22
Abatégeki ba Abayahudi nibaloondela
omuháanda gwo kumwíita Yeézu
(Matayo 26:1-5, 14-16; Mariko 14:1-2, 10-11; Yohana 11:45-53)
Amazenyi ge emikaate éezo etatiílwémo ituumbyo,* geéliliza. (Niyo elikwéetwa Paásika.) Abakúlu ba abagabe ba Múungu, hamo na abeégesa be ebilagilo, bakaba nibaloondela omuháanda gwo kumwíita Yeézu. Náho, bakatíina habwa abaantu.
Aho, Isitáani lyaamuzamo Yuda óogwo akaba ayétwa Iskariote, akaba ali oómo wáabo abaheémba ba Yeézu ikúmi na bábili. Niho, Yuda yaázeenda ha bakúlu ba abagabe ba Múungu, na ha batwaálilizi ba abalwaanila ngoma be éenzu ya Múungu. Yeehanuuza nábo nka nikwo alaamukooba Yeézu no kumusohoza hali boónyini. Ago, gaábasemelela bwooli, baákuundilana hamo kumuliha empilya. Yuda yaákúunda, ahonyini yaábaanza kuloondela omwáanya gwo kubaha Yeézu obuchilo abaantu béenzi tibaliho.
Yeézu naálya echookulya cha Paásika
hamo na abaheémba boómwe
(Matayo 26:17-30; Mariko 14:12-26; Yohana 13:21-30; 1 Abakorinto 11:23-25)
Echilo cha mbele cha amazenyi ge emikaate éezo etatiílwémo ituumbyo, chaáhika. (Nicho echilo éecho omutaámbwa gwa Paásika guhikiiliilwe kubáagwa.) Niho, Yeézu kubasiíndika Peétero na Yohana, akabagaambila, “Muzeénde kutuloongeza echookulya cha Paásika, tubone kwíiza kulya hamo.” Baámubúuza, “Nooyeénda tuchiloongeze nkáhi?”
10 Yaábasubiza, “Obuchilo mlataahamo omu chikaali, nimubugana no omukwaáta oómo, ayimukize ensúha ya améenzi. Mumukulaatile muhike omu nzu éezo alataahamo, 11 mumugaambile nyineéka, ‘Omweégesa naakubuúza, “Echiseenge cha abazenyi chili nkáhi, omwo ndaalya echookulya cha Paásika hamo na abaheémba baanze?” ’ 12 Aho, naabatwaála omu golofa, naabooleka echiseenge echiháango. Omwo nimusaánga chilóongize. Omwo nyini mutuloongezemo echookulya cha Paásika.”
13 Abaheémba abo bábili, obuchilo óobu baáhuliile ebyo, baalugáho aho, baázeenda, baásaanga byóona byaábéele nka Yeézu óokwo yaábagaambiile. Baábaanza kuloonza echookulya cha Paásika.
14 Akáanya ko kulya kaáhika. Niho Yeézu kwiikala ha luhelo, hamo ne entumwaze. 15 Yaábagaambila aáti, “Ndigiile bwooli kulya echi chookulya cha Paásika hamo neemwe ncháali ntakaágaleezwe! 16 Ha bwéecho niimbagaambila nkokwo, tiínkulya káandi kuhicha ensoonga yaáho yóona ehikiílizwe omu bukáma bwa Múungu.”
17 Ahonyini, Yeézu yeemucha echikóombe. Káyaabeele yaámazile kusiima, yaágaamba aáti, “Mutwaále ezi, munyweeleláne! 18 Niimbagaambila nka nikwo, kulugilila óobu tiínkunywa káandi evíini kuhicha áaho buliíza obukáma bwa Múungu.”
19 Káandi, Yeézu yeemucha omukaate. Káyaabeele yaámazile kusiima, yaágumenyula, yaábaha, ha kubagaambila, [“Óogu no omubili gwaanze, ogulikusohozwa ha bwéenyu. Mube nimukola mútyo, aha kunyizuka íinye!”
20 Kábaabeele baámazile kulya, bityo nyini, Yeézu yeemucha káandi echikóombe echo, yaágaamba, “Evíini ezi omu chikóombe ne endagano eénsha. Múungu naagahikiíliza, habwo kuseeseka kwe enságama yaanze ha bwéenyu.]
