6
Zezu ɓa mbay tul nam mgbaka ta̰ram
(Mat 12.1-8; Mrk 2.23-28)
1 Nam mbḭw munu ká ɓa *nam mgbaka ta̰ram Ziɓri na, Zezu ɓáy leɗ nduoɓal-ɛri i saka ɓáy ɓil wáa fe payri. Lɛɛ, leɗ nduoɓal-ɛri haw tul fe pay ha̰nɛri, í ṵuri ɓáy nduo-ri a í sṵ.
2 Báyḭi lɛ, Farizi ha̰nɛri ká i ɗo í kɔ ri na i vbi ɓay mii: «Ɓay ḭi nda̰w rɔɔ ì ɗaa fe ká *bol kusol naari haa faa ɗáake ká síe nam mgbaka ta̰ram na lɛ?»
3-4 Báyḭi lɛ, Zezu mbi ɓay a ɓaa ha ri mii: «Wa̰a, ì kḭi mbeɗe ká ɓaa ɓay se tul fe ɗáa *Daviɗ na ya lɛ? Daviɗ na, zaɗka kɔn i ni ɓáy nzoɓ ɓeri na, ka se ɓil *hul ka̰ni Ŋgɛrɛwṵru ká i ɗaa ɓáy huɔ, a fa̰a maapari ká i ha̰ ɓa fe tunduo ha̰ Ŋgɛrɛwṵru na a sṵ, rɔɔ a ha̰ nzoɓ ɓeri sṵ nda̰w. Ɓáy faa bol kusol naari lɛ, maapakeri ku na, ɓa nzoɓ fe poyri huo-ri hɔy ze i ɗo ɓáy faa ká ɓay sṵŋa.»
5 Rɔɓay, Zezu ɓaa ha ri mii: «Ɓi *Vu Nzoɓ na mì ɓa mbay tul nam mgbaka ta̰ram.»
Zezu vaa nzoɓ ká nduo-ɛ hu wǔɔ
(Mat 12.9-14; Mrk 3.1-6)
6 Nam mgbaka ta̰ram kḭ mbḭw munu na, Zezu rìi a se ɓil *hul mbṵ́ kḭ Ziɓri mbḭw, a tii sa̰w fére nzoɓri fe ká ɗi. Lɛɛ, wa̰ra nzoɓ mbḭw ká nduo hoɗo ɓe hu wǔɔ ɗo ɗi.
7 Lɛɛ, *nzoɓ fére nzoɓri bol kusolri ɓáy *Fariziri ká i ɗo zaɗɛ ku na, i ŋga̰a Zezu zii ɓay kɔ́kɔ wa̰a, kaʼa váa nzoɓ ká síe nam mgbaka ta̰ram na lɛ? I ɗaa munu, ɓay ḭi lɛ, i nzaa faa ɓay zíŋ ɓay ha̰nɛ ká ɓay ɗáake ɓay ɓo tul-e.
8 Roo lɛ, Zezu kɔ kér ɓay ká ɗo ɓil law-ri, a ɓaa ha̰ nzoɓ ká nduo-ɛ hu wǔɔ na mii: «Úru siya mú ɗo ɓáy zaɗ gaŋa ɓo ká nun ruɔ nzoɓri riw bele.» Lɛɛ, leɗban na uru siya a ɗo ɓáy zaɗ gaŋa ɓe na.
9 Falɛ ku báyḭi lɛ, Zezu fɛrɛ nun-ɛ ɓa luo-ri a ɓaa ha ri mii: «Mì vbi rì: wa̰a, *bol kusol naari na ɓaa mina lɛ? Ndaɗ ɓay ɗáa fe kere mase ndaɗ ɓay ɗáa ndaya ze ká síe nam mgbaka ta̰ram na lɛ? Ndaɗ ɓay ya̰aŋa nzoɓ mase ndaɗ ɓay ɓíɛ ni lɛ?»
