16
Tĩmõtéyõ ko Páũlũ pi ẽ ĩzã Sílã be ẹ̃zị́ sĩ
Páũlũ pi Sílã be ngakí mụụ́ kụ̃rụ́ Dẽrébẽ vé rĩ gé, kộpi agakí caá kụ̃rụ́ Lẽsĩtúrã vé rĩ gé. Kộpi cakí mụụ́ ꞌbá Yẹ́sụ̃ ã pámvú ũbĩípi ni ị́sụ́, rụ́ ni Tĩmõtéyõ ꞌi, ĩrivé ẹ́ndrẹ́pị Yãhụ́dị̃zị́, ĩri ꞌbá Yẹ́sụ̃ ri ẹ̃ꞌyị̃ị́pi gí ni, ꞌbo ẹ́tẹ́pị ri Gị̃rị́kị̃gú. ꞌBá Yẹ́sụ̃ ri ẹ̃ꞌyị̃ꞌbá gí Lẽsĩtúrã gá ꞌdãlé rĩ pi Ĩkónĩyõmũ gé rĩ pi be, rikí céré átá kínĩ, Tĩmõtéyõ ri ꞌbá múké. Páũlũ lẽ ĩri jịị́ mụzú ꞌí vúgá sĩ ĩndĩ, kúru Páũlũ ní ágélé ni ẽ tị lịzú,* ãꞌdiãtãsĩyã Yãhụ́dị̃ adriꞌbá vũrã ꞌdãri agá rĩ pi nị̃kí rá ꞌyozú kínĩ, Tĩmõtéyõ ẹ́tẹ́pị ri Gị̃rị́kị̃gú. Kộpi kâ rií ẹ́cị́ mụzú kụ̃rụ́ rĩ pi agásĩ ãlu ãlu, kộpi rikí kọ̃kọ̃bị́ Yẹ́sụ̃ vé ꞌbá áyúãyũ rĩ pi ní sĩí ꞌbá ambugu Yẹ̃rụ́sãlémã vé rĩ pi be rĩ lãá ꞌbá rĩ pi ní, lẽ kộpi ã ꞌdụkí tã ni ngaánga. ꞌBá kãnísã vé rĩ pi vé ẹ̃ꞌyị̃ngárá gõ ícá ũkpó ũkpó. Ụ́ꞌdụ́ ãlu ãlu, ꞌbá ẹ̃ꞌyị̃ꞌbá gí rĩ pi vé kãlãfe gõ rií vaá mụzú drị̃gélé.
Páũlũ ndre ị́ndrị́lị́kị́ Mãkẽdõníyãgú vé ni urobí agá
Páũlũ pi ní ẹlịzú mụzú ꞌí ọ̃gụ̃pị́ị Sílã pi be ãngũ Pụ̃rụ̃gị́yã vé rĩ agásĩ, ãzini ãngũ Gãlãtị́yã vé rĩ agásĩ. Sâ ꞌdãri gé, Índrí Uletere rĩ ãꞌyĩ ku kộpi ní mụzú tị sẽzú ãngũ Ẹ́zị̃yã vé rĩ gé ꞌdãlé. Kộpi kâ mụụ́ caá ĩnyiŋáŋá ãngũ Mézĩyã vé rĩ gé, kộpi lẽkí kõdô mụụ́ Bĩtũníyã gá, ꞌbo Índrí Uletere Yẹ́sụ̃ vé rĩ ãꞌyĩ kộpi ní mụzú kuyé. Kúru kộpi ní ẹlịzú mụzú ãngũ Mézĩyã vé rĩ agásĩ, kộpi ní cazú kụ̃rụ́ Tũrówã vé rĩ gé.
Ị́nị́ŋá ꞌdãri sĩ, tã ãzi iꞌda ꞌi Páũlũ ní ị́ndrị́lị́kị́ agá. Páũlũ ndre ágó ãzi Mãkẽdõníyãgú tu pá, ĩri ri ꞌi mã drị́ ị̃rị̃ sĩ, ágó rĩ ní ꞌyozú Páũlũ ní kĩnĩ, “Lẽ mî ímụ́ Mãkẽdõníyã gá nõó ꞌbâ ĩzã koó.” 10 Páũlũ kã tã ꞌi iꞌdaápi ị́ndrị́lị́kị́ agá rĩ ndreé, koro ꞌbá ní ꞌbâ útúzú ꞌdezú mụzú Mãkẽdõníyã gá. ꞌBá nị̃kí ámá rá ꞌyozú kínĩ, Múngú zị ꞌbâ mụụ́ ụ́ꞌdụ́kọ́ múké rĩ ũlũú kộpi ní ꞌdãlé.
