12
Kaꞌán Jesús ña̱ kü̱ndu̱u̱ e̱ꞌ nde̱e̱ naa te̱ fariseo
(Mt. 10:26-27)
I̱kanꞌ te̱ ni̱ na̱kaya̱ kiꞌinꞌ mií ne̱ yivi̱ꞌ miiꞌ iinꞌ Jesús nde̱e̱ xeꞌní xaꞌa̱ꞌ taꞌanꞌ ni̱a̱. Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ xa̱ꞌaꞌ a̱ kaꞌán a̱ xiinꞌ te̱ nda̱ꞌaꞌ xaꞌa̱ꞌ a̱ ndii:
―Ko̱to̱ xiinꞌ mi̱iꞌ ndo̱ꞌ nuu̱ꞌ ña̱ xasuviꞌ xiinꞌ mi̱iꞌ te̱ fariseo, ña̱ nduuꞌ nde̱e̱ naa yu̱chiꞌ levadura. Kua̱chi̱ ndii, sa̱kuuꞌ ña̱ xaaꞌ si̱ꞌe yo̱o̱ ka̱ ndii, na̱koo̱ tuviꞌ a̱, te̱ sa̱kuuꞌ ña̱ yoo si̱ꞌe ndii, sa̱kuuꞌ ne̱ yivi̱ꞌ ku̱ni̱ a̱. Te̱ ndee ka̱ ña̱ ni̱ kaꞌa̱n ndo̱ꞌ ñu̱u ndii, i̱i̱n keꞌinꞌ xa̱chiꞌ na̱tuvi̱ a̱ nuu̱ꞌ ne̱ yivi̱ꞌ, te̱ sa̱kuuꞌ ña̱ ni̱ kaꞌa̱n ya̱aꞌ ndo̱ꞌ ti̱xi̱n i̱i̱n vi̱ꞌe̱ ndasi ndii, kaꞌa̱n ndo̱so̱ꞌ tiꞌeꞌ ne̱ yivi̱ꞌ a̱ nde̱e̱ xíniꞌ vi̱ꞌe̱ ―ni̱ kachi̱ a̱.
Kü̱yi̱ꞌvi e̱ꞌ ne̱ yivi̱ꞌ xiinꞌ e̱ꞌ, Ndiosí kui̱ti̱ꞌ kuní a̱ ku̱yi̱ꞌvi e̱ꞌ
(Mt. 10:26-31)
Te̱ ni̱ kaꞌa̱n ka̱ Jesús ndii:
―Ndoꞌó, te̱ xiní taꞌanꞌ xiinꞌ i̱ ndii, kaꞌán i̱ xiinꞌ ndo̱ꞌ ña̱ kü̱yi̱ꞌvi ndo̱ꞌ te̱ ku̱vi̱ ka̱ꞌni̱ꞌ ñu̱ꞌuꞌ ndeꞌi̱ ndo̱ꞌ, sa̱kanꞌ ña̱ kö̱o̱ꞌ a̱ ku̱vi̱ sa̱a̱ ka̱ ra̱ xiinꞌ ndo̱ꞌ soꞌo̱ꞌ ndiꞌiꞌ. Ndisu̱ kaꞌa̱n i̱ xiinꞌ ndo̱ꞌ yo̱o̱ kuní a̱ ku̱yi̱ꞌvi ndo̱ꞌ. Kuní a̱ ku̱yi̱ꞌvi ndo̱ꞌ ña̱ kumiꞌ ndi̱e̱e̱ꞌ te̱ ti̱ꞌviꞌ a̱ ndoꞌó vi̱ꞌe̱ ndi̱a̱yaꞌ kii̱ꞌ xa̱ ni̱ xiꞌi̱ ndo̱ꞌ. Uun ndo̱ꞌ, ña̱ ja̱a̱nꞌ kuní a̱ ku̱yi̱ꞌvi ndo̱ꞌ. Xiní sa̱kuuꞌ e̱ꞌ ña̱ ku̱vi̱ sa̱ta̱ꞌ e̱ꞌ uꞌu̱n taꞌan sa̱a̱ xiinꞌ sie kui̱ti̱ꞌ xu̱ꞌunꞌ kuachiꞌ, ndisu̱ Ndiosí ndii, xiní a̱ xaꞌa̱ꞌ i̱ꞌi̱n tiꞌ ja̱a̱nꞌ. Te̱ sa̱a̱ ka̱ vi̱ꞌ tu̱ ndoꞌó ndii, nde̱e̱ i̱xiꞌ xíniꞌ ndo̱ꞌ xiní a̱ sa̱a̱ taꞌan kuuꞌ. Sa̱kanꞌ na kuiiꞌ kü̱yi̱ꞌvi ndo̱ꞌ, sa̱kanꞌ ña̱ ndiaa yaꞌviꞌ yaꞌa̱ ka̱ ndoꞌó nuu̱ꞌ Ndiosí te̱ sa̱kanꞌ kuaꞌa̱ꞌ sa̱a̱.
Na ndi̱e̱e̱ yu̱ꞌuꞌ e̱ꞌ nuu̱ꞌ ne̱ yivi̱ꞌ ña̱ nduuꞌ e̱ꞌ kuenta Jesús
(Mt. 10:32-33; 12:32; 10:19-20)
’Te̱ kaꞌán tu̱ i̱ xiinꞌ ndo̱ꞌ ña̱ yo̱o̱ ka̱ ndieeꞌ yu̱ꞌuꞌ xaꞌa̱ꞌ i̱ nuu̱ꞌ ne̱ yivi̱ꞌ ndii, ndi̱e̱e̱ yu̱ꞌuꞌ tu̱ yuꞌu̱, ña̱ nduuꞌ tu̱ te̱ yivi̱ꞌ, nuu̱ꞌ ángele, ña̱ xikaꞌ nuuꞌ nuu̱ꞌ Ndiosí, xaꞌa̱ꞌ ne̱ ja̱a̱nꞌ. Ndisu̱ yo̱o̱ ka̱ kaꞌán ña̱ xïní ni̱a̱ yu̱ꞌuꞌ ndii, kaꞌa̱n tu̱ yuꞌu̱ nuu̱ꞌ ángele, ña̱ xikaꞌ nuuꞌ nuu̱ꞌ Ndiosí, ña̱ xïní i̱ ne̱ ja̱a̱nꞌ. 10 Te̱ yo̱o̱ ka̱ kani̱a̱ꞌa xaꞌa̱ꞌ yuꞌu̱, ña̱ nduuꞌ tu̱ te̱ yivi̱ꞌ ndii, ko̱o̱ kaꞌnuꞌ i̱ni̱ Ndiosí xaꞌa̱ꞌ ni̱a̱. Ndisu̱ yo̱o̱ ka̱ kani̱a̱ꞌa xaꞌa̱ꞌ Espíritu Santo ndii, kö̱o̱ꞌ kaꞌnuꞌ i̱ni̱ a̱ xaꞌa̱ꞌ ni̱a̱. 11 Te̱ kii̱ꞌ kundi̱a̱ka̱ ra̱ ndoꞌó vi̱ꞌe̱ miiꞌ nakayá e̱ꞌ, uun kii̱ꞌ kundi̱a̱ka̱ ra̱ ndoꞌó vi̱ꞌe̱ miiꞌ xaꞌnú te̱ yivi̱ꞌ kua̱chi̱, uun kii̱ꞌ kundi̱a̱ka̱ ra̱ ndoꞌó nuu̱ꞌ te̱ xaꞌndia chuunꞌ nuu̱ꞌ ñu̱u̱ ndii, kü̱ndi̱ꞌni̱ ndo̱ꞌ ndee ña̱ na̱kui̱i̱n ndo̱ꞌ nuu̱ꞌ te̱ ja̱a̱nꞌ. Ni̱ nde̱e̱ kü̱ndi̱ꞌni̱ tu̱ ndo̱ꞌ sa̱a̱ kaꞌa̱n ndo̱ꞌ nuu̱ꞌ ra̱, 12 sa̱kanꞌ ña̱ kii̱ꞌ xaa̱ hora ña̱ na̱kui̱i̱n ndo̱ꞌ ndii, mi̱iꞌ Espíritu Santo sa̱niaꞌá ndoꞌó ndee ña̱ kuní a̱ kaꞌa̱n ndo̱ꞌ ―ni̱ kachi̱ a̱.
Kaꞌán Jesús i̱i̱n ña̱ kaꞌán ndi̱a̱a̱ xaꞌa̱ꞌ i̱i̱n te̱ vika̱ꞌ, te̱ küuꞌ kaxiꞌ
13 I̱kanꞌ te̱ ni̱ kaꞌa̱n i̱i̱n te̱ iinꞌ te̱i̱n ne̱ kuaꞌa̱ꞌ xa̱va̱ꞌa̱ ja̱a̱nꞌ ndii:
―Tákuiꞌe, kaꞌa̱n u̱nꞌ xiinꞌ ña̱ni̱ i̱ na na̱ta̱ꞌviꞌ ra̱ ña̱ꞌa̱ ndu̱ ña̱ ni̱ ndoo̱ nda̱ꞌaꞌ i̱ ni̱ xa̱a̱ yu̱vaꞌ ndu̱ ―ni̱ kachi̱ ra̱.
14 Ndisu̱ ni̱ kaꞌa̱n Jesús xiinꞌ ra̱ ndii:
―Te̱ yivi̱ꞌ, süu̱ꞌ te̱ xaꞌnú kua̱chi̱ nduuꞌ yuꞌu̱ nuu̱ꞌ ndo̱ꞌ, ni̱ nde̱e̱ süu̱ꞌ te̱ nataꞌviꞌ ña̱ꞌa̱ tu̱ nduuꞌ i̱ nuu̱ꞌ ndo̱ꞌ ―ni̱ kachi̱ a̱.
15 Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ kaꞌa̱n ka̱ a̱ xiinꞌ ne̱ yivi̱ꞌ kuaꞌa̱ꞌ ja̱a̱nꞌ ndii:
―Ko̱to̱ xiinꞌ mi̱iꞌ va̱ ndo̱ꞌ nuu̱ꞌ sa̱kuuꞌ ña̱ ndioo̱ꞌ i̱ni̱ va̱ ne̱ yivi̱ꞌ xaꞌa̱ꞌ, te̱ ku̱xi̱o̱o̱ ndo̱ꞌ nuu̱ꞌ a̱, sa̱kanꞌ ña̱ süu̱ꞌ xaꞌa̱ꞌ ña̱ kumiꞌ ne̱ yivi̱ꞌ kuaꞌa̱ꞌ ña̱ꞌa̱ te̱ ndiaa yaꞌviꞌ kivi̱ꞌ ñu̱u̱ ni̱a̱ ―ni̱ kachi̱ a̱.
16 Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ kaꞌa̱n Jesús i̱i̱n ña̱ kaꞌán ndi̱a̱a̱ xiinꞌ ne̱ yivi̱ꞌ kuaꞌa̱ꞌ ja̱a̱nꞌ ndii:
―Ni̱ yoo̱ i̱i̱n te̱ vika̱ꞌ ndii, kuaꞌa̱ꞌ va̱ ña̱ savi̱ꞌ ni̱ na̱ka̱ya̱ ra̱ nuu̱ꞌ ñu̱ꞌuꞌ ra̱. 17 Te̱ ni̱ xa̱ꞌaꞌ kaꞌán ra̱ xiinꞌ nimá ra̱ ndii: “¿Ndee ña̱ sa̱a̱ tu̱ e̱ꞌ xiinꞌ sa̱kuuꞌ ña̱ savi̱ꞌ kaa̱ꞌ, sa̱kanꞌ ña̱ nï̱a̱ni̱ miiꞌ ta̱xa̱ꞌa̱ e̱ꞌ e̱?”, ni̱ kachi̱ ra̱. 18 Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ kaꞌa̱n ka̱ ra̱ xiinꞌ nimá ra̱ ndii: “Xa̱ xiní i̱ ndee ña̱ sa̱a̱ e̱ꞌ. Sa̱nduva e̱ꞌ yaka̱ e̱ꞌ, te̱ ka̱sa̱ꞌa̱ e̱ꞌ ña̱ naꞌnuꞌ ka̱, te̱ i̱kanꞌ ta̱xa̱ꞌa̱ e̱ꞌ sa̱kuuꞌ ña̱ savi̱ꞌ kaa̱ꞌ xiinꞌ sa̱kuuꞌ ña̱ꞌa̱ ña̱ kumiꞌ e̱ꞌ. 19 Sa̱kanꞌ te̱ kaꞌa̱n i̱ xiinꞌ nimá i̱ ndii: Nimá mi̱iꞌ i̱, kuaꞌa̱ꞌ va̱ ña̱ꞌa̱ ni̱ ta̱xa̱ꞌa̱ e̱ꞌ xaꞌa̱ꞌ kuaꞌa̱ꞌ va̱ kuiya̱. Ña̱ ja̱a̱nꞌ na kuiiꞌ na̱ndiee̱ꞌ e̱ꞌ, te̱ ku̱xi̱ e̱ꞌ, te̱ ko̱ꞌo̱ e̱ꞌ, te̱ sa̱sana̱ꞌ xiinꞌ mi̱iꞌ e̱ꞌ”, ni̱ kachi̱ ra̱. 20 Ndisu̱ ni̱ kaꞌa̱n Ndiosí xiinꞌ te̱ ja̱a̱nꞌ ndii: “Yoꞌó, te̱ küuꞌ kaxiꞌ, ñu̱u vi̱ti̱n ku̱vi̱ u̱nꞌ, te̱ sa̱kuuꞌ ña̱ꞌa̱ ña̱ ni̱ ta̱xa̱ꞌa̱ u̱nꞌ ndii, ¿yo̱o̱ ña̱ꞌa̱ ku̱ndu̱u̱ a̱?”, ni̱ kachi̱ Ndiosí xiinꞌ ra̱. 21 Sa̱kanꞌ ku̱ndo̱ꞌo̱ tu̱ ne̱ taxaꞌa ña̱ vikaꞌ xaꞌa̱ꞌ mi̱iꞌ ni̱a̱, ndisu̱ ndaꞌvi kuuꞌ nimá ni̱a̱ nuu̱ꞌ Ndiosí ―ni̱ kachi̱ a̱.
