Wɛ taanɩ dɩlʋ
MARƖKƖ
na pʋpʋnɩ tɩn
Wɛ taanɩ dɩlʋ Marɩkɩ na pʋpʋnɩ tɩn na brɩ dɩbam kʋlʋ tɩn mʋ tɩntʋ
Marɩkɩ yɩ wʋlʋ dɛɛn na tɔgɩ o tʋŋɩ Wɛ tɩtʋŋa o zǝni Pooli dɩ Pɩyɛɛrɩ tɩn mʋ. (Nii-na Tɩtʋŋa Tɔnɔ 13:5, Kolɔsɩ 4:10, 1 Pɩyɛɛrɩ 5:13.)
Marɩkɩ tɔnɔ kʋm brɩ nɩ Zezi yɩ Wɛ Bu mʋ, o jɩgɩ ni woŋo maama baŋa nɩ (Marɩkɩ 1:1 dɩ 15:39).
Marɩkɩ dɛ yigǝ o pʋpʋnɩ Zan wʋlʋ na miisi nɔɔna na wʋnɩ tɩn na tu o kwɛ cwǝŋǝ o pa Zezi te tɩn. O ta brɩ Zezi dɩ dɛɛn na pɛ Zan miis-o na wʋnɩ te dɩ sʋtaanɩ na maŋ-o te tɩn (Marɩkɩ 1:1-13).
O brɩ Zezi na bǝŋi nɔɔna sɩ ba taa tɔg-o te, dɩ o na zaasɩ nɔɔna te, dɩ o na pɛ yawɩɩna na yazurǝ yɩ o zǝli ciciri nɔɔna yɩra nɩ, yɩ o yagɩ nɔɔna lwarɩm o ma cɛ-ba te tɩn (Marɩkɩ 1:14—10:52).
Zezi wuuri o ta dɩ o karabiǝ bam nɩ, o na ve Zeruzalɛm, oó na yaara yɩ o tɩ, sɩ o laan joori o bi o yagɩ tʋʋnɩ. Ba nan wʋ ni o taanɩ dɩm kuri (Marɩkɩ 8:31-32 dɩ 9:30-32 dɩ 10:32-34).
Zezi dɛɛn na maa zʋʋrɩ Zeruzalɛm tɩn, nɔn-kɔgɔ zul-o zanzan. Zwifǝ yigǝ tiinǝ bam maa cul-o. O laan ma zaasɩ nɔn-kɔgɔ kʋm dɩ o karabiǝ bam dɩ o dʋna dɩ o maa guri (pɔɔrɩm 11-13).
Tɔnɔ kʋm tiim jǝgǝ nɩ Marɩkɩ brɩ Zezi na tɩgɩ tʋʋn-dagara baŋa nɩ yɩ o joori o bi te tɩn (pɔɔrɩm 14-16).
1
Zan na miisi nɔɔna na wʋnɩ yɩ o brɩ-ba te tɩn
(Matiyu 3:1-12, Luki 3:1-17, Zan 1:19-28)
1 Baŋa-Wɛ Bu Zezi Krisi kwǝr-ywǝŋǝ kam na puli te tɩn mʋ tɩntʋ:
2 Kʋ kɩ nɩ Wɛ nijoŋnu Ezayi na maŋɩ o pʋpʋnɩ kʋlʋ faŋa faŋa yɩ o tɔɔlɩ Wɛ kwǝrǝ o wɩ:
«Nii, amʋ Wɛ lagɩ a tʋŋɩ a nɔɔnʋ mʋ,
sɩ o da nmʋ yigǝ o vu o kwɛ cwǝŋǝ kalʋ nmʋ na wʋ́ ba n tɔgɩ da tɩn.»
3 «Nɔɔnʋ mʋ wʋ kagʋa wʋnɩ o tɔɔlɩ kwǝrǝ o wɩ:
‹Zaŋɩ-na á fɔgɩ á kwɛ dɩ́ Yuutu wʋm cwǝŋǝ kam,
o na lagɩ o ba o tɔgɩ da tɩn.
Pa-na cwe sɩlʋ o na lagɩ o ba o tɔgɩ tɩn fɔgɩ sɩ yɔɔrɩ lanyɩranɩ.› »
4 Kʋ dɛɛn sɩɩnɩ kʋ kɩ kʋntʋ doŋ mʋ. Nɔɔnʋ wʋdoŋ dɛɛn mʋ wʋra, o yɩrɩ mʋ Zan. O maa wʋ kagʋa wʋnɩ, yɩ o miisi nɔɔna na wʋnɩ Wɛ ŋwaanɩ. O maa yǝni o tɔɔlɩ Wɛ kwǝrǝ, o brɩ nɔɔna nɩ ba maŋɩ sɩ ba lǝni ba wʋrʋ ba yagɩ kǝm-balwaarʋ, sɩ ba daarɩ ba pa o miisi-ba na wʋnɩ, sɩ Wɛ laan wʋ́ yagɩ ba lwarɩm DƖ ma cɛ-ba.
5 Nɔɔna zanzan maa yǝni ba nuŋi Zude tɩ-biǝ bam maama dɩ Zeruzalɛm ba ve o te. Ba na ve o te kʋntʋ tɩn, ba maa tɛ ba brɩ kʋlʋ ba na kɩ ba cɔgɩ tɩn. O laan maa paɩ ba tu Zʋrdɛn bugǝ kam wʋnɩ, yɩ o miisi-ba na wʋnɩ Wɛ ŋwaanɩ.
6 Zan dɛɛn zʋʋrɩ gɔrɔ kʋlʋ ba na sɔgɩ dɩ yogondi kʋrʋ tɩn mʋ. O maa maɩ kilǝ o ja o tǝŋǝ. O wʋdiu mʋ yɩ kayɩra dɩ tʋʋrʋ.
7 O maa tɔɔlɩ Wɛ kwǝrǝ dɩ nɔɔna bam o wɩ: «Nɔɔnʋ wʋdoŋ wʋ́ saŋɩ amʋ kwaga o ba, wʋntʋ tiini o dwe amʋ. A wʋ maŋɩ sɩ a tiiri a lɩ o nɛ natra a pa-o.
8 Amʋ miisi abam na wʋnɩ mʋ. Wʋntʋ nan na tuǝ, oó miisi abam Wɛ Joro kʋm wʋnɩ.»
Zan na miisi Zezi Krisi na wʋnɩ te tɩn
(Matiyu 3:13—4:11, Luki 3:21-22, 4:1-13)
9 Maŋa kam kʋntʋ nɩ, Zezi dɛɛn ma nuŋi Galile tɩʋ kʋdoŋ, kʋ yɩrɩ mʋ Nazarɛtɩ. O ma vu o yi Zan te, yɩ o tu Zʋrdɛn bugǝ kam wʋ yɩ Zan miis-o na wʋnɩ.
10 Zezi na maa nuŋi na bam wʋnɩ tɩn, o ma na wɛyuu na pʋrɩ yɩ Wɛ Joro kʋm tɔgɩ da kʋ tu o baŋa, yɩ kʋ nyɩ dɩ kunkwǝŋǝ te.
11 O ma ni kwǝrǝ laan na ŋɔɔnɩ wɛyuu nɩ ka wɩ:
«Nmʋ mʋ yɩ amʋ bu-dʋa a na soe dɩ a wʋ maama.
A tiini a jɩgɩ wʋpolo zanzan dɩ nmʋ.»
12 Kʋ na-niǝ da mʋ Wɛ Joro kʋm dɛ kʋ pa o vu kagʋa wʋ.
13 O maa wʋ kagʋa kam wʋnɩ taan da fiinna. O na wʋra tɩn, sʋtaanɩ laan ma tui o te, sɩ dɩ gan-o sɩ o ya kɩ o cɔgɩ. O maa zʋʋrɩ dɩ kagʋ-vara, yɩ Wɛ malɛsɩ dɩ tui o te sɩ zǝn-o.
Zezi na bǝŋi nɔɔna bana sɩ ba taa tɔg-o te tɩn
(Matiyu 4:12-22, Luki 4:14-15, 5:1-11)
14 Ba dɛɛn ma ja Zan ba kɩ pɩɩna digǝ nɩ. Kʋntʋ kwaga nɩ Zezi ma joori o vu Galile. O maa wʋra o tɔɔlɩ Wɛ kwǝr-ywǝŋǝ kam o brɩ nɔɔna,
15 yɩ o wɩ: «Maŋa kam laan yiǝ, Wɛ paarɩ dɩm na lagɩ dɩ ba nɔɔna tɩtarɩ nɩ tɩn. Kʋntʋ ŋwaanɩ, lǝni-na á wʋrʋ á yagɩ kǝm-balwaarʋ tɩm, sɩ á daarɩ á sɛ Wɛ kwǝr-ywǝŋǝ kam.»
16 Zezi dɛɛn maa wʋ Galile nɩnɩʋ kʋm ni nɩ o veǝ. O ma na nɔɔna bale, ba na yɩ cʋrʋ. Ba dɩdʋa yɩrɩ mʋ Simɔn. O nyaanɩ yɩrɩ mʋ Andre. Ba yɩ kalǝŋ-jara mʋ. Ba maa wʋ na bam wʋnɩ ba dʋlɩ bʋrɩ sɩ ba ma ja kale.