21 “Náho muléebe! Engalo zo óogwo alaánnoba, zili hamo neenye nitukoza hamo. 22 Íinye Mutábani wo Omuuntu, niinzeénda kwíitwa, nko óokwo nkaba ndamuliilwe. No óobu bityo, neelóoko hali óogwo alaánnoba!” 23 Aho, entumwa za Yeézu baábaanza kweébuuza, noóha hali íichwe alihicha kukola ago.
Ameégeso go obukúlu
24 Haabáho empaka omu ntumwa za Yeézu, nkokwo noóha alikuteékuzwa omuli boónyini aláaba mukúlu kuchila bazeenzíbe. 25 Chaamukola Yeézu kubagaambila, “Abakáma ba amahaánga agáandi baba nibabatégeka abaantu báabo lwa amagala. Abo abatégeki, baba nibesiingiza nkokwo na abeetégezwa.
26 “Náho íimwe, mutaákuba mútyo. Omuli íimwe, omuuntu kaálaaba mukúlu kuchila abáandi, aábe nko omuuntu ali muto bwooli kuchila abáandi. Na kaálaaba naatégeka, aábe nko omuuntu ali omuzáana. 27 Mbwéenu! Noóha ali mukúlu bwooli? No óogwo ali aha luhelo naálya, nali óogwo alikuléeta ebyookulya? Niinzila iínti no ogwo ali aha luhelo naálya! Náho, íinye ndi ahagáti yáanyu, nko omuzáana+ wéenyu.
28 “Íimwe, omwáanya gwóona óobu mbele niindeengeswa, mubele muli hamo neenye. 29 Ha bwéecho, niimbakola abatégeki omu bukáma bwaanze, nko óokwo Táata waanze yaánkozile kuba omukáma. 30 No omu bukáma bwaanze, nituba nitulya ebyookulya no kunywa hamo, na nimwiikala aha bitébe byo obutégeki, nimutégeka Abaiziraeli ne engaanda záabo ikúmi ne ébili.”
Yeézu naabáasa nka nikwo Simoni Peétero naamwaánga
(Matayo 26:31-35; Mariko 14:27-31; Yohana 13:36-38)
31 Yeézu yaágaamba, “Íiwe Simoni, íiwe Simoni! Omanye kuzima nkokwo Isitáani lyeékililiziibwe kubaleengesa mwéena. Nikuba nko kweelula omuchele. 32 Náho, naákusabiile hali Múungu, nkokwo otaákulekaho okwiikiliza kwaawe. Na káandi koólaaba waángwiile omu magulu, ozeénde kubaha amagala bazeenzi baawe.” 33 Náho, Simoni yaámusubiza, “Íiwe, Mukáma wéetu! Íinye ndi buligi ligi kuzeenda kubohwa hamo neewe omu ibóhelo, no óobu kwíitwa hamo neewe!”
34 Yeézu yaámugaambila, “Íiwe Peétero! Niinkugaambila nkokwo, leélo enkoókolomi tekukoókoloma, otakanyaángile entúlo isatu nka nikwo tokuúmmanya!”
Agaayaandikilwe habwa Yeézu nigakolwa óobu
35 Káyaabaliile, Yeézu yaábúuza abaheémba boómwe, “Obuchilo naábasiíndikile mutéena enfulebe ye empilya, nali omugugu, nali ebilaátu, ngási mukabulilwa choóna chóona?” Baámusubiza, “Mmahi!”+
36 Yeézu yaábagaambila, “Náho óobu, kaálaaba omuuntu ayina enfulebe ye empilya, nali omugugu, abitwáale. Na kaálaaba atéena lubáadi, aguze ebebo yoómwe, abone kulugula lúmo. 37 Habwo kuba chaandikilwe, ‘Akabalwa hamo na abakola biheno.’+ Ago magaambo gakaandikwa ha bwaánze. Niimbagaambila amazima iínti ni lwaampaka kuhikiilizwa hali íinye, nágo gali héehi kukolwa óobu.”
