Musamu kásonika Malaku
Malaku
Khotidi ya mukanda
Musamu wa Bukheti kásonika Malaku wubati zonza kwena bakidisitu bana bakonda kala boosu mu kisina kya bayuta. Wenina Musamu wa Bukheti wa khufi kuluta. Mu kati dyandi mweku meni ditadidi kileki kya Yesu. Mweku phi keti malongi ma kaleyi mana ma Yesu. Kaasi Malaku yandi kabati hana phi mameni ma lawu ma kutundakana, kubeluka yi matendu. Muna mambu mahika, wubati hana tsikiningi ya mambu yina yikondi muna Misamu mya Bukheti myahika.
Musamu wa Bukheti kásonika Malaku wubati landa, mu kimvuka, ndonga ya mambu bwosu básonikabwa muna Misamu mya Bukheti mya Mathayi yi Luka. Kaasi meni dyenina hanga mukhenda wa kuyitwakisa. Tukidila mulonga wa theti, wubati songila Yesu hanga «Mwana wa Nzambi» (1:1). Bela-bela yi tsuka ya Musamu wa Bukheti, Mwana wa Nzambi wufwini, wa kukhoka ha kitakani kimosi (15:39).
Muna kyati kya theti muna byodi bya mukanda (1:1—8:26), Yesu kazodiku ni batu batekila bakula bwa buthwena keti nati kenina yandi. Kabati buka bambefu, kabati kukwasa bitembu bya mbi, kabati zonza yi hamu. Batu babati dihyula: «Nati kenina mutu yandu?» Kaasi Yesu wuzimbudini kwena baba bisi dibanzila ni bamuzayi: «Luzimbulaku kwena mutu keti nati yenina.»
Kyati kya zodi muna byodi bya mukanda (8:27—16:20) yibati natisa mu kubakula keti bweti kenina Yesu mwana wa Nzambi.
Batu ba bunzambi ba bisi Loma bakala sangwadila batu bambuta babana bákala koma hanga banzambi. Batu meni babana bakala hanga mambu hanga ma kuyituka, bázayakana lawu, bákala yi kinunga muna mambu ma phasi moosu.
Kinga, Yesu kenina Mwana wa Nzambi, mu kutambwasaka mu kukala mutu wa kyedika yi mu kulemvukaka kwena Nzambi. Bwabuna, bwámunatisa mu kunyokuka yi kufwa. Kwakala balonguki ba Yesu bábakulabwoku bwabuna mu mbala mosi; bamulosidini Yesu mu tangwa dina babati muzengila lufwa. Satudiyoni mosi wa ku Loma wubati zimbula, mu kumumona Yesu kufwa: «Mu kyedika, mutu yandu, Mwana wa Nzambi kakadikini!»
Yesu, tangwa kabati dizonzila yandi-meni, kabati disongila hanga Mwana wa mutu. Nzonzidi meni yayina yibati songila mutu wuna káheka Nzambi hamu dyosu, dyakala hamu dya kufundisa yi dya kulolula. Yibati songila hika ni Yesu kákala mutu kyedika. Nzonzidi meni yayina yibati songila diswekamu dina dibati zinga kimutu kyandi yi kitumu kyandi.
Musamu wa Bukheti kásonika Malaku wubati hyula kyufu: «Nati kenina Yesu?» Heku mutu wufwani mu kuvutula mvutu bwa buthwena. Mukanda wa Malaku wubati landisa nzila yina kálanda Yesu. Wubati sadisa mu kubakula, malembi-malembi, keti nati kenina Yesu.
1
Malongi ma Yowani Mubotiki
(Mth 3:1-12; Luk 3:1-18; Ywn 1:19-28)
1 Luyandiku lwa Musamu wa Bukheti wa Yesu Kidisitu, Mwana wa Nzambi
2 bwosu bwásonama mwena Mbikudi Yesaya:
«Phitikini mbambala wama ku thwala ya ngeyi,
kikuma kya kukuyidika nzila.
