8
Kaana badonnǝ na zǝni Zezi te tɩn
1 Kʋntʋ kwaga nɩ, Zezi dɛɛn ma beeri o tʋlɩ tɩ-kamunnu dɩ tɩ-balwa bam maama, yɩ o tɔɔlɩ kwǝr-ywǝŋǝ kam o brɩ Wɛ na lagɩ DƖ di paarɩ tɩte nɔɔna tɩtarɩ nɩ tɩn. O karabiǝ fugǝ-bale bam dɩ dɛɛn maa tɔgɩ dɩd-o ba beerǝ.
2 Kaana badonnǝ dɩ tɔgɩ ba wʋ o tee nɩ. Bantʋ yɩ balʋ ciciri dɩ yawɩɩrʋ dwi dwi dɛɛn na yaarɩ-ba yɩ Zezi pa ba na yazurǝ tɩn. Ba dɩdʋa yɩrɩ mʋ Mari wʋlʋ na nuŋi Magɩdala tɩn. Wʋntʋ mʋ Zezi ya zǝli ciciri sɩrpɛ yɩ sɩ nuŋi sɩ daar-o.
3 Wʋdoŋ yɩrɩ mʋ Zannɩ. Wʋntʋ mʋ yɩ Zuuza wʋlʋ na nii Erɔdɩ sɔŋɔ baŋa nɩ tɩn kaanɩ. Wʋdoŋ dɩ yɩrɩ mʋ Suzaanɩ. Kaana zanzan dɩ tɔgɩ ba wʋra. Kaana bantʋ maama dɛɛn yǝni ba lɩ ba jɩjɩgɩrʋ ba ma zǝni Zezi dɩ o karabiǝ bam.
Nɔɔna na joŋi Wɛ taanɩ te tɩn
(Matiyu 13:1-23, Marɩkɩ 4:1-20)
4 Nɔɔna zanzan dɛɛn nuŋi tɩɩnɩ tǝri tǝri ba ba Zezi te. Kɔ-fɔrɔ na gilim-o kʋntʋ tɩn, o laan ma maŋɩ mɩmaŋa o brɩ-ba o wɩ:
5 «Valʋ dɛɛn mʋ wʋra. O ma zaŋɩ o vu o kara duum maŋa nɩ. O ma karɩ o dʋlɩ o wo-duuru tɩm kara kam wʋnɩ. Wo-duuru tɩdonnǝ ma tʋ cwǝŋǝ ni nɩ. Nɔɔna ma nɔna tɩ baŋa nɩ ba kɛa. Zunǝ ma na-tɩ ba twɛ ba di.
6 Tɩdaara ma tʋ kandwa jǝgǝ nɩ. Tɩ ma nuŋi yɩ tɩ kwaarɩ tɩ tɩ lɩla, tɩga kam na ba zurǝ tɩn ŋwaanɩ.
7 Tɩdaara ma tʋ sabarɩ jǝgǝ nɩ. Tɩ na puli tɩ zaŋɩ tɩn, sabarɩ sɩm ma tɔgɩ sɩ zaŋɩ sɩ li-tɩ sɩ gʋ.
8 Kʋ daarɩ tɩdaara ma tʋ tɩ-ywǝŋǝ jǝgǝ nɩ. Tɩ ma nuŋi tɩ kɩ biǝ lanyɩranɩ nɩnɛɛnɩ biǝ bi bi te.»
Zezi na tagɩ kʋntʋ o ti tɩn, o laan ma ta dɩ kwǝr-dɩa o wɩ: «Abam nan fɔgɩ á cǝgi a taanɩ dɩm lanyɩranɩ.»
9 Zezi karabiǝ bam laan ma bwe-o ba wɩ: «Mɩmaŋɩ dɩntʋ kuri mʋ bɛɛ?»
10 O ma lǝri-ba o wɩ: «Wɛ paarɩ dɩm kuri ya sǝgi mʋ. Kʋ nan na yɩ abam, Wɛ maŋɩ DƖ pa á lwarɩ DƖ paarɩ dɩm kuri na yɩ te tɩn. Kʋ na yɩ nɔɔna badaara, a yǝni a maŋɩ mɩmaŋa mʋ a brɩ-ba, sɩ