17 Zezi ma ta dɩ ba o wɩ: «Zaŋɩ-na á ba á taá tɔgɩ amʋ. Aá pa á taá beeri nɔɔna mʋ á pa-nɩ, sɩ ba taa tɔgɩ-nɩ, nɩ á na yǝni á jaanɩ kale te tɩn.»
18 O na tagɩ kʋntʋ tɩn, ba ma zaŋɩ lɩla ba yagɩ ba bʋrɩ sɩm, yɩ ba vu ba tɔgɩ o kwaga.
19 Zezi na ve yigǝ fɩnfɩɩn tɩn, o daa ma na nɔɔna bale. Ba dɩdʋa yɩrɩ mʋ Zakɩ. O nyaanɩ dɩ maa wʋra, o yɩrɩ mʋ Zan. Ba ko yɩrɩ mʋ Zebede. Ba maa wʋ naboro wʋnɩ ba kwɛ ba bʋrɩ.
20 O laan ma bǝŋi-ba. O na bǝŋi-ba kʋntʋ tɩn, ba ma zaŋɩ lɩla ba yagɩ ba ko wʋm dɩ o tɩntʋŋna bam naboro kʋm wʋnɩ, yɩ ba vu ba tɔg-o.
Zezi na zǝli cicirǝ nɔɔnʋ yɩra nɩ te tɩn
(Luki 4:31-37)
21 Zezi dɩ o karabiǝ ma tɔgɩ daanɩ ba vu ba zʋ tɩʋ kʋdoŋ wʋ, kʋ yɩrɩ mʋ Kapɛrnawum. Zwifǝ bam siun dɛ na yi tɩn, Zezi ma vu o zʋ ba Wɛ-digǝ kam sɩ o brɩ-ba.
22 O na brɩ-ba tɩn, nɔɔna balʋ na wʋra tɩn maa tiini ba yɩ yǝǝu dɩ o zaasɩm dɩm, bɛŋwaanɩ o ni-taanɩ dɩm jɩgɩ dam dɩ dwe ba tɩtɩ cullu karanyɩna tiinǝ bam taanɩ dɩm.
23 Nɔɔnʋ wʋdoŋ dɛɛn maa wʋ ba Wɛ-digǝ kam wʋnɩ, yɩ cicirǝ jɩg-o. O ma kaasɩ dɩ kwǝr-dɩa o wɩ:
24 «Zezi, Nazarɛtɩ tu, bɛɛ mʋ n lagɩ dɩbam tee nɩ? Nmʋ tu sɩ n cɔgɩ dɩbam dwi mʋ na? A ye nmʋ na yɩ wʋlʋ. Nmʋ yɩ Wʋ-poŋo Tu wʋlʋ Wɛ na tʋŋɩ tɩn mʋ.»
25 Zezi ma kaanɩ cicirǝ kam o wɩ: «Cǝgi sɔɔ, sɩ n nuŋi n daarɩ baarʋ wʋm.»
26 O na tagɩ kʋntʋ tɩn, cicirǝ kam ma tiini ka ja nɔɔnʋ wʋm ka su. Ka ma kaasɩ dɩ kwǝr-dɩa yɩ ka nuŋi ka daarɩ nɔɔnʋ wʋm.
27 Nɔɔna bam na nɛ kʋntʋ tɩn, kʋ ma sʋ ba maama lanyɩranɩ, yɩ ba bwe daanɩ ba wɩ: «Bɛɛ mʋ kʋntʋ? O brɩ cwǝ-dʋŋa mʋ yɩ o zaasɩm dɩm jɩgɩ dam. Nii, o na tɛ ciciri nɩ sɩ viiri, yɩ sɩ sɛ o ni.»
28 Nɔɔna balʋ maama na zʋʋrɩ Galile je sɩm nɩ tɩn dɛɛn ma ni Zezi ŋwa lɩla.
Zezi na pɛ yawɩɩna zanzan na yazurǝ te tɩn
(Matiyu 8:14-17, Luki 4:38-44)
29 Zezi dɩ o nɔɔna bam ma nuŋi Wɛ-digǝ kam nɩ, ba tɔgɩ dɩ Zakɩ dɩ Zan ba vu ba yi Simɔn dɩ Andre-ba sɔŋɔ.
30 Paa maa jɩgɩ Simɔn tɩnkaanɩ yɩ o tigǝ. Ba ma ta dɩ Zezi kʋ na kɩ-o te tɩn.
31 O ma vu kaanɩ wʋm te, o ja o jɩŋa o pa o zaŋɩ wɛɛnɩ. Paa kam ma da ka yag-o. O ma zaŋɩ o kɩ wʋdiu o pa-ba.
32 Wɛ na zʋ yɩ tɩga wʋra ka yi tɩn, nɔɔna maa jaanɩ balʋ maama na yɩ yawɩɩna dɩ ciciri na jɩgɩ balʋ maama tɩn ba tui Zezi te.
