12
Matabu Lɔxɔna fe
Maraka 2.23-28, Luka 6.1-5
Na waxatini, Yesu yi danguma xɛɛna nde ma Matabu Lɔxɔni, kamɛn yi a xarandiine suxu e sansi tɔnsɔnne ratorondon fɔlɔ, e yi e don. Farisi muxune to na to, e yi a fala Yesu xa, e naxa, “A mato, i ya xarandiine feen naxan ligama na mi daxa Matabu Lɔxɔni.”*
Yesu yi e yabi, a naxa, “Ɛ mi na xaranxi ba, kamɛn Dawuda nun a fɔxɔrabirane suxu waxatin naxan yi? Na waxatini, a so nɛn Alaa banxini. A tan nun a fɔxɔrabirane yi buru ralixin don, muxun mi yi daxa a xa naxan don fɔ saraxaraline. Ɛ munma Sariya Kitabun xaran ba? A sɛbɛxi naxan kui fa fala a saraxaraline walima saraxa badeni Ala Batu Banxini Matabu Lɔxɔn birin yi koni e mi yalagixi. N xa a fala ɛ xa, fena nde be naxan gbo Ala Batu Banxin xa. Kitabun naxa, ‘Hinanna rafan n ma dangu saraxan na.’§ Xa ɛ yi na bunna kolon nun, ɛ mi yi yo kanna yalagima nun. Bayo n tan Muxuna Dii Xɛmɛn nan Matabu Lɔxɔn kanna ra.”
Xɛmɛ yii madɔnxina fe
Maraka 3.1-6, Luka 6.6-11
Yesu yi keli na, a siga e salide banxini. 10 Xɛmɛna nde yi na yi naxan yiin yi madɔnxi. E yi Yesu maxɔdin, e naxa, “A daxa dandanna yi ti Matabu Lɔxɔni ba?”* Amasɔtɔ e yi wama a tɔɲɛgɛ feni fena nde ma. 11 Yesu yi e yabi, a naxa, “Xa yɛxɛɛna ɛ tan nde keden yii, xa a sin yinla ra Matabu Lɔxɔni, ɛ mi a ratɛ ba? 12 Muxun fisa yɛxɛɛn xa pon! Nanara, a daxa muxun xa fe faɲin liga Matabu Lɔxɔni.” 13 Na xanbi ra, a yi a fala xɛmɛn xa, a naxa, “I yiini bandun.” Xɛmɛn yi a yiini bandun. A yiin yi kɛndɛya alo a yiin bonna kii naxan yi.
14 Farisi muxune yi siga, e sa e bode to Yesu xili ma a faxa feen ma.
Ala walikɛɛn naxan sugandixi
15 Yesu yi na kolon, a keli, a siga. Muxu wuyaxi yi biraxi a fɔxɔ ra. A yi e furetɔne birin nakɛndɛya, 16 a yi e yamari, a e nama a fe fala bonne xa. 17 A na ligaxi nɛn, alogo Nabi Esayi naxan falaxi, na xa kamali, a naxa,
18 “Ala naxa, ‘N ma walikɛɛn ni i ra,
n naxan sugandixi,
n xanuntenna naxan n kɛnɛnxi han!
N nan n ma Nii Sariɲanxin nagodoma a ma nɛn.
A yi n ma kiti kɛndɛn nali siyane ma.
19 A mi fe matandin tiyɛ,
a mi sɔnxɔ sɔnxɔɛ.
A mi falan tiyɛ taan xun xɔn.
20 A mi xaye yidɔxini girɛ,
a mi lɛnpun tumatɔɔn natuyɛ.
Han a yi nɔɔn sɔtɔ kiti kɛndɛn xa.
21 Siyane e yigi sama nɛn a yi.’ ”
Yesu nun Yinna Mangana fe
Maraka 3.20-30, Luka 11.14-23
22 Muxuna nde yi fa xɛmɛ danxutɔna nde ra Yesu fɛma, a mi yi nɔɛ falan fan tiyɛ bayo ɲinan ɲaxin nan yi a fɔxɔ ra. Yesu yi a rakɛndɛya, a nɔ falan tiyɛ, a yi seen to. 23 Yamaan birin yi kabɛ e maxɔdinna ti, e naxa, “Dawudaa Dii Xɛmɛn nan ito ra ba?”§ 24 Farisi muxune to na mɛ, e yi a fala, e naxa, “A ɲinanne kedima yinna mangan Bɛlɛsɛbu barakan nin.” 25 Yesu yi e miriyaan kolon. A yi a fala e xa, a naxa, “Yɛngɛn yamanan naxan yitaxunxi,* na yamanan kalama nɛn mafurɛn! Yɛngɛn tanden naxan kui hanma taana, na fan kalama nɛn. 26 Xa Setana nan Setana kedima, a mangayaan bata yitaxun yɛngɛni. A sabatima nayi di? 27 Xa n ɲinanne kedima Bɛlɛsɛbu barakan nin, ɛ fɔxɔrabirane e kedima nanse xɔn nayi? Na ma, ɛ fɔxɔrabirane a yitama nɛn nayi fa fala yo mi ɛ xa! 28 Koni xa n ɲinanne kedima Alaa Nii Sariɲanxin barakan nin, na a yitama nɛn nayi fa fala Alaa Mangayaan bata ɛ li.”