10 Falɛ ku lɛ, Zezu kɔ-kɔ́m ɓa nun-ri mbḭw mbḭw riw bele, rɔɔ a mbi ɓay a ɓaa ha̰ leɗban na mii: «Ndáɗa nduo-ɔ!» Lɛɛ, ka ndaɗa nduo-ɛ, lɛ, nduo-ɛ na vaa ɓáy kere.
11 Roo lɛ, nzoɓ fére nzoɓri bol kusolri ɓáy Fariziri na, law-ri fa̰a ri gbururu gbururu, a í tii sa̰w má̰y ɓay ká sakra kḭ ɓay kɔ́kɔ fe ká i máa ɓay ɗáa ziŋ Zezu.
Zezu nan nzoɓ ndáy nzaapeɗri duɔ fal-ɛ siɗi
(Mat 10.1-4; Mrk 3.13-19)
12 Báyḭi lɛ, ká ɓil namkeri ku na, Zezu se a hil tul kuo ɓay ɗáa nzaa ɓay kere ká pol Ŋgɛrɛwṵru. Ka ɗaa nzaa ɓay kere kpṵru ha̰ nzaaruo sil ni koy koy.
13 Zaɗka nzaaruo sil na báyḭi lɛ, ka ɗi nzoɓri riw bele ká i se fal-ɛ na, a nan ri ɓa duɔ falɛ siɗi ká sakra ɓari ku a ɗi ri ɓa nzoɓ ndáy nzaapeɗri:
14 Simo̰n ká Zezu ɗi ni ɓa Piyɛr ɓáy yṵ-ɛ Andere, Zak ɓáy Za̰a nda̰w, Filiɓ ɓáy Batelemi nda̰w,
15 Matiye ɓáy Toma nda̰w, Zak vu Alfe ɓáy Simo̰n ɓe ká hii nzoɓ ɓeri a ru-ruy ɓay tul-ri nda̰w,
16 Zud vu Zak nda̰w, rɔɔ Zudas Iskariyoɗ, ɓe káʼa fɛrɛ sùo-ɛ a vi ɓa nzoɓ mbika tul Zezu nda̰w pi na.
Zezu fere ruɔ nzoɓri fe, a vaa nzoɓ suosɛrɛmri
(Mat 4.23-25)
17 Zezu ɓáy leɗ nduoɓal-ɛri i ɗì saa tul kuo, a í ta̰a í ɗo zaɗ ká ɗo rǎy munu. Zaɗɛ ku na, i ziŋ leɗ nduoɓal-ɛri ŋgḭi ɓamba ká ɗi, a ruɔ nzoɓri kara ŋgḭi ɓamba tasiri uru saa kuɗu zaɗ ká Zude riw bele nda̰w, ŋgɛrɛpuo Zuruzalɛm nda̰w, ɓáy puori ká ɗo nzaa maambii ká Tir ɓáy Sido̰n nda̰w pi.
18 Ɓari na, i vi ɓay láa ɓay ká nzi-ɛ nda̰w, ɓay haŋa sùo-ri ká sɛ ri na kara ka vaa ha ri nda̰w. Ɓari ká temndayari ɗaa nun-ri tuɔ síe na kara, i vaa kiyaw kiyaw nda̰w pi.
19 Ruɔ nzoɓri riw bele ká i ɗo zaɗɛ ku na, i nzaa faa záa ni, ɓay ḭi lɛ, hṵrusuo tḭi saa luo-ɛ a vaa nzoɓri riw bele.
Suoriya ɓáy kɔ́kɔ sɛkɛ fe
(Mat 5.1-12)
20 Falɛ na ku báyḭi lɛ, Zezu fɛrɛ nun-ɛ ɓa luo leɗ nduoɓal-ɛri a ɓaa mii:
«Suoriya ɓa taa ɓaarì nzoɓ kṵkuri
ká ì kɔ mii, ì se síe Ŋgɛrɛwṵru;
ɓaarì na, puoruo Ŋgɛrɛwṵru ɓa taa ɓaarì.
