12
Jesús ma, ni kaxtnu'u ya siki ja ká'an o ma te ñatuu sa'a o ma
(Mt 10:26‑27)
1 Sani te ni ka ndututu kua'a mil ñayii, vaa ûni kua'a xeen i kúu ma, te ka jexni'ni tna'a ndi‑in ndi‑in i. Jesús ma, ni keja'a ya ká'an ya nuu tee ka ndikin ya ma:
―Jin ko koto va'a ni maa ni nuu levadura tee ka kuu fariseo ma. Másu ko jin kuikin ni xiko de ma, chi vaa ka ka'an de ja ka jini de ja va'a ma te masu ka sa'a de ma.
2 Vaa ñatuu ni‑in ja iyo yu'u ma ja ma ndatuu i. Ñatuu ni‑in ja yinee yu'u ma ja ma jin kuni o.
3 Chukan kúu ja ndaka nawa jin ka'an yu'u ni ma, visi ka jani ini ni ja masu na in jini, kovaa ndijin ndandaa kona'a kuenda kuu nduu ma, te ja ni ka ka'an yu'u ni ichi ini ve'e ma chi jin kayu'u i onde xini ve'e ma.
Na in jin koyu'u o
(Mt 10:28‑31)
4 ’Ndijin ñayii ka ketna'a ini ji'in sa a, ja ká'an sa kúu ja má jin koyu'u ni ñayii ka kuni ja jin ka'ni ña'a i ma. Vaa jinu, te masu nawa kuu jin sa'a‑ka i.
5 Ká'an sa na in jin koyu'u ni a: Jin koyu'u ni iya kuu chunee ña'a nuu andeya ma kivi jin kûu ni ma, nú ma jin kandija ni sukan ká'an ya ma. Saa vi, ¡jin koyu'u ni iya yukan!
6 ’¿Masu ka kuya'vi u'un lasaa ja uu xu'un lilikin? Kovaa Su'si ma, masu ndunaa ya ni‑in ti.
7 Te ja jin kuu maa ni, onde ixi xini ni a na'a ya na saa kúu. Chukan kúu ja masu jin koyu'u ni chi ndijin chi ka ndee ya'vi xeen‑ka ni sana in lasaa ma.
Máko jin ndakukan‑nuu o ja ka ndikin o Jesucristo ma
(Mt 10:32‑33; 12:32; 10:19‑20)
8 ’Ja ká'an sa kúu ja, ndeva'a‑ni na in na ka'an nuu ñayii ma ja ndikin ña'a i maa sa, suni saña ja kúu sa iya vee ñayivi ñuu ñayivi a, ndaka'an sa nuu ángel Su'si ma ja iyo sa ji'in i.
9 Kovaa ndeva'a‑ni na in na ka'an nuu ñayii ma ja masu ndikin ña'a i ma, suni ndaka'an sa nuu ángel Su'si ma ja masu iyo sa ji'in i.
10 Su'si ma, sakanu ini ya nuu ñayii ka ka'an ndeva'a siki sa ja kúu sa iya vee ñayivi ñuu ñayivi a, kovaa masu sakanu ini ya ñayii ka ka'an ndeva'a ja kuu Xtumani Ndios ma.
11 Ndijin ja ka ndikin ña'a ni maa sa a, nuna jin koo i jin xsia'a ña'a i ini veñu'u lilikin ma, xi nuu tee ka ja'nde tniñu ma, xi nuu tee ka netniñu ma, máko jin ko ndi ini ni nawa jin sa'a jin kuu ni, xi nawa jin ka'an jin kachi ni.
12 Vaa maa Xtumani Ndios ma kaxtnu'u naxe jin ka'an ni ora yukan ―kúu ya jiña'a ya.
Yika iyo ja ko ndiyo ini o ja kua'a ja koneva'a o ma
13 Iyo in tee ne'un ñayii ma, jiña'a de Jesús ma:
―Teskua'a, kuña'a ni ñani sa ma, te ndaka'nde de ja ni xndoo yuva sa ma ja jin kuta'vi sa ma ―kúu de jiña'a de.
14 Jesús ma, ni ndakone'e ya:
―Ndijin, ¿na in ká'an ja saña kúu in tee ja'nde tniñu, xi in tee ja'nde ñu'ú? ―kúu ya jiña'a ya.
