22
Zwifǝ yigǝ tiinǝ bam na kɩ ni sɩ ba gʋ Zezi te tɩn
(Matiyu 26:1-5,14-16, Marɩkɩ 14:1-2,10-11, Zan 11:45-53)
1 Kʋ dɛɛn gɛ fɩɩn sɩ Zwifǝ bam di ba candiǝ kalʋ yɩrɩ na yɩ Pakɩ tɩn. Candiǝ kam kʋntʋ nɩ mʋ ba yǝni ba di dɩpɛ dɩlʋ na ba jɩgɩ dabɩlɩ dɩ wʋnɩ tɩn.
2 Kaanɩm yigǝ tiinǝ dɩ cullu karanyɩna tiinǝ bam ma kwaanɩ ba lagɩ cwǝŋǝ, sɩ ba ja Zezi ba gʋ. Ba na kwarɩ fʋʋnɩ dɩ nɔɔna bam tɩn ŋwaanɩ, ba yǝri ba na wʋ́ kɩ te sɩ ba ja-o.
3 Sʋtaanɩ laan ma zʋ Zudasɩ Yiskarɩyo bɩcarɩ. Wʋntʋ yɩ Zezi karabiǝ fugǝ-bale bam wʋ nɔɔnʋ dɩdʋa mʋ.
4 O ma vu kaanɩm yigǝ tiinǝ dɩ Wɛ di-kamunu kʋm yɩrɩna yigǝ tiinǝ bam te sɩ ba banɩ ba nii, o na wʋ́ kɩ te o brɩ-ba cwǝŋǝ sɩ ba wanɩ ba ja Zezi.
5 Ba na ni kʋntʋ tɩn, ba wʋ ma poli zanzan. Ba ma di yǝlo ba maŋɩ daanɩ dɩ sǝbu ni.
6 O ma sɛ. O laan ma beeri cwǝŋǝ sɩ o ja Zezi o kɩ ba jɩŋa nɩ, sɩ kɔgɔ kʋm yɩ zaŋɩ kʋ lwarɩ.
Zezi na di candiǝ wʋdiu dɩ o karabiǝ bam te tɩn
(Matiyu 26:17-29, Marɩkɩ 14:12-25, 1 Korɛntɩ 11:23-25)
7 Kʋ ma ba kʋ yi dɛ dɩlʋ ba na puli sɩ ba di dɩpɛ dɩlʋ na ba jɩgɩ dabɩlɩ dɩ wʋnɩ tɩn. Dɛ dɩm kʋntʋ nɩ Zwifǝ bam yǝni ba gʋɩ pibalɩ mʋ ba ma di Pakɩ candiǝ kam.
8 Zezi ma lɩ Pɩyɛɛrɩ dɩ Zan yɩ o ta dɩ ba o wɩ: «Ve-na á kwɛ woŋo maama á pa dɩbam, sɩ dɩ́ ba dɩ́ di Pakɩ candiǝ kam.»
9 Ba ma bwe-o ba wɩ: «Nmʋ lagɩ sɩ dɩ́ vu jǝgǝ kɔɔ mʋ dɩ́ kwɛ jǝgǝ kam?»
10 O ma lǝri-ba o wɩ: «Cǝgi-na, á na ve á maa zʋʋrɩ tɩʋ kʋm wʋ, nɔɔnʋ wʋdoŋ wʋ́ jeeri abam o na zɩŋɩ kɔɔrʋ dɩ na. Da-na o kwaga á vu á zʋ sɔŋɔ kʋlʋ o na wʋ́ zʋ tɩn.
11 Á na zʋa, sɩ á ta dɩ sɔŋɔ kʋm tu nɩ: ‹Dɩ́ karanyɩna wɩ, dɩ́ ba dɩ́ bwe dɩ́ nii, digǝ kalʋ o na wʋ́ jǝni da dɩ o karabiǝ bam sɩ ba di Pakɩ candiǝ kam wʋdiu kʋm tɩn wʋ yǝn mʋ?›
12 Oó brɩ abam wɛyuu digǝ, ka daga lanyɩranɩ, yɩ ka jɩgɩ woŋo kʋlʋ maama dɩ́ na lagɩ tɩn ka wʋnɩ. Ve-na á kwɛ candiǝ kam wǝǝnu tɩm á ti, sɩ dɩ́ laan ba.»
13 Ba ma zaŋɩ ba vu, yɩ ba sɩɩnɩ ba na woŋo maama nɩ Zezi na maŋɩ o ta te tɩn. Ba ma kwɛ Pakɩ candiǝ kam wʋdiu kʋm ba ti.
14 Wʋdiu dim maŋa na yi tɩn, Zezi jǝni dɩ o karabiǝ fugǝ-bale bam sɩ ba di wʋdiu kʋm.
15 O laan ma ta dɩ ba o wɩ: «Amʋ ya tiini a lagɩ sɩ a di candiǝ kantʋ dɩ abam dɩ a wʋ maama, sɩ a laan daarɩ a yaarɩ.
16 A nan lagɩ a ta abam sɩ, a daa bá di candiǝ kantʋ, sɩ kʋ taa ve maŋa kalʋ candiǝ kam kʋntʋ kuri na wʋ́ vu kʋ kweeli Wɛ paarɩ dɩm wʋnɩ tɩn.»
17 Zezi na tagɩ kʋntʋ o ti tɩn, o laan ma joŋi tweeru biǝ sana dɩ zʋŋa, yɩ o kɩ Wɛ le tɩ ŋwaanɩ. O ma ta dɩ ba o wɩ: «Joŋi-na tɩntʋ á nyɔ á daarɩ á pa daanɩ.
18 A lagɩ a ta abam sɩ, kʋ na puli zɩm, a daa bá nyɔ wo-nyɔɔrʋ tɩntʋ, sɩ kʋ taa ve maŋa kalʋ Wɛ paarɩ dɩm na wʋ́ ba nɔɔna tɩtarɩ nɩ tɩn.»
19 Zezi laan ma kwe dɩpɛ, yɩ o kɩ Wɛ le dɩ ŋwaanɩ. O ma daarɩ o fɔ-dɩ o pa o karabiǝ bam yɩ o wɩ: «Amʋ yɩra yam mʋ tɩntʋ, a na lagɩ a kwe a pa abam ŋwaanɩ tɩn. Taá kɩ-na kʋntʋ doŋ, sɩ á taá ma guli a gulǝ.»
20 Ba na di ba ti tɩn, o daa ma kwe zʋŋa dɩ ka wo-nyɔɔrʋ o kɩ Wɛ le tɩ ŋwaanɩ o pa-ba, yɩ o wɩ: «Wo-nyɔɔrʋ tɩntʋ brɩ sɩ Wɛ goni ni-dʋʋrɩ dɩdaanɩ nabiinǝ amʋ jana kam ŋwaanɩ. A jana kam lagɩ ka nuŋi ka duri abam ŋwaanɩ mʋ.
21 Nan nii-na, nɔɔnʋ wʋlʋ na lagɩ o yǝgi-nɩ o pa nɔɔna tɩn tɔgɩ o je dɩ amʋ o di yo seeni.
22 Kʋ nan fɩn mʋ sɩ amʋ Nabiin-bu wʋm tɩ, nