌi̱ ka̱ toto̱ ya̱taꞌ ja̱a̱nꞌ.
17 ’Te̱ nde̱e̱ i̱i̱n tu̱ ne̱ yivi̱ꞌ ndii, täa̱nꞌ ni̱a̱ vino xa̱aꞌ ti̱xi̱n i̱i̱nꞌ ya̱taꞌ. Sa̱kanꞌ ña̱ naaꞌ sa̱a̱ ni̱a̱ sa̱kanꞌ ndii, tiaꞌndi̱a̱ i̱i̱nꞌ ja̱a̱nꞌ kii̱ꞌ kuiya̱ꞌ raꞌ. Te̱ kuiti̱a̱ ndo̱o̱ raꞌ, te̱ ndo̱ñuꞌuꞌ saka tu̱ i̱i̱nꞌ ja̱a̱nꞌ. Sa̱kanꞌ na kuiiꞌ kuní a̱ ña̱ ta̱a̱nꞌ e̱ꞌ vino xa̱aꞌ ti̱xi̱n i̱i̱nꞌ xa̱aꞌ, sa̱kanꞌ te̱ ndö̱ñuꞌuꞌ saka nde̱e̱ i̱i̱n ña̱ ja̱a̱nꞌ ―ni̱ kachi̱ a̱.
So̱ꞌo̱ ni̱ xa̱a̱ a̱ kii̱ꞌ ni̱ sa̱na̱tiaku Jesús ñaꞌ siꞌe̱ Jairo, te̱ ni̱ sa̱ndaꞌa tu̱ a̱ i̱i̱n ñaꞌ ndoꞌoꞌ kuiꞌe̱ níiꞌ
(Mr. 5:21-43; Lc. 8:40-56)
18 Te̱ kii̱ꞌ kaꞌán ka̱ Jesús ña̱ ja̱a̱nꞌ xiinꞌ te̱ yivi̱ꞌ ja̱a̱nꞌ iinꞌ a̱ ndii, ni̱ ku̱ya̱ti̱n i̱i̱n te̱ xaꞌndia chuunꞌ, te̱ ni̱ xi̱kuii̱n xitiꞌ ra̱ nuu̱ꞌ a̱ kaꞌán ra̱ ndii:
―Ña̱ꞌaꞌ siꞌe̱ i̱ ndii, saka̱nꞌ ni̱ xiꞌi̱ kui̱ti̱ꞌ aꞌ. Ndisu̱ naaꞌ kuꞌu̱n u̱nꞌ te̱ chi̱ka̱nuꞌ u̱nꞌ nda̱ꞌaꞌ u̱nꞌ xata̱ꞌ ñu̱ꞌuꞌ ndeꞌi̱ aꞌ ndii, na̱ti̱a̱ku̱ aꞌ ―ni̱ kachi̱ ra̱ xiinꞌ a̱.
19 Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ ndo̱ndi̱chi̱ a̱, te̱ ni̱ xi̱ku̱ndiku̱n ña̱ꞌaꞌ a̱ xiinꞌ te̱ nda̱ꞌaꞌ xaꞌa̱ꞌ a̱. 20 Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ ku̱ya̱ti̱n i̱i̱n ña̱ꞌaꞌ xata̱ꞌ Jesús, ñaꞌ ja̱a̱nꞌ ndii, xa̱ kuaꞌa̱n uxi̱ uvi̱ kuiya̱ ña̱ ndoꞌoꞌ aꞌ kuiꞌe̱ níiꞌ, te̱ ni̱ tondi̱a̱ nda̱ꞌaꞌ aꞌ yu̱ꞌuꞌ toto̱ a̱. 21 Sa̱kanꞌ ña̱ ni̱ kaꞌa̱n aꞌ xiinꞌ nimá aꞌ ndii: “Naaꞌ ku̱vi̱ tondi̱a̱ i̱ tee̱ꞌ toto̱ kui̱ti̱ꞌ a̱ ndii, nda̱ꞌa̱ i̱”, ni̱ kachi̱ aꞌ. 22 I̱kanꞌ te̱ ni̱ na̱ndi̱koꞌ kuiín Jesús, te̱ ni̱ xi̱ni̱ a̱ ña̱ꞌaꞌ ja̱a̱nꞌ, te̱ ni̱ kaꞌa̱n a̱ xiinꞌ aꞌ ndii:
―Kü̱ndi̱ꞌni̱ ka̱ u̱nꞌ, pi̱a̱ꞌun, xa̱ ni̱ nda̱ꞌa̱ u̱nꞌ xaꞌa̱ꞌ ña̱ i̱ni̱ u̱nꞌ xini u̱nꞌ yuꞌu̱ ―ni̱ kachi̱ a̱.
Te̱ nde̱e̱ kii̱ꞌ sa̱kanꞌ ndii ni̱ nda̱ꞌa̱ aꞌ.
23 Te̱ kii̱ꞌ ni̱ xa̱a̱ Jesús, te̱ ni̱ kiꞌvi̱ a̱ vi̱ꞌe̱ te̱ xaꞌndia chuunꞌ ja̱a̱nꞌ ndii, ni̱ xi̱ni̱ a̱ ndieeꞌ te̱ tivi ya̱a̱ ndi̱i xiinꞌ tunꞌ yoo̱ꞌ. Te̱ ni̱ xi̱ni̱ tu̱ a̱ ndieeꞌ ne̱ kuaaꞌ xakuꞌ tiꞌeꞌ. 24 Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ kaꞌa̱n a̱ xiinꞌ ne̱ yivi̱ꞌ ja̱a̱nꞌ ndii:
―Kuaꞌan ki̱e̱e̱ sa̱kuuꞌ ndo̱ꞌ. Kua̱chi̱ ndii kuä̱sa̱ꞌ ni̱ xiꞌi̱ ñaꞌ sie kaa̱ꞌ, süu̱ꞌ ja̱a̱nꞌ ndii kixín kui̱ti̱ꞌ aꞌ ―ni̱ kachi̱ a̱.
Te̱ ni̱ xaku̱ ndi̱a̱a̱ ichi̱ ña̱ꞌaꞌ ne̱ yivi̱ꞌ ja̱a̱nꞌ. 25 Ndisu̱ kii̱ꞌ ndi̱ꞌi̱ ni̱ ta̱va̱ꞌ Jesús ne̱ yivi̱ꞌ ja̱a̱nꞌ ndii, ni̱ kiꞌvi̱ a̱ miiꞌ ka̱nduꞌu̱ꞌ ñaꞌ ni̱ xiꞌi̱ ja̱a̱nꞌ, te̱ ni̱ ti̱i̱n a̱ nda̱ꞌaꞌ aꞌ, te̱ ni̱ na̱ti̱a̱ku̱ aꞌ, te̱ ni̱ ndo̱koo̱ aꞌ. 26 Te̱ ni̱ tiaku̱ kuento xaꞌa̱ꞌ ña̱ ni̱ yoo̱ i̱kanꞌ sa̱kuuꞌ ñu̱u̱ ña̱ ñuꞌuꞌ ja̱a̱nꞌ.
So̱ꞌo̱ ni̱ xa̱a̱ a̱ kii̱ꞌ ni̱ sa̱ndaꞌa Jesús uvi̱ taꞌan te̱ kuiꞌe ndu̱chiꞌ nuu̱ꞌ
27 Te̱ kii̱ꞌ ni̱ ke̱ta̱ Jesús i̱kanꞌ kuaꞌa̱n a̱ ndii, ndikún uvi̱ taꞌan te̱ kuiꞌe nuu̱ꞌ xata̱ꞌ a̱ kuaꞌa̱n ra̱ kuaaꞌ tiꞌeꞌ ra̱ kaꞌán ra̱ ndii:
―Yoꞌó, ña̱ nduuꞌ si̱a̱niꞌ xikaꞌ David, ku̱vi̱ta i̱ni̱ u̱nꞌ xaꞌa̱ꞌ ndu̱ ―ni̱ kachi̱ ra̱.
28 Te̱ kii̱ꞌ ni̱ nda̱ꞌni̱ a̱ ti̱xi̱n vi̱ꞌe̱ a̱ ndii, ni̱ ku̱ya̱ti̱n te̱ kuiꞌe nuu̱ꞌ ja̱a̱nꞌ nuu̱ꞌ a̱. Te̱ ni̱ kaꞌa̱n a̱ xiinꞌ ra̱ ndii:
―¿Ñáá i̱ni̱ ndo̱ꞌ ña̱ ku̱vi̱ sa̱ndaꞌa i̱ ndoꞌó? ―ni̱ kachi̱ a̱.
Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ na̱kui̱i̱n ra̱ nuu̱ꞌ a̱ ndii:
―U̱u̱n ndo̱ꞌ, tákuiꞌe ―ni̱ kachi̱ ra̱.
29 Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ tondi̱a̱ nda̱ꞌaꞌ a̱ ndu̱chiꞌ nuu̱ꞌ uvi̱ sa̱aꞌ ra̱. Te̱ ni̱ kaꞌa̱n a̱ xiinꞌ ra̱ ndii:
―Sa̱a̱ niiꞌ i̱ni̱ ndo̱ꞌ xini ndo̱ꞌ yuꞌu̱ ndii, nda̱ꞌa̱ ndo̱ꞌ ―ni̱ kachi̱ a̱.
30 Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ na̱tuvi̱ ndu̱chiꞌ nuu̱ꞌ ra̱. Te̱ ni̱ kaꞌa̱n ndi̱e̱eꞌ a̱ xiinꞌ ra̱ ndii:
―Ko̱to̱ va̱ ndo̱ꞌ te̱ kü̱ni̱ nde̱e̱ i̱i̱n ne̱ yivi̱ꞌ ña̱ ni̱ yoo̱ yoꞌoꞌ ―ni̱ kachi̱ a̱.
31 Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ ki̱e̱e̱ ra̱ kuaꞌa̱n ra̱, te̱ ni̱ sa̱kikú ndo̱o̱ ra̱ kuento ka̱niiꞌ nuu̱ꞌ ñu̱ꞌuꞌ ja̱a̱nꞌ xaꞌa̱ꞌ ña̱ ni̱ xa̱a̱ a̱ xiinꞌ ra̱.
So̱ꞌo̱ ni̱ xa̱a̱ a̱ kii̱ꞌ ni̱ xta̱ꞌniꞌ Jesús ña̱ ndi̱va̱ꞌa̱ nimá i̱i̱n te̱ yivi̱ꞌ
32 Te̱ kii̱ꞌ ni̱ ki̱e̱e̱ te̱ ja̱a̱nꞌ kuaꞌa̱n ra̱ ndii, ni̱ ki̱xi̱n ndi̱a̱ka̱ ne̱ yivi̱ꞌ nuu̱ꞌ a̱ i̱i̱n te̱ iꞌinꞌ. Te̱ ja̱a̱nꞌ ndii, ña̱ ndi̱va̱ꞌa̱, ña̱ xaaꞌ iꞌinꞌ ne̱ yivi̱ꞌ, naá nimá ra̱. 33 Te̱ kii̱ꞌ ni̱ xta̱ꞌniꞌ Jesús ña̱ ja̱a̱nꞌ nimá te̱ ja̱a̱nꞌ ndii, numi̱ꞌ te̱ ni̱ na̱kaꞌa̱n ra̱. Te̱ ni̱ na̱nda̱ni̱ va̱ ne̱ yivi̱ꞌ kuaꞌa̱ꞌ yaꞌa̱ ja̱a̱nꞌ, te̱ ni̱ kaꞌa̱n ni̱a̱ ndii:
―Nde̱e̱ i̱i̱n kivi̱ꞌ tïa̱ꞌan ku̱ni̱ e̱ꞌ ña̱ kaa̱ꞌ te̱i̱n ne̱ taꞌanꞌ e̱ꞌ, ne̱ Israel ―ni̱ kachi̱ ni̱a̱.
