23
Jesús qa wetka'xii pa' Pilato.
(Mateo 27:1-2,11-14; Marcos 15:1-5; Juan 18:28-38)
Ma' qa week niipha'mkii pa'aj pekhewe'en, qa yeka'xii pa' Jesús pa' Pilato. Qa in yamijii pa'aj, ma' qa hik pakha'aj qa yit'ijetskii pekhewe'en pe' wekwek yit'ijets in yaqsiijkii pakha'an, qa yit'ijju' pa'aj: —Hats hi'weni'ƚ ha'ne jukhew in yink'aihittaxik'ui qa yiwuƚ'enhettaxijkii aka' ƚunye'jtax ha'ne initset, ma' qa inqaq'ayintaxij in tajaikii eke' wekwek qu' net'ejuyets pa' Roma ƚatata (César), qa yit'ij ƚetets iye in ƚakhaati'ija pa' Cristo, qi wittata.—* Ma' qa pa' Pilato qa nifaakan pa'aj: —¿Me akha' pa' qi ƚatata ene' judiol?— Qa yeku'ƚ pa'aj pa' Jesús: —Ehe, yakha'.—* Qa pa' Pilato qa yit'ijji'ju' pekhewe' tenek'enhe'yij pe' pa'il qa pekhewe' iye olots jukhew: —Ham hi'weni'ij pa'qu' uƚ'axe' ha'ne jukhew.—* Qa pekhewe'en qa yape'enhaƚe yit'ijju': —Kekhewe' i'nq'ijatshenij nakha'an t'ayijji' in yeƚ'ilehet ha'ne week witset. Hats naq'axij in yijatshenij ha'ne week Judea, ta'ƚijii ha' Galilea qa namƚi'ij met hane'e'in.—*
Jesús qa wetka'xii pa' Herodes.
Pa' Pilato in yepi'ye' ek'i pa'aj ekewe'en, qa inaqfaakanij: —¿Me Galilea ƚeiƚe' ha'ne jukhew?—* Pa' Pilato in nikfe'lets pa'aj pa' Jesús in ta'ƚii pakha' sehe' tenek'enheiji' ek pa' Herodes, ma' qa yukinii pa'aj pa' Herodes, hik pakha' namii iye pa'aj na' Jerusalén pekhewe' neƚutsji'.* Pa' Herodes in yi'wen pa'aj pa' Jesús, qa qi'ija in ƚe'wisi'mkii, qe hats tooxik'i pa'aj in neqwenkeyu'taxij qe ta'ƚets pekhewe' impiye'ji'jij yaqsiijkii pakha'an. Qa neqwenkeyu'uj qu' naqsiijkii pa'qu' ewi'ƚe' ham ƚunye'ji'iju'ƚ. Ma' qa qi in nifaakantaxkii pa'aj, qa pakha'ƚe Jesús qa nite' yeku'ƚ pa'aj.* 10 Pekhewe' tenek'enhe'yij pe' pa'il qa pe' i'nq'ijatshenij iye ke' Moisés ƚe'lijei, hik pakha' ts'ap'a'aju' iye pa'aj, qa qi in yit'ijetskii pekhewe' wekwek yit'ijets in yaqsiijkii pa' Jesús. 11 Ma' qa pa' Herodes qa pe' ƚeqejkunenhei oq'opheƚinetsilets in hats yili'ij pa'aj in qi in yawitji pekhel ƚeqfenyejeyijkii, ma' qa pa' Herodes qa yuihinik'ipha'm pa'aj pa' ƚe'wis ƚe'ntilafittax qa yepiletii iye pa'aj pa' Pilato.* 12 Ma' qa hik pakha'aj pa' neƚuji' qa witjuwaikayek'iƚ pa'aj pa' Pilato pa' Herodes qe mexe wanapjajitax pa'aj.*
Pilato qa inaqyaji'ij pa'aj qu' ne'nenji'pha'm pe' cruz pa' Jesús.
