17
Paulo naayolekeelela omu muzihwa gwa Teesalonike
1 Paulo na Sila bakahiingula omuli Amfipoli, na Apolonia, kuhicha baáhika omuli Teesalonike. Aho Teesalonike hakaba heene isomelo lya Abayahudi.
2 Bityo nko óokwo bwaabeele buli obuteéka bwoómwe Paulo akataahámo omu nzu ezo, na aha mwáanya gwa amooyo asatu ge Endaálikizo yaaba naabiteelána ha kubakoonza koonza Abayahudi kuluga omu Maandiko Amatakatíifu.
3 Akagasoomboola no kwoóleka butúnu nkokwo Masihi ekaba eli lwaampaka ayagalazwe, aáfwe, no okuzooka kuluga omu bafwíile. Paulo yaábagaambila, “Ogwo Masihi, niwe ogu nyini Yeézu óogwo ndikubamanyisa.”
4 Abáandi kuluga omuli abo Bayahudi beekiliza éebyo bakagaamba Paulo na Sila, baátulaanila nábo. Káandi baaba baliho abaantu embága mpaango ya Abayunani abamulámya Múungu hamo na abakázi béenzi abi isima, na boónyini bakatulaanila nábo.
5 Náho abáandi omu Bayahudi baázila ichubi. Baáloondela abaantu katóozi abatéena kályo ne entúungwa nzima kuluga omu baantu abazilwa abali okwo omu igulizo. Nábo baákola embága no kubaanza omusaambo omu iboma lyóona. Baátabaalila eéka yo mwa Yaasoni nibabaloondela Paulo na Sila babone kubaléeta aha bwéelu ahali ezo mbága ya abaantu.
6 Náho kábaababuzilwe, baákulula weényini Yaasoni hamo na abáandi abeekiliza bazeenzi béetu. Baábaléeta omu méeso ga abakúlu bo omuzihwa, nibahamuka báti, “Aba baantu baleesile omubulaangulo muháango omu nsi zóona, óobu bali aha omu muzihwa gwéetu.
7 Náwe Yaasoni akabeénaankula omukáye. Hamo ne ebyo, aba bóona nibabigaya ebilagilo ebyaatiilwého na Kaizáari omu kugaamba nkokwo heena omukáma oóndi, óogwo alikwéetwa Yeézu.”
8 Abo bakúlu ne echipípi echo, kábaahuliile ebyo bigaambo, baábuyaanganisibwa aha musaambo muháango.
9 Baábachwa Yaasoni na bazeenzíbe empilya zo omusiimbo. Mara, baábaleka bazeénde.
Paulo na Sila omuli Beroya
10 Echilo echo nyini omu chilo, abeekiliza bazeenzi béetu baábasiíndika bwaangu Paulo na Sila bazeénde Beroya. Obuchilo baáhikileyo okwo, baátaaha omu isomelo lya Abayahudi.
11 Nábo Abayahudi ba aho Beroya bakaba bali abaantu abafula kuchila abo Abateesalonike. Boónyini bakeenaankula echigaambo cha Múungu ha chihika chiháango. Buli chilo, baaba nibagacheengelela Amaandiko Matakatíifu babone kukómela éebyo alikugaamba Paulo ne bya mazima.
12 Abayahudi béenzi omuli abo baámwiíkiliza Yeézu, hamo na Abayunani béenzi, abakwaáta na abakázi bi isima.
13 Náho abo Abayahudi ba Teesalonike, kábasoomboókiilwe nkokwo Paulo akaba naayegesa echigaambo cha Múungu okwo Beroya, baazeéndayo kubasunikiliza no kubaágalaza ebipípi bya abaantu babaánze omusaambo.
14 Niho abeekiliza bazeenzi béetu baámutwáala bwaangu Paulo, baámuhicha kuhicha aha ngeégéelo ye enziba. Náho Sila na Timoteo boónyini bakasigalayo okwo Beroya.
15 Aho abaabeele nibamuseendekeleza Paulo baámutwáala kuhika Atene. Kábaabeele nibalugaho kusuba Beroya, Paulo yaábaha ebilagilo hali Timoteo na Sila nka nikwo beeze bwaangu batéena kwiílilwa, bamukulaatile.
Paulo naahóoya na abaantu ba Atene
16 Obuchilo Paulo káyaabeele naabategamilila Sila na Timoteo okwo Atene, akeehulila kubi bwooli omu mwooyo gwoómwe káyaabweene iboma elyo lyóona liizwiile ebisusano bya bamúungu.
17 Ha bwéecho yaaba naabiteelána buli chilo aha kubakoonza koonza Abayahudi hamo na Abayunani abamulámya Múungu okwo omu isomelo. Káandi buli chilo yaaba naabasoomboólela abaantu abo yaabele naabugana nábo omu magulizo.