‹ba na niǝ, sɩ ba yɩ taa naɩ,
ba na cǝgǝ, sɩ ba yɩ taa ni kʋ kuri.›
11 Mɩmaŋɩ dɩm kuri mʋ tɩntʋ: Wo-duuru tɩm brɩ Wɛ taanɩ dɩm na yɩ te tɩn mʋ.
12 Cwǝŋǝ kam wo-duuru tɩm na tʋ da tɩn maa maŋɩ nɔɔna balʋ na ni Wɛ taanɩ dɩm yɩ sʋtaanɩ laan ba dɩ lɩ-dɩ yɩ dɩ wʋ zʋ ba wʋbʋŋa tɩn mʋ. Dɩ kɩ kʋntʋ sɩ ba yɩ kɩ ba wʋ-dɩdʋa mʋ dɩ Wɛ, sɩ Wɛ yɩ vrɩ-ba lwarɩm wʋnɩ.
13 Kandwa yam jǝgǝ kam maa maŋɩ balʋ na ni Wɛ taanɩ dɩm yɩ ba joŋi-dɩ dɩ wʋpolo tɩn mʋ. Taanɩ dɩm ma wʋ tiini dɩ zʋ ba wʋbʋŋa, yɩ kʋ na kɩ fɩnfɩɩn, ba daa ba sɛa. Cam maŋa na yiǝ, baá da kwe ba yagɩ mʋ.
14 Sabarɩ sɩm jǝgǝ kam wo-duuru tɩm na tʋ da tɩn maa maŋɩ balʋ na ni Wɛ taanɩ dɩm yɩ ba zaŋɩ ba ta jɩgɩ liǝ dɩ ba ŋwɩa wǝǝnu, yɩ sǝbu-laga dɩ lʋgʋ baŋa ywǝǝni cɔgɩ ba wʋbʋŋa nɩ sabarɩ sɩm na ligi wo-duuru tɩm te tɩn. Bantʋ wʋbʋŋa daa bá bɩ dɩ Wɛ cwǝŋǝ kam tɔgɩm.
15 Tɩ-ywǝŋǝ jǝgǝ kam wo-duuru tɩm na tʋ da tɩn maa maŋɩ balʋ na ni Wɛ taanɩ dɩm yɩ ba joŋi-dɩ lanyɩranɩ ba kɩ ba bɩcarɩ nɩ tɩn mʋ. Bantʋ mʋ jɩgɩ wʋbʋŋ-ŋʋna, yɩ ba vɔ ba wʋ dɩ Wɛ cwǝŋǝ kam tɔgɩm. Wɛ taanɩ dɩm ma ja kuri dɩ pa-ba nɩ wo-duuru tɩlʋ na kɩ biǝ zanzan tɩn.»
Kanɩa mɩmaŋa
(Marɩkɩ 4:21-25)
16 Zezi daa ma ta o wɩ: «Nɔɔnʋ na jɩgɩ kanɩa, o bá sɛ sɩ o tarɩgɩ-ka o pu tɩtɔgɔ kuri nɩ, naa o zɩgɩ-ka gadogo kuri nɩ. Oó kwe-ka o palɩ wɛɛnɩ mʋ, sɩ ka taa jɩgɩ pooni ka paɩ balʋ na lagɩ ba zʋ digǝ kam wʋnɩ tɩn.
17 Kʋlʋ maama zɩm na sǝgi nɔɔna tee nɩ tɩn wʋ́ ba kwɩn. Kʋlʋ maama na pugi tɩn wʋ́ ba kʋ puri mʋ, sɩ nɔɔna lwarɩ kʋ kuri na yɩ te.
18 Kwaanɩ-na á pa á na ni kʋlʋ tɩn zʋ á wʋbʋŋa. Bɛŋwaanɩ, nɔɔnʋ wʋlʋ na maŋɩ o jɩgɩ woŋo tɩn, o ta wʋ́ joŋi kʋdoŋ o wǝli da, yɩ nɔɔnʋ wʋlʋ na maŋɩ o ba jɩgɩ tɩn wʋ́ ba ga kʋlʋ fɩnfɩɩn o na bʋŋɩ sɩ o jɩgɩ tɩn.»
