BABYOR KO
JUDGES
Murung’agen e Re Ke Babyor Ney
Fare Babyor ko Judges e bay riy murung’agen e ngiyal’ ni kari wagagey yu Israel ni tabolingin ko ngiyal’ nra feked yu Kanaan nge mada ko ngiyal’ ni yag e bin som’on e pilung rorad ni Saul. Pi murung’ag ney e be weliy e pin’en ni i rin’ fapi pumo’on ni yima yog ni yad e pi judge. Pire’ i yad e pilungen e salthaw ma gathi maruwel rorad e puf oloboch u kort ni bod ni gadad manang. En nth’abi gilbuguwan rorad e Samson, ni tin ni rin’ e bay ko guruy ni 13—16.
Ba ga’ fan e babyor ko Judges ya be fil ngodad ni fa’anra par yu Israel ni yad ba yul’yul’ ngak Got, me ayuwegrad Got nge fel’ rogorad, ma fa’anra dab kur folgad miyad waer ko mael miyad gafgow. Ma fa’anra yib e gafgow ngorad miyad kolngan’rad ngar pi’ed keru’rad ko kireb ni kar rin’ed miyad cheal ngak Got bayay, ma gubin yay nma runguyrad Got nge ayuwegrad.
Gathon e Re Ke Babyor Ney
Tin i buch nge mada’ ko yam’ ni tay Joshua 1:12:10
Pi judge nu Israel 2:11—16:31
Ku boch ban’en ni i buch 17:1—21:25
1
Pi ganong rok Judah nge Simeon nra kolew Adonibezek
Nga tomuren nike yim’ Joshua me fith e girdi’ nu Israel SOMOL ni lungurad, “Bin ngan ko pi ganong romad e ir e som’on ni nge yan ko mael ngak piyu Kanaan?”
Me fulweg SOMOL ni ga’ar, “Ganong rok Judah e som’on ni nge yan. Ni nggu pi’ fare nam nga pa’rad ngar gagiyeg niged.”
Me ga’ar fapi girdi’ rok Judah ngak e girdi’ rok Simeon, “Mu’uned ngomad ngdarod ngalan fare binaw ni kan pi’ ngomad, ngad pethgad ngad maelgad ngak piyu Kanaan. Ma aram magmad un ngomed ngalan fa gin kan pi’ ngomed ni ngam tafned.” Ma aram me yan fagali ganong rok Simeon nge Judah ko mael u ta’bang. Me gel nagrad SOMOL ngak e pi Kanaan nge pi Periz, miyad li’ ragag biyu’ e pumo’on u Bezek. Ra pir’eged Adonibezek u rom miyad cham ngak. Me mil, machane miyad lol’oeg ngar koled, miyad th’ab e gal bugul ni ga’ u pa’ nge gal bugul ni ga’ u ay. Me ga’ar Adonibezek, “Medlipi ragag e pilung ni kan th’ab e yu bugul ni ga’ u pa’rad nge yu bugul ni ga’ u ayrad ni ur fanged chobngen e ggan u tan e tebel rog. Ere chiney e ke rin’ Got ngog e n’en ni gu rin’ ngorad.” Min fek Adonibezek nga Jerusalem ko gin ni yim’ riy.
Ganong rok Judah ni gel ngak yu Jerusalem ngu Hebron
Pi pumo’on ko ganong rok Judah e ra maelgad nga Jerusalem ngar koled. Miyad li’ e girdi’ riy ngarm’ad miyad tay e nifiy ko fare binaw. Tomuren e ren’ey mranod ni ngar maelgad ngak e girdi’ nu Kanaan ni yad ma par u ted ni go’ burey, ngu enggin e burey, nge fare binaw nib fengfeng ko yimuch. 10 Ranod ko togopluw ngak piyu Kanaan ni yad be par u lan fare binaw nu Hebron, ni ku’un pining yu Kiriath Arba ngay. Mu rom e ra gelgad ngak fa yuke girdi’ rok Sheshai, Ahiman, nge Talmai.
Othniel ni kol fare binaw nu Debir
(Joshua 15:13–19)
11 Mu rom e yan e pi pumo’on ko ganong rok Judah ncham nga girdi’en fare binaw nu Debir, ngiyal’nem e yima yog yu Kiriath Sefer nga Debir. 12 Ma immoy bagyad ni kanog Kaleb ngak ni ga’ar, “Gu ra pi’ Aksah ni be’ ni bpin ni fakag nge figirngiy e re mo’on nrayag rok ni nge kol yu Kiriath Sefer.” 13 I Othniel ni be’ ni pumo’on ni fak Kenaz ni walagen Kaleb nib bitir ngak, e ir e kol fare binaw, ma aram me pi’ Kaleb fare pin ni fak ni Aksah ngak nge le’engiy. 14 Rofen ni yaran e m’agpa’ rorow me suruy Othniel Aksah ni nge ning bang i flang ngak e chitamngin. Me og Aksah u daken e dongki rok nga but’, me fith Kaleb ngak ko mang e ba’adag. 15 Me fulweg ni ga’ar, “Gu ba’adag ni nge yag boch e alublub ngog. Fa gi binaw ni kam pi’ ngog e bay u bangi ban’en nib fengfen.” Ma aram me pi’ Kaleb ngak e pi alublub ni bay nga talang nge nga pe’ning.
Gel ni i tay e ganong rok Judah nge Benjamin
16 Pi’in owchen e chitamngin e bpin rok Moses, ni aram e piyu Keni, e ra uned ngak e girdi’ rok Judah u Jeriko, ni fare binaw ko gek’iy ni palm, ngranod nga daken bangi ted ni bay ko yimuch u Arad u lan yu Judah. Miyad par u rom u fithik’ e piyu Amalek. 17 Me un e pi girdi’ rok Judah ko pi girdi’ rok Simeon, ngar pethgad ngar li’ed piyu Kanaan ni yad ma par u lan fare binaw nu Zefath. Miyad yibil nga daken fare binaw ni nge buch wa’athan, miyad gathey’, miyad tunguy fithingan ni Hormah.* 18-19 Me ayuweg SOMOL e pi girdi’ nu Judah, ngar feked fa gi binaw ni go’ burey ngar tafnayed. Machane dar koled yu Gaza, Ashkelon, ara pi Ekron, nge yungin nib milfan nga Ekron. Pi girdi’ ney ni yad ma par u dap’eday e bay e chariot rorad ni wasey, ere deyag rok e pi girdi’ nu Judah ni ngar tulufedrad. 20 Nni pi’ yu Hebron ngak Kaleb ni bod ni yog Moses, ya Kaleb e tuluf fa dalip ke girdi’ ni sum ko Anak nga wuru’ fare binaw.+ 21 Machane pi girdi’ ko fare ganong rok Benjamin e dar tulufed piyu Jebus ni yad be par u Jerusalem, miki par piyu Jebus u rom ngu’ur pired u fithik’ e girdi’ rok Benjamin ni ka’aram n’umngin nap’an.+
Ganong rok Efraim nge Manasseh nra kolew yu Bethel
22-23 Fa gal ganong ko Efraim nge Manasseh e ra chamgow ko fare binaw nu Bethel, ngiyal’nem e yima yog Luz ko gin’em. I SOMOL e i aywegrad. Ra l’oeged e damit nge yan ko fare binaw. 24 Fapi girdi’en e damit e ra guyed be’ ni pumo’on nike yib nga wuru’ fare binaw, miyad ga’ar ngak, “Mu dag ngomad e wo’ nga langgin e binaw, ma dab gu gafgow niged gur.” 25 Ma aram me pow’iyrad, miyad li’ ko saydon e girdi’ ko fare binaw, kemus ni re pumo’on ney nge gathon e tabnaw rok e dar li’ed. 26 Me bingyal’ me yan fare pumo’on ko fare nam nu Hitt, nge flagin rogon reb e binaw u rom, me tunguy fithingan ni Luz; ni aram fithingan ke mada’ ko da’ir.
Girdi’ nde tulufrad yu Israel
27 Ganong rok Manasseh e de tuluf e girdi’ ni yad be par u lan fapi binaw nu Beth Shean, Taanak, Dor, Ibleam, Megiddo, nge pi yuchi binaw u to’obrad i yan; piyu Kanaan e ku’ur pired u rom.+ 28 Nap’an ni gel lungun piyu Israel, miyad motogel ngak piyu Kanaan ni ngar maruwelgad rorad, machane ku dar tulufedrad ni yad gubin ngar chuwgad.
29 Ma ganong rok Efraim e de tuluf piyu Kanaan ni yad be par u lane binaw nu Gezer, ma aram miki par piyu Kanaan rorad u rom.+
30 Ma ganong rok Zebulun e de tuluf e girdi’ ni be par u lan e binaw nu Kitron ngu Nahalal, ma aram miki par e pi girdi’ nem nu Kanaan rorad u rom miyad motogel ngorad ni ngar marwelgad rorad.
31 Ma ganong rok Asher e de tuluf e pi girdi’ nma par u lan e pi binaw nu Akko, Sidon, Ahlab, Akzib, Helbah, Afek, ngu Rehob. 32 Ma girdi’ rok Asher e ra pired u fithik’ piyu Kanaan, ni bochan e dar tulufedyad ngar chuwgad.
33 Fare ganong rok Naftali e de tuluf e pi girdi’ ni yad ma par u lan fapi binaw nu Beth Shemesh ngu Bethanath. Ere girdi’ rok Naftali e ra pired u fithik’ piyu Kanaan, machane miyad motogel ngak piyui Kanaan ngar marwelgad rorad.
34 Piyu Amor e ra gelfengad ngak e girdi’ ko ganong rok Dan ngranod ra pired nga daken e ted u fithik’ e burey ma dar paged yad ni ngarbad nga but’ nga daken e tafelfel’. 35 Miki par piyu Amor u lan yu Aijalon, Shaalbim, nge Burey ni Heres, machane fa gal ganong rok Efraim nge Manasseh e ra pired ni yad be gagiyegnag fa picha’ miyad motogel ngorad ngu’ur maruwelgad rorad.
36 Mathil nu Edom e tabab ko lel’och u Sela me yan nge thumur ko wo’ u thilin e but’ ni Akrabbim.
* 1:17 HORMAH: Fan e re ngachal ney ni Hebrew e “Riya’.” + 1:20 Jos 15:14 + 1:21 Jos 15:63 + 1:27 Jos 17:11–13 + 1:29 Jos 16:10