13
Bingana kya kipfumu kya mazilu
(Mlk 4:1-9; Luk 8:4-8)
1 Muna kilumbu meni kina, Yesu walubuka mu nzu amana wenda zakala ku kabeta ka yanga.
2 Amana milumba-lumba mya batu myenda khokana bela-bela yi yandi, hanga yandi wazanza muna mudimba, wazakala mwamuna. Amana mulumba-lumba wa batu batelama kuna kabeta ka mamba.
Kingana kya mukuni
3 Amana wábazimbwala mambu ma lawu mu bingana; wubazimbwadini: «Mukuni mosi wálubuka mu kukwenda kuna.
4 Buna kakala mwanga kheni, ndambu yahika yenda bwila mu nzila; banuni bisiya dya.
5 Amana ya hika yenda bwila muma mwa matadi, muna mwakonda kala mafu ma lawu. Hanga yibufudi tswalu, kikuma mafu mákalaku lawu;
6 kaasi ha kisa bala tangwa, yáyokama amana yáyumuka mukuma yákalaku yi misodi.
7 Amana yahika yenda bwila mu kati dya tsaku. Tsaku záleya amana zákakidisaya.
8 Kaasi mbutu yikwawu yibwi mu mafu ma bukheti, yibuti phi bibundu yimosi khama yikwawu makumasambanu, yikwawu hika makumatatu.
9 Wuna wenina yi matu ma kuyukila, kayuka!»
Kikuma kya biki Yesu kakala zonzila mu bingana
(Mlk 4:10-12; Luk 8:9-10)
10 Balonguki babwesuka, hanga bamuhyudini: «Kikuma kya biki wisi bazonzila mu bingana?»
11 Amana yandi wubavutwadi bwabu: «Mukuma yuka lwátambula, benu, mazaya ma bitsweki bya Kipfumu kya mazilu; bawu bátambulamoku.
12 Mukuma bisi yika kwena mutu wuna wenina kedi yi bima ndangu kakala byawu lawu; kaasi kwena wuna wukondi kima bamutambula keti kina kena kyawu.
13 Ihana mbati bazonzila mu bingana, kikuma mu kumona, bisiku mona, amana mu kuyuka, bisiku yuka, bisiku bakula.
14 Amana yilungidi, kikuma kya bawu, mbikutulu ya Yesaya yina kazimbula:
«Lwayuka kwenu mboti-mboti, kaasi lwabakisaku;
amana lwatala kwenu mboti-mboti kaasi lwalendaku mona.
15 Mukuma mbundu ya batu bana yizitami;
bakituki bizika matu amana bazibiki mesu,
ndangu bamona nana mu mesu ma bawu, bayuka nana mu matu ma bawu,
babakisa nana yi mbundu ya bawu,
wadi bamvutwakila, yikhana babelula.»
16 «Kaasi kyesi kwena benu, kikuma: mesu menu misi mona, matu menu phi misi yuka!
17 Mu kyedika yiluzimbwadi: mukuma lawu dya bambikudi yi batu ba masonga bátonda kumona mana lubati mona, amana bámonamoku; bátonda kuyuka mana lubati yuka kaasi báyukamoku.»
Yesu wubangumuni kingana kya mukuni
(Mlk 4:13-20; Luk 8:11-15)
18 «Yukenu si thendula ya kingana kya mukuni.
19 Wosu wuna wayuka ndinga ya Kipfumu kya Nzambi kaasi kabakisiyoku, mbeni wisi, amana wubwotudiya yina bakuni mu mbundu yandi: yandi kenina hanga yina bamwanga mu kati dya nzila.
20 Amana yina bamwanga muma mwa matadi, yi wuna wayuka Ndinga amana wutambwasiya yi kyesi,
21 kaasi keku yi misodi mwena yandi meni, kisi zyama lwesi mu tangwa dimosi; amana yukani kiwayi holo munyanga wisa kikuma kya Ndinga ya Nzambi, kyekina kisinza kikuma kya yandi.
22 Amana yina bamwanga mu kati kya tsaku, yi wuna wuyuki Ndinga, kaasi kiwayi kya tsi yi luvunu lwa kimvwama bifitikisiya Ndinga, kaasi konda kubuta keti kibundu.
23 Amana yina bámwanga mu mafu ma bukheti, yi wuna wisi wuka Ndinga amana wubakisiya; kisi hana kheni, yisi butuka homa khama, homa makumasambanu, ha kwawu yika makumatatu.»
Kingana kya mbodi
24 Wubatidi hika kingana kikwawu mu kuzimbula: «Kipfumu kya mazilu kifwanakani yi mutu mosi wamwanga mbutu ya bukheti ya ngenza bisi tela bule muna kilanga kyandi.
25 Kaasi mu tangwa dina bakala nimba batu, mbeni wisa, wumwangi ngenza za mbodi hana kati dya bule, amana wenda kwandi.
26 Amana tangwa wamena mwangu wa bule, wubuti phi ngenza, hanga mbodi yawu phi yilubuki.
27 Amana buna bábwesuka basadi ba mukwa nzu, bámuzimbwala: "Pfumu, ngeyi wámwangaku mbutu ya bukheti mu kilanga kyaku? Amana ku biki yituki hika mbodi?
28 Yandi wubavutwadi: "Mbeni mosi yana wuhangi bwabuna." Amana basadi bandi bamuzimbwadini: "Wuzodi ni thwendaya vusa?"
29 Amana yandi wubazimbwadi: "Loni, mu kuvusa kwa mbodi, hanga lwavusa nana phi bule.
30 Yambulenu byakola ha kimosi tii yi kuna kuledika; amana mu tangwa dya kuledika, yizímbula kwena basadi: Vusenu theti mbodi; amana kasenuya mu mikuta kikuma kya kuyokaya; kunima, lumbikenu bule muna khila yama."»