Lụ́dị̃yã újá ẹ́sị́
11 ꞌBá ní ngazú Tũrówã gá ꞌdãgá, ꞌbá fikí kũlúmgba agá, ꞌbá ní mụzú pịrị Sãmõtẽrésĩ gé ꞌdãlé, kã mụụ́ caá drụ̃ ꞌdíni, ꞌbá ní cazú Nẽyãpólĩsĩ gé. 12 ꞌBá ní ngazú vũrã ꞌdãri gé sĩ, ꞌbá ní cazú Pị̃lị̃pọ́yị̃ gé. Kụ̃rụ́ ꞌdãri ꞌbá Rómã vé rĩ pi rụkí nĩ, kụ̃rụ́ rĩ ndẽ kụ̃rụ́ Mãkẽdõníyã agá ꞌdãlé rĩ pi rá. ꞌBá adrikí ꞌdãlé ụ́ꞌdụ́ be kárákará.
13 Ụ́ꞌdụ́ Sãbátã vé rĩ gé, ꞌbá ní fũzú mụzú kụ̃rụ́ rĩ vé kẹ̃ẹ́tị gé sĩ ãmvé ꞌdãá, ꞌbá ní ꞌdezú mụzú yị̃ị́ tị gé ꞌdãlé, ꞌbâ mụkí rí vũrã Múngú ri zịzú ni ị́sụ́ bẽnĩ. ꞌBá ní úrízú vũgá, ꞌbá ní átázú ũkú ĩ úmúꞌbá kú ꞌdãlé rĩ pi be. 14 Ũkú ãzi kộpi ãsámvú gé ꞌdãá, rụ́ ni Lụ́dị̃yã ꞌi, íbí ímụ́ kụ̃rụ́ Tãyĩtírã vé rĩ gélésĩla, ĩri ꞌbá riípi bõngó ndrọ̃lụ̃ndrọ̃lụ̃ ni ụzịị́pi ni, ãzini ꞌbá riípi Múngú ri ị̃njị̃ị́pi ni. Múngú vé tã fi ẹ́sị́ ni gé, sẽ ẹ̃ꞌyị̃ tã Páũlũ ní átá rĩ rá. 15 Sẽkí ĩri ní bãtízĩmũ ĩrivé ꞌbá ꞌbẹ̃tị́ ãsámvú gé rĩ pi be, ĩri ní ꞌbâ zịzú, ꞌbâ mụkí ívé ãngá. Ĩri ní ꞌyozú kĩnĩ, “Ĩmi ãꞌyĩkí dõ ꞌyozú kínĩ má ẹ̃ꞌyị̃ Úpí ri gí, ꞌbá mụkí ĩmi be adrií mávé ãngá.” Si ꞌbá vúgá sĩ, ꞌbá mụkí ĩrivé ãngá ꞌdãlé rá.
ꞌYĩkí Páũlũ pi Sílã be jó ãngũ ũꞌyĩzú rĩ agá
16 Ụ́ꞌdụ́ ãlu ꞌbá kã rií mụụ́ vũrã Múngú ri zịzú rĩ gé ꞌdãá, ꞌbá ị́sụ́kí mvá ũkú tụ́gẹ̃rị̃ rú índrí ũnjí ní fií drị̃ ni gé ni, ĩri ri tã ímụ́ꞌbá ĩ ngaꞌbá drị̃drị̃ ꞌdĩlé rĩ pi ũlũ. Mvá ũkú rĩ ri mũfẽngã ị́sụ́ sẽ ívé ambugu rĩ pi ní ambamba tã ĩri ní rií ũlũú rĩ sĩ. 17 Mvá ũkú ꞌdĩri ꞌde mụzú ꞌbâ vụ́drị̃ gé sĩ Páũlũ pi be, ri útré mụzú, “Ãgõ ꞌdĩꞌbée ãtíꞌbá Múngú ãmbúgú ꞌbá drị̃gé céré rĩ vé ni, kộpi ímụ́kí ĩmi ní lẹ́tị pangárá vé rĩ ũlũú.”
