17
Páũlũ vé tị sẽngárá Tẽsãlõníkẽ gá rĩ
1 Páũlũ pi ní ẹlịzú mụzú Sílã be kụ̃rụ́ Ãmĩfĩpólĩsĩ vé rĩ agásĩ, ãzini kụ̃rụ́ Ãpõlõníyã vé rĩ agásĩ, kộpi ní cazú Tẽsãlõníkẽ gá. Yãhụ́dị̃ rĩ pi vé Jó Múngú ri Zịzú rĩ kụ̃rụ́ agá ꞌdãá anigé.
2 Páũlũ ní fizú Jó Múngú ri Zịzú rĩ agá ꞌdãá, sụ̃ ĩri ní rií ꞌoó njị̃ị́ rĩ tị́nị. Sãbátã na, ri tã Búkũ Múngú vé rĩ agá rĩ ũlũú ꞌbá rĩ pi ní.
3 Ri tã Kúrísítõ ní ĩzãngã nyazú, ãzini ĩri ní íngázú gõó ídri rú drãngárá gálésĩ rĩ vé tã ũlũú kĩnĩ, “Yẹ́sụ̃ má ní rií ĩrivé tã ũlũú nõri, ĩri Mãsíyã.”
4 Tã Páũlũ ní átá rĩ, ꞌbá ụrụkọ kộpi ãsámvú gé ꞌdĩgé ẹ̃ꞌyị̃kí rá, kộpi gõkí Páũlũ pi ã pámvú ũbĩí Sílã be. Gị̃rị́kị̃ kárákará Múngú ri ị̃njị̃ꞌbá ị̃njị̃njị̃ rĩ pi, ũkú ambugu ĩ ní ị̃njị̃ị́ ị̃njị̃ kụ̃rụ́ rĩ agá rĩ pi be, kộpi újákí ẹ́sị́ Yẹ́sụ̃ ri ẹ̃ꞌyị̃zú rá.
5 ꞌBo tã ꞌdĩri ꞌde ambugu Yãhụ́dị̃ rĩ pi vé rĩ pi ẽ ẹ́sị́ agá ũnjí. Kúru kộpi ní ꞌbá jọ̃kọ́nị̃ agá tã be ũnjí rĩ pi úmúzú, kộpi ní ꞌbá rĩ pi ĩcĩcĩkĩzú tã ũnjí sĩ, ꞌbá rĩ pi ní rizú útrézú wĩínyá kụ̃rụ́ rĩ agásĩ. Kộpi ní njuzú mụzú Páũlũ pi ndãzú Sílã be Yãsónã vé ãngá ꞌdãá, ĩ íjị́kí rí kộpi ímụ́zú ꞌbá bị́trị́ká rĩ pi ãsámvú gé nõó.
6 ꞌBo kộpi kâ caá ꞌbá ꞌdĩꞌbée ị́sụ́ ꞌdãlé kuyé, kộpi ní Yãsónã pi rụzú ꞌbá ụrụkọꞌbée Yẹ́sụ̃ ri ẹ̃ꞌyị̃ꞌbá gí rĩ pi be, íjị́zú ũgalaku kụ̃rụ́ agá ꞌdãlé rĩ pi ẹndrẹtị gé, kộpi ní útrézú ụ́ꞌdụ́kọ́ be ụrụ ꞌdãá kínĩ, “Ãgõ ꞌbá rĩ pi ẽ drị̃ izaꞌbá vũ drị̃gé sĩ céré rĩ pi, nóni kộpi ícákí kpá kuú nõ,
7 Yãsónã ẹ́ꞌyị́ kộpi ívé ãngá. Kộpi ãrẽvú céré ŋõkí tãị́mbị́ ꞌbãgú ãmbúgú Rómã vé rĩ ní ụ̃tị̃ị́ rĩ rá, kộpi kínĩ, ꞌbãgú ãzi anigé, rụ́ ni Yẹ́sụ̃ ꞌi.”
8 Ũgalaku rĩ pi ꞌbá bị́trị́ká rĩ pi be, kộpi kâ tã ꞌdĩri yịị́, kộpi ẽ ẹ́sị́ ve rá.
9 Kúru ũgalaku rĩ pi lẽkí Yãsónã pi ꞌbá Yẹ́sụ̃ ri ẹ̃ꞌyị̃ꞌbá gí rĩ pi be, kộpi ã sẽkí mũfẽngã ĩ drị̃ jezú ãní, ĩ ọyụkí rí kộpi mụzú.
Páũlũ pi mụkí Sílã be Bẽréyã gá
10 Ãngũ rĩ kã nịị́, ꞌbá Yẹ́sụ̃ ri ẹ̃ꞌyị̃ꞌbá gí rĩ pi ní Páũlũ pi pẽzú mụzú Sílã be Bẽréyã gá. Kộpi kâ caá ꞌdãlé, kộpi ní fizú Yãhụ́dị̃ rĩ pi vé Jó Múngú ri Zịzú rĩ agá ꞌdãá.
11 ꞌBá Bẽréyã vé rĩ pi múké, ndẽ ꞌbá Tẽsãlõníkẽ vé rĩ pi rá, ãꞌdiãtãsĩyã kộpi ꞌbãkí úvá rizú ụ́ꞌdụ́kọ́ múké Páũlũ ní ũlũú rĩ yịzú. Ụ́ꞌdụ́ ãlu ãlu, kộpi rikí tã ĩ ní sĩí Búkũ Múngú vé rĩ agá rĩ lãá, kộpi lẽkí nị̃ị́ dõ tã Páũlũ ní átá rĩ tã áda.
12 Yãhụ́dị̃ kárákará ẹ̃ꞌyị̃kí Yẹ́sụ̃ ri rá, ãzini ũkú ambugu Gị̃rị́kị̃ vé ĩ ní ị̃njị̃ị́ ị̃njị̃ rĩ pi ãgõ Gị̃rị́kị̃ vé rĩ pi be, kộpi ẹ̃ꞌyị̃kí Yẹ́sụ̃ ri rá.
13 Yãhụ́dị̃ Tẽsãlõníkẽ gá rĩ pi kâ yịị́ kínĩ, Páũlũ ri tị Múngú vé rĩ sẽé Bẽréyã gá ꞌdãlé, kộpi ní kpá ꞌdezú mụzú ꞌdãlé ꞌbá bị́trị́ká rĩ pi ĩcĩcĩkĩzú, kộpi ã ꞌokí rí Páũlũ pi ũnjí.
14 Koro ꞌbá Yẹ́sụ̃ ri ẹ̃ꞌyị̃ꞌbá gí rĩ pi ní Páũlũ ri pẽzú mụzú yị̃ị́ tị gé ꞌdãá, ꞌbo Sílã pi Tĩmõtéyõ be áwíkí adrií Bẽréyã gá ꞌdãá.
15 ꞌBá Páũlũ ri jịꞌbá rĩ pi jịkí Páũlũ ri caá Ãtẽnésĩ gé, Páũlũ ní ẹzịzú kộpi ní kĩnĩ, lẽ kộpi ã újákí ĩ mụụ́ lũú Sílã pi ní Tĩmõtéyõ be, kộpi ẽ ímụ́kí ꞌí vúgá sĩ mbẽlẽ.
Páũlũ sẽ tị Múngú vé rĩ Ãtẽnésĩ gé
16 Páũlũ kã rií Sílã pi ũtẽé Tĩmõtéyõ be Ãtẽnésĩ gé ꞌdãlé, ẹ́sị́ ni ị́sụ́ ĩzãngã, ĩri ní ngá ĩ ní údé múngú rú rĩ pi ndreé kụ̃rụ́ agá ꞌdãá kárákará rĩ sĩ.
17 Ĩri ní fizú Jó Múngú ri Zịzú rĩ agá ꞌdãá, rizú átázú Yãhụ́dị̃ rĩ pi ní, ãzini ꞌbá adriꞌbá Yãhụ́dị̃ rú ku Múngú ri ị̃njị̃ꞌbá rĩ pi ní. Ụ́ꞌdụ́ ãlu ãlu ri kpá átá ꞌbá jọ̃kọ́nị̃ agá ꞌdãlé rĩ pi ní.
18 Ngúlúmũ tã nị̃ꞌbá ambamba ĩ ní zịị́ Ẽpĩkúrĩyã, ãzini ĩ ní zịị́ Sĩtóyĩkĩ riꞌbá ãngũ ímbáꞌbá rĩ pi íꞌdókí rií ãgátá gãá Páũlũ be.
Ụrụkọꞌbée rikí ꞌyoó kínĩ, “Tã ágó ꞌdĩri ní rií átá ífífí ãkó ꞌdĩri ãꞌdi?”
Ụrụkọꞌbée kínĩ, “Índrézú ĩri ri tã Múngú túngú ꞌbá ụrụkọꞌbée vé ni ã tã átá.” Kộpi átákí ꞌdíni, ãꞌdiãtãsĩyã Páũlũ ri ụ́ꞌdụ́kọ́ múké Yẹ́sụ̃ vé rĩ ũlũú, ãzini ri Yẹ́sụ̃ vé íngángárá gõó ídri rú rĩ vé tã ũlũú.
19 Kúru kộpi ní Páũlũ ri jịzú mụzú pá tuzú ꞌbá ĩ úmúꞌbá tã lịꞌbá ĩ ní zịị́ Ãrẽpágõ rĩ pi ẹndrẹtị gé, kộpi ní ꞌyozú ĩri ní kínĩ, “Lẽ mî ũlũ ꞌbá ní tã úꞌdí mí ní rií ímbá ꞌdĩri, ĩri tã ngóni ni?
20 Tã mí ní rií átá ꞌdĩri, ọ́ꞌụ́ ꞌbá bị́ gé nõó ũꞌdũ be túngú, ꞌbâ úvá be lẽzú tã ꞌdĩri nị̃zú.”
21 (ꞌBá Ãtẽnésĩ vé rĩ pi jãkã ímụ́ꞌbá adriꞌbá ꞌdãlé rĩ pi be, kộpi rikí átá tã ĩ ní ímbá úꞌdí ꞌdĩri vé tã sĩ, kộpi rikí bị́ ꞌbãá tã rĩ yịzú ãní.)
22 Kúru Páũlũ ní ngazú pá tuzú ꞌbá ĩ úmúꞌbá ĩ ní zịị́ Ãrẽpágõ rĩ pi ẹndrẹtị gé, ĩri ní ꞌyozú kĩnĩ, “Ĩmi ꞌbá Ãtẽnésĩ vé ꞌdĩꞌbée, á ndre ĩmi ꞌbãkí ẹ́sị́ céré rizú múngú rĩ pi ị̃njị̃zú.
23 Ãꞌdiãtãsĩyã má kã rií ẹ́cị́ kụ̃rụ́ ĩmivé rĩ agásĩ, á ndre ngá ĩmi ní rií ị̃njị̃ị́ múngú rú rĩ pi kárákará, á ndre vũrã rọ̃bọ̃ŋọ̃ zãzú rĩ vé ãlu, sĩkí rụ́ꞌbá ni gé, MÚNGÚ Ĩ NÍ NỊ̃Ị́ KUYÉ NI NÍ. Múngú ĩmi ní rií ị̃njị̃ị́, ĩmi ní nị̃ị́ kuyé ꞌdĩri, á lẽ ĩmi ní tã ni ũlũú.
24 Múngú vũ gbiípi, ãzini ngá vũ drị̃gé rĩ pi gbiípi céré rĩ, ĩri Úpí ꞌbụ̃ pi rụụ́pi vũ be rĩ. Múngú adri jó bá áda ní sịị́ rĩ agá ku.
25 ꞌBá ãzi ícópi ĩri ẽ ĩzã koópi tã ãzi sĩ ꞌdãáyo, tã ãzi ĩri ní lẽé ꞌbá ãzi vúgá ni ꞌdãáyo. Ĩri ri ꞌbá ní ídri sẽ nĩ, ẹ̃vị̃vị̃ sẽ nĩ, ãzini ĩri ri ꞌbá ní ngá rĩ pi ãrẽvú sẽ céré nĩ.
26 ꞌBá Múngú ní gbií vũ drị̃gé nõgó rĩ pi, kộpivé úri íbí ĩfũú ꞌbá ãlu rụ́ꞌbá gá, kộpivé úyú ã ayi rí vũ drị̃gé sĩ céré. Ụ̃tị̃ sâ kộpi ní adrizú rĩ, ãzini vũrã kộpi ní adrizú rĩ kú ị́nọ́gọ́sị́ gí.
27 “Múngú ꞌo tã ꞌdĩri ꞌdíni, ꞌbá rĩ pi ã ndãkí rí ꞌi, ꞌbá rĩ pi ã rikí rí ãngũ rĩ ọ́mvụ́ mụzú drị́ sĩ, kộpi ẽ ị́sụ́kí rí ꞌi ãní. ꞌBo Múngú vụ̃ ꞌbâ ãlu ãlu rụ́ꞌbá gá sĩ rárá rú kuyé.
28 ‘ꞌBá ní adrií ĩri agá rĩ sĩ, ĩri ri ꞌbá ní ũkpõ sẽ adrizú ídri rú, ẹ̃cị̃ tuzú, ãzini ꞌbá ní adrizú anigé ãní.’ Úngó ĩmi ní sĩí rĩ pi ụrụkọ agá, lũ ꞌbá ní kĩnĩ, ‘ꞌBâ anji ĩrivé ni.’
29 “Sụ̃ ꞌbá ní adrií anji Múngú vé ni rĩ tị́nị, lẽ ꞌbâ rikí ụ̃sụ̃ụ́ ꞌyozú kínĩ, Múngú ri ngá ĩ ní údé dábũ sĩ, aya ọ́gụ́ꞌbá ọ́gụ́ọ̃gụ̃ ni pi sĩ, dõku írã sĩ ni ꞌdíni ku, Múngú adri ngá ĩ ní údé drị́ sĩ ni ku.
30 Ọ́tụ́ ꞌbá ní drĩ tã nị̃zú kuyé rĩ gé, Múngú ụ̃sụ̃ ꞌbá drị̃gé ũnjí kuyé. ꞌBo nóni Múngú lẽ ꞌbá rĩ pi ãrẽvú céré ãngũ rĩ pi agásĩ ã újákí ẹ́sị́.
31 Múngú útú ụ́ꞌdụ́ ꞌí ní lẽzú ꞌbá rĩ pi vé tã lịzú pịrị vũ drị̃gé nõgó rĩ gí, ĩri Yẹ́sụ̃ ri ĩpẽ ímụ́ ꞌbá rĩ pi vé tã lị nĩ. Múngú iꞌda ꞌbá ní tã ꞌdĩri lũzú kínĩ, ĩri tã áda, ĩri ní Yẹ́sụ̃ ri ingaá gõó ídri rú drãngárá gálésĩla rá rĩ sĩ.”
32 ꞌBá rĩ pi kâ tã Páũlũ ní ꞌyoó, Yẹ́sụ̃ drã, íngá gõó ídri rú drãngárá gálésĩla rá ꞌdĩri yịị́, ꞌbá ụrụkọꞌbée rikí gụụ́ ãní gụgụ, ꞌbo ụrụkọꞌbée kínĩ, “Lẽ mî ũlũ tã ꞌdĩri dị̃ị́, ꞌbá lẽkí yịị́.”
33 Páũlũ ní ngazú fũzú ꞌbá ĩ ní zịị́ Ãrẽpágõ rĩ pi ãsámvú gé sĩ.
34 ꞌBá rĩ pi ã ụrụkọ újákí ẹ́sị́ Úpí ri ẹ̃ꞌyị̃zú rá, kộpi újákí ĩ ícá ꞌbá Páũlũ ã pámvú ũbĩꞌbá ni pi. Kộpi ãsámvú gé ꞌdãá, ꞌbá rĩ ãlu ni Dĩyõnísĩyõ ꞌi, Dĩyõnísĩyõ ri ꞌbá ĩ úmúꞌbá ĩ ní zịị́ Ãrẽpágõ rĩ pi vé ọ́gụ́pị, ꞌbá rĩ ãzi ũkú ĩ ní zịị́ Dãmárĩ ꞌi, ꞌbá ụrụkọꞌbée be.