15 Suni jiña'a tna ya:
―Jin kani va'a ini ni nasa yukan, te jin ndiyo xeen ini ni ja jin koneva'a ni kua'a xeen ndatniñu, vaa masu ja koneva'a kua'a o ndatniñu ma, te sa'a i ja ndani'i ta'vi o ja koteku o ni‑kani ni‑jika chi ña'a ―kúu ya jiña'a ya.
16 Sani te ni ka'an ya in tnu'u vijin:
―Iyo in tee xiku, te itu de ma, ni kuu xeen ndaka ja ni chi'i de ma.
17 Te tee xiku ma, ni keja'a de jani ini de: “¿Nawa sa'a o? Masu ndenu tnaa‑ka o ndaka ja ni ni'i o a.”
18 Te ka'án de: “Jâ jini o naxe sa'a o. Ndákana o ndaka yaka nuu ka ñu'u triu o a, te ndása'a o ja na'nu‑ka, sukan‑va'a tava'a o ndaka ja neva'a o a ji'in ja ni ni'i‑ka o a.
19 Sani te ka'an o: Neva'a o kua'a xeen ndatniñu ni tava'a o a, jâ kanda i kua'a xeen kuiya. Ndátatu o, káa o, kó'o o, kóo sii ini o”, kúu de ká'an de.
20 Kovaa Su'si ma, jiña'a ya: “Ñatuu jani va'a ini ni ja jani ini ni sukan. Vaa jakuaa vitna, te kûu ni, te ja ni tava'a ni a, ¿na in xi‑kuenda ko kuu?”
21 Sukan kúu ndaka ñayii xtutu kua'a i ja koneva'a i ma, kovaa kúnda'vi i nuu Su'si ma ―kúu ya jiña'a ya.
Iyo Yuva o Su'si ma ja jito ña'a ya
(Mt 6.25‑34)
22 Ni jinu, te jiña'a Jesús ma nuu tee ka ndikin ya ma:
―Sa'a‑ni ká'an sa: Máko jin ko ndi ini ni nawa jin kaa ni ja jin koteku ni, ni a nawa jin kondii jin konama ni.
23 Ka jini ni ja maa Su'si ma ni sa'a ja ka teku ni a, te kuu sa'a ya ja jin ni'i ni ja jin kaa ni ma. Te ka jini ni ja maa Su'si ma ni sa'a yikikuñu ni a, te kuu sa'a ya ja jin ni'i ni ja jin kondii jin konama ni.
24 Jin konde'ya ni lakaka ma, ja masu ka chi'i ti itu, ni a jin ndaxtutu ti nawa jin kaa ti, ni a jin ko ndi ini ti ja jin tava'a ti in nuu yaka. Kovaa Su'si ma chi wa'a ya ja jin kaa ti. ¡Nde‑ka tu ka kuu ndijin chi ko ndi ini Su'si ma ja jin kaa ni, vaa ka ndanuu‑ka ni sana lasaa ma!
25 Te visi na jin ko ndi ini xeen ni, masu kuu jin sa'a ni ja jin kua'nu‑ka ni nú jâ ni ka ja'nu ni sukan‑ni kúni maa Su'si ma.
26 Te chukan kúu ja, nú masu kuu jin sa'a ni ni‑in ja luluu‑ka ma, ¿nava'a ka ndi ini ni ndaka ja na'nu‑ka ma?
27 ’Jin konde'ya ni naxe ka ja'nu ita a. Ni masu ka satniñu i, ni masu ka kene'e i yu'va ja jin kuu sa'ma i ma. Kovaa ká'an sa ja ni a rey Salomón ma, ja ndaka ja va'a ni yo neva'a de ma, masu ni yo ne'nu de sukan vivii ka ndaa ita a.
28 Vaa Su'si ma, sa'a ya ja vivii ka ndaa ita ja ka iyo ichi yuku ma, kovaa in‑ka kii ma, te jin kayu i nuu ñu'u ma‑ni. ¡Te nú sukan vivii jito ya ita ma, naka tu ndijin, suni vivii skondii skonama ña'a ya! ¿Nava'a vala‑ni ka kukanu ini ni ya?