Zezi nu dɩ Zezi nyaana na yɩ balʋ tɩn
(Matiyu 12:46-50, Marɩkɩ 3:31-35)
19 Zezi nu dɩ o nyaana ma ba o te sɩ ba na-o. Ba ma warɩ ba yi o te, kɔgɔ kʋm na daga tɩn ŋwaanɩ.
20 Nɔɔnʋ wʋdoŋ ma ta dɩ Zezi o wɩ: «N nu dɩ n nyaana mʋ tu ba zɩgɩ cicwǝŋǝ nɩ, yɩ ba lagɩ sɩ ba na-m.»
21 O ma lǝri-ba o wɩ: «Balʋ maama na ni Wɛ taanɩ dɩm yɩ ba sɛ-dɩ tɩn mʋ yɩ a nu dɩ a nyaana.»
Zezi na jɩgɩ dam vu-fɔrɔ baŋa nɩ te tɩn
(Matiyu 8:23-27, Marɩkɩ 4:35-41)
22 Dɛ dɩdwɩ Zezi dɩ o karabiǝ bam ma zʋ naboro. O ma ta dɩ ba o wɩ: «Pa-na dɩ́ bɛ nɩnɩʋ kʋm ni dɩdoŋ dɩm.» Ba ma sɩŋɩ ba yɛ ba maa kɛa.
23 Ba na maa kɛ tɩn, Zezi ma tʋ dɔɔm nɩ. Vu-fɔrɔ ma da kʋ zaŋɩ nɩnɩʋ kʋm baŋa nɩ, kʋ magɩ boro kʋm kʋ pa kʋ wʋra kʋ miisǝ na bam kuri nɩ. Ba dɛɛn maa wʋ cam wʋnɩ ba lagɩ ba tɩ.
24 Ba ma vu ba zaŋɩ Zezi dɔɔm nɩ, yɩ ba wɩ: «Dɩ́ Yuutu, zaŋɩ sɩ dɩ́ lagɩ dɩ́ li na dɩ́ tɩ.»
O laan ma zaŋɩ wɛɛnɩ. O ma bagɩ viu kʋm dɩ na bam sɩ tɩ yagɩ. Viu kʋm laan ma yagɩ, yɩ na bam dɩ maŋɩ da cɩmm.
25 O ma bwe o karabiǝ bam o wɩ: «Bɛɛ mʋ yɩ á ba jɩgɩ wʋ-dɩdʋa dɩ amʋ?»
Fʋʋnɩ ma ja-ba, yɩ kʋ kɩ-ba yǝǝu. Ba ma bwe daanɩ ba wɩ: «Wʋntʋ yɩ wɔɔ mʋ, yɩ o ta wanɩ o bagɩ viu dɩdaanɩ na, yɩ tɩ sɛ o ni?»
Zezi na zǝli ciciri nɔɔnʋ yɩra nɩ te tɩn
(Matiyu 8:28-34, Marɩkɩ 5:1-20)
26 Ba ma yɛ ba vu ba bɛ nɩnɩʋ kʋm. Ba ma yi Zeraaza tiinǝ na zʋʋrɩ mɛ tɩn. Nɩnɩʋ kʋm tigi je sɩm kʋntʋ dɩ Galile laŋa nɩ mʋ.
27 Zezi ma nuŋi naboro kʋm wʋnɩ. Tɩʋ kʋm nɔɔnʋ dɩdʋa ma ba o jeer-o. Ciciri mʋ jɩg-o sɩ yaara. Kʋ tiini kʋ daanɩ o na wʋ zʋ kʋlʋkʋlʋ yɩ o ba zʋʋrɩ sɔŋɔ nɩ. O yǝni o tigi yibeelǝ je nɩ mʋ.
28 O na nɛ Zezi tɩn, o ma sɩŋɩ o kaasɩ wɛwɛ. O ma vu o tʋ Zezi yigǝ nɩ, yɩ o kaasɩ dɩ kwǝr-dɩa o wɩ: «Zezi, Yuutu Baŋa-Wɛ Bu, nmʋ tu amʋ tee nɩ sɩ n kɩ bɛɛ mʋ? Popo, yɩ zaŋɩ n yaarɩ-nɩ.»
29 O tagɩ kʋntʋ, bɛŋwaanɩ Zezi maŋɩ o pa cicirǝ kam ni sɩ ka nuŋi ka yagɩ nɔɔnʋ wʋm. Kʋ daanɩ cicirǝ kam na maŋɩ ka jɩg-o. Kʋntʋ mʋ paɩ ba yǝni ba kwe capʋnnʋ ba ma vɔ o jɩa dɩ o nɛ, sɩ ba taa yɩr-o. Ba na yǝni ba vɔ-o kʋntʋ, o yǝni o kɔ-tɩ mʋ. Cicirǝ kam laan ma zǝl-o ka pa o duri o vu kagʋa wʋ.