3 Yi yandi wuna wubati kalunga muna nganga:
Yidikenu nzila ya Pfumu,
sungikenu mikinda myandi.»
4 Bwabuna kálubuka Yowani, kakala botika muna nganga, amana weka longa mbotika ya kusoba bikalulu kikuma kya ndoluka ya masumu.
5 Bisi kinzunga kya Yuteya boosu yi bisi Yelusalemi boosu bakala kwenda kwakuna kwena yandi amana bakala tambula mbotika kwena yandi, muna Yolutani, yi kufungunaka masumu ma bawu.
6 Yowani kákala wavwata muledi wa mwika mya kamela yi mukaba wa tsibu muna mbunda; kakala dya baphasu yi bwiki bwa mu tseki.
7 Kakala longa: «Kabati kwisa kuna manima ma meni, wuna wenina yi ngolu kuluta meni; amana kutu meni ndungiku mu kuzenzama amana yikutumuna musinga wa tsabatu zandi.
8 Meni yikala lubotika mu mamba, kaasi yandi kakwisa lubotika mu Kitembu Kyatoma.»
Mbotika yi kimeka kya Yesu Kidisitu
(Mth 3:13; 4:11; Luk 3:21-22; 4:1-13)
9 Muna bilumbu meni bina Yesu kátuka ku Nazaleti, hata dya Ngadidi, hanga bamubotiki kwena Yowani muna Yolutani.
10 Buna kálubuka Yesu mu mamba, kámona zilu dikanguki yi Kitembu Kyatoma kukulumuka kwena yandi hanga yembi.
11 Ndinga yáyukalakana kuna zilu: «Ngeyi wenina Mwana wama watondama; mwena ngeyi tsini kyesi kyama.»
12 Muna tangwa meni dina, Kitembu wámunatisa mu nganga.
13 Kánanga bilumbu makumaya muna nganga, bisa muleya kwena Satana. Kakala zinga kumosi yi bambisi ba mu tseki; amana banzyo bakala musadila.
Yesu wutedi balobi baya
(Mth 4:2-22; Luk 4:14-15; 5:1-11)
14 Kunima dya kumukwatisa Yowani mu boloku, Yesu wísa kuna Ngadidi, kakala longa Musamu wa Bukheti wa Nzambi.
15 Kakala zimbula: «Tangwa difwani amana Kipfumu kya Nzambi kibwesukini! Balumunenu mbundu amana kwikilenu mu Musamu wa Bukheti!»
16 Buna kakala luta muna kabeta ka yanga dya mbuta dya Ngadidi, wámona Simoni yi Andele, phangi wa Simoni, bakala timbula wanda dya bawu muna yanga, mukuma balobi bákala.
17 Yesu wubazimbwadini: «Ndandenu amana yilukitula balobi ba batu.»
18 Muna mbala mosi, básisa mawanda ma bawu amana benda mulanda.
19 Buna káphusana ndambu, wámona Zyaki, mwana wa Zebeteya, yi phangi wandi Yowani, bákala phi muna masuwa ma bawu, beka yidika mawanda.
20 Muna mbala mosi wábatela; bámusisa tata wa bawu Zebeteya muna masuwa yi basadi bandi, amana bámulanda.
Kubeluka kwa mukwa kitembu kya mbi
(Luk 4:31-37)
21 Bákota mu Kaphedinawuma. Muna kilumbu kya sabata, wákota muna nzu ya kimvuka ya Bayuta amana wáyandika mu kulonga.
22 Bakala yituka kikuma kya malongi mandi; mukuma kakala longa hanga mutu wenina yi hamu, heku ni hanga balongi ba mitsiku.
23 Kinga muna nzu ya kimvuka ya Bayuta meni yina, mwákala yi mutu mosi wákala yi kitembu kya mbi, hanga wukalungini:
24 «Kikuma kya biki wudikotisidini mu mambu ma betu, Yesu mwisi Nazaleti? Wisini ndangu watuzanga? Nzayi mboti nani ngeyi wenina: Watoma bátuma kwena Nzambi!»