(Mateo 27:15-26; Marcos 15:6-15; Juan 18:39–19:16)
13 Pa' Pilato qa taya'yii pekhewe' tenek'enhe'yipji' pe' pa'il qa pe' tenek'enheiji' pa' witset qa week pakha' witset.* 14 Qa yit'ijji'ju': —Ekheweli'ƚ ƚenkaxi'ƚyii ha'ne jukhew, ƚit'iƚijets in qi in t'ayijji' qa yeƚ'ilehet ha'ne witset. Qa yakha' qa hats ƚe'tsweni'ƚij in hanfaakantaxkii, qa ham pa'qu' ewi'ƚe' qu' hi'wenij qu' uƚ'axi'ijupi' ha'ne jukhew, qu' hik ƚunye'je' kekhewe' ƚit'iƚijets in uƚ'ets in yaqsiijkii.* 15 Qa hik ƚunye'j iye ha' Herodes, qe nepiletmet iye. Hane'en hats ƚi'weni'ƚ, ham ta'ƚi'ijupi' qu' ƚeke'ye' qu' natlanhetii. 16 Qa hik ta'ƚijupi', mexe qu' hitani'then qa i'nk'aƚe qa' hiwejin hatse'.—* 17 Pa' Pilato in hayiits ƚeqfenye'jji'jij qa yamji'jets aka' ƚe'wis neƚu qa yiwejinji'ij pa'qu' ewi'ƚe' wit'opheƚik'e. 18 Qa week taya'yijipji' pa'aj pekhewe' jukhew, ewi'ƚik'i ka' yit'ijju': —¡Natlanhetii nakha'an qa' netwejinhetii ha' Barrabás!—* 19 Qe pa' Barrabás in t'opheƚitii pa'aj qe ta'ƚijupi' in taya'yijipji'kii in yutentax pe' tenek'enhei qa teqek'ui iye pa'aj. 20 Pa' Pilato yisu'untax qu' niwejinƚe pa' Jesús, ma' qa ewi'ƚij iye in iyettaxji'ju' iye pe' jukhew.* 21 Qa pekhewe'ƚe'en qa yape'enha taya'yij wetju'ƚ in yit'ijju': —¡Ne'nenji'pha'm cruze'! ¡Ne'nenji'pha'm cruze'!— 22 Qa pa' Pilato qa yittaxijji'ju' iye ma' qa hats wetshetk'ewi'ƚij: —¿Inhats'ek qu' natlanhetii? ¿Pa'n ƚunye'j pa' uƚ'ax in yaqsiijkii hane'en? Ham hi'weni'ij hane'en pa'qu' uƚ'axe' qu' hikpa' nata'ƚets qu' natlanhetii, qa hik ta'ƚijupi', mexe qu' hitani'then eku'n qa' i'nk'aƚe qa' hiwejin hatse'.—* 23 Pekhewe'en qa yape'enha qi in taya'yijipji'kii in iyinijets qu' ne'nenji'pha'm cruze'. Ma' qa pa' Pilato qa ƚexke'ej. 24 Pa' Pilato ma' qa inaqyaji'ij pa'aj qu' nanaqsi'ji'mijkii pakha' iyinets pekhewe'en.* 25 Qa yiwejin pa'aj pakha' iyinets pekhewe'en qu' netwejinhetii, pakha' t'opheƚiti'yipji' pa'aj in taya'yijipji'kii in yutentax pe' tenek'enhei qa teqek'ui iye pa'aj. Qa pakha'ƚe Jesús qa tisij pakha' yisu'un pekhewe'en qu' ƚeqfenyejeyi'ij.*
Jesús qa we'nenji'pha'm pe' cruz.
