Empola Nzima za Yeézu Kristu
nko óokwo zayaandikilwe na
Yohana
Obweébeembezi
Yohana akaba ali oómo omuli abo baheémba ikúmi na bábili bo mwa Yeézu. Akaandika echitabu echi abone kuhweela abeekiliza bóona, Abayahudi na abaantu abáandi áabo abaamwiíkiliize Yeézu. Talayaandikile empola zo obulami bwa Yeézu weénka, náho naateekelela hamo ne empola ze eméenko nyíinzi éezo Yeézu akakola, na ameégeso áago akeégesa. Amagaambo ago góona nigooleka nka nikwo, Yeézu akaba atali omuuntu kwoónka, náho káandi akaba ali Múungu.
Echitabu echi Yohana naabaánza omu kukomeenteleza nka nikwo Yeézu niwe echigaambo cha Múungu. Káandi naagaámba nka nikwo olufu lwoómwe ne echitáambo éecho echilikuchuúngula abaantu kuluga omu biheno byáabo, na káandi nka nikwo Yeézu niwe Masihi óogwo ababáasi be Endagano ya Kala bakabáasa. Omu mulyaango gwe 13–17 naagaambilila engoonzi za Yeézu habwa abaheémba boómwe na amagaambo áago akabagaambila abone kubatiimbya omuganya aha lweébazo óolwo akatéebwa omuli itaanu. Echitabu nichihikiíliza omu kuteékelela óokwo Yeézu akachwaaziikilwa no kugoógootelwa aha musalaba, no óokwo yaázookile kuluga omu bafwiile, no kweésulukiza abaheémba boómwe entúlo nyíinzi.
1
Echigaambo akeeza omu nsi yaaba omuuntu
Aho obwa mbele na mbele, hakaba haliho Echigaambo. No ogwo Chigaambo akaba ali hamo na Múungu, mala ogwo Chigaambo niwe akaba ali Múungu. Kulugiilila obwa mbele na mbele, ogwo Chigaambo akaba ali hamo na Múungu. Ebiintu byóona bikahaangwa ha kulabila hali ogwo Chigaambo. Tihaliho no óobu echiintu chimo éecho chikahaangwa hatéena weényini. Echigaambo ogwo akaba ali entabuko yo obulami bwóona, no obulami obwo nibwo buleeta omwaanga omu baantu. Omwaanga ogwo gumulika omu nsiimbaazi, mala ensiimbaazi telahikize kugusíinga.
Akeeza omuuntu oómo óogwo akasiindikwa na Múungu. Ogwo muuntu akaba naayétwa Yohana.* Weényini akeeza kusiinza ogwo mwaanga, kuba abaantu bóona babone kwiikiliza habwo kulabila okusiinza kwoómwe. Yohana weényini akaba atali ogwo mwaanga, náho akeeza kugusiinza. Ogu nigwo omwaanga gwa amazima, óogwo gumulikila buli muuntu, nágwo gukaba nigwiíza omu nsi ezi.
10 Ogwo Chigaambo niwe ayaabeele aliho omu nsi ezi éezo Múungu akahaanga habwo kulabila hali weényini. Náho, abaantu abo omu nsi ezo tibalamusoombookiilwe. 11 Akeeza habwa abaantu boómwe, náho abaantu boómwe tibalamwiinaankwiile. 12 Náho abaantu bóona áabo bakamunyegeza no kumwiíkiliza, abo akabaha obuhicha bwo kuba abáana ba Múungu. 13 Abaazéelwe, ti habwe enságama, ti habwe engoonzi zo omubili, mala ti habwe engoonzi zo omuuntu, náho Múungu weényini niwe abakozile kuba abáana boómwe.
14 Mbwéenu, ogwo Chigaambo yaaba omuuntu, yeékala omuli íichwe. Neechwe twaálileeba ikuzo lyoómwe, ikuzo lyo Omutábani nyakámo we Isíichwe Múungu. Weényini ayizwiile embabazi mpaango na amazima.
15 Yohana yaámusiinza, yaáhamuka ahi iláka naagaámba aáti, “Ogu niwe óogwo nkaba niimbagaambila nka nikwo, ‘Naayiza kwiiza omuuntu oómo enyuma yaanze, óogwo ali mukúlu kusaaga íinye, habwo kuba akaba abáho obuchilo íinye ncháali ntakazeelwe.’ ”
16 Na habwa akalyo koómwe Múungu atuheéle íichwe twéena embabazi zoómwe, káandi naazeendelela kutuha embabazi obusáago. 17 Ensoonga, kala Múungu akasohoza ebilagilo byoómwe omu kulabila hali Musa, na mbwéenu asohweeze embabazi yoómwe na amazima goómwe kulabila hali Yeézu Kristu. 18 Táliho omuuntu weéna wéena óogwo alahikize kumubona Múungu. Náho Omwaana nyakámo, náwe ali Múungu, mále óogwo ali héehi na Táata, óogwo niwe ayaatusuululiile.