29 “Muxu yo mi nɔɛ soɛ sɛnbɛmana banxini, a yi a yii seene tongo, fɔ a sɛnbɛmaan xidi singen. Na xanbi ra, a nɔɛ banxin kui seene tongɛ nɛn. 30 Xa muxun mi luxi n xa, na bata keli n xili ma. Xa nxu nun muxu yo mi malan, ne sigama ayi nɛn.”
31 “Nanara, n na a falama ɛ xa fa fala muxun yulubin naxan birin ligama e nun a fala ɲaxin naxan birin tima Ala ma, Ala e mafeluyɛ nɛn ne birin na. Koni muxu yo na Alaa Nii Sariɲanxin nayelefu, na kanna mi mafeluyɛ mumɛ! 32 Muxu yo fala ɲaxin ti n tan Muxuna Dii Xɛmɛn ma, Ala a mafeluyɛ nɛn. Koni muxu yo fala ɲaxin ti Alaa Nii Sariɲanxin ma, Ala mi na kanna mafeluyɛ dunuɲa yi hanma waxati famatɔni han habadan.”
Wudin nun a bogine fe
Luka 6.43-45
33 “Xa wudin binla fan, a bogin fan fanma ayi nɛn. Xa wudin binla kobi, a bogin fan kobima ayi nɛn. Bayo wudin kolonma a bogin nan xɔn. 34 Ɛ tan saɲi bɔnsɔnne! Ɛ nɔɛ fala faɲin tiyɛ di, bayo ɛ ɲaxu? Amasɔtɔ feen naxanye muxun bɔɲɛni, a ne nan falama. 35 Muxu faɲin fe faɲin nan naminima a muxu faɲiyani. Muxu ɲaxin yi fe ɲaxin namini a muxu ɲaxiyani. 36 N xa a fala ɛ xa fa fala muxune dɛntɛgɛn sama nɛn kiti lɔxɔni lan e fala fuune birin ma. 37 Bayo i ya fala tixine nan yoon fima i ma, e tan nan mɔn findima i yalagi xunna ra.”
Nabi Yunusaa taxamasenna fe
Maraka 8.11-12, Luka 11.29-32
38 Na xanbi ra, sariya karamɔxɔn nun Farisi muxuna ndee yi falan ti a xa, e naxa, “Karamɔxɔ, nxu waxi a xɔn ma, nxu xa i to kabanako taxamasenna nde ligɛ.” 39 Yesu yi e yabi, a naxa, “Iki muxune findixi muxu ɲaxine nun nafigine nan na, ɛ to n maxɔdinma kabanako taxamasenna ma. Koni ɛ mi kabanako fe yo toɛ ba Nabi Yunusa taxamasenna ra. 40 Nabi Yunusa kɔɛ saxan soge saxan ti yɛxɛ gbeen kui kii naxan yi, n tan Muxuna Dii Xɛmɛn fan kɔɛ saxan soge saxan tima na kii nin bɔxɔn bun ma. 41 Niniwa kaane tima nɛn Kiti Sa Lɔxɔni, e yi iki muxune yalagi bayo ne Yunusaa kawandin mɛ waxatin naxan yi, e xun xanbi so nɛn e hakɛne yi. Anu, fena nde be naxan gbo Yunusa xa. 42 Ɲaxalan Mangan naxan keli sogetede yiifanna ma, na tima nɛn kiti sa lɔxɔni, a yi iki muxune yalagi bayo a kelixi bɔxɔn danna nan na fa a tuli matideni Sulemani a fekolonna falane ra.§ Awa, n xa a fala ɛ xa, naxan gbo Sulemani xa, na be yi.”