(Mateo 27:32-44; Marcos 15:21-32; Juan 19:17-27)
26 In wetka'x pa'aj pa' Jesús qu' ne'nenji'pha'm pe' cruz, qa te'nekumhi'yi' pa'aj pa' ewi'ƚ jukhew Cirene ƚeiƚe' ƚii Simón ta'ƚiifik'i pa' ƚ'ejinqa'wet, qa tayajaxti'yijets qu' neka'x pe' cruz, qa yeka'xi'm pa'aj. Pa' Jesús yojo'ok'oi qa pakha'an qa teke'lenijju' pa'aj pe' cruz.* 27 Olootsija pa'aj pe' jukhew yijayanpha'mkii pa'aj, qa pe' efuts iye pa'aj qi in yayinju' neq'elettaxij.* 28 Pa' Jesús qa tetwek'elaxiju'ƚ pekhewe'en, qa yit'ijets pa'aj: —Efuts, Jerusalén ƚeiƚekii, hasu'uj ats'ayini'ƚju'. Ekheweli'ƚ yijat'ij qu' manayinƚi'iƚju' qa pe'qu' elitsi'iƚ iye.* 29 Qe nam hatse' nekhewe' neƚutsji' qu' it'iƚijju': “Ƚe'sitsi'mkii pekhewe' qu' ints'atekiiye', pekhewe' qu' mexe ham pe'qu' ƚelitse' qa pekhewe' iye qu' mente' neqfunene'.”* 30 Ma' qa' yapeye'ƚek qa ittaxi'ƚijets ne' utekui: “¡Anami'ƚyipji'!” qa nekhewe' pumumpha'mkii utekui ƚelits qa ittaxi'ƚijetsek: “¡Atsat'ini'ƚkii!”(Os 10:8) 31 Qe in ƚenifenye'j aka'an nekhe' najkak asaƚ'ai, ¿qa pa'n qu' ƚenifenye'je' hatse' nekhe' ƚawa'mhine'?—*
Wetsjuk pe' jukhew qi uƚ'ets ƚenenhefetsji'pha'm pa' Jesús.
32 Wetka'x iye pa'aj pekhewe' wetsjuk uƚ'ets jukhew, qe qa' ƚawamhifetse' iye.* 33 In yamijii pa'aj pa' ƚenqii “Witjiƚa'ik'i” (La Calavera), qa hik pakha' qa we'nenji'pha'm pe' cruz pa' Jesús qa pekhewe' iye wetsjuk jukhew qi uƚ'ets. Ewi'ƚ pa' te'weyij yiya'yik'i qa pakhap qa ƚefeyi'j te'weyijek.* 34 Pa' Jesús qa yit'ij pa'aj: —Tata, iwejinƚe enewe'en qe nite' nikfe'lets aka' yaqsiijkii.— Qa pe' oq'opheƚinetsilets qa ikij wetju'ƚ in watk'esaxijju' pa'aj pe' ƚeqhinatai pa' Jesús.* 35 Olots pe' nekii pa'aj qa yejeƚju', qa pekhewe' tenek'enhei iye qa qi in yawitji'iji'kii ƚe'lijei qa yilakijukii iye pa'aj, qa yitjiijetspha'm: —Yiƚin pekhewep, yape neteƚinƚe, qu' hik nakha'ye' pa' ƚeqe Cristo pa' Dios, pakha' T'eku'miiji'.—* 36 Qa pe' oq'opheƚinetsilets iye qi iye in yawitji'iji' iye pa'aj pe' ƚe'lijei, qa iktaxijets pa'aj qu' niyahanji' na'aj wino ewtsik'iiji' (vinagre).** 37 Qa yit'ijetspha'm pa'aj: —Qu' hik akha'ye' pakha' qi Ƚatata ene' judío, ¡meteƚinƚe!—* 38 Qa na'l iye pa'aj pa' ƚe'nikahat te'weyik'uipha'm pa' ƚejiƚa', qa yit'ij pe' ƚe'nikatii: —Hane'en hik ha'ne pakha' qi Ƚatata ene' judío.— 39 Qa pakha' ewi'ƚ pekhewe' uƚ'ax pa' yaqsiijkii ƚenenhefetsji'pha'm pa'aj pe' cruzits, qa uƚ'etsik'i iye pa'aj pe' ƚe'lijeyets, qa yit'ijets pa'aj: —¿Me nite' hik akha' pa' Cristo? ¡Meteƚinƚe qa yekhewepi'ƚ iye qu' etsiƚini'ƚ!—* 40 Qa yeku'ƚƚe pa'aj pakhap iye, qa yaq'ayinij, qa yit'ijets pa'aj: —¿Me qa nite' qu' e'nijiweitaxiju'ƚ iye pa' Dios, in akhap iye hane'ej hats qi in ƚ'atanithenhetii?* 41 Inekhewel hats weju'ƚij aka' jitatanithenheti'yij, qe in jitesti'yij aka'an ta'ƚets kekhewe' uƚ'ets in jitaqsiijkii. Qa haneƚe'en qa ham pa'qu' ƚuk'eye'en qu' uƚ'axe' qu' naqsiijkii.— * 42 Qa yit'ij iye pa'aj: —Jesús, menikfelityiikii hatse' wat'ij qu' anamtax iye qa' enek'enhei.—* 43 Qa pa' Jesús qa yeku'ƚ pa'aj: —Yijaa'ija aka' hit'ij ewets, hane'ejija qu' niyijup nakha' qu' ha'ni' ƚe'wis wititset (paraíso).—*
Jesús qa wa'm pa'aj.