30 Zezi laan ma bwe-o o wɩ: «N yɩrɩ mʋ bɛɛ?»
O ma lǝri o wɩ: «A yɩrɩ mʋ Kɔgɔ», bɛŋwaanɩ ciciri zanzan mʋ tɔg-o.
31 Ciciri sɩm ma loori Zezi, sɩ o yɩ zǝli-sɩ o pa sɩ zʋ curu goŋ-luŋu kʋm wʋ.
32 Tǝrǝ kɔgɔ zanzan dɛɛn ma wʋ je sɩm nɩ ba beeri piu yuu nɩ ba di. Ciciri sɩm ma loori Zezi, sɩ o pa-sɩ cwǝŋǝ sɩ sɩ vu sɩ zʋ tǝrǝ bam wʋ. O ma sɛ.
33 Ciciri sɩm laan ma yagɩ nɔɔnʋ wʋm yɩra, yɩ sɩ vu sɩ zʋ tǝrǝ bam. Tǝrǝ bam maama ma duri ba tu ba tʋ nɩnɩʋ kʋm wʋnɩ ba li na ba tɩ.
34 Nɔɔna balʋ ya na nii tǝrǝ bam baŋa nɩ tɩn na nɛ kʋntʋ tɩn, ba ma duri ba vu ba ta kʋlʋ na kɩ tɩn tɩʋ wʋnɩ dɩdaanɩ dɛ sɩm maama ba brɩ nɔɔna bam.
35 Nɔɔna bam ma nuŋi ba vu sɩ ba nii kʋ na kɩ te tɩn. Ba ma vu ba yi Zezi te. Ba ma na nɔɔnʋ wʋlʋ cicirǝ kam na yag-o tɩn. O maa je Zezi tee nɩ dɩdaanɩ o swan joori ya ba, yɩ o zʋ gwaarʋ. Ba na nɛ-o kʋntʋ tɩn, fʋʋnɩ ma zʋ-ba.
36 Balʋ yiǝ na nɛ kʋ maama tɩn ma ta ba brɩ nɔɔna bam kʋ na kɩ te yɩ ciciri sɩm nuŋi sɩ yagɩ nɔɔnʋ wʋm tɩn.
37 Zeraaza tɩʋ kʋm dɩ kʋ nawurǝ yam maama nɔɔna bam ma loori Zezi sɩ o viiri, bɛŋwaanɩ fʋʋnɩ tiini dɩ jɩgɩ-ba. Zezi laan ma joori o vu o zʋ naboro kʋm sɩ o viiri.
38 O na maa viiri tɩn, nɔɔnʋ wʋlʋ ciciri sɩm na yag-o tɩn ma loor-o sɩ o pa o da o vu. Zezi ma wʋ sɛ.
39 O ma ta dɩ nɔɔnʋ wʋm o wɩ: «Joori n vu n sɔŋɔ tiinǝ te, sɩ n ta kʋlʋ Wɛ na kɩ DƖ pa nmʋ tɩn n brɩ-ba.»
Nɔɔnʋ wʋm ma vu o tʋlɩ tɩʋ kʋm maama wʋnɩ o tɔɔlɩ kʋlʋ maama Zezi na kɩ o pa-o tɩn.
Zezi na pɛ Zayirusi bukɔ dɩ kaanɩ wʋdoŋ na yazurǝ te tɩn
(Matiyu 9:18-26, Marɩkɩ 5:21-43)
40 Zezi dɛɛn ma joori o bɛ nɩnɩʋ kʋm ni dɩdoŋ dɩm dɩdaanɩ kɔgɔ zanzan mʋ maŋɩ kʋ gilimi daanɩ kʋ cǝg-o. Ba na nɛ-o tɩn, ba ma jeer-o lanyɩranɩ.
41-42 Nɔɔnʋ wʋdoŋ maa tɔgɩ o wʋra, o yɩrɩ mʋ Zayirusi. O yɩ Zwifǝ Wɛ-digǝ kam yigǝ tu. O ma vu Zezi te, o kuni doonǝ o yigǝ nɩ o loor-o o wɩ: «Popo, ba dɩbam sɔŋɔ n joŋi a bu n yagɩ, sɩ o wɔɛ o lagɩ o tɩ.» Mʋ o bu dɩdʋa yɩranɩ, o yɩ bɩsankana mʋ, o yi nɩ bɩna fugǝ-yale te. Zezi ma sɛ sɩ o vu.
O na maa kɛ tɩn, kɔgɔ kʋm tiini kʋ pɩɩn-o.
