Mihangu mya Bathumwa
Khotidi ya mukanda
Mukanda wa Mihangu mya Bathumwa wena khosikidi ya Musamu wa Bukheti wa Luka. Wubati menika phila yina bámwangina musamu Bathumwa kondilo bambambala ba Yesu. Bayandikila kulongawa, theti kuna Yelusalemi, amana kunima benda mu tsi za bela-bela, amana bátula yi muna tsi zina zazyeta yanga dya Meditelaneye. Bwabuna bálungisila "kituma" kina kábaheka Yesu (Luk 24:47-48 yi Mihangu 1:8).
Ku luyandiku lwa mukanda wa Mihangu, Yesu wutombuki kuna zilu kwena Nzambi (1:9). Buthwena, kenahoku hika phila mosi, kaasi wuhitiki kwena bathumwa Kitembu Kyatoma kina kitukini kwena Nzambi (khaphu 2). Kitembu meni kabati basadisa mu kusamuna mambu ma mbuta mana kisi lungisa Nzambi. Tukidila ku tsosu yi ndamba ya mukanda wa Mihangu, Kitembu Kyatoma kabati lundika bakwikidi bahika bapha kwena Yesu.
Tii yi kuna khaphu ya 12, Thumwa Phetelu kenina mutu wa mupfunu wa lawu muna meni dya mukanda wa Mihangu.
Balonguki ba Yesu benina Bayuta. Babati kwenda kaka ku nzu ya Nzambi ya Yelusalemi amana babati zonzila Pfumu wa bawu. Kaasi bwosu hanga Yesu, munyanga wa lawu benina wawu ku thwala ya malemba (khaphu ya 3 yi kuna 8).
Bakwikidi hanga bendi ndambu muma mwosu muna Yuteya, muna Samadiya yi muna tsi za kyana. Babati samuna Musamu wa Bukheti phila mosi yi kwena bana bakondi kala Bayuta (khaphu ya 8 yi kuna ya 12). Dyadina dyenina dyambu dya mbuta dya pha. Muna tangwa meni dyadina, Bayuta lwesi bakala sambila Nzambi yandi mosi. Bakala banza ni batu ba dibundu dyahika báfwanaku kumuzaya. Kaasi Yesu Kidisitu kabati tela batu boosu mu kukala mu kithwadi yi Nzambi. Mangumba ma bakidisitu, kondi loni Mabundu, mabutukini. Mayaluki lawu amana muna kati dya bawu mwenina yi Bayuta yi Baphani.
Tukidila ku khaphu ya 13, "thumwa Pholu" wákituka mutu wa mupfunu lawu hanga Phetelu muna meni dya mukanda wa Mihangu. Pholu, bámutela kwena Yesu Kidisitu (khaphu ya 9). Dibundu dya Atyoki wa Sidiya dimusodini ha kimosi yi bakhunda bahika kikuma kya kusamuna Musamu wa Bukheti wa Yesu Kidisitu kuna tsi za kyana. Tukidila ku khaphu ya 13 yi kuna 28 mabati menika bitambu bya kisalu kyandi. Mabati menika mutindu wuna wáyalanganina Musamu wa Bukheti muna kinzunga kya Meditelaneye yi kuna mbanza ya Loma.
Musamu wa Bukheti wa Yesu Kidisitu bwosu kásonikawa Luka wubati zonzila tangwa dya Yesu. Ha kimosi yi mukanda wa Mihangu mya Bathumwa, "tangwa dya Dibundu diyandikini. Dyenina tangwa dina bisi samuna, bakwikidi ba bakidisitu kosu tangwa yi muma mwosu malongi ma Yesu, Kidisitu. Babatima samuna kwena batu ba khadidi zoosu yi mangumba mosu, kwena bambuta yi baleki, kwena baphutu yi bamvwama.
1
Lusilu lwa Kitembu Kyatoma kwena Bathumwa
aMuzitu Thyofila,
Muna mukanda wama wuna watheti, yízonzila moosu mana káhanga Yesu yi mana kálonga tukidila ku luyandiku yi kuna kilumbu kina kátombwakila ku zilu. Ku thwala ya kunyokuka kwandi ku zilu, wáhana milongi, mu ngolu za Kitembu Kyatoma, kwena bathumwa bana kásola. Kwena bawu phi kámonika wamoya, ku manima ma lufwa lwandi, yi mitindu mya lawu mina kádisongila, mu bilumbu makumaya ndangu kabasongila ni mukyedika, mu luzingu kenina: kakala monika yi kubazonzilaka mambu matadidi Kipfumu kya Nzambi. Kilumbu kimosi kakala dya ha kimosi yi bawu, wábaheka mulongi wawu: «Lwendaku kyana yi Yelusalemi, kaasi hingilenu kilangi kina kásila Tata, bwosu yílumenikinabwa. Yowani kábotika yi mamba, kaasi benu, mu bilumbu bya khunda, lwabótamab yi Kitembu Kyatoma.»
Thombuka ya Yesu
Bana bakala bakutakana bámuyufula bwabu: «Pfumu, buthwena wavutulula Kipfumu kya Kiseledi?»
