6
Jesus-ele tyerrtye itnenhene arlte apurrke Ngkarte-kenhe-akerteke akaltyele-antheme
(Matthew 12:1-8; Mark 2:23-28)
Arlte Saturday-ele, arlte apurrke Jew areye-kenhele nhenge, Jesus, apententye akngerre areye-akerte merne ulpe mpwarentye akngerre-arle amangkeke-mpele alheke. Kele apententye akngerre ikwerenhe areye akenhe merne ulpe mpwarentye akngerre ntange areye akemele, itnenhene iltyele urlkernewarremele, arlkwerlte-aperlenge alherlte-apemele. Kenhe Pharisee arrpenhemele itnenhe areke merne ulpe mpwarentye akngerre ntange areye inerlenge imerte itne Jesus-eke angkemele, “Aye, nhenhe araye! Arlte apurrkele apententye akngerre ngkwinhe areyele kwenhe merne ulpe mpwarentye akngerre ntange areye akemele arlkweme. Itne urrkapemele kwenhe angkentye anwerne-kenhe ultakeme. Kenhe angkentye anwerne-kenhe alakenhe-arle, arlte apurrkenge urrkapetyale anetyeke.”
3-4 Kele Jesus itneke angkirtnerlenge, “Kele arrantherre-ame aretyakenhe pipe-nge David-arle angayakwe-irremele alheke ilthe ameke-ameke Ngkarte-kenhe-werne imerte merne impene-werne renhe arlkwemele imerte arrpenhe areye ikwerenge-arle aneke areye arlkwetyeke anthemele. Kele arratye-arle angkentye ileme kwertengerle tyatye-arenye areyele-ante merne renhe arlkwetyeke. Kele itne akenhe akangkwe-irretyakenhe-arle aneke imerte merne renhe arlkwemele itnenhe iltetyakenhe-arle aneke itne-arle angayakwe anekenge ware.
“Yewe, arrantherre itelaretyakenhe-arle ayenge, Alere alkere-arenye apmere ahelhe nhenhele-arle akweke inteke, alartetye atyeperre, the kwenhe iletyenhe nthakenhe-irretyeke arlte apurrkenge.” Alakenhe-arle Jesus angkeke Pharisee areyeke.
Jesus-ele artwe iltye tharre akurne-akerte renhe angkwerre-iweme
Arlte apurrke Jew areye-kenhe arrpenhele, Jesus awethe alheke tyatye itne-kenheke irrpemele itnenhe akaltyele-anthetyame. Apmere ikwerele re artwe iltye akwe-arratye tharre akurne-akerte renhe areke. Kenhe Pharisee areye-arlke, angkentye akngerreke akaltyele-anthenhe-anthenhe areye-arlke yanhe ikwerele tnerrirreke. Itne Jesus renhe arerrirretyame rarle artwe iltye tharre akurne-akerte renhe Arlte Apurrke nhenhele re apeke-arle mpwaremele angkwerre-iwetyenheke. Kenhe re apeke-arle artwe renhe angkwerre-iweme, kele imerte Jesus ikwere itne alakenhe rarle angkerrirretyenhenge, “Iwenhenge-arle-ame unte angkentye akngerre Moses-kenhe renhe-arle ultakeme?”
Kenhe Jesus re akenhe itnenhene itelareke, ikwere-arle itne itirrewarreke. Kele re anteme artwe iltye tharre akurne-akerte ikwere angkeke, “Akemirre, nhenhe-werne apetyaye.” Kele artwe re akeme-irreke tnemele.
Re anteme itnenhe apayuthneke, “Nthakenhe-ame angkentye Moses-kenhele ileme? Anwerne apekele tyerrtye arrpenhe areye alpe-eme-iletyeke, arrpenhe renhe itetheke mpwaretyeke arlte apurrkele apeke? Ithwenge apeke. Alakenhe apeke ileme, anwerne apekele tyerrtye arrpenhe rlkerte-ilemele itnenhe uyerrelhe-ilerlenge.”
10 Kenhe Jesus-ele Pharisee itnenhene areye-arlke angkentye akngerre akaltyele-anthenhe-anthenhe areye-arlke areke. Kele re artweke iltye tharre-akerte angkeke, “Iltye ngkwinhe aternelhaye!” Kenhe artwe re iltye ikwerenhe aternelheke, kenhe iltye re akenhe mwerre-arle-irrerlenge. 11 Nhenge Pharisee areyele-arlke angkentye Ngkarte-kenhe akaltyele-anthenhe-anthenhe areyele-arlke Jesus arerrirreke artwe-inpe-arle mwerre-arle-irrekeke, itne ikwere ahele anthurre irrerirreke. Apurte-irrerirremele itne arretyelhetyelhe-ilerreke Jesus ikwere, “Nthakenhe-ame anwerne renhe ayakeme yanhe-arteke awethe mpwaretyale anetyeke?”
Jesus-ele artwe twelve pele itnenhene ikwere-arrpe akngakeke renhe apenterlte-apetyeke
(Matthew 10:1-4; Mark 3:13-18)
12 Kele yanhe ikwerenge-ntyele, Jesus apmere ikwerenge-ntyele imperle-alhemele arnpenheke apwerte-werne Ngkarteke angketyeke. Ingwartentyele ikwere angkeke. 13 Kenhe arlte ingweleme arrpenhele re tyerrtye itneke arlkeke apwerte akertneke ikwere-werne antyetyeke, renhe-arle apenterlte-apeme areyeke. Kele ikwere iperrele re artwe twelve pele akngakeke angkentye ikwere-akerte-arle ilerlte-apetyekeke. 14 Arritnye nhenhe itnekenhe: Simon arritnye Peter-arle arritnye arrpenhe ikwerenhe aneke, Andrew, nhenhe re atyeyikwe Peter-kenhe, James, John, Philip, Bartholomew, 15 Matthew, Thomas, James alerikwe Alphaeus-kenhe, Simon atwentye akngerre re, 16 Judas alerikwe James-kenhe, ane Judas Iscariot. Urreke Judas nhenhe re alartetye Jew areye-kenhe areyeke iletye-alhetyenhe itne Jesus renhe arntirrkwewarrerlenge atwerrirretyeke.
Jesus-ele tyerrtye areye akaltyele-anthemele itnenhene angkwerre-iwetyeke
(Matthew 4:23-25)
17 Kele yanhe ikwerenge-ntyele, Jesus re-arlke atyewe ikwerenhe areye-arlke apwerte yanhe-ngentyele atnarnpewarremele. Kele Jesus re aneke artwe-arlke, arelhe-arlke, ampe-arlke akngerrele-arlenge. Kenhe tyerrtye atningke apmere arrpenhe areye-ngentyele Jesus ikwere-werne apetyewarremele awerrirretyeke. Kenhe arrpenhe areye apmere Judea-ngentyele-arlke, Jerusalem-engentyele-arlke apetyewarreke. Arrpenhe areye apmere Tyre-ngentyele-arlke, Sidon-engentyele-arlke apetyewarreke akngerre areye, apmere nhenhe atherre-ngentyele areye kwatye alaye itere-ngentyele. 18 Kele tyerrtye ingkirreke itne ikwere-werne apetyewarremele awerrirretyeke akaltyele-antherlenge, re rlkerte itnenhene areye-arlke angkwerre-iwetyeke. Kenhe arrpenhe areye arrentye areye-arle itnekele-arlenge anerrirreme-akerte. Kenhe Jesus arrentye itneke arlkeke, “Arrentye ingkirreke anthurre-aye, tyerrtye yanhe areye-ngentyele alherlte-iwaye!” Kenhe itne mwerre-irrerirrerlenge. 19 Arratye apelaye, ngangkere tyerrtye Jesus-kenhe-ngentyele arratemele rlkerte yanhe areye anerrirrerlenge-arle angkwerre-iweke. Kenhe itne ankerte-ankerte-iwerremele Jesus renhe anperrirretyeke.