Yohana naaloónza omuháanda habwa Yeézu
(Matayo 3:1-12; Mariko 1:1-8; Luka 3:1-18)
19 Echilo chimo, abatégeki ba Abayahudi bakasiindika abagabe§ na Abaláawi* kuluga Yeruzaléemu, bazeénde ahali Yohana. Aho baámubúuza báti, “Íiwe oli oóha?” 20 Yohana yaáyatula obuumbona omu kugaamba obutazila kuseleka amazima aáti, “Íinye tiíndi Masihi.” 21 Baámubúuza káandi báti, “Óobu íiwe oli oóha? Ngási, íiwe níiwe omubáasi Eliya?” Yohana yaábagalulila aáti, “Mmahi, íinye tiíndi Eliya.” Boónyini baámubúuza káandi báti, “Ngási, íiwe níiwe omubáasi óogwo tulikuliindilila kuluga ahali Múungu?”+ Yohana yaábagalulila aáti, “Mmahi, tíwe íinye.” 22 Baámubúuza káandi báti, “Mbwéenu, íiwe oli oóha? Otugaambile tubone kuzeenda kubasoomboolela abo abaátusiindika. Íiwe noogaámba chiíha ha bwaáwe nyini?” 23 Yohana yaábagalulila kwiingana na amagaambo áago omubáasi Isaya óokwo yaágaambile, aáti, “Íinye níinye ogwo,
‘Omuuntu alikuhámuka ahi iláka liháango omu nsi yo obwoóma, nka nikwo,
mugugolole omuháanda gwo Omukáma!’+
24 Omu baantu áabo bakasiindikwa bazeénde ahali Yohana, bakaba balimo na Abafarisayo. 25 Abo baámubúuza báti, “Kábilaaba íiwe toli Masihi, nali omubáasi Eliya, nali omubáasi óogwo tulikuliindilila kuluga ahali Múungu, na ha bwaáchi noobatiza abaantu?” 26 Yohana yaábagalulila aáti, “Íinye niimbatiza abaantu ha méenzi, náho omuli íimwe aliho omuuntu óogwo íimwe timukamusoombookiilwe. 27 Ogwo niwe alikwiiza enyuma yaanze. Íinye tiinkwiílwe no óobu kumusumuululila enkóba ze enkeeto zoómwe.”§
28 Amagaambo ago góona gakakolwa okwo Betania, obutúluka bwo omulaambo gwo omunóna gwa Yorodáani, obuchilo Yohana akaba naabatiza abaantu.
Yeézu no Omutaámbwa wa Múungu
29 Nyeéncha eémo, Yohana yaámubona Yeézu naayiza hali weényini. Yaábagaambila abaantu áabo bakaba baliho aho aáti, “Muléebe, ogwo niwe Omutaámbwa* wa Múungu, óogwo alikwiihaho ebiheno bya abaantu bóona abe éensi ezi!+ 30 Ogu niwe óogwo naábagaambiile nka nikwo, ‘Naayiza kwiiza omuuntu oómo enyuma yaanze, óogwo ali mukúlu kusaaga íinye, habwo kuba akaba abáho obuchilo íinye ncháali ntakazéelwe.’ 31 No óobu neenye nkaba ntakumusoombookelwa nka nikwo noóha, náho nkeeza kubatiza abaantu aha méenzi kuba abone kumanyiswa omu baantu ba Iziraeli.” 32 Niho Yohana akabaátulila áago akaba abwéene, naagaámba aáti, “Naágubona Omwooyo nigumuhanaántukila kuluga omu igulu nke echiiba nágwo gwéeza gwaátuungama ha lugulu ya weényini. 33 No óobu neenye nkaba ntakumusoombookelwa nka nikwo noóha, náho Múungu óogwo akaansiíndika kubatiza akaba angaambíile nka nikwo, ‘Omuuntu óogwo olibona nka nikwo Omwooyo gwaanze nigumuhanaántukila aha lugulu yoómwe no kusigala náwe, ogwo niwe óogwo alaabatiza abaantu ha Mwooyo Mutakatíifu.’ ” 34 Aho Yohana yaámuzila aáti, “Neenye naábona ago góona, na niimmusiinza óobu nka nikwo, ogwo niwe Mutábani wa Múungu.”
Yeézu naatóoza abaheémba boómwe bo kubaanza
35 Nyeéncha eémo, Yohana akaba ayemeeliile ahonyini, hamo na bábili omu baheémba boómwe. 36 Mála yaámubona Yeézu naahiingula héehi nábo. Niho yaábagaambila abaheémba boómwe aáti, “Muléebe, ogwo niwe Omutaámbwa wa Múungu!” 37 Obuchilo abaheémba abo bábili baáhuliile ago magaambo, baámukulaatíla Yeézu. 38 Yeézu yeéchebuka, yaábona abaheémba abo nibamukulaatíla. Yaábabúuza aáti, “Ngási, nimweénda chiíha?” Boónyini baámusubiza báti, “Íiwe Rabi, otuula nkáhi?” Ensoonga ye echigaambo “Rabi” no “Omweégesa.” 39 Yeézu yaábasubiza aáti, “Mwiíze, muhaléebe.” Niho baámukulaatíla, baázeenda baáhabóna áaho akaba atuula. Obuchilo baáhikile aho, zikaba zili esáaha ikúmi zo olweébazo, baásiiba hamo náze echo chilo.
