Tnoꞌo Jaꞌvi ja kuu Proverbios
1
1 Yaꞌa kuu tnoꞌo jaꞌvi ja ni tee Salomón, seyii David, rey ñayiu Israel.
2 Jiniuꞌu ja vi kutuaꞌo tnoꞌo ndichi vi naxa vi kaka ndao,
vi naxa vi kunio ja vi kuꞌun kaji inio jin tnoꞌo ndichi,
3 vi naxa vi kuantaꞌuo tnoꞌo ja xteku ña ja vi kokuo in ñayiu niꞌnu ini,
te vi kokuo ñayiu ndaa, te vi kaꞌnde ndao kuechi,
te inuu inuu ni vi saꞌo jin in in ñayiu,
4 vi nagua ja ñama vi kuni ñayiu tu ka jini naxa vi saꞌi,
te vi kaxtnoꞌo nuu suchi kuechi tnoꞌo ndichi vi naxa vi kaka ndai.
5 Vi konini ñayiu ndichi, te vi kuni guaꞌa kai
te ñayiu jinkuiꞌnu ini niꞌi tnoꞌo ja xteku ña jin,
6 nagua ja junkuiꞌnu ini tnoꞌo jaꞌvi vi naxa kei kaꞌan,
vi tnoꞌo vijin ja kaꞌan in ñayiu ndichi nuu skintnaꞌi tnoꞌo kaꞌin.
7 Nuu yuꞌu niꞌnuo Jitoꞌo kuu nuu kejaꞌa ja kuu ndichio.
Te ñayiu vasa, chi skexikoi tnoꞌo ndichi vi tnoꞌo ja janu ichi ndaa ña.
Tnoꞌo ja xteku ña jin suchi kuechi
8 Konini tnoꞌo ja xteku ña tata ron jin ron, vi seꞌe,
te ma skexiko ron tnoꞌo kaxtnoꞌo nana ron nuu ron,
9 chi tnoꞌo vii tnoꞌo vaꞌa yun ndukutu xini ron,
te kokuu na kuinio in chiꞌi ja ñuꞌu sukun ron.
10 Te nuu ja ka kuini ñayiu ka saꞌa yika kuechi ja vi xndaꞌu ñai jin ron, vi seꞌe,
te ma kuandetu ron.
11 Te nuu ja vi kachi: “Neꞌe, na kiꞌinkueio,
te na vi kondesi yuꞌo in ñayiu tu na kuechi,
te na vi kaꞌni yuꞌo jin.
12 Na vi koko tekuo in ñayiu nagua koko ña yau ñaña jin ñayiu,
te na vi koko nio jin nagua koko ña in yau kunu jin ndiyi.
13 Te na vi konevaꞌo ndiꞌi nuu jakuika,
te na vi chituo veꞌo jin ja vi kindeo yun.
14 Neꞌe te kototnuni ron maa ron jin in in rin,
te na vi skayao nagua vi niꞌo”, vi kachi.
15 Su ma kuandetu ron ja kaka ron nuu ichi ka jika ñayiu yun, vi seꞌe.
Kujioo nuu ichi kueꞌe ja ka jikai yun,
16 chi ka jino ndevaꞌi ja vi saꞌi jakueꞌe,
te ka nuu ini ja vi kaꞌni ndiyi.
17 Chi tu nagua jiniuꞌu ja jakin in ñunu,
nuu ja na vi kuni tisala.
18 Chi jakueꞌe ka saꞌa ñayiu yun ndajiokuiin siki mai,
te maa ni mai ka ndakaꞌni mai.
19 Chi saa ka xndiꞌi ñayiu ka jioꞌo nagua nevaꞌa inka ñayiu,
chi ja ka jioꞌi yun, ndakaꞌni ña jin mai.
Vi konini ni tnoꞌo ndichi
20 Te kana jaa tnoꞌo ndichi nuu ichi,
vi kana jaa nuu yaꞌu.
21 Kana nuu ka kututu kuaꞌa ñayiu,
vi kana yeꞌe ñuu nuu ndiukuei ñayiu, te jiñaꞌa:
22 “¿Ndee na kiuu te vi jinkuiꞌnu ini ron ja ka kuu ron ñayiu tu ka jini nagua kuu,
te yaꞌa yun ni ja ka saꞌa ron?
¿Te ndee na kiuu te vi jinkuiin ron ñayiu kuasun ini,
ja ma vi kokuaku ndee ka ron ñayiu?
¿Te ndee na kiuu te vi jinkuiin ron ñayiu vasa ja ma vi koskexiko ka ron tnoꞌo ndichi?
23 Su vi konini tnoꞌo ja kuxeen rin nuu ron,
te tetniuu rin Espíritu rin vi koo jin ron,
te kaxtnoꞌo rin tnoꞌo rin nuu ron.
24 Chi ni kana ña rin, te tu ni ka kuini ron vi konini ron tnoꞌo kaꞌan rin.
Ni skaa rin ndaꞌa rin, te tu na in ni chikuenta ña jin rin,
25 chi saa suaꞌa ni ka skexiko ron ndiꞌi tnoꞌo ja xteku ña rin,
te tu ni ka jantaꞌu ron ja kuxeen rin nuu ron.
26 Te suni kuaku ndee ña rin jin ron nuu ka tnaꞌa ron tnundoꞌo,
te saꞌa kuasun ña rin nuu vaji ja ka yuꞌu ndevaꞌa ron,
27 nuu vaji na kuinio sau tachi ja ka yuꞌu ron,
te kenta tnundoꞌo ja vi tnaꞌa ron na kuinio tikacha ja ndiꞌi ni ja xnaa
vi nuu vaji tnundoꞌo vi tnoꞌo suchi ini ja vi tnaꞌa ron.
28 ’Yun te saa vi kana ron nuu rin, su ma konini rin tnoꞌo ka kaꞌan ron.
Te neꞌe kuiti vi ndanduku ña ron, su ma vi nukuꞌun ña ron.
29 Chi ni ka skexiko ron tnoꞌo ndichi,
te tu ni ka kaji ron ja vi koyuꞌu niꞌnu ron Jitoꞌo.
30 Tu ni ka kuini ron vi kuantaꞌu ron tnoꞌo ja xteku ña rin,
te ni ka skexiko ron tnoꞌo ja kuxeen rin nuu ron,
31 vi nukuntuu maa ron jin nagua ka saꞌa ron,
te vi kuneꞌe ini maa ron jin jakueꞌe ka saꞌa ron.
32 Chi maa ñayiu tu jini nagua saꞌa yun, ndoñuꞌu, te yun kuu nuu kuu maa.
Te ñayiu vasa ja tu jini nagua saꞌi, chi skunaa ña jin mai.
33 Su ñayiu nini tnoꞌo kaꞌan rin, koo mani vi koo sii ini,
te ma koyuꞌi jin jakueꞌe.”