Nhenge tyerrtye areye Ngkarteke arratye mwerre anerrirremele itne arnterre akangkewarreme anteye
(Matthew 5:1-12)
20 Kele Jesus-ele atyewe ikwerenhe areye aremele itneke angkeke,
“Kele mwerre-arle tyerrtye arrpenhe areye itne Ngkartenge arrekwelele tnerlenge itelarelhemele itne iwenhe-arteke apure-irremele.
Kenhe tyerrtye nhenhe areye Ngkartele atyewe Ikwerenhe-arle aketyenhe, itnenhe arntarnte-aremele,
alakenhenge anteme itne akangkentye anetyenhe.
21 Kenhe arrantherre apeke merne arlkwerrirretyeke atnyenetyakenhe, kele mwerre-arle.
Akangkewarraye! Kenhe Ngkartele-arle arrenhantherrenhe atnerte anhelke-iletyenhe arrantherre akangkewarretyenhenge.
Kenhe arrantherre lyete alhwarrpe-irremele artnerrirretyenhe, kele-arle.
Urreke arrantherre atherremele anerrirretyenhenge.
22 Arrantherre atyewe areye, ayenge apenterlte-apemele, arrantherre Alere-kenhe alkere-arenye-arle ahelhe nhenhele akweke intekeke.
Alakenhe ikwerenge anteme arrpenhe areye arrekantherre anhelhewarremele apeke,
anywerrirremele ikwele-arerrirremele.
Itne-arle arrekantherre areye-akerteke urrtyirrewarretyenhe, arrantherre-arle atyinhe anerrirrerlenge.
Kele mwerre-arle. Akangkewarraye!
23 Akangkentye anthurre anerrirraye akwetethe anthurre. Kenhe arrule anthurre re akenhe tyerrtye areye artwe angkentye Ngkarte-kenhe awemele ilerle-apentye akngerre areyeke ahentye-kwenye-irrerirretyarte. Kenhe lyete akenhe arrantherre yanhe areye-arteke angkentye Ngkarte-kenhe awemele ilerle-apentye akngerre.
Kenhe Ngkartele akenhe arne mwerre anthurre-arle arrekantherre alkere akertnele atnyenerle-aneme. Alakenhe ikwerenge anteme arrantherre akangkewarraye kenhe arrpenhe yanhe areye arrekantherre ahentye-anerrirretyakenhenge.”
Alakenhe rarle Jesus atyewe ikwerenhe areyeke angkeke.
24 Kele yanhe ikwerenge-ntyele, Jesus arrpenhe areyeke angkeke tnerrirrerlenge-arle renhe awerrirremele, “Kenhe lyete rarle arrantherre arne ingkirrenyeke atnyenewarreme,
kenhe arlte ingkernenge, Ngkartele-arle arrenhantherrenhe akayake-iletyakenhe anteme, arrantherre-arle apmere ahelhe nhenhele ingkirrenyeke kele atnyenewarrerlenge.
25 Kenhe arrantherre akenhe merne akngerre arlkwerrirretyeke lyete.
Kenhe urreke rarle akenhe arrantherre angayakwe anthurre anerrirretyenhe, merne-arlke anetyakenhe arlkwerrirretyeke, arrangkwe anthurre.
Kenhe arrantherre atherrewarreme lyete, kenhe urreke rarle arrantherre alhwarrpe-irrerirremele arrangkewarremele artnerrirretyenhe.
26 Kenhe lyete apele tyerrtye areye arrekantherre mwerre angkerrirreme.
Kenhe arlte arrule angkentye yanhe itneke anwerneke arrenge-arrenge areye mwerre rarle angkerrirretyarte, itne akenhe akwele angkentye akngerre Ngkarte-kenheke ilelheke, itne urrtyirrentye-arle ilerrirretyarte. Alakenhe-arle akurne anthurre-arle.