38 Abo baámugaambila, “Íiwe Omukáma wéetu! Léeba! Aha heena embáadi ibili.” Náwe yaágaamba, “Mubileke ebyo.”
Yeézu naaneembelela Múungu omuli Getisemane
(Matayo 26:36-46; Mariko 14:32-42)
39 Yeézu yaalugáho aho, yaázeenda ahi ibaanga lye Emizeituni, nko óokwo yaabele amanyiile. Na abaheémba boómwe bakaba nibamukulaatíla. 40 Káyaahikile ahi ibaanga elyo, yaábagaambila, “Mumusabe Múungu, nka nikwo mutaákwiiza mukaza omu bileengeso.”
41 Niho, kubaleka aho, akeelila akáanya káche, nko obula bwo kunaguza ibáale. Yaáteela ebizwi, yaámusaba Múungu aáti, 42 “Íiwe Táata! Koólaayeénda, onyihileho echikóombe echi cho olwaágalalo. Náho, buli éecho olikweenda íiwe, chikolwe. Náho chitaákuba éecho ndikweenda íinye!”
[ 43 Aho, maléeka kuluga omu igulu yaámwiisulukiza Yeézu, yaamutamo amagala. 44 Yeézu akaba ayina obusaasi bwo olwaágalalo luháango bwooli, yaáguma kumusaba Múungu aha chihika. Empiita yoómwe, yaásusana na amatoónya go obwáamba, yaaba neetoónya ahaansi omu itaka.]
45 Na káyaamazile kumusaba Múungu, yaáyemeelela, yéeza aha baheémba boómwe, yaábasaanga bahuniile ha kuba bakaba beene entíimba. 46 Yaábagaambila, “He! Ha bwaáchi muhuníile? Mwiimuke! Mumusabe Múungu, mutaákwiiza mukaza omu bileengeso.”
Yeézu naakwaátwa
(Matayo 26:47-56; Mariko 14:43-50; Yohana 18:3-11)
47 Obuchilo Yeézu akaba acháali naagaámba ebyo, baamwiizáho abaantu béenzi. Abaantu aba, bakeebeembelelwa na Yuda, oómo wáabo wa abaheémba boómwe ikúmi na bábili. Niho, Yuda yaámwiililila héehi Yeézu, abone kumunyweégela.
48 Yeézu yaámugaambila, “Íiwe Yuda! Ngási, noomukoónga Mutábani wo Omuuntu ha kumunyweégela?” 49 Abaheémba ba Yeézu, obuchilo kábaabweene okwo bilaába, baámubúuza, “Íiwe Omukáma wéetu! Ngási, tubatemaateme ne embáadi?”
50 Ahonyini, oómo wáabo yaámuteela omuhálila wo omugabe omukúlu no lubáadi, yaámutema okutwi kwo obúlyo. 51 Yeézu yaágaamba, “Mubileke ebyo!” Yaakukoláho okutwi kwo omuhálila ogwo, yaámuchiza.
52 Omuli abo baantu áabo bakéeza kumukwáata Yeézu, bakaba balimo abakúlu ba abagabe ba Múungu, na abakúlu ba abasilikale be éenzu ya Múungu, hamo na abanyaampala ba Abayahudi. Yeézu yaábabúuza, “Íimwe! Ha bwaáchi mwéeza ne embáadi ne engoligo, nkoóti mweézila omunyagiilizi? 53 Ha bwaáchi buli chilo, tukaba nitusíiba hamo omu nzu ya Múungu, na timulaankuúmizeho! Náho óobu, nibwo obuchilo bwéenyu, obuchilo bwo okutégeka kwe ensiimbaazi.”
54 Ahonyini, abo baantu baámukwáata Yeézu, baámutwáala omúka yo omugabe mukúlu. Peétero yaábakulaatila haláho.
Peétero naamwaánga Yeézu
(Matayo 26:57-58; Mariko 14:53-54, 66-72; Yohana 18:12-18, 25-27)
55 Akáanya abo baantu baáhika ha lubuga lwe eéka, baáhéemba echikoome, beékala. Peétero náwe, yéeza omuli abo yeekala hamo nábo. 56 Ne echikoome echo chaámumulika, no omuzaánakazi oómo yaámuleeba ha kumukómela, yaágaamba, “Mazima ogu muuntu, akaba ali hamo náze.” 57 Náho Peétero yaáyaanga, “Íiwe mukázi! Tiínkumumanya!”