21 Suoriya ɓa taa ɓaarì ká kɔn Ŋgɛrɛwṵru ɗáa rì timbɛɗɛ key;
ɓaarì na, Ŋgɛrɛwṵru a haŋa kɔnke maa rì siɓ siɓ ɓáy.
Suoriya ɓa taa ɓaarì ká ì kaw ɓáy rɛw timbɛɗɛ key;
ɓaarì na, Ŋgɛrɛwṵru a haŋa rì zay sùo-rì ɓáy.
22 Zaɗka nzoɓri fṵy rì, mase i túŋ rì ŋgereŋ, mase i raɗ rì, mase i ɓaa ɓay ɓaarì ndaya ɓay tul-i ká mì ɓa *Vu Nzoɓ na lɛ, suoriya ɓa taa ɓaarì.
23 Zaɗka fekeri ku tḭi tul-rì na, ì záy sùo-rì í zo zakra zakra, ɓay ḭi lɛ, fe tunduo ɓaarì ŋgḭi ɓamba ɗo nulue giyaŋ rì. Ɓe munu nda̰w ze, bulu ɓari ɗáake sɛkɛ ziŋ *nzoɓ ya̰aŋa ɓayri saa nzaa Ŋgɛrɛwṵru pola.
24 Roo lɛ,
Kɔ́kɔ sɛkɛ fe ɓa taa ɓaarì nzoɓ feziŋari
ká ì se síe Ŋgɛrɛwṵru ya;
ɓaarì na, ì ziŋ fe taa ɓaarì na ɗɔɗ ro.
25 Kɔ́kɔ sɛkɛ fe ɓa taa ɓaarì ká ì kaw ɓil ndaɗi baɗak
ká kɔn Ŋgɛrɛwṵru ti ɓil law-rì ya;
ɓaarì na, kɔn a ika rì ɓáy.
Kɔ́kɔ sɛkɛ fe ɓa taa ɓaarì ká ì kaw ɓáy nzaa
sere sɛm nzɔkɛ timbɛɗɛ key;
ɓaarì na, ì ɗoko ɓil síe, a í rɛ-rɛw ɓáy.
26 Kɔ́kɔ sɛkɛ fe ɓa taa ɓaarì
ká nzoɓri riw bele ɓaa ɓay ɓaarì ɓáy kere.
Ɓe munu nda̰w ze, bulu ɓari ɗáake ziŋ nzoɓri
ká i ɗi sùo-ri ɓa nzoɓ ya̰aŋa ɓayri saa nzaa Ŋgɛrɛwṵru pola na.»
Ì hii nzoɓ tul ŋga̰ni ɓaarì
(Mat 5.38-48; 7.12a)
27 «Roo lɛ, ɓaarì ká ì láa mì key na, mì ɓaa ha rì: Ì hii nzoɓ tul ŋga̰ni ɓaarì, í ɗaa kere ziŋ nzoɓri ká i fṵy rì.
28 Ì sá̰m fe ka zúɔ tul nzoɓri ká i faɗ rì, í ɗaa nzaa ɓay kere ɓay tul nzoɓri ká i ɗaa fe sɛkɛ ziŋ rì.
29 Zaɗka nzoɓ nda hala nun-a fi mbḭw lɛ, mu fɛ́rɛ fi mbini ha̰ ni ka nda nda̰w. Zaɗka nzoɓ mbi maagari ɓo lɛ, mu haa ni faa ɓay haŋa ni ka mbi vu gari fi siya ɓo ya nda̰w.