Alakenhe ikwerenge anteme arne ingkirrenyeke arrekantherrenhe akurne-irrerirretyenhe, arrantherre-arle akurne itelarentye akngerre yanhe areye-arteke anerrirrerlenge.”
Alakenhe rarle Jesus re arrpenhe areyeke ileke.
Jesus-ele atyewe ikwerenhe areye akaltyele-antheme arrpenhe areyeke mwerre anerrirretyeke itnenhene atwirtnetyale anerrirretyeke
27 Kenhe Jesus re akenhe itneke angkeke, “Lyete-arle ayenge nhenhe ikwere angketyenhe: Angwenhe re apeke arrekantherre ahentye-anetyakenhe, arrantherre akenhe itneke mwerre-arle anerrirrerlenge. 28 Kenhe angwenhe apeke arrekantherre angkentye akurne angkemele, iltemele apeke, arrekantherre apeke urrtyirremele-arlke ilerleke, kele akenhe Ngkarteke itneke-akerte angkaye, yanhe ikwerenge-ntyele Re itneke mwerre anetyenhenge. 29 Kenhe angwenhele apeke ngenhe arrelyennge akwe-arratye atwerlenge, renhe impaye, atwirtnetyale. Kenhe kele anteye-arle, ngenhe arrelyennge akwangenye-ampinye atwerlenge aneye. Kenhe angwenhele apeke mantere ngkwinhe ngkwenge-ngentyele rakerlenge, renhe anthaye, mantere arrpenhe areye-arlke. 30 Kenhe angwenhele apeke ngenhe arneke apayuthnerlenge, renhe anthaye. Ikwere-ketye ayene-iletyale, renhe ware anthaye. Renhe apayuthnetyale arne renhe re, re anteme anthintye-alpetyeke, arrangkwe-arle.
31 “Arrpenheme apeke ngkwenge mwerre anetyakenhe, kele anteye-arle. Kenhe unte rarle arrekwele itneke mwerre anaye.
32-33 “Tyerrtye nhenhe itne akurne akwetethe mwerre-arlke anerrirretyakenhe, kenhe itne-arrpe re akenhe mwerreke-mwerre-arle. Kenhe nhenhe itne ahentye-anerrirreme itneke-arle ahentye-anerrirrepirremeke. Kenhe nhenhe areye itne-arle ahentye-kwenye-arle itneke-arle ahentye-kwenye anerrirrepirremeke. Kenhe arrantherre apeke arrpenhe itneke-ante ware mwerre anerrirreme arrekantherre-ante-arle itne mwerre anerrirrepirremeke, kenhe arrantherre akenhe akurne itne-arteke-arle. Ngkarte-arle angkemele, arrekantherre ilemele yanhe rarle mwerre anetyakenhe. Kenhe arrantherre rarle itneke-akerte mwerre-arle anetyeke-arle itne apeke-arle arrekantherre ahentye-kwenye anerrirremeke kenhe mwerre-arle anerrirrerlenge itneke.