18 Mvá ũkú rĩ ꞌo tã ꞌdĩri ꞌdíni ụ́ꞌdụ́ be kárákará. Tã ꞌdĩri sẽ Páũlũ ní ĩzãngã, ĩri ní ꞌi újázú ꞌyozú índrí ũnjí rĩ ní kĩnĩ, “Yẹ́sụ̃ Kúrísítõ ã rụ́ sĩ, índrí ũnjí ꞌdĩri, ꞌí fũ mvá ũkú ꞌdĩri drị̃gé sĩ ãmvé.” Koro índrí ũnjí rĩ ní fũzú mvá ũkú rĩ drị̃gé sĩ.
19 Mvá ũkú tụ́gẹ̃rị̃ rú rĩ vé ambugu rĩ pi kâ nị̃ị́ ámá ꞌyozú kínĩ, lẹ́tị ãzi ĩ ní gõzú mũfẽngã ị́sụ́zú ni ꞌdãáyo, kộpi ní Páũlũ pi rụzú Sílã be, sezú mụzú vũrã ĩ ní tã lịzú rĩ gé, kộpi ã tukí rí pá ꞌbá tã lịꞌbá rĩ pi ẹndrẹtị gé. 20 Kộpi kâ Páũlũ pi sẽé pá tuú ꞌbá tã lịꞌbá rĩ pi ẹndrẹtị gé, kộpi ní ꞌyozú kínĩ, “Ãgõ ꞌdĩꞌbée Yãhụ́dị̃, kộpi ri ꞌbá ꞌbávé kụ̃rụ́ agá rĩ pi ẽ drị̃ iza. 21 Kộpi ri mẽrẽ ꞌbá ní lẽé ku ni vé tã ímbá ꞌbá ní, ꞌbâ ꞌbá Rómã vé rĩ pi, ꞌbâ ãꞌyĩkí rí tã ni, dõku ꞌbâ ꞌdụkí rí tã ni ngaá.”
22 ꞌBá bị́trị́ká rĩ pi ní ĩ úmúzú Páũlũ pi fụzú Sílã be, ꞌbá tã lịꞌbá rĩ pi ní tãị́mbị́ sẽzú, ã ũsĩkí kộpivé bõngó rá, ã ũgbãkí kộpi. 23 Kộpi kâ Páũlũ pi ũgbãá ũnjí ũnjí, ĩ ní kộpi jịzú ꞌbezú jó ãngũ ũꞌyĩzú rĩ agá, ĩ ní lũzú ꞌbá ãngũ ũtẽépi rĩ ní, lẽ ã ũtẽ kộpi múké múké, kộpi ã ápákí rí ku. 24 Ágó ãngũ ũtẽépi rĩ ꞌdụ tã rĩ ngaá sụ̃ ĩ ní lũú ꞌí ní rĩ tị́nị, jị kộpi suú jó ãngũ ũꞌyĩzú rĩ agá ágágá ꞌdãá, úmbé kộpi ã pá ãkpãá pẹtị rụ́ꞌbá gá.
25 Kã mụụ́ adrií ị́nị́ ágágá, Páũlũ pi Sílã be rikí Múngú ri zịị́, ãzini kộpi rikí úngó ngoó Múngú ní, ꞌbá ụrụkọ ĩ ní ũꞌyĩí rĩ pi rikí tã kộpivé rĩ yịị́. 26 Koro dĩngídĩngí ní ãngũ ayazú ũkpõ be, jó ãngũ ũꞌyĩzú rĩ aya ꞌi dĩngídĩngí, jó ãngũ ũꞌyĩzú rĩ vé kẹ̃ẹ́tị ũzị̃kí ĩ céré kú mgbọ, ímvẽ ĩ ní ꞌbá rĩ pi ũꞌyĩzú rĩ pi ucekí ĩ céré! 27 Ágó riípi jó ãngũ ũꞌyĩzú rĩ ũtẽépi rĩ kã mụụ́ aruú ụ́ꞌdụ́ gélésĩ, ị́sụ́ kẹ̃ẹ́tị jó ãngũ ũꞌyĩzú rĩ vé rĩ pi ũzị̃kí ĩ céré kú mgbọ, ĩri ní ívé ị́lị́ ãco rĩ íꞌdụ́zú lẽzú ꞌi ꞌdịzú drãzú ꞌdĩísĩ rá, ãꞌdiãtãsĩyã ụ̃sụ̃ déna ꞌbá ĩ ní ũꞌyĩí rĩ pi ápákí céré gí. 28 Páũlũ ní trezú kĩnĩ, “Lẽ mî ꞌdị mi drãá ku! ꞌBâ céré anigé.”