30 Nzoɓ ha̰a ha̰a ká vbi mù fe lɛ, mu ha̰ ni. A zaɗka nzoɓ mbi fe ká ɓa fe ɓo lɛ, mu yḭ̀i mú vbi ni ɓayke ya.
31 Fe ká ì hii ɓay haŋa nzoɓri ɗaa ha rì na, ì ɗaa faa mbḭw munu ka ziŋ ri.
32 «Zaɗka ì hii nzoɓri ká i hii rì hɔy na wa̰a, ɓay ḭi nda̰w rɔɔ ì giyaŋ ɓay haŋa nzoɓri písi rì ká ɗi lɛ? Yḭ̀ii! Nzoɓ feya̰ari hɔy kara, i hii nzoɓri ká i hii ri!
33 Zaɗka ì ɗaa kere ziŋ nzoɓri ká i ɗaa kere ziŋ rì hɔy na wa̰a, ɓay ḭi nda̰w rɔɔ ì giyaŋ ɓay haŋa nzoɓri písi rì ká ɗi lɛ? Nzoɓ feya̰ari na hɔy kara, i ɗaa faa mbḭw munu na nda̰w.
34 A zaɗka ì ha̰ nzoɓ kpaa fe ɓaarì ká ì ɗaa law-rì ɓo ɗi, í ker í ɓaa mii, hṵrusuo-ɛ maa ɓay yḭiŋra feke ha rì na wa̰a, ɓay ḭi nda̰w rɔɔ ì giyaŋ ɓay haŋa nzoɓri písi rì ká ɗi lɛ? Nzoɓ feya̰ari hɔy kara, i kpaa fe munu ká sakra kḭ, rɔɔ í ker ɓay yḭiŋra ha̰ kḭ faa mbḭw munu ká ì kpaa feke na ká sakra kḭ.
35 Ì ɗaa munu ya, roo lɛ, ì hii nzoɓ tul ŋga̰ni ɓaarì, í ɗaa kere ziŋ ri, a í kpaa ri fe í giyaŋ ha ri yḭiŋra ɓáy feke ha rì ya. Zaɗka ì ɗaa munu lɛ, fe tunduo ɓaarì a ŋgḭiŋa ɓamba tasiri, a í ɓa vu Ŋgɛrɛwṵru ká nulue siya, ɓay ḭi lɛ, ka ɗaa kere ziŋ nzoɓ má̰y nunri nda̰w ɓáy nzoɓ mgbɔ́rɔri.
36 Ì ha̰ law kere ka mbaa ɓil law-rì faa mbḭw munu ká law kere mbaa ɓil law Bǎa ɓaarì Ŋgɛrɛwṵru na.»
Ì kuŋ ɓay ka zúɔ tul kṵ-i ɓaarì ya
(Mat 7.1-5)
37 «Ì kuŋ ɓay ká zuɔ tul kṵ-i ɓaarì ya, lɛ, Ŋgɛrɛwṵru a kúŋ ɓay zuɔ tul-rì ya. Ì ɗaa ɓay ɓo tul kṵ-i ɓaarì ya, lɛ, Ŋgɛrɛwṵru a ɗáa ɓay ɓo tul-rì ya. Ì nda buma ka zíŋ kṵ-i ɓaarì, lɛ, Ŋgɛrɛwṵru a ndáka buma ziŋ rì.
38 Ì ha̰ fe ha̰ kṵ-i ɓaarì, lɛ, Ŋgɛrɛwṵru a haŋa rì fe. Kaʼa kúna fe mbaa ɓil ɓɔl ɓaarì taŋ líeke a iki ɗo ɗi a laŋ yik yik ha̰ ni mbaa ɗi gba̰y gba̰y. Faa mbḭw munu ká ì lie fe ha̰ nzoɓri na, ɓe kḭ nda̰w ze Ŋgɛrɛwṵru a líeke fe kere ɓeri ha rì.»
39 Rɔɓay, Zezu mbi law ɓay mbḭw munu a ɓaa ha ri mii: «Ra̰w a ɗáa puu nduo nduo ra̰w kṵ-ɛ, a í séke seɗ lɛ? A ku wa̰a, i ti líe siɗi bele wuruk zuɔ luɔ ya lɛ?