33 Tɩʋ kʋm nɔɔna bam maama ma vu ba gilimi Simɔn-ba sɔŋɔ ni nɩ.
34 Zezi ma pa nɔɔna zanzan na yazurǝ dɩ ba yawɩɩrʋ dwi dwi, yɩ o daarɩ o zǝli ciciri zanzan nɔɔna yɩra nɩ. O ma wʋ sɛ sɩ ciciri sɩm ŋɔɔnɩ kʋlʋkʋlʋ, sɩ na maŋɩ sɩ ye o na yɩ wʋlʋ tɩn ŋwaanɩ.
35 Tɩga na pʋʋrɩ tɩtɩɩtɩ yɩ wɛ daa ta wʋ puli tɩn, Zezi ma zaŋɩ o nuŋi o vu jǝgǝ kalʋ nɔɔn-nɔɔnʋ na tǝrǝ tɩn. O wʋra o warɩ Wɛ o yɩranɩ.
36 Simɔn-ba laan ma zaŋɩ ba nuŋi sɩ ba beeri o jǝgǝ.
37 Ba na nɛ-o tɩn, ba ma ta dɩd-o ba wɩ: «Nɔɔna bam maama lagɩ sɩ ba na nmʋ.»
38 Zezi ma lǝri-ba o wɩ: «Zaŋɩ-na sɩ dɩ́ kɛ dɩ́ vu je sɩdonnǝ. A maŋɩ sɩ a vu tɩ-balwa balʋ na wʋ yoba seeni tɩn a tɔɔlɩ Wɛ kwǝrǝ kam. Kʋ yɩ kʋntʋ ŋwaanɩ mʋ a nuŋi Wɛ te a ba.»
39 O laan ma beeri o tɔgɩ Galile wʋ maama. O maa yǝni o zʋʋrɩ Zwifǝ bam Wɛ-di sɩm. O maa brɩ nɔɔna Wɛ cɩga kam, yɩ o zǝli ciciri nɔɔna yɩra nɩ.
Zezi na pɛ nanyɔŋɔ na yazurǝ te tɩn
(Matiyu 8:1-4, Luki 5:12-16)
40 Nɔɔnʋ wʋdoŋ dɛɛn mʋ wʋra, o na yɩ nanyɔŋɔ. O ma zaŋɩ o vu Zezi te, o kuni doonǝ o yigǝ nɩ o loor-o o wɩ: «Nmʋ na laga, nń wanɩ n pa a na yazurǝ a ji lanyɩranɩ.»
41 O ŋwaŋa ma zʋ Zezi. O ma twɩ o jɩŋa o dwe-o, yɩ o wɩ: «Ɛɛn. A laga. Zaŋɩ dɩ yazurǝ sɩ n ji lanyɩranɩ.»
42 O na tagɩ kʋntʋ bɩdwɩ baŋa nɩ tɩn, mʋ yawɩʋ kʋm yagɩ nɔɔnʋ wʋm, yɩ o yɩra yam ji lanyɩranɩ.
43 Zezi ma daa ta dɩd-o o wɩ, o ve, yɩ o daarɩ o kaan-o o wɩ:
44 «Yɩ zaŋɩ n ta kʋlʋ na kɩ tɩn n brɩ nɔɔn-nɔɔnʋ. Nan yɔɔrɩ n vu Wɛ kaanɩm tu wʋm te, sɩ n pa o nii n yɩra yam, sɩ n daarɩ n kwe wǝǝnu tɩlʋ Moyisi cullu tɩm na brɩ nɩ tɩ maŋɩ tɩn n pa-o, sɩ o ma o kaanɩ Baŋa-Wɛ. Kʋntʋ wʋ́ brɩ nɔɔna maama nɩ n yawɩʋ kʋm sɩɩnɩ kʋ je.»
45 Zezi na tagɩ kʋntʋ tɩn, nɔɔnʋ wʋm ma nuŋi yɩ o karɩ o ŋɔɔnɩ kʋlʋ na kɩ tɩn o pa nɔɔna maama lwarɩ kʋ ni nɩ. Kʋntʋ ŋwaanɩ Zezi daa warɩ o zʋ tɩʋ dɩ tɩʋ wʋ yɩ o wʋ sǝgi o tɩtɩ. O ma lɛɛrɩ o maŋɩ gaa wʋnɩ nɔɔna na tǝrǝ mɛ tɩn. Nɔɔna maa yǝni ba nuŋi je maama ba ve o te.