Xitoꞌ Ndiosí yooꞌ, ne̱ nduuꞌ siꞌe̱ a̱
(Mt. 6:25-34)
22 Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ kaꞌa̱n ka̱ Jesús xiinꞌ te̱ nda̱ꞌaꞌ xaꞌa̱ꞌ a̱ ja̱a̱nꞌ ndii:
―Sa̱kanꞌ na kuiiꞌ kaꞌán i̱ xiinꞌ ndo̱ꞌ ndii, kü̱ndi̱ꞌni̱ ndo̱ꞌ xaꞌa̱ꞌ ña̱ ka̱xi̱ꞌ ndo̱ꞌ te̱ ku̱ti̱a̱ku̱ ndo̱ꞌ, ni̱ nde̱e̱ xaꞌa̱ꞌ toto̱ ña̱ kui̱ꞌnu̱ ndo̱ꞌ. 23 Kua̱chi̱ ndii yoo ña̱ kaꞌnuꞌ ka̱ xaꞌa̱ꞌ kivi̱ꞌ ñu̱u̱ e̱ꞌ te̱ sa̱kanꞌ ña̱ xaxi̱ꞌ e̱ꞌ, te̱ yoo ña̱ kaꞌnuꞌ ka̱ xaꞌa̱ꞌ ñu̱ꞌuꞌ ndeꞌi̱ e̱ꞌ te̱ sa̱kanꞌ toto̱ ña̱ niꞌnuꞌ e̱ꞌ. 24 Chu̱u̱n xaꞌaꞌ va̱ ndo̱ꞌ sa̱a̱ xaaꞌ ti̱ka̱kaꞌ. Tiꞌ ja̱a̱nꞌ ndii, chïꞌiꞌ riꞌ, te̱ näkaya tu̱ riꞌ ña̱ saviꞌ, te̱ täxaꞌaꞌ tu̱ riꞌ a̱ yaka̱, ndisu̱ Ndiosí xamaníꞌ ña̱ꞌaꞌ. Te̱ ndiaa yaꞌviꞌ yaꞌa̱ ka̱ ndoꞌó nuu̱ꞌ Ndiosí te̱ sa̱kanꞌ ti̱ka̱kaꞌ ja̱a̱nꞌ. 25 Ndoꞌó, ne̱ ndiꞌni̱ xa̱va̱ꞌa̱ ndii, kü̱vi̱ nda̱sa̱sukun xiinꞌ mi̱iꞌ ka̱ ndo̱ꞌ ni̱ nde̱e̱ i̱i̱n kondo̱ nda̱ꞌaꞌ. 26 Te̱ naaꞌ kü̱vi̱ sa̱a̱ ndo̱ꞌ ña̱ kualiꞌ kusoꞌo̱ ja̱a̱nꞌ ndii, ¿ndichun ndiꞌni̱ ndo̱ꞌ xaꞌa̱ꞌ i̱nga̱ ña̱ꞌa̱?
27 ’Chu̱u̱n xaꞌaꞌ ndo̱ꞌ sa̱a̱ xaꞌnuꞌ i̱ta̱ lirio. I̱ta̱ ja̱a̱nꞌ ndii, xächuunꞌ a̱, te̱ künuꞌ a̱ toto̱. Ndisu̱ kaꞌán i̱ xiinꞌ ndo̱ꞌ ña̱ ni̱ nde̱e̱ rey Salomón nï̱ niꞌnu̱ toto̱ nda̱tu̱nꞌ va̱ nde̱e̱ naa nda̱tu̱nꞌ i̱ta̱ ja̱a̱nꞌ, tee̱ꞌ ndee te̱ vika̱ꞌ xa̱va̱ꞌa̱ ni̱ nduu̱ ra̱. 28 Naaꞌ sa̱kanꞌ xanda̱tu̱nꞌ Ndiosí i̱ta̱, ña̱ yoo xaꞌa̱ꞌ kuꞌu̱, ña̱ itaꞌ vi̱ti̱n, te̱ tiaa̱n xixí a̱ nuu̱ꞌ ñuꞌu̱ ndii, sa̱a̱ ka̱ vi̱ꞌ tu̱ ndoꞌó ta̱xi̱ a̱ ña̱ va̱ꞌa̱ ka̱ nda̱ꞌaꞌ ndo̱ꞌ, tee̱ꞌ ndee sie va̱ i̱ni̱ ndo̱ꞌ xini ña̱ꞌaꞌ ndo̱ꞌ. 29 Xaꞌa̱ꞌ a̱ ja̱a̱nꞌ na kü̱ndi̱ꞌni̱ ndo̱ꞌ xaꞌa̱ꞌ ña̱ ku̱xi̱ ndo̱ꞌ ni̱ nde̱e̱ xaꞌa̱ꞌ ña̱ ko̱ꞌo̱ ndo̱ꞌ, sä̱ndiꞌni̱ xiinꞌ miiꞌ ndo̱ꞌ xaꞌa̱ꞌ ña̱ ja̱a̱nꞌ. 30 Kua̱chi̱ ndii sa̱kuuꞌ ña̱ ja̱a̱nꞌ xikaꞌ ndukuꞌ ne̱ nduuꞌ kuenta i̱i̱n yivi̱ꞌ, ndisu̱ ndoꞌó ndii, xa̱ xiní yu̱vaꞌ e̱ꞌ Ndiosí ña̱ kuní ña̱ ja̱a̱nꞌ nuu̱ꞌ ndo̱ꞌ. 31 Nde̱e̱ chaaꞌ ka̱ ndu̱kuꞌ ndo̱ꞌ ña̱ ka̱ꞌndi̱a̱ chuunꞌ Ndiosí nimá ndo̱ꞌ, te̱ ta̱xi̱ tu̱ a̱ sa̱kuuꞌ ña̱ ja̱a̱nꞌ nda̱ꞌaꞌ ndo̱ꞌ.