40 Nzoɓ ká fere fe na, ka ti kál tul gaŋ ɓe ká fere ni fe na ya, roo lɛ, nzoɓ fére fe ha̰a ha̰a ká ɗaa peɗ ɓeri ɓáy kere ha̰ ni ɔ riw bele na, a ɗoko munu ɓa gaŋ ɓe.
41 «Wa̰a, ɓay ḭi nda̰w rɔɔ, mù geɗe kɔ́m ɓa bum suy ká ɓo nun yṵ-ɔ, a mú kɔ kparaŋ ká ɓo nun-a ku ya wṵ̌m hɔy lɛ?
42 A ku wa̰a, mù ɗáa mina rɔɔ, mú ɓaa ha̰ yṵ-ɔ mii: “Yṵ-i, giyaŋ ha̰ mi mbi bum suy ká ɓo nun-a ku ha̰ mù,” a mú kɔ kparaŋ ká ɓo nun-a ku na ya hɔy lɛ? Ɓo nzoɓ nzaa rúɔ ɓay! Kparaŋ ká ɓo nun-a na, mu mbi pola a mú kɔ zaɗ ka ta-taŋ nda̰w rɔɔ, mú kɔ faa mbika bum suy ká ɓo nun yṵ-ɔ na ku ɓáy.»
Kɔ́kɔ puu ɓáy lereke
(Mat 7.16-20; 12.33-35)
43 «Puu kere na ti líe lereke ndaya ya. A puu ká ndaya na ti líe ɓáy kere ya nda̰w.
44 Puu ha̰a ha̰a kara, i kɔ ni ɓáy lere ɓe, lere ɓe. Nzoɓ ti hóro lere nzum saa puu ŋgatukru ya. Mase, nzoɓ ti hóro tavɔkɔ saa kurikuŋ ya.
45 Nzoɓ kere na, fe kere ká uru saa ɓil law-ɛ na, tḭi kɛlɛ. A nzoɓ ndaya na laa lɛ, fe ndaya ká ɗo ɓil law-ɛ na, tḭi kɛlɛ nda̰w. Nzoɓ ha̰a ha̰a lɛ, fe ká mbaa ɓil law-ɛ gba̰y gba̰y na nda̰w rɔɔ, tḭi ká nzi-ɛ ɓáy.»
Ɓay ká se tul hulri ká siɗi
(Mat 7.24-27)
46 Zezu ɓaa ha̰ nzoɓri na rɔɓay mii: «Ɓay ḭi nda̰w rɔɔ, ì ɗi mì mii “Mbay, Mbay,” a í ɗaa fe ká mì ɓaa ha rì na ya lɛ woo?
47 Mì kíɛ rì, nzoɓ ká rìi nzoɓ ká vi luo-i a laa ɓay ɓi a ɗáake peɗ.
48 Nzoɓke ku na ɗo munu ɓa nzoɓ ká tii sa̰w mbúo hul ɓe. Ka tie luɔ ɗi ɗi kpɔkrɔ a ziŋ tisaw, rɔɔ a leke tigba̰a hul na ɗo ɗi ɓay mbúo. Zaɗka mbam tɔ a ha̰ mbii ya̰a zaɗ remleŋ remleŋ a nda hul na paw pǎw hɔy kara, hul na laŋ sùo-ɛ ndḭi ya, ɓay ḭi lɛ, nzoɓ ɗáa hul key na leke tigba̰a hulke ɓáy kere.
49 Roo lɛ, nzoɓ ká laa ɓay ɓi a ɗáake peɗ ya na, ka rìi nzoɓ ká ɗaa hul ɓe ɗo tusiri bina taŋ léke tigba̰a hulke. Zaɗka mbam tɔ ká mbii ya̰a zaɗ remleŋ remleŋ a nda ha̰n hul na paw pǎw na báyḭi lɛ, zaɗɛ ku hɔy hulke ku na haw wuruk zuɔ siri a ɓiɛ ruk ruk bele.»