58 Káyaabaliile káche, omuuntu oóndi yaámubona Peétero, yaámugaambila, “Neewe oli muzeenzi wáabo.” Náho Peétero yaámusubiza, “Íiwe mwoózo! Ti íinye!”
59 Káyaabeele yaáhiingwiile esáaha eémo eéti, omuuntu oóndi yaámukomeenteleza, “Omu mazima, ogu muuntu akaba ali hamo náze! Habwo kuba weényini náwe no omu Galiláaya!” 60 Náho Peétero yaámusubiza, “Íiwe mwoózo! Áago olikugaamba, tiínkugamanya!”
Acháali naagaámba ago, ahonyini enkoókolomi ekoókoloma. 61 Omukáma yaámweechebuka, yaámuleeba Peétero aha méeso. Ahonyini, Peétero yeézuka ago magaambo go Omukáma gi yaámugaambiile, “Leélo, enkoókolomi etakakoókolomile, noóba waányogile entúlo isatu.”
62 Aho, Peétero yaásohola ahéelu, yaábaanza kuchula ha ntíimba na amaziga méenzi.
Abachuungi nibamugaya Yeézu
(Matayo 26:67-68; Mariko 14:65)
63 Abakwaáta abo abakaba nibamweekomya Yeézu, baaba nibamusekeélela. Hamo na ago, bakaba nibamuteéla bwooli. 64 Baámusweekelela aha méeso, ha kumugaambila buli ntúlo, “Gaámba obubáasi! Noóha óogwo ayaákuteela?” 65 Baáguma kumuzuma ha magaambo méenzi go kulyoogweeza.
Yeézu naalegelelwa omu méeso ga abakúlu
(Matayo 26:59-66; Mariko 14:55-64; Yohana 18:19-24)
66 Obuchilo bwo omulucheelelélwa, Itégekelo lya abanyaampala bóona ba Abayahudi§ beékobya. Omu Itégekelo éelyo hakaba heena abakúlu ba abagabe ba Múungu, na abeégesa be ebilagilo. Yeézu yaáleetwa omu méeso gáabo. Niho baámubúuza, 67 “Íiwe! Koólaaba níiwe Masihi, otugaambile.”
Yeézu yaábasubiza, “Mazima naakubagaambíile, timwaákukuunzile. 68 Na kinakubabuulíze, timwaákuunsubiize. 69 Náho kubaandiza óobu, íinye Mutábani wo Omuuntu niímba nnyikeele olubazu lwo obúlyo* lwa Múungu wo obuzizi bwóona.”
70 Bóona, baámubúuza Yeézu káandi, “Ha bwéecho, íiwe oli Mutábani wa Múungu?” Yeézu yaábasubiza, “Ha bwaáchi íimwe nyini mwaágaambile nkokwo íinye níinye!”
71 Ahonyini, abakúlu abo baágaamba, “Mbwéenu! Nitweendela chi obwaátuzi obúundi? Léeba íichwe boónyini twaáhuliile echigaambo echi kuluga aha munwa gwoómwe weényini!”
* 22:1 Amazenyi ge emikaate éezo etatiílwémo ituumbyo: Habwo obusoomboozi bwooli osome Obusoomboozi habwa Amagaambo Agagumile. 22:10 Omu chikaali: Ensoonga ni Yeruzaléemu. 22:20 Endagano: Habwo obusoomboozi bwooli osome Obusoomboozi habwa Amagaambo Agagumile. + 22:27 Osome Yohana 13:1-20. + 22:35 Osome Luka 9:3; 10:4. + 22:37 Osome Isaya 53:12. § 22:66 Itégekelo lya abanyaampala bóona ba Abayahudi: Habwo obusoomboozi bwooli, osome echigaambo cha Itégekelo lya Balusiingo ba Abayahudi omu Obusoomboozi habwa Amagaambo Agagumile. * 22:69 Nnyikeele olubazu lwo obúlyo: Ensoonga yaáho no kuháabwa obutégeki ni ikuzo.