Yandi wábavutwala: «Malutadiku mu kuzaya tangwa holo kilumbu kina kázenga tata mu hamu dyandi. Kaasi tangwa kalúkulwamukina Kitembu Kyatoma, lwatámbula ngolu zandid amana lwakítuka bambangi bama mu Yelusalemi yi mu Yuteya dyosu yi mu Samadiya yi kuna tsuka ya tsi.» Buna kázonza ndinga meni zina, bwosu bakala tala, Yandi wátombuka ku zilu, tuti dimosi dyámufídinga amana bámumonaku hika. 10 Bwosu bakala tala ku zilu kuna kénda yandi, batala bwabu, batu bodi, mu miledi mya phembie, bábatelamina 11 bazonzi phi: «Bisi Ngadidi, kikuma kya biki lutelaminiki haka mu kutala ku zilu? Yesu wuna dihambudi yi benu, wendi ku zilu, kakwisa vutuka kaka bwosu lumumoni kendi ku zilu.»
Matyasi wuhingani ha kifulu kya Yutasi
12 Hanga bavutuki ku Yelusalemi, buna bátuka ku mongu wa Olive. Wuna wakala bela-bela yi Yelusalemi, muna nzila yina bákangala kitesu kya kilometele dimosi. 13 Amana tangwa bákota, bazanza ku mwanza wambuta wa ku zilu kuna bakala kutakanina theti. Kwákala: Phetelu, Yowani, Zyaki, Andele, Fidiphu, Toma, Batolomi, Mathayi, Zyaki mwana wa Alufwe, Simoni wuna wákala theti mu dingumba dya bana bisi nwanina diphandasi, yi Yuta mwana wa Zyaki. 14 Bawu boosu bákwamina mu kimvuka mu kulombilaka homa ha mosi, kumosi yi bakhetu, yi Madiya ngudi wa Yesu, yi baphangi ba Yesu.
15 Kilumbu kimosi muna bilumbu meni bina, Phetelu wátelama hana kati dya bakwikidi, thalu ya batu bana bákala mu kimvuka yakala kitesu kya khama mosi yi makumodi hanga wuzimbudi: 16 «Baphangi bama, bwáfwana malungila Masonuku ma Kitembu Kyatoma, muna munwa wa Tavidi, mana katekila zonza kikuma kya Yutasi, wuna wásongila nzila kwena batu bana bamukwata Yesu. 17 Mukuma kákala mosi mu kati dya betu, amana wátambula kiyeka kyandi mu kisalu meni kyaki.» 18 Kunima kusumba kilanga kimosi yi mbongu zina bámufuta kikuma kya mbi yandi, wabwa wabukama, kundu dyámuyatuka ha kati-kati, mitsyobu myosu mimulubuki. 19 Amana tsangu záyalangana kwena bisi Yelusalemi, tii yi kuna bátedilakya kilanga meni kina mu ndinga ya bawu ni «Hakheditama», disongidila: «Kilanga kya menga». 20 Amana Phetelu wávutwakila hika: "Kinga básonika mu mukanda wa mikunga:
nzu yamúkituka yamba,
amana keti mutu kazíngilahoku."
Amana:
"Ni mutu wa hika katambula kiyeka kyandi."
21 «Bulungi ni mu kati dya batu bana bisi tusindikila tangwa dyosu dina kakala kwenda yi kukwisa, Pfumu Yesu ha kati dya betu, 22 tuka ku mbotika ya Yowani tii yi kuna kilumbu kina kátombwakila ha kati dya betu, mosi wa batu meni bana kakituka mbangi wa lufutumuku lwandi ha kimosi yi betu.»
23 Amana bálubula bayakala bodi: Yozefu wuna bakala tela Badisaba, bakala mutela hika ni Yusitusi, yi Matyasi. 24 Kunima balombidi bwabu: «Pfumu, ngeyi wisi zaya mbundu za batu boosu, songila keti nati, ha kati dya bawu bodi, wusodi ngeyi, 25 ndangu kahingana mu kisalu kyaki, kya kithumwa kina kásisa Yutasi mu kukwenda kuna kwámufwana.» 26 Bahanga babeti zeki hana kati dya bawu bodi, amana zeki dyábwila kwena Matyasi, wuna báyika kwena bathumwa kumi yi mosi.
a 1:1 Mukanda wawu, Luka kásonikawa mu khumbu ya mukidisitu mosi wa luzitu, Thyofila, yi kikuma kya bakidisitu bahika. b 1:5 Mhb 2:1-4. Babati tendula mana bámona bakwikidi mu kilumbu kya kukulumuka kwa Kitembu Kyatoma, ha «kábabotika» Kitembu Kyatoma. d 1:8 Yesu kázola kazimbula ni ka thama ku, Kitembu Kyatoma kalúnga mu kukwisa kwena bawu ndangu kabaheka ngolu za kumuzonzila kwena batu bahika. e 1:10 Muna Masonuku, mbala za lawu bisi zonzila banzyo muna phila meni yina: "Batu mu miledi mya phembi".