29 Te chukan kúu ja má jin ko ndi ini ni te jin ko kuxii ini ni ja ma jin ni'i ni nawa jin kaa ni nawa jin ko'o ni.
30 Vaa ndaka cha'a ka ndi ini ñayii ñuu ñayivi a. Kovaa ndijin, ka neva'a ni in Yuva o ja jini ya nawa ka jiniñu'u ni a.
31 Ndijin, jin ndanduku ni xinañu'u kuiti‑ka sukan tátnuni Su'si ma ja jin sa'a ni ma, te ndaka cha'a, te kenda koo kuee‑ka ndi‑tna'a ka jiniñu'u ni ma.
Jín sa'a o ja va'a ja ndaa vaa chukan chi masu ja naa kúu
(Mt 6:19‑21)
32 ’Máko jin koyu'u ni, ndijin ja ka kuu ni ndikachi sa a. Masu kua'a ni kúu, kovaa Yuva o Su'si ma, jâ ni jani va'a ini ya ja jin koo ni nuu koo ya ja tatnuni ya ma.
33 Jin xiko ni ja ka neva'a ni a, te jin kua'a ni ñayii ka jiniñu'u ma. Te ndaka ja vii ja va'a ka sa'a ni ma, te jin koo va'a i in nuu bolsa ja masu naa masu te'nde onde andivi ma. Vaa yukan masu na kui'na kivi koo, ni a tikixin ja jin xnaa ti.
34 Vaa nuu iyo ndaka ja va'a ka neva'a ni ma, te yukan tna jin ku'un ini ini anua ni a.
Jín koo tu'va o ja ndenda iya ni kii ñayivi ñuu ñayivi a
35 ’Jin ndaku'ni va'a ni chii ni a, te jin koo tu'va ni, ji'in ñu'u kotnuu nuu ni ma.
36 Jin ko kuu ni sukan ka kuu ñayii ka jinukuechi, ja ka ndetu i jito'o i ma, ja ndenda de ja ni ja'an de in viko tnánda'a ma, sukan‑va'a nú ni ndenda de te skajan de ye'e ma, te ñama ñama jin ndakune i.
37 Vava'a jin kendoo ñayii ka jinukuechi ma, nú jito'o i ma, ndenda de te ndani'i ña'a de ja ka ndito i ma. Ja ndaa ká'an sa ja maa tee kúu jito'o i ma, satu'va de, te ndasunkoo ña'a de nuu mesa ma, te maa de kani ko'o nuu i ma.
38 Vava'a jin kendoo i, nuna ndani'i ña'a jito'o i ma ja ka ndito‑ka i, visi na ndenda de sava ñuu xi nuu ve ndii‑nka ma.
39 Ka jini ni sa'a: Vaa nú in tee xi‑ve'e ma, te jini de na ora kenda kui'na ve'e de ma, masu kua'a de tnu'u ja kivi i ve'e de ma ja sakui'na i.
40 Ndijin tna, jin koo tu'va ni, vaa saña ja kúu sa iya vee ñayivi ñuu ñayivi a, ndii sa ora masu ka jani ini ni ja ndenda sa ma ―kúu ya jiña'a ya.
Tee jinukuechi va'a ma ji'in tee ñatuu jinukuechi va'a ma
(Mt 24:45‑51)
41 Pedro ma, ni jikan‑tnu'u de:
―Señor, ¿ni ndakani ni tnu'u vijin ya'a ja jin kuu maa sa, xi ja jin kuu ndaka ñayii a? ―kúu de jiña'a de.
42 Iya Tátnuni ma, jiña'a ya:
―Jin ndasa'a ni kuenda te jin ko kuu ni sukan kúu tee ñukuun ñukuun jinukuechi va'a nuu jito'o de ma. Chukan kúu ja ni sacargu ña'a jito'o de ma ja na katanuu de kuá'a de ja jin kaa ndaka ñayii ve'e jito'o de ma maa ora jiniñu'u ja jin kaa i ma.
43 Ja vava'a kúu tee jinukuechi nuu jito'o de ma, nuna ndenda jito'o de ma te ndani'i ña'a de ja yikuu de sa'a de sukan ni tatnuni tee ma.
44 Ja ndaa ká'an sa ja jito'o de ma, ndasacargu ña'a de ndaka‑ka ja neva'a de ma.
45 Kovaa nú tee yukan, te jani ini de ja kukuee‑ka jito'o de ma sana ndenda de, te keja'a de sa'a ndeva'a de ñayii ka jinukuechi ma, te keja'a de kaa de ko'o de, te ndajini de,
46 te kivi ñatuu jani ini de ja ndenda jito'o de ma te ora ñatuu jini de ma, te ndenda jito'o de ma. Te jito'o de ma, taji ña'a de, te chunee ña'a de ichi nuu ndo'o neni de ma. Sukan jin ndo'o ndaka ñayii ñatuu ka kandija ja ká'an Su'si ma.
47 ’Tee jinukuechi ma, nú jini de nawa kúni jito'o de ma ja sa'a de ma, kovaa nú ñatuu iyo tu'va de, ni a ñatuu kándija de ma, xndo'o xneni‑ka ña'a jito'o de ma.
48 Kovaa tee jinukuechi ma, te ñatuu jini de te sa'a de ja ñatuu játna ini jito'o de ma, tee yukan, suni ndo'o tna de, kovaa jaku‑ni. Nú na in kua'a‑ka ni kunda'a i, suni kua'a‑ka ndakan Su'si ma kuenda nuu i. Te ñayii kua'a‑ka sacargu ya i ma, kua'a xeen‑ka ndakan ya kuenda nuu i.
Ñayii ñatuu ka kandija Jesús ma chi masu jin ketna'a‑ka ini i ji'in ñayii ka kandija ya ma
(Mt 10:34‑36)
49 ’Saña chi vee sa ja xndu'va sa ñu'u ñuu ñayivi a, te nawa kuu vâa jâ ndu'va ndu'va‑nka ñu'u ma kúni sa.
50 Iyo ja ndo'o neni sa, te ¡kúxii xeen ini sa onde kivi ko kuu ma!
51 ¿Ka jani ini ndijin ja ni kijaa sa ñuu ñayivi a, te jin koo sii ini ñayii a? Ká'an sa ja ña'a, su'va ni kijaa sa ja jin ndusiin ñayii jin kondikin ña'a maa sa a ji'in ñayii masu jin kondikin ña'a ma.
52 Vaa onde vitna te kivi ki'in o a, u'un ñayii ka iyo in ve'e ma, te jin ndusiin uu tna'a i ja ma jin ketna'a ini i, te jin ndakiti ini i nuu uni‑ka tna'a i ma.
53 Su'va su'va jin ndakiti ini nuu tna'a tee ma ji'in sayii de ma, te ña'a ma ji'in sasi'i ña ma, te suni sukan jin ko kuu tna ña'a kúu si'i xiso ma ji'in janu ña ma ―kúu ya jiña'a ya.
Jiniñu'u ja ndasa'a o kuenda na tiempo kúu ja ka iyo o a
(Mt 16:1‑4; Mr 8:11‑13)
54 Jesús ma, jiña'a tna ya nuu ñayii ma:
―Ndijin chi nú ka jini ni viko ma ja ndenda koo i ichi nuu kée kandii ma, te ka ka'an ni ja kuun savi, te sukan kúu.
55 Te nú yi'i kajin ichi nuu vee ma, te ka ka'an ni ja i'ni xeen ko kuu, te suni sukan kúu.
56 ¡Sanda'vi‑nka ja ka jini ni te masu ka ndasa'a ni kuenda nawa sa'a Su'si ma in kivi in kivi a! Nú ka jini ni sukan kúu andivi ma ji'in nuu ñu'ú a, ¿nava'a ñatuu ka ndasa'a ni kuenda na tiempu kúu ja ka iyo ni a?
Jin ndaka'an mani tna'a ni ji'in ñayii ñatuu ka iyo mani ji'in ni ma
(Mt 5:25‑26)
57 ’¿Nava'a ñatuu ka ndasa'a ni kuenda nú ja va'a kúu ja ka sa'a ka kuu ni a te jin kendoo va'a ni?
58 Te nú na in na kua'a kuenda nuu tee ka netniñu ma ja ni kanaa ni ji'in i, te ora kua'an ni ji'in i ichi ma, te ko ndi ini ni ja jin ndatnu'u‑mani ni ji'in i, te jin sakanu ini nuu tna'a ni, te jin ndumani ni, sukan‑va'a ma jin xsia'a ña'a i nuu tee ja'nde tniñu ma. Vaa nú ña'a, te tee ja'nde tniñu ma, tatnuni de nuu tee kúu soldado ma, te jin chinee va'a ña'a de vekaa ma.
59 Te ká'an sa ja jâ ni skenaa ni maa ni kúu, vaa masu ndee ni vekaa ma, onde ndachunaa ndi'i kuiti ni ―kúu ya jiña'a ya.