Kaꞌán Jesús xaꞌa̱ꞌ ña̱ ka̱ya̱ e̱ꞌ ña̱ vikaꞌ e̱ꞌ ndi̱viꞌ
(Mt. 6:19-21)
32 ’Kuän yiꞌvi ndo̱ꞌ tee̱ꞌ ndee kö̱o̱ꞌ kuaꞌa̱ꞌ ndo̱ꞌ, mbe̱e̱ mi̱iꞌ i̱, sa̱kanꞌ ña̱ yu̱vaꞌ e̱ꞌ Ndiosí ndii, va̱ꞌa̱ kuni a̱, te̱ ta̱xi̱ a̱ ña̱ ka̱ꞌndi̱a̱ chuunꞌ ndo̱ꞌ xiinꞌ a̱. 33 Xi̱ko̱ꞌ ndo̱ꞌ ña̱ kumiꞌ ndo̱ꞌ, te̱ ta̱xi̱ ndo̱ꞌ xu̱ꞌunꞌ a̱ nda̱ꞌaꞌ ne̱ kuní a̱ nuu̱ꞌ, ta̱xa̱ꞌa̱ ndo̱ꞌ ña̱ vikaꞌ ndo̱ꞌ ndi̱viꞌ miiꞌ kö̱o̱ꞌ kivi̱ꞌ ku̱ya̱taꞌ a̱, ni̱ nde̱e̱ kö̱o̱ꞌ kivi̱ꞌ tu̱ ndi̱ꞌi̱ a̱, ni̱ nde̱e̱ kü̱vi̱ kiꞌvi̱ tu̱ te̱ kuiꞌna̱ꞌ te̱ na̱ꞌi̱n ra̱ a̱, ni̱ nde̱e̱ ku̱xi̱ kü̱vi̱ sa̱tíviꞌ ña̱ꞌaꞌ. 34 Kua̱chi̱ ndii miiꞌ yoo ña̱ vikaꞌ ndo̱ꞌ ja̱a̱nꞌ yoo tu̱ nimá ndo̱ꞌ ―ni̱ kachi̱ a̱.
Kaꞌán Jesús ña̱ kuní a̱ ku̱ndu̱u̱ e̱ꞌ nde̱e̱ naa ne̱ xikaꞌ nu̱u̱ ne̱ yoo tu̱ꞌva̱
35 Te̱ ni̱ kaꞌa̱n tu̱ Jesús ndii:
―Ko̱o̱ tu̱ꞌva̱ va̱ ndo̱ꞌ sa̱kuuꞌ i̱chiꞌ, ko̱tii̱n kutu̱ꞌ to̱koꞌ ndo̱ꞌ, ko̱tuu̱n na tuún tu̱ ka̱a̱ tuún nuu̱ꞌ ndo̱ꞌ. 36 Ku̱ndu̱u̱ ndo̱ꞌ nde̱e̱ naa ne̱ xikaꞌ nuuꞌ, ne̱ ndiatuꞌ xto̱ꞌo̱ ni̱a̱ kii̱ꞌ na̱ndi̱koꞌ ra̱ kii̱ꞌ ndi̱ꞌi̱ ña̱ tu̱ndaꞌa̱ꞌ, sa̱kanꞌ te̱ kii̱ꞌ xaa̱ te̱ ja̱a̱nꞌ, te̱ sa̱kaxanꞌ ra̱ yiꞌeꞌ ndii, achi̱ va̱ nu̱niaꞌ ni̱a̱ yiꞌeꞌ ja̱a̱nꞌ nuu̱ꞌ ra̱. 37 Va̱ꞌa̱ va̱ ki̱e̱e̱ ne̱ xikaꞌ nuuꞌ ja̱a̱nꞌ kii̱ꞌ ku̱ni̱ xto̱ꞌo̱ ni̱a̱ ña̱ ndiatuꞌ tu̱ꞌva̱ ña̱ꞌaꞌ ni̱a̱ kii̱ꞌ na̱ndi̱koꞌ ra̱. Ña̱ nda̱ku kaꞌán i̱ xiinꞌ ndo̱ꞌ ndii, sa̱tiín kutu̱ꞌ ra̱ to̱koꞌ ra̱, te̱ ta̱ndi̱e̱e̱ ra̱ ne̱ ja̱a̱nꞌ nuu̱ꞌ mesa, te̱ ta̱xi̱ ra̱ ña̱ ku̱xi̱ ni̱a̱. 38 Tee̱ꞌ ndee na̱ndi̱koꞌ ra̱ xa̱kuyatinꞌ tondi̱a̱ na ñu̱u, uun kua̱xi̱ kitúꞌ, te̱ ku̱ni̱ ra̱ ndieeꞌ tu̱ꞌva̱ ne̱ xikaꞌ nuuꞌ ja̱a̱nꞌ ndiatuꞌ ña̱ꞌaꞌ ni̱a̱ ndii, va̱ꞌa̱ va̱ ki̱e̱e̱ ni̱a̱. 39 Ndisu̱ kuní a̱ ku̱nda̱ni̱ ndo̱ꞌ ña̱ yo̱ꞌo̱ꞌ, naaꞌ xiní i̱i̱n te̱ xiinꞌ vi̱ꞌe̱ ndee hora kiꞌvi̱ i̱i̱n te̱ kuiꞌna̱ꞌ vi̱ꞌe̱ ra̱ ndii, ko̱o̱ tu̱ꞌva̱ ra̱ te̱ tä̱xi̱ ra̱ sa̱kuiꞌnaꞌ te̱ ja̱a̱nꞌ ña̱ kumiꞌ ra̱. 40 Sa̱kanꞌ tu̱ ndoꞌó ndii, ko̱o̱ tu̱ꞌva̱ ndo̱ꞌ, sa̱kanꞌ ña̱ xïní ndo̱ꞌ a̱ma̱a̱ na̱ndi̱koꞌ yuꞌu̱, ña̱ nduuꞌ tu̱ te̱ yivi̱ꞌ ―ni̱ kachi̱ a̱.