29 Ágó riípi jó ãngũ ũꞌyĩzú rĩ ũtẽépi rĩ ní ãcí zịzú, ĩri ni njuzú fizú jó agá ꞌdãá, mụzú íꞌdézú Páũlũ pi ẹndrẹtị gé Sílã be, rụ́ꞌbá ni yã kpĩríkpĩrí. 30 Ágó rĩ ní Páũlũ pi íjị́zú ĩfũzú ãmvé, ĩri ní kộpi zịzú kĩnĩ, “Ĩmi mávé ambugu rĩ pi, mâ ꞌo ãꞌdi, mâ ị́sụ́ rí pangárá ãní?”
31 Kộpi ní újázú ĩri ní kínĩ, “Mí ẹ̃ꞌyị̃ Úpí Yẹ́sụ̃ ri, mi pangárá ị́sụ́ rá, ãzini mívé ꞌbá ꞌbẹ̃tị́ ãsámvú gé rĩ pi pangárá ị́sụ́ rá.” 32 Kúru kộpi ní ụ́ꞌdụ́kọ́ Úpí vé rĩ ũlũzú ágó rĩ ní, ãzini ꞌbá céré ĩrivé ꞌbẹ̃tị́ ãsámvú gé rĩ pi ní. 33 Ị́nị́ŋá ꞌdãri gé, ágó jó ãngũ ũꞌyĩzú rĩ ũtẽépi rĩ ní kộpi jịzú mụzú vũrã ãzi gé, ĩri ní kộpivé ãzó ẽ mị ũjĩzú. Koro ĩ ní ágó rĩ ní bãtízĩmũ sẽzú ĩrivé ꞌbá ꞌbẹ̃tị́ ãsámvú gé rĩ pi be céré. 34 Ágó rĩ ní Páũlũ pi jịzú mụzú Sílã be ívé ãngá ꞌdãá, ĩri ní ãnyãngã sẽzú nyazú kộpi ní. Ágó rĩ ívé ꞌbá ꞌbẹ̃tị́ ãsámvú gé rĩ pi be céré adrikí ãyĩkõ sĩ, ãꞌdiãtãsĩyã ĩ ní Múngú ri ẹ̃ꞌyị̃ị́ gí rĩ sĩ.
35 Kã mụụ́ adrií drụ̃ ꞌdíni ụ̃ꞌbụ́tịŋá rĩ sĩ, ꞌbá tã lịꞌbá rĩ pi ní ũgalaku rĩ pi pẽzú mụzú ágó jó ãngũ ũꞌyĩzú rĩ ũtẽépi rĩ vúgá ꞌdãá, kộpi ní tãị́mbị́ sẽzú kínĩ, ágó rĩ ã ọyụ Páũlũ pi Sílã be mụụ́ ꞌdĩísĩ rá. 36 Ágó jó ãngũ ũꞌyĩzú rĩ ũtẽépi rĩ ní ꞌyozú Páũlũ pi ní kĩnĩ, “ꞌBá tã lịꞌbá rĩ pi sẽkí tãị́mbị́ kínĩ, lẽ ã ọyụkí ĩmi Sílã be mụụ́ ꞌdĩísĩ rá. Ĩmi ícó mụ rá. Ĩmi mụkí tã be kíri.”