34 “Kenhe tyerrtye akurne-arle anerrirrepirremeke, itne arrpenhe areyeke mane antherrirrepirreme. Itne-arle itelarerrirremele itnenhene-arle itne anthirtnewarretyenhe. Kenhe arrpenhe areye apeke mane itnenhene-arle atnyenewarreme anthirtnewarretyakenhele, kenhe akurne itne itnenhene mane awethe anthirtnewarretyeke, arrangkwe anteme. Kenhe arrantherre-arle akurne itne-arteke anerrirretyale! Kenhe arrpenhe areyeke mane antherrirraye. Itne apeke ithwenge itnenhene anthirtnewarreme, arrangkwe apeke. Itneke apeke atnyenewarreme, kele rarle. Kele kenhe mane yanhe areye akwenpele-arle antherrirre. Kenhe Ngkarte Re akenhe arrekantherre kele rarle akangketyenhenge mwerre-arle. 35 Kenhe Ngkarte akangkentye-arle aneme tyerrtye areye mwerre-arle anerrirremeke akurne-arle anerrirremeke-arlke. Kenhe Ngkartele arne mwerre areye antheke mwerre itnenhene-ante, kenhe itne akangkewarrerlenge Ngkarteke. Kenhe Re akenhe arne areye antheke tyerrtye akurne itnenhene, kenhe itne ikwere akangkewarretyeke arrangkwe-arle. Kenhe Ngkarte itneke ingkirrenyeke anthurre akangkemele akwete aneme. Kenhe ikwere iperre-ngentyele arrantherre ingkirreke anyente aneme anetyeke, kenhe arrantherre rarle itneke-akerte mwerre-arle anetyeke-arle itne apeke-arle arrekantherre ahentye-kwenye anerrirremeke, kenhe mwerre-arle anerrirrerlenge itneke-akerte. Kenhe kele mane renhe itnenhene anthaye itne mane renhe anthintye-alpetyeke arrangkwe-arle. Kenhe arrantherre apeke tyerrtye yanhe areyeke alakenhe re ahentye-anerrirreme, kenhe Ngkarte Akertnenye-arenyele arrenhantherrenhe ampe Ikwerenhe areye-arle atniwetyenhe. Rarle arne mwerre akngerre areye arrekantherre atnyeneme. 36 Arratye apelaye, arrpenhe itnenhene areye-arlke mwantye-mwantye-ilemele Ngkarte anwerne-kenhele-arteke, arrpenhe itneke mwerre anerrirraye Rarle aneme-arteke.”
Alakenhe renhe-arle Jesus-ele atyewe ikwerenhe areye akaltyele-anthetyarte.
Jesus-ele tyerrtye areye akaltyele-antheme arrpenhe areyeke arratye mwerre anerrirretyeke itnenhe ilpernetyale
(Matthew 7:1-6)
37 Kele Jesus itneke angkeke, “Kenhe arrantherre apeke arrpenhe areye ilperneme, Ngkartele anteme arrenhantherrenhe ilpernerlenge. Nhenhe-tetye mpwarewarraye! Kele alkngwirrewarraye akurne itne-arle mpwarewarremeke, kele imerte Ngkarte alkngwirretyenhe akurne arrantherre-arle mpwarewarremeke. 38 Kenhe arrantherre apeke arrpenhe itnenhene akweke ware antherrirreme, kenhe Ngkartele arrenhantherrenhe akweke ware anthetyenhenge. Kenhe arrantherre apeke arrpenhe itnenhene arunthe anthurre antherrirreme, kenhe Ngkartele arrenhantherrenhe arunthe anthurre anthetyenhenge. Alakenhe anthurre rarle anetyenhe lyete, arrantherre arrpenhe areye itneke akangkewarretyeke, itnenhene arne areye antherrirremele, kenhe Ngkarte arrekantherre-arle akangkemele arne areye anthetyenhe, ingkirrenyeke anthurre renhe arrekantherre.”
39 Kenhe yanhe ikwerenge-ntyele, Jesus-ele ayeye artwe pwenge ikwere-akerte ileke, itne akaltye-irretyeke Ngkarte-kenhe iwerreke. “Nhenge pwenge arrpenhele pwenge arrpenhe arntwirrkerle-apeme ratherre imerte alhemele iperte akngerreke atnyerle-anerremele. 40 Kenhe kele awethe, ampe urreye akaltye-irretyakenhe anyikwe re-arteke. Kenhe akngeyele apeke alerikwe renhe ingkirreke anthurre akaltyele-antherlenge, kenhe re anteme ingkirreke ikwere akaltye-irrerlenge anyikwe re-arteke.”
41-42 Kele anteme Jesus-ele itneke ayeye arrpenhe ileke, itnenhene akaltyele-anthetyeke Ngkarte-kenhe iwerreke. “Iwenhenge-arle-ame arrantherre akurne-irreme arrpenhe areyeke apale angkemele itnenhe arratye-iletyeke akwele? Arrantherre itirrewarraye arrekantherre-urrke, urreke arrantherre arrpenhe areyeke akenge itirretyenhenge. Jesus-ele itneke arratye ileke itne apeke-arle arratye itelarerrirretyeke itne akurne mpwarerlenge kele Ngkarte-kenhe arrpenheke anteme angkemele itnenhe apeke aremele akurne-irrerlenge.”