Yoꞌoꞌ saniaꞌá Jesús sa̱a̱ xaaꞌ uvi̱ taꞌan te̱ xikaꞌ nuuꞌ
(Mt. 24:45-51)
41 Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ kaꞌa̱n Pedro xiinꞌ Jesús ndii:
―Tákuiꞌe, ¿ñáá kaꞌán u̱nꞌ ña̱ kaꞌán ndi̱a̱a̱ ja̱a̱nꞌ nuu̱ꞌ nduꞌu̱ kui̱ti̱ꞌ, uun ñáá kaꞌán tu̱ u̱nꞌ ña̱ ja̱a̱nꞌ nuu̱ꞌ sa̱kuuꞌ ne̱ yivi̱ꞌ? ―ni̱ kachi̱ ra̱.
42 Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ kaꞌa̱n xto̱ꞌo̱ e̱ꞌ xiinꞌ ra̱ ndii:
―Naaꞌ yoo i̱i̱n te̱ xikaꞌ nuu̱ꞌ, te̱ xachuunꞌ nda̱ku, te̱ kuuꞌ kaxiꞌ tu̱ ra̱ ndii, te̱ ja̱a̱nꞌ sa̱kuisoꞌ chuunꞌ xto̱ꞌo̱ ra̱, te̱ ka̱ꞌndi̱a̱ chuunꞌ ra̱ nuu̱ꞌ i̱nga̱ te̱ xachuunꞌ nuu̱ꞌ xto̱ꞌo̱ ra̱ ja̱a̱nꞌ, te̱ ta̱xi̱ ra̱ ña̱ ku̱xi̱ te̱ ja̱a̱nꞌ sa̱va̱ ni̱ hora ña̱ kuní a̱. 43 Va̱ꞌa̱ va̱ ke̱ta̱ te̱ ndisoꞌ chuunꞌ ja̱a̱nꞌ naaꞌ kii̱ꞌ na̱ndi̱koꞌ xto̱ꞌo̱ ra̱ ja̱a̱nꞌ, te̱ ku̱ni̱ ra̱ ña̱ xaaꞌ te̱ ja̱a̱nꞌ chu̱u̱n ja̱a̱nꞌ. 44 Ña̱ nda̱ku kaꞌán i̱ xiinꞌ ndo̱ꞌ ndii, ta̱xi̱ xto̱ꞌo̱ ja̱a̱nꞌ ña̱ ka̱ꞌndi̱a̱ chuunꞌ te̱ ja̱a̱nꞌ nuu̱ꞌ sa̱kuuꞌ ña̱ kumiꞌ ra̱. 45 Ndisu̱ naaꞌ kaꞌa̱n te̱ ndisoꞌ chuunꞌ ja̱a̱nꞌ xiinꞌ nimá ra̱ ndii: “Ku̱u̱ kuachí va̱ xto̱ꞌo̱ e̱ꞌ te̱ na̱ndi̱koꞌ a̱”, kachi ra̱, sa̱kanꞌ te̱ xa̱ꞌaꞌ ra̱ ku̱tunꞌ ra̱ i̱nga̱ ne̱ xikaꞌ nuuꞌ nuu̱ꞌ xto̱ꞌo̱ ja̱a̱nꞌ, ña̱ꞌaꞌ xiinꞌ tiaa̱, te̱ xa̱ꞌaꞌ ra̱ ku̱xi̱ saka ra̱, te̱ ko̱ꞌo̱ ndii̱ꞌ ra̱ nde̱e̱ xi̱ni̱ ra̱, 46 te̱ na̱ndi̱koꞌ xto̱ꞌo̱ ja̱a̱nꞌ kivi̱ꞌ ña̱ kö̱o̱ꞌ a̱ naá nimá ra̱ xiinꞌ hora ña̱ xïní ra̱, te̱ sa̱ndoꞌoꞌ uꞌvi̱ xa̱va̱ꞌa̱ ña̱ꞌaꞌ xto̱ꞌo̱ ja̱a̱nꞌ, te̱ sko̱ꞌniꞌ ña̱ꞌaꞌ a̱ miiꞌ ñuꞌuꞌ i̱nga̱ ne̱ xächuunꞌ nda̱ku. 47 Te̱ ne̱ xikaꞌ nuuꞌ, ne̱ xiní ndee ña̱ kuní xto̱ꞌo̱ ni̱a̱, ndisu̱ sä̱tu̱ꞌva̱ xiinꞌ mi̱iꞌ ni̱a̱, te̱ xäaꞌ tu̱ ni̱a̱ ña̱ kuní xto̱ꞌo̱ ni̱a̱ ndii, ka̱xi̱ꞌ kuaꞌa̱ꞌ xa̱va̱ꞌa̱ ni̱a̱. 48 Ndisu̱ ne̱ xikaꞌ nuuꞌ, ne̱ xïní ndee ña̱ kuní xto̱ꞌo̱ ni̱a̱, te̱ ni̱ xa̱a̱ ni̱a̱ ña̱ vä̱ꞌa̱ ndii, sie ka̱xi̱ꞌ ni̱a̱. Kua̱chi̱ ndii, yo̱o̱ ka̱ ni̱ na̱ti̱i̱n kuaꞌa̱ꞌ chu̱u̱n kaꞌnuꞌ nda̱ꞌaꞌ Ndiosí ndii, xaꞌa̱ꞌ kuaꞌa̱ꞌ ña̱ꞌa̱ naka̱n a̱ kuenta nuu̱ꞌ ni̱a̱. Te̱ yo̱o̱ ka̱ ni̱ kui̱ni̱ kuaꞌa̱ꞌ a̱ ni̱ xi̱ni̱ a̱ ndii, xaꞌa̱ꞌ kuaꞌa̱ꞌ ka̱ ña̱ꞌa̱ naka̱n a̱ kuenta nuu̱ꞌ ni̱a̱.
Nataꞌviꞌ taꞌanꞌ ne̱ yivi̱ꞌ xaꞌa̱ꞌ Jesús
(Mt. 10:34-36; Mt. 16:1-4; Mr. 8:11-13)
49 ’Ni̱ xa̱a̱ i̱ te̱ sa̱ndatin i̱ ñuꞌu̱ i̱i̱n yivi̱ꞌ, te̱ sa̱a̱ ka̱ vi̱ꞌ kuní nimá i̱ ña̱ xa̱ xixí a̱. 50 Ndisu̱ kuní a̱ ña̱ ku̱ndo̱ꞌo̱ i̱ i̱i̱n tu̱ndoꞌo̱ꞌ chie̱ va̱, te̱ ku̱vi̱ i̱, te̱ ndoꞌoꞌ va̱ nimá i̱ nde̱e̱ xinu̱ tu̱ndoꞌo̱ꞌ ja̱a̱nꞌ. 51 ¿Ñáá xanini ndoꞌó ña̱ ni̱ xa̱a̱ i̱ te̱ na̱ta̱ndi̱e̱e̱ mani̱ꞌ i̱ ne̱ yivi̱ꞌ i̱i̱n yivi̱ꞌ? Kaꞌán i̱ xiinꞌ ndo̱ꞌ ña̱ süu̱ꞌ sa̱kanꞌ nduuꞌ a̱. Süu̱ꞌ ja̱a̱nꞌ ndii ni̱ xa̱a̱ i̱ te̱ na̱ta̱ꞌviꞌ taꞌanꞌ ne̱ yivi̱ꞌ xaꞌa̱ꞌ i̱. 52 Kua̱chi̱ ndii, nde̱e̱ vi̱ti̱n, te̱ nde̱e̱ nuu̱ꞌ kuꞌu̱n e̱ꞌ ndii, i̱i̱n xaanꞌ miiꞌ ndieeꞌ uꞌu̱n taꞌan ne̱ yivi̱ꞌ ndii, na̱ta̱ꞌviꞌ taꞌanꞌ ni̱a̱, sa̱kanꞌ ña̱ uni̱ taꞌan ni̱a̱ ku̱ndu̱u̱ kuenta i̱, te̱ uvi̱ taꞌan ni̱a̱ ka̱siꞌe̱ ku̱ni̱ ne̱ ja̱a̱nꞌ. Uun ku̱ndu̱u̱ uvi̱ taꞌan ni̱a̱ kuenta i̱, te̱ uni̱ taꞌan ni̱a̱ ka̱siꞌe̱ ku̱ni̱ ne̱ ja̱a̱nꞌ. 53 Sa̱kanꞌ ña̱ yu̱vaꞌ ndii, na̱ta̱ꞌviꞌ taꞌanꞌ ra̱ xiinꞌ tiaa̱ siꞌe̱ ra̱, te̱ tiaa̱ siꞌe̱ ndii, na̱ta̱ꞌviꞌ taꞌanꞌ ra̱ xiinꞌ yu̱vaꞌ ra̱. Te̱ ñaꞌ nduuꞌ si̱ꞌiꞌ ndii, na̱ta̱ꞌviꞌ taꞌanꞌ aꞌ xiinꞌ ña̱ꞌaꞌ siꞌe̱ aꞌ, te̱ ña̱ꞌaꞌ siꞌe̱ ndii, na̱ta̱ꞌviꞌ taꞌanꞌ aꞌ xiinꞌ si̱ꞌiꞌ aꞌ. Te̱ ñaꞌ ti̱so̱ ndii, na̱ta̱ꞌviꞌ taꞌanꞌ aꞌ xiinꞌ xa̱nu̱ aꞌ, te̱ ña̱ xa̱nu̱ ndii, na̱ta̱ꞌviꞌ taꞌanꞌ aꞌ xiinꞌ ti̱so̱ aꞌ ―ni̱ kachi̱ a̱.
54 Te̱ ni̱ kaꞌa̱n ka̱ Jesús xiinꞌ ne̱ yivi̱ꞌ kuaꞌa̱ꞌ va̱ ja̱a̱nꞌ ndii:
―Kii̱ꞌ xitoꞌ ndo̱ꞌ nutaꞌ viko̱ꞌ miiꞌ ketá ñu̱ꞌu̱ ndii, kaꞌán ndo̱ꞌ ña̱ ku̱u̱n savi̱ꞌ, te̱ kuunꞌ xna̱ꞌa̱ raꞌ. 55 Te̱ kii̱ꞌ xikaꞌ tachi̱ꞌ ña̱ kua̱xi̱ suꞌma̱ꞌ i̱i̱n yivi̱ꞌ ndii, kaꞌán ndo̱ꞌ ña̱ ku̱u̱ i̱ꞌniꞌ va̱, te̱ kuuꞌ iꞌniꞌ xna̱ꞌa̱. 56 Ndoꞌó, ne̱ xasuviꞌ xiinꞌ mi̱iꞌ ndii, kundani̱ ndo̱ꞌ sa̱a̱ xachuunꞌ ndi̱viꞌ xiinꞌ ña̱ xkaꞌndíá nuu̱ꞌ ñu̱ꞌuꞌ i̱i̱n yivi̱ꞌ. Ndisu̱ ndichun na chüun xaꞌa̱ꞌ ndo̱ꞌ ndee ña̱ xkaꞌndíá yoꞌoꞌ kivi̱ꞌ vi̱ti̱n xaaꞌ yuꞌu̱.
Kaꞌán Jesús ña̱ na̱koo̱ e̱ꞌ ña̱ mani̱ꞌ xiinꞌ ne̱ xikaꞌ kua̱chi̱ xiinꞌ e̱ꞌ
(Mt. 5:25-26)
57 ’¿Sa̱a̱ tu̱ kü̱vi̱ sa̱a̱ kuenta mi̱iꞌ ndo̱ꞌ, te̱ na̱ku̱ni̱ ndo̱ꞌ ndee ña̱ nduuꞌ ña̱ nda̱ku? 58 Kii̱ꞌ chinduꞌu̱ꞌ i̱i̱n ne̱ yivi̱ꞌ kua̱chi̱ xaꞌa̱ꞌ ndo̱ꞌ, te̱ kuaꞌa̱n ndo̱ꞌ xiinꞌ ni̱a̱ vi̱ꞌe̱ kua̱chi̱ ndii, sa̱a̱ ndo̱ꞌ ña̱ nduxa̱ꞌ te̱ na̱koo̱ ndo̱ꞌ ña̱ mani̱ꞌ xiinꞌ ne̱ ja̱a̱nꞌ kii̱ꞌ kuaꞌa̱n ndo̱ꞌ i̱chiꞌ, saa̱ꞌ i̱i̱n kii̱ꞌ ka̱ñu̱u̱ ni̱a̱ ndoꞌó, te̱ kuꞌu̱n ndi̱a̱ka̱ ni̱a̱ ndoꞌó nde̱e̱ nuu̱ꞌ te̱ xaꞌnú kua̱chi̱, te̱ te̱ ja̱a̱nꞌ kuꞌu̱n ndi̱a̱ka̱ ndoꞌó nda̱ꞌaꞌ te̱ xíinꞌ, te̱ te̱ xíinꞌ ja̱a̱nꞌ ta̱a̱nꞌ ndoꞌó nde̱e̱ vi̱ꞌe̱ ka̱a̱. 59 Te̱ kaꞌán i̱ xiinꞌ ndo̱ꞌ ña̱ kö̱o̱ꞌ kivi̱ꞌ ke̱ta̱ ndo̱ꞌ i̱kanꞌ nde̱e̱ na̱chaꞌvi̱ ndo̱ꞌ sa̱kuuꞌ ña̱ kuní a̱ cha̱ꞌvi̱ ndo̱ꞌ ―ni̱ kachi̱ a̱.