37 ꞌBo Páũlũ ní ꞌyozú ũgalaku rĩ pi ní kĩnĩ, “ꞌBâ adrikí dõ ꞌbá Rómã vé ni§ drãáãsĩyã, kộpi ũgbãkí ꞌbâ gúnyá agá, kộpi ꞌbekí ꞌbâ jó ãngũ ũꞌyĩzú rĩ agá, ị́sụ́ lịkí drĩ ꞌbávé tã kuyé.* Nóni kộpi lẽkí ꞌbâ pẽé mụzú ãmvé kíri, ꞌbá ãzi ã nị̃ nyo tã ni ku? Adri ꞌdíni ku! Lẽ kộpi ẽ ímụ́kí ꞌbâ ọyụụ́ fũú nõósĩ nĩ.”
38 Ũgalaku rĩ pi ní tã ꞌdĩri jịzú ũlũzú ꞌbá tã lịꞌbá rĩ pi ní. ꞌBá tã lịꞌbá rĩ pi kâ yịị́ kínĩ, Páũlũ pi Sílã be ꞌbá Rómã vé ni pi, sẽ kộpi ní ụ̃rị̃. 39 Kộpi ní ímụ́zú trũngárá zịzú Páũlũ pi ẹndrẹtị gé. Kúru kộpi ní Páũlũ pi jịzú fũzú jó ãngũ ũꞌyĩzú rĩ agásĩ ãmvé, kộpi mãzú kínĩ, lẽ kộpi ã fũkí kụ̃rụ́ rĩ agásĩ rá. 40 Páũlũ pi Sílã be kâ ĩfũú jó ãngũ ũꞌyĩzú rĩ agásĩ, kộpi ní ꞌdezú mụzú Lụ́dị̃yã vé ãngá, kộpi ị́sụ́kí ꞌbá Yẹ́sụ̃ ri ẹ̃ꞌyị̃ꞌbá gí rĩ pi ĩrivé ãngá ꞌdãá, kộpi ní ꞌbá Yẹ́sụ̃ ri ẹ̃ꞌyị̃ꞌbá gí ꞌdĩꞌbée ẽ ẹ́sị́ ímbázú. Kộpi ní kúru ꞌdezú mụzú.
* 16:3 16:3 Ágélé ẽ tị lịngárá: Páũlũ lị Tĩmõtéyõ ã ágélé ẽ tị, ãꞌdiãtãsĩyã Tĩmõtéyõ vé ẹ́ndrẹ́pị Yãhụ́dị̃, ꞌbo ĩrivé ẹ́tẹ́pị Gị̃rị́kị̃. Gị̃rị́kị̃ rĩ pi lịkí ĩvé anji ãgõ rĩ pi vé ágélé ẽ tị ku. ꞌBá rĩ vé ẹ́ndrẹ́pị dõ Yãhụ́dị̃, Yãhụ́dị̃ rĩ pi ĩri ãꞌyĩ adri Yãhụ́dị̃ rú. Sẽzú Páũlũ ní Tĩmõtéyõ ã ágélé ẽ tị lịzú ãní, Yãhụ́dị̃ rĩ pi ã ãꞌyĩkí rí ĩri adrií ꞌbá ĩ vé ni. 16:4 16:4 Kọ̃kọ̃bị́: ꞌÍ lã kọ̃kọ̃bị́ ꞌdĩri búkũ Ẹ̃zị́ vé rĩ agá, Ẹ̃zị́ 15:23-29. 16:16 16:16 Tãfífí ꞌbâ ꞌdĩri, Lúkã pi Páũlũ pi be trụ́. § 16:37 16:37 ꞌBá Rómã vé rĩ pi: Lókí Yẹ́sụ̃ vé rĩ gé, ꞌbãgú ãmbúgú Rómã vé rĩ rụ ꞌbá rĩ pi ãngũ ãndíãndí gé sĩ. ꞌBá ꞌdĩꞌbée ãsámvú gé, ꞌbá Rómã vé rĩ pi mãdã, ꞌbãgú ãmbúgú rĩ kộpi ũtẽ múké, ãꞌdiãtãsĩyã kộpi ꞌbá ívé ni. * 16:37 16:37 Tãị́mbị́ Rómã vé rĩ ãꞌyĩ ku ĩ ní ꞌbá Rómã vé rĩ gbãzú ị́sụ́zú lịkí drĩ ĩrivé tã kuyé.