18 Abáandi omuli abo abaabeele beene amasala ge embága ya Kiepikurio, hamo na be embága ya Kisitoiko baábugana na Paulo, omuli abo baágaamba, “Ngási! Ogu kanyabigaambo naaleengesa kugaamba chi?” Abáandi baágaamba, “Naasusa nkokwo naahoóyela empola za bamúungu be echizenyi.” Ebyaabaleeteliile kugaamba bátyo, ekaba nkokwo Paulo akaba naabasoomboólela Empola Nzima za Yeézu, ne empola zo kuzooka kwa abáfwiile.
19 Bityo abo abeene amasala baámutwáala Paulo omu méeso gi Itégekelo elikúlu elilikwéetwa Areopago. Abakúlu be elyo Itégekelo baámugaambila, “Nitweénda otusoomboólele ensoonga ye ebyeégeso ebisha éebyo olikweélekeelela.
20 Kuba íiwe nooleéta amagaambo amasha omu matwi géetu, ha bwéecho nitweénda kumanya ensoonga yaágo ni chiíha?”
21 Obuchilo obwo abaantu bo okwo Atene, hamo na abazenyi ba hala abaabeele nibatuúla okwo, bakaba nibeénda kuhuliiliza amagaambo masha. Omwáanya gwáabo mwíinzi bakaba nibahoóyelela ebyo bigaambo.
22 Bityo Paulo yaáyemeelela omuli elyo Itégekelo lya Areopago, yaágaamba, “Íimwe bakwaáta ba Atene! Niimbóna nkokwo nimukulaatila bwooli amagaambo ge edíini.
23 Kuba obuchilo mbele niinhiingula omuli ogwo muzihwa, aha kukómela mbweene ebisusano bíinzi éebyo mulikulamya. No óobu naábona itaámbilo límo lyaandikilwe amagaambo aga: hali múungu atakumanyiikana. Ogwo Múungu ogu mulikulamya mutéena kumumanya, niwe ogu ndikubasoomboolela.
24 “Múungu ayaahaangile éensi na byóona ebilimo, óogwo ali Omukáma wi igulu ne éensi, takutúula omu mazu agoombekilwe aha mikono ya abaantu.
25 Na káandi takuheélezwa ne emikóno ya abaantu nka nikwo naayeénda echiintu choóna chóona, habwo kuba weényini niwe alikubaha abaantu bóona obulami, okwiicha no kubabonesa ebiintu byóona.
26 No kuluga aha muuntu oómo akakola endími zóona za abaantu, babone kutúula omu nsi zóona. Náwe buluga kala akaba yaálamwíile no kutaho obuchilo ne embibi za ahaantu áaho baláaba nibatuúla.
27 Múungu akakola aátyo, abaantu babone kumuloondela, no óobu ha muháanda gwo kutaabuuza omu biteékuzo, hamo baakaáhicha kumubona. No óobu bityo, tali hala na buli oómo wéetu,
28 kuba omuli weényini íichwe nitubona obulami, nitulibata no kubáho. Ni nko omu baándiki báanyu be emibeelo óokwo baagaambile, ‘Neechwe, tuli abaanábe.’
29 “Bityo habwo kuba íichwe tuli abáana ba Múungu, titukweendelwa kuteékuza nkokwo Múungu naasusana ne echisusano echilikuhéeswa che ezaháabu, nali emiliinga, nali cha amabáale. Ago góona nigakolwa aha kuteékuza no obugoga bwa abaantu.
30 No óobu kala omu nchilo ezi zo obufweéla Múungu akeekola nka atakuleeba, óobu naalagíla abaantu bóona abali hoóna hóona batamwe ebiheno byáabo no kubilekelela, bamuhiindukile Múungu.
31 Kuba yaátiilého echilo éecho alichwaaziika abaantu bóona be éensi ha mazima ge ebilagilo, kulabila aha muuntu óogwo yaatoólize. Akaboóleka abaantu bóona amazima ge ebyo ha kumuzoola ogwo muuntu, kuluga omu bafwiile.”
32 Abo baantu, kábaahuliile nkokwo Paulo naahoóyelela empola zo kuzooka kwa abáfwiile, abáandi omuli abo bakaba nibamulyoógooza. Náho abáandi baámugaambila, “Nitukuhuliiliza káandi habwe empola ezi.”
33 Bityo Paulo yaásohola ahéelu ye elyo Itégekelo.
34 Omuli abo baantu abáandi baáteelana náze, baaba abeekiliza. Omuli abo akaba alimo Dionisio, ali oómo wi Itégekelo lya Areopago, no mukázi oómo, izíina lyoómwe ni Damari, hamo na abaantu abáandi.