Yinna ɲaxine xɛtɛ fena
Luka 11.24-26
43 “Yinna ɲaxin na xɛtɛ muxun fɔxɔ ra waxatin naxan yi, a sigama yire yixaren nin, a sa a matabuden fen. Xa a mi yire yo to, 44 a a mirima nɛn nayi, a naxa, ‘N kelixi dɛnaxan yi, n mɔn xa xɛtɛ na.’ Nayi, a na xɛtɛ na, xa a sa na kui genla li,* a makɔxi, a yitɔnxi, 45 a sigama nɛn nayi, a sa fa yinna ɲaxi solofere gbɛtɛye ra naxanye ɲaxu dangu a tan na. Ne yi lu a fɛma. Na muxuna fe raɲanna ɲaxuma ayi nɛn dangu a fɔlɔn na. A ligama na kii nin iki muxu ɲaxine fan na.”
Yesu nga nun a xunyɛne fe
Maraka 3.31-35, Luka 8.19-21
46 Yesu yi falan tima yamaan xa waxatin naxan yi, a nga nun a xunyɛne yi fa, e ti tandeni, e yi waxi a xɔn ma, e xa falan ti Yesu xa. 47 Nanara, muxuna nde yi a fala a xa, a naxa, “I nga nun i xunyɛne tixi tandeni, e waxi i to feni.” 48 Yesu yi e yabi, a naxa, “Nga nun n xunyɛne findixi nde ra?” 49 Na xanbi ra, a yi a yiin ti a xarandiine ma, a naxa, “Nga nun n xunyɛne itoe nan na. 50 Bayo naxanye n Fafe Ala sagoon liga, naxan ariyanna yi, ngaxakeden xɛmɛmaan nun ɲaxalanmaan ne nan na, e nun nga.”
* 12:2 Farisi muxune namunne mi yi tinɲɛ wali yo xa kɛ Matabu Lɔxɔni. Na feen sɛbɛxi Xɔrɔyaan 20.8-10 kui. Farisi muxune fena ndee saxi sariyan fari, e naxa, a hali muxu sɔxɔlɛxine mi yi maliyɛ na lɔxɔni. 12:3 A mato Samuyɛli Singen 21.2-7 kui. 12:6 Yesu faxi kisi kiraan naxan na, na tɔnɔn gbo dangu Ala Batu Banxin na. § 12:7 Hose 6.6 Na waxatini, saraxane yi ralima Ala ma, nde yɛtɛɛn yi sa tɛɛni muxu yo mi e don. Ala naxa, a rafanɲɛ a ma, i hinan i adamadi boden na benun i xa saraxan ba Ala xa. * 12:10 Musaa sariyan mi tinɲɛ muxun xa wali Matabu Lɔxɔni. (Xɔrɔyaan 20.8-10) Muxuni itoe yi laxi a ra fa fala dandan tiin findixi wanla nan na. Yesu yi muxune rakɛndɛyama Matabu Lɔxɔni. Na yi findi yɛngɛn na Yesu nun dina muxune tagi naxanye yi sariyan suxi kii xɔdɛxɛni. 12:20 a mi lɛnpu tumatɔɔn natuyɛ: Na findixi a limaniyaan misaala nan na fa fala a maliin nan tima benun a xa kalan ti. 12:21 Esayi 42.1-4 § 12:23 Dawudaa Dii Xɛmɛna: Yamaan yi Dawuda bɔnsɔnna muxuna nde legedenma naxan yi lan nun a findi mangan na fata nabiya falane ra naxanye Alaa Muxu Sugandixin fa feen falaxi benun a waxatin xa a li. * 12:25 yamanana: Ɲinanne nun yinnane Setana sɛnbɛn bun alo yamanan nun a mangan kii naxan yi. Seen naxanye Setana sɛnbɛn bun, xa ne e bode kedi, na luxi nɛn alo yamanan na yitaxun. Nayi, Setana mi ɲinanne kedɛ alo muxuni itoe a falama Yesu ma kii naxan yi. 12:29 Sandani ito kui, Setana findixi sɛnbɛmaan nan na. Xa Yesu bata muxune ba Setana yinna ɲaxine sɛnbɛn bun ma, nayi, Yesu bata Setana xidi. 12:41 A mato Yunusa sora 1 han sora 4 kui. § 12:42 A mato Mangane Singen 10.1-10 kui. * 12:44 Na yire kui genla findixi muxun bɔɲɛn nan na. Xa a mi lugoxi Alaa Nii Sariɲanxin na, a mi ratangaxi yinnane wali kobine ma.