34 Ndisu̱ ni̱ kaꞌa̱n te̱ fariseo ndii:
―Xiinꞌ ña̱ ndi̱e̱eꞌ ña̱ ndi̱va̱ꞌa̱ kuuꞌ nu̱uꞌ tava̱ꞌ te̱ kaa̱ꞌ nda̱ꞌaꞌ xaꞌa̱ꞌ ña̱ ndi̱va̱ꞌa̱ nimá ne̱ yivi̱ꞌ ―ni̱ kachi̱ ra̱.
Yoꞌoꞌ saniaꞌá Jesús ña̱ kaka̱n e̱ꞌ nuu̱ꞌ Ndiosí te̱ ti̱ꞌviꞌ ka̱ a̱ ne̱ sa̱chuunꞌ xaꞌa̱ꞌ tu̱ꞌu̱n a̱
35 Te̱ ni̱ xaꞌa̱n xi̱nuꞌni̱ tu̱ Jesús sa̱a̱ ñu̱u̱ xiinꞌ nda̱ꞌaꞌ ñu̱u̱ ja̱a̱nꞌ saniaꞌá a̱ ne̱ yivi̱ꞌ vi̱ꞌe̱ miiꞌ nakayá ni̱a̱, te̱ kaꞌán ndo̱so̱ꞌ a̱ tu̱ꞌu̱n va̱ꞌa̱ xaꞌa̱ꞌ sa̱a̱ kuní Ndiosí ka̱ꞌndi̱a̱ chuunꞌ a̱ nimá e̱ꞌ, te̱ sandaꞌa tu̱ a̱ sa̱kuuꞌ nuu̱ꞌ kuiꞌe̱ xiinꞌ sa̱kuuꞌ ña̱ xini uꞌvi̱ ne̱ yivi̱ꞌ, ne̱ ndieeꞌ ñu̱u̱ ja̱a̱nꞌ. 36 Kii̱ꞌ ni̱ xi̱ni̱ a̱ ne̱ yivi̱ꞌ kuaꞌa̱ꞌ kooꞌ chukuuꞌ ja̱a̱nꞌ ndii, ni̱ ku̱vi̱ta i̱ni̱ a̱ xaꞌa̱ꞌ ni̱a̱. Sa̱kanꞌ ña̱ xa̱vi va̱ nimá ni̱a̱, te̱ kö̱o̱ꞌ yoo ka̱ chi̱ndi̱e̱eꞌ ña̱ꞌaꞌ nde̱e̱ naa ndoꞌoꞌ mbe̱e̱ kii̱ꞌ kö̱o̱ꞌ te̱ pa̱xto xitoꞌ ña̱ꞌaꞌ. 37 Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ kaꞌa̱n a̱ xiinꞌ te̱ nda̱ꞌaꞌ xaꞌa̱ꞌ a̱ ndii:
―Ña̱ ndi̱xa̱ nduuꞌ a̱ ndii, yoo kuaꞌa̱ꞌ ña̱ savi̱ꞌ, ndisu̱ kö̱o̱ꞌ kuaꞌa̱ꞌ te̱ tatú xachuunꞌ xaꞌa̱ꞌ a̱. 38 Xaꞌa̱ꞌ a̱ ja̱a̱nꞌ na kaꞌa̱n ndaꞌvi ndo̱ꞌ xiinꞌ te̱ xiinꞌ ña̱ꞌa̱ ña̱ savi̱ꞌ na ti̱ꞌviꞌ kuaꞌa̱ꞌ ka̱ ra̱ te̱ tatú xaꞌa̱ꞌ ña̱ savi̱ꞌ ra̱ ―ni̱ kachi̱ a̱.