25 Yesu wákayakya, mu kuzimbula: «Dibata amana lubuka mwena mutu yandu!»
26 Kitembu kya mbi kyálubuka mwena yandi mu kumuningisa ngolu yi kukalunga ngolu.
27 Boosu báyituka lawu; bakala dihyula bawu yi bawu: «Biki byabi? Malongi mapha, yi hamu dyosu! Kabati senda kwena bitembu bya mbi, amana bibati mulemvukila!»
28 Amana khululuka yandi yámwangana yi tswatsu muna kinzunga kya Ngadidi kyosu.
Yesu wubeludini lawu dya bambefu
(Mth 8:14-17; Luk 4:38-41)
29 Mu kulubuka mu nzu ya kimvuka ya bayuta, wénda ha kimosi yi Zyaki yi Yowani ku nzu ya Simoni yi Andele.
30 Buko bwa mukhetu bwa Simoni, walandalala kákala hana thangi, kikhafuma kákala kyawu; muna mbala mosi, bámumenikina yandi Yesu.
31 Yandi wábwesuka amana wumusimbini kuna koku, wumutelamisini phi; kikhafuma kimuhwini, amana wuyandikini mu kubaheka madya.
32 Masikidika ha mábwa, kunima kuzyoka kwa tangwa, bakala munatina bambefu boosu yi bakwa bitembu bya mbi.
33 Mbanza yosu yákhokana kuna thwala ya mwelu wa nzu.
34 Kábelula bambefu balawu bakala bela maladi ma mutindu yi mutindu amana wákukwasa bitembu bya mbi byalawu; Kákalaku sisa tangwa ni bitembu bya mbi byayakula, kikuma byákala muzaya keti nati kákala.
Yesu wukangadi muna Ngadidi
(Luk 4:42-44)
35 Muna suka, bwosu kwákala phipha, Yesu wátokama, wálubuka ndangu kenda ku phungamu amana kwakuna kikuma kya kulombila.
36 Simoni yi bana kákala bawu benda musanda;
37 Tangwa bámusengumuna, bamuzimbwadini: «Boosu babati kusanda.»
38 Yandi wubavutwadini: «Thwendenu kuma kwahika, muna mahata ma kinzunga, ndangu kwakuna phi yisamuna musamu; kikuma kya bwabuna yisidikini.»
39 Amana wénda muna kinzunga kya Ngadidi kyosu; mu kusamuna musamu muna nzu za kimvuka za Bayuta za bawu yi kukukwasaka bitembu bya mbi.
Yesu wubeludini mbefu wákala yi bwasi
(Mth 8:1-4; Luk 5:12-16)
40 Mukwa bwasi mosi wísa kwena Yesu, wáfukama amana wámubokwadila: «Yuka ni wuzodibwa, fwani watsemisa.»
41 Yesu yi kiwayi kyosu, wálambula koku, wámusimba amana wuzimbudini: «Nzodibwa, sema!»
42 Muna mbala mosi, bwasi bwámuwaluka; wásema.
43 Yesu wámukebisa, wámulubula
44 mu kuzimbula: «Dikenga mu kumenika kwena mutu. Kaasi ndawenda disongila kwena nganga Nzambi, amana tambika kabu dyaku kikuma kya kudisemisa kwaku bwosu kálongabwa Moyize; kyakála kimbangi kikuma kya bawu.»
45 Kaasi yandi, buna kenda, wáyandika mu kumenika mambu mana mámubwila kwena batu mu ndinga ya ngolu yi kikesa yi kuyadingisaka Ndinga mu phila ni Yesu kálendaku hika mu kukota buna bufwani keti mu mbanza yimosi. Kákala watelama kuna phenza, kuna phungamu, amana bakala tuka tselu yi tselu yi kwisaka kwena yandi.