43 Kaanɩ wʋdoŋ dɩ maa wʋra o na wɔɛ ka-wʋ taan bɩna fugǝ-yale. O ya kwe o jɩjɩgɩrʋ maama o pa liri tiinǝ sɩ ba soon-o, yɩ nɔɔnʋ dɩ dɩdʋa wʋ wanɩ o soon-o.
44 O ma kɛ Zezi kwaga o vu o laarɩ o dwe o gɔrɔ kʋm ni. O na dwe-o kʋntʋ tɩn, jana bam ma kɔ bɩdwɩ baŋa nɩ.
45 Zezi ma bwe o wɩ: «Wɔɔ mʋ dwe amʋ?» Ba maama ma fʋ ba wɩ, ba wʋ dwe-o. Pɩyɛɛrɩ dɩ balʋ na wʋ o tee nɩ tɩn ma ta ba wɩ: «Dɩ́ Yuutu, nmʋ wʋ nɛ nɔɔna bam na tiini ba daga yɩ ba pɩɩnɩ nmʋ te tɩn na?»
46 Zezi ma lǝri o wɩ: «Kʋ yɩ nɔɔnʋ mʋ dwe-nɩ. Amʋ ye sɩ dam nuŋi a yɩra nɩ.»
47 Kaanɩ wʋm ma lwarɩ sɩ o bá wanɩ o sǝgi dɩ kʋlʋ na kɩ tɩn. Fʋʋnɩ maa jɩg-o yɩ o yɩra saɩ. O ma vu o tʋ Zezi yigǝ nɩ. O ma ta dɩd-o kʋlʋ maama na pɛ o dwe-o kʋntʋ tɩn, dɩ o na nɛ yazurǝ bɩdwɩ baŋa nɩ te tɩn. Kɔgɔ kʋm maama ma ni o na tagɩ kʋlʋ tɩn.
48 Zezi laan ma ta dɩd-o o wɩ: «A bukɔ, nmʋ na kɩ n wʋ-dɩdʋa dɩ amʋ te tɩn mʋ pɛ n na yazurǝ. Ve sɩ Wɛ wʋ́ wǝli-m.»
49 Zezi ta na wʋra o ŋɔɔnɩ kʋntʋ tɩn, nɔɔnʋ wʋdoŋ ma nuŋi Zayirusi sɔŋɔ o ba o ta dɩd-o o wɩ: «N bukɔ wʋm tɩga. Daa yɩ ta n yaarɩ karanyɩna kam.»
50 Zezi na ni kʋntʋ tɩn, o ma ta dɩ Zayirusi o wɩ: «Yɩ ta n fʋna. Za n weeni n kɩ n wʋ-dɩdʋa dɩ amʋ, sɩ oó na yazurǝ.»
51 Ba ma vu ba yi sɔŋɔ kʋm. Zezi ma zʋ. O ma wʋ sɛ sɩ nɔɔna da-o ba zʋ, kʋ na daɩ Pɩyɛɛrɩ dɩ Zan dɩ Zakɩ, dɩ bu wʋm nu dɩ o ko yɩranɩ.
52 Balʋ maama na maŋɩ ba wʋ sɔŋɔ kʋm wʋnɩ tɩn maa keerǝ ba coosǝ bɩsankana kam ŋwaanɩ. Zezi ma ta dɩ ba o wɩ: «Á yɩ taá keerǝ, sɩ o wʋ tɩgɩ, o dɔ mʋ.»
53 O na tagɩ kʋntʋ tɩn, ba maama ma mwan-o, bɛŋwaanɩ ba ye nɩ bu wʋm sɩɩnɩ o tɩ mʋ.
54 Zezi laan ma vu o ja bɩsankana kam jɩŋa, yɩ o ta dɩd-o o wɩ: «A bu, zaŋɩ wɛɛnɩ.»
55 O na tagɩ kʋntʋ tɩn, o ŋwɩa ma joori. O ma zaŋɩ wɛɛnɩ bɩdwɩ baŋa nɩ. Zezi ma ta dɩ ba sɩ ba kɩ wʋdiu ba pa bu wʋm sɩ o di.
56 Kʋ ma sʋ bu wʋm nu dɩ o ko lanyɩranɩ. Zezi ma kaanɩ-ba o wɩ, ba yɩ zaŋɩ ba ta ba brɩ nɔɔn-nɔɔnʋ woŋo kʋlʋ na kɩ tɩn.