Ayeye nhenhe merne ntange atherrke arrpenheke-arrpenhe ikwere-atherre-akerte
(Matthew 7:15-20)
43 Jesus-ele itneke ayeye arrpenhe ileke, “Kenhe arne mwerre lterrke alakenhenge-ntyele merne mwerre-arle arrateme. Kenhe arne akurne alakenhenge-ntyele merne akurne-arle arrateme. Kenhe unte apeke arrpenhe itneke akwetethe anyurre-irremele angkeme, kele unte arne akurne yanhe areye-arteke-arle aneme. 44 Kenhe tyerrtye itne arne arrpe-anenhe itneke-ngentyele merne ntange areye itnekenhe ahawethe anthurre itne arerrirreme. Kenhe arrantherre merne utyerrke itnenhene ilpeyenge-ntyele inetyeke arrangkwe. Kenhe unte merne ahakeye itnenhene arne aywerte-ngentyele inetyeke arrangkwe. 45 Kenhe tyerrtye iwenhe apeke-arle re akurrkngele itelaremele kenhe re akenhe kele angketyeke-arle. Kenhe tyerrtye mwerrantye itirrentye akngerre-arle angkentye mwerre akngetyeke. Tyerrtye mwerrantye angkeme rarle itirrentye mwerre-akerte, arne akurnele merne akurne lyapelhe-ileme-arteke, tyerrtye akurnentye angkeme rarle itirrentye akurne-akerte-arle.”
Jesus-ele itneke ayeye nhenhe artwe atherre-akerte ileme
(Matthew 7:24-29)
46 Jesus-ele itnenhene apayuthneke, “Kenhe arrantherre arrpenhe areyele ayeye atyinhe awerrirreme. Kele arrantherre ayenge awerrirrerlenge, yanhe-ngentyele akenhe arrantherre akurne akwete-arle anerlte-aneme. Nthakenhe anteme arrantherre angkeme ayenge arrekantherrenhe Alartetye aneme? 47 Angwenhe apeke atyenge-werne apetyemele, ayeye atyinheke akangkwe-irremele, re apeke Ngkarte Ikwere arratye mwerre anemele, kele tyerrtye re mwerre rarle aneme. Re atyengenge akwete anthurre anetyenhele. 48 Tyerrtye angwenhe apeke alakenhe akaltye anthurre-arle aneme-arteke, re apmere ikwerenhe ahelhe lterrkeke arteke, apmere yanhe re lterrke akwete tnerle-anetyeke. Kenhe urreke rarle, kwatye akngerre urnteme-arle iperre, urewe akngerre apetyetyenhe apmere renhe ultaketyeke artwe rarle arteke renhe. Kenhe kwatye urewe akngerrele apmere renhe arrkernemele ankerte-iwetyeke kenhe apmere re tnerle-anerlenge akwete, lterrke anthurre. 49 Kenhe the lyete arrekantherre ayeye arrpenhe ileme artwe arrpenhe ikwere-akerte, rarle apmere arrpenhe arteke-akerte. Rarle ahelhe lterrkeke artetyakenhe. Kenhe rarle apmere renhe arteke lhere itere itweke. Kenhe urreke rarle, kwatye akngerre urnteme-arle iperre kwatye urewe akngerre apetyetyenhe apmere renhe ultaketyeke artwe rarle arteke renhe. Iparrpe anthurre kwatyele apmere yanhe renhe akethe-iletyenhe. Kenhe arrantherre apeke atyengenge untyemurle-irrerirremele, angkentye atyinhe areyeke akangkwe-irretyakenhe, kenhe kele arrantherre artwe re-arteke apmere ikwerenhe lhere itereke-arle arteke-arteke. Arrantherre akwete-ante itethe anerrirretyakenhe-arle.”