40 Oómo omu baheémba abo bábili áabo bahuliile amagaambo ga Yohana no kumukulaatila Yeézu, akaba naayétwa Andrea, mudugu wa Simoni Peétero éenda eémo. 41 Ahonyini azeénda kumuloondela Simoni, mweene wáabo. Obuchilo yaamubwéene, yaámugaambila aáti, “Twaámubona Masihi,” ensoonga yaáho ni “Kristu.” 42 Niho Andrea yaámutwáala Simoni ahali Yeézu. Yeézu yaámuléeba Simoni, yaámugaambila aáti, “Íiwe oli Simoni, mutábani wa Yohana. Náho kubaandiza óobu, izíina lyaawe olaáyétwa Kefa.” Izíina elyo omu Chiyunani ni Peétero, ensoonga yaályo no “Oluchili.”
Yeézu naatóoza abaheémba abáandi bábili
43 Nyeéncha eémo, Yeézu yaálamula nka nikwo azeénde omu nsi ya Galiláaya. Mbwéenu amusaánga Filipo, yaámugaambila aáti, “Iíza, onkulaatile.” 44 Filipo akaba ali omuuntu kuluga omu muzihwa gwa Betisaida, óomwo Andrea na Peétero nábo bakaba nibatuúla.
45 Mbwéenu, Filipo yaámusaanga Natanaeli, yaámugaambila aáti, “Twaámubona omuuntu óogwo Musa akaandika empola zoómwe omu echitabu che ebilagilo, káandi óogwo ababáasi nábo bakaandika empola zoómwe. Izíina lyoómwe ni Yeézu omunya Nazaréeti, mutábani wa Yozéfu.” 46 Náho Natanaeli yaámubúuza Filipo aáti, “Ngási echiintu echili chizima chikaáhichaho chita kuluga omu iboma lya Nazaréeti?” Filipo náwe yaámugalulila aáti, “Iíza, oléebe.”
47 Mbwéenu Yeézu yaámubona Natanaeli naamwiízáho, yaágaamba empoláze aáti, “Léeba, ogu muuntu no Omuiziraeli wa amazima, atéena enteba yoóna yóona omuli weényini.” 48 Natanaeli yaámubúuza Yeézu aáti, “Bita noomanya?” Yeézu yaámugalulila aáti, “No óobu obuchilo Filipo achaali atakakweésile, íinye nkakubona oyikeele ahaansi yo omuti gwo omutini.” 49 Natanaeli yaámugalulila aáti, “Mweégesa, íiwe oli Mutábani wa Múungu! Íiwe níiwe Omukáma wa Abaiziraeli!” 50 Yeézu yaámubúuza aáti, “Ngási, nooyikiliza habwo kuba naákugaambila nka nikwo nkakubona obuchilo obwo oyikeele ahaansi yo omutini? Olaábona amagaambo agáandi amakúlu agasaagile aga!” 51 Niho yaámugaambila aáti, “Mazima butúnu niimbagaambila nka nikwo, mulaábona igulu nilichiinguka, na mulaábona bamaléeka ba Múungu nibahanama no kutúuka hali íinye Mutábani wo Omuuntu.”
* 1:6 Yohana: Yohana ogu niwe Yohana Omubatiza. 1:17 Musa: Habwo obusoomboozi bwooli osome Obusoomboozi habwa Amagaambo Agagumile. 1:17 Kristu: Habwo obusoomboozi bwooli osome Obusoomboozi habwa Amagaambo Agagumile. § 1:19 Abagabe: Habwo obusoomboozi bwooli osome Obusoomboozi habwa Amagaambo Agagumile. * 1:19 Abaláawi: Abaláawi aba bakaba bali abahálila ba Múungu, áabo bakaba nibakola omu nzu yoómwe. Ha mpola bwooli, osome Okubala 3:1-13. 1:20 Masihi: Habwo obusoomboozi bwooli, osome echigaambo cha Kristu omu Obusoomboozi habwa Amagaambo Agagumile. + 1:21 Osome Okwiizukwa kwe Ebilagilo 18:15-22. + 1:23 Osome Isaya 40:3. 1:24 Abafarisayo: Habwo obusoomboozi bwooli osome Obusoomboozi habwa Amagaambo Agagumile. § 1:27 Kumusumuululila enkóba ze enkeeto zoómwe: Omu bilo éebyo, emilimo yo kukomoolola enkóba ze enkeeto za abazenyi kubona amagulu gáabo kwóozwa na méenzi, ekaba ekolwa na abahálila bi iífo bwooli. * 1:29 Omutaámbwa: Habwo obusoomboozi bwooli osome Obusoomboozi habwa Amagaambo Agagumile. + 1:29 Osome Okuluga 12:21-28. 1:34 Mutábani wa Múungu: Habwo obusoomboozi bwooli osome Obusoomboozi habwa Amagaambo Agagumile. 1:51 Mutábani wo Omuuntu: Habwo obusoomboozi bwooli osome Obusoomboozi habwa Amagaambo Agagumile.