Kingana kya kheni ya tidi
(Mlk 4:30-32; Luk 13:18-19)
31 Wubatidi hika kingana kikwawu mu kubazimbwala: «Kipfumu kya mazilu kifwanani yi ngenza ya tidi kabonga mutu mosi amana wukuniya muna kilanga kyandi.
32 Yi mbutu yiluti kukeya, mu ngenza zoosu; kaasi tangwa yisi kola, yikituki miti wa mbuta kuluta mikhengedi mina myakala mu kilanga amana banuni ku zilu bisi tunga mazamba ma bawu muna mihandi myandi.»
Kingana kya muvimbu wa mapha
(Luk 1:20-21)
33 Yandi wubatidi hika kingana kimosi: «Kipfumu kya mazilu kifwanani yi muvimbu kabonga, mukhetu mosi, amana wukotisi muna ndambu ya lawu ya pfuba tii yi kuna kyathutumuka kithoba kyosu.»
Kikuma kya biki Yesu kakala zonzila mu bingana
(Mlk 4:33-34)
34 Byosu bina, Yesu kakala zonzila kwena milumba-lumba mya batu mu bingana; kakalaku bazimbwala kima konda ni kata kingana.
35 Ndangu malungila mana básamuna mu nzila ya mbikudi:
«Yitambula ndinga ndangu yizonzila mu bingana;
yisamuna, mu munwa wama, mambu mana maswamana tuka ku luyandiku lwa tsi.»
Yesu wubangumuni kingana kya mbodi
36 Hanga wasisa milumba-lumba mya batu amana wavutuka ku nzu. Balonguki bandi babwesuka, mu kumuzimbwala: «Tubangwamina kingana kya mbodi mu kilanga.»
37 Amana yandi wubavutwadi: «Wuna wisi kuna mbutu ya bukheti, kenina Mwana wa mutu;
38 Amana kilanga, kyenina tsi; mbongu ya bukheti yenina bana ba Kipfumu kya mazilu; mbodi yenina bana ba mbeni;
39 amana mbeni wuna wakunaya kenina kiphidi-mutu; kuledika, kwenina tsuka ya tsi; bakwa kuledika benina banzyo.
40 Disongidila, phila mosi yi buna bisi vusa mbodi ndangu balosaya ku mbawu, yi bwabuna phi bwakala mu tsuka ya tsi.
41 Mwana wa mutu katuma banzyo bandi, bana bakwisa vusa mu Kipfumu kyandi boosu bana bisi bwisisa bakwawu mu masumu yi bana bisi hanga mbi,
42 amana babatimbula ha ziku dya mbawu; amana kwakala bidilu yi khwekisa za menu.
43 Hanga batu basungama balema hanga tangwa mu Kipfumu kya Tata wa bawu. Wuna wenina yi matu kayuka!»
Kingana kya kimvwama kya kusweka
44 «Kipfumu kya mazilu kifwakani yi kimvwama kya kusweka muna kilanga kimosi. Mutu wuna wusengumunikya kahanga wuswekikya hika. Muna kyesi kyandi, kakwenda tekisa kyosu kina kenina kyawu mu kusumba kilanga kina.
45 «Kipfumu kya mazilu kifwanani hika yi muteki mosi wakala sosa misanga mya kitoku.
46 Amana buna kamona musanga wumosi wa thalu ya lawu, wenda tekisa kyosu kina kakala kyawu amana wasumbawa.»
Kingana kya wanda dya batsema
47 «Kipfumu kya mazilu kifwanani hika yi wanda dina batimbudi mu yanga amana dyakhoka batsema ba phila zoosu.
48 Tangwa dibasi, balubudidya ku tseki, amana bazakadi, bahungudi batsema bana ba bukheti mu kitunga, amana balosi bina byenina bya mbi.
49 Phila mosi bwakala phi ku tsuka ya tsi: banzyo bakwenda yekula batu ba mbi yi batu ba masonga;
50 amana babalosa ku ziku dya mbawu; kwakuna kwakala bidilu yi khwekisa za menu.»
Bimvwama bya khulu yi bina bya pha
51 «Lubakisiki mambu mana mosu?» Bamuvutwadini: «Eeh»
52 Amana yandi wubazimbwadi: «Ihana ni mulongi wa mitsiku wosu wukituki mulonguki wa Kipfumu kya mazilu, yandi wufwanani yi mukwa nzu mosi wisi lubula muna fuka dyandi bima bya pha yi bima bya khulu.»
Bisi Nazaleti babusi kukumbwala mwena Yesu
(Mlk 6:1-6; Luk 4:16-30)
53 Amana tangwa kamanisa, Yesu, bingana bina, wákatuka kuna,
54 amana buna kísa ku mbanza yandi yina kákodila, wuyandiki kulonga muna nzu za kimvuka za Bayuta za bawu; báyituka lawu, batu bákala dihyula: «Ku biki zibati mutuka nduka zazi yi biphadi?
55 Ka yandi ku mwana wa musadi wa mabaya? Ngudi wandi ka wuna ku bisi tela Madiya, amana Zyaki, Yozefu, Simoni yi Yuta kabawuku baphangi bandi.
56 Amana baphangi bandi ba bakhetu benahoku boosu ha kati dya betu? Amana ku biki si misi mutuka mana mosu?»
57 Amana bwabuna bwakala bakandikisa mu kukumbwala mwena yandi. Yesu wubazimbwadi: «Mbikudi bisiku mukanda lukumu, kaasi kisiku lumina mu tsi yandi yi mu kikanda kyandi.»
58 Amana kasalakwoku biphadi bya lawu, kikuma kya kukonda kwa lukwikilu lwa bawu.