(Mateo 27:45-56; Marcos 15:33-41; Juan 19:28-30)
44 Ma' qa in hats natsathenju' pa'aj junu', qa weekij ha' sehe' in nookii pa'aj, qa yamijii in las tres 45 ne' junu' in noo'ii pa'aj. Qa pakha' te'weiteje'm pa' ƚejilafi' t'apƚii penyilo ke' qi witlijtsitjiyifi, qa ja'fik'iju' ƚeqewuk'u pa'aj.* 46 Qa pa' Jesús qa t'unik'i pa'aj in tayai, qa yit'ij: —Tata, ne' okoyei hats hetisij na' yeqe'spiritu.—(Sal 31:5) In yili'ij aka'an in yit'ij, ma' qa s'uff pa'aj qa wa'm.* 47 Qa pakha' centurión in yi'wen pa'aj aka' ƚunye'jkii, qa qi in yiwqinhetji' pa'aj pa' Dios, qa yit'ij pa'aj: —Yijaa'ija aka' jukhew in qi in yatsathen.—* 48 Week pekhewe' olots namii qu' nejeƚju' pakha' ƚunye'jkii pa'aj, in yi'wen pa'aj aka'an qa wapilik'uikii pa'aj yilanje'mkii ƚ'ejuijets qe qi in ika'metets wetju'ƚ.* 49 Qa pekhewe'ƚe week pe' nikfe'li'ƚ wetju'ƚ pa'aj pa' Jesus'ik'i qa pekhewe' iye efuts pe' yijayanik'ikii pa'aj ta'ƚijii in nijayan ha' Galilea'ai, qa totsi'mii pa'aj pa' i'nijupi' ek qa week yi'wenij iye ekewe' wekwek ƚunyejeikii pa'aj.*
Jesús qa we'nenifi pe' ƚenimeƚuk.
(Mateo 27:57-61; Marcos 15:42-47; Juan 19:38-42)
50 Qa na'l iye pa'aj pa' ewi'ƚ jukhew ƚii José, i'nji'teje'm pekhewe' Junta Suprema, teik'unei qa yatsathen iye pa'aj, 51 hik pakha' nite' yijayanij pakha' t'eku'mi' pa'aj pekhewe'en in yaqsiijkii, pakha'an Arimatea ƚeiƚe', judiol ƚetset, qa qi in notkitaxets qu' netnek'enhei pa' Dios.* 52 Pakha'an qa yamiiji' pa'aj pa' Pilato qa iyinijets pa'aj pa' Jesus'ik'i. 53 In hats nit'ijju' qa yijuphe'ƚji' pa'aj pa' ƚe'wis penyilo fo' qa inyetax iye, ma' qa yenifi pe' ewi'ƚ nimeƚuk wa'najkaninji'teje'm pe' utek, mexe ham we'neni'ifi pa'qu' nawa'm.* 54 Hik pakha'aj pa' neƚuji' watji'letji' pe'qu' wekweke', ma' qa hats k'esik'iha pa'aj qu' hats witwapiihijiye'. 55 Qa pekhewe' efuts pekhewe' ta'ƚijii pa'aj ha' Galilea in nijayan pa'aj pa' Jesús qa yijayanijpha'm pa' José, qa yi'wen pa'aj pe' nimeƚuk qa pa' ƚeqfenye'jij iye in yiwhinju'.* 56 Qa in wapilii pa'aj pe' ƚetsil qa yaji'let ne'ej ƚesejets yewjisitji' na'aj tenekui qa pe' ewjisiyits iye. Ma' qa pa' witwapiihijiiji' qa wapiiju' pa'aj in ƚ'anyejeyek kekhewe' wenit'ij qu' nanaqsiijkii yika'ajji' pa'aj pa' Moises'ik'i.*
* 23:2 Lc 20:22-25 * 23:3 Mt 2:2; Lc 23:37-38; Jn 18:39; 19:3 * 23:4 Mt 27:24; Lc 23:14,22; Jn 19:4,6; 1P 2:22 * 23:5 Hch 17:5-8,13; Mt 4:12,23; Lc 4:14; Jn 1:43; 2:11 * 23:6 1Ti 6:13 * 23:7 Lc 3:1; 9:7-9; 13:31 * 23:9 Is 53:7; Mt 27:12,14; Mr 15:4-5; Jn 19:9 * 23:11 Is 53:3; Mr 9:12; 15:17; Lc 18:32; Hch 4:11; Mt 27:28 * 23:12 Sal 2:2; Hch 4:27 * 23:13 Lc 23:35; 24:20; Jn 7:26,48; 12:42 * 23:14 Lc 23:2,4 * 23:16 Jn 19:1; Hch 5:40 * 23:18 Hch 21:36; 22:22 * 23:20 Hch 3:13-14 * 23:22 Jn 8:46; Lc 23:4 * 23:24 Mt 27:24-26; Mr 15:15; Jn 19:16; Fil 4:6 * 23:25 Lc 24:20; Hch 4:24-28 * 23:26 Ro 16:3; Lc 9:23; 14:27 * 23:27 Lc 8:52; Hch 8:2; Ap 1:7; 18:9 * 23:28 Cnt 1:5; 2:7 * 23:29 Lc 11:27; 17:22; 21:23; Mt 24:19; Mr 13:17 * 23:31 Ez 20:47; Lc 19:41 * 23:32 Is 53:12; Mt 27:38; Mr 15:27; Lc 22:37; Jn 19:18 * 23:33 Mt 27:33-38; Mr 15:22-27; Jn 19:17-24 * 23:34 Mt 5:16; 6:1; 11:25,27; Jn 8:42; Lc 6:29,35; 22:42; Hch 3:17; 1Co 2:6-8; Sal 22:18 * 23:35 Mt 1:17; 12:18; 27:43,48; Mr 15:26,29-32; Jn 19:19,29; Sal 22:7,17; Lc 9:20,35; 16:14; 23:13; Is 42:1; 1P 2:4 * 23:36 Pa' wino ewtsik'iiji', pakha'an wino nite' inyetax qa ƚeqiyij vinagre. * 23:36 Sal 69:21 * 23:37 Lc 23:3 * 23:39 Mt 27:44; Mr 15:32 * 23:40 Sal 147:11; Pr 1:7; Hch 10:2; Ap 14:7 * 23:41 Lc 23:4 * 23:42 Jue 16:28; 1S 25:31; Neh 5:19; Job 14:13; Sal 106:4; Mr 8:38; Hch 20:25 * 23:43 2Co 12:4; Ap 2:7 * 23:45 Ex 26:31-33; He 6:19 * 23:46 Is 53:12; 1Co 15:55; 1P 4:19 23:47 Centurión ikji', tenek'enhe'yipji' ek pe' cien (100) oq'opheƚinetsilets, Roma ƚeiƚe'. * 23:47 Lc 13:13 * 23:48 Lc 18:13 * 23:49 Mt 27:55-56; Mr 15:40-41; Jn 19:25; Sal 38:11; 88:8 23:50 Junta Suprema ikji' tenek'enhe'yij qa yejeƚ iye pa' sehe' Israel, pe' jukhew yamets 71. * 23:51 Hch 2:23; Lc 2:25,38 * 23:53 Is 53:9; Mr 11:2 * 23:55 Lc 1:42 * 23:56 Mr 16:1; Lc 24:1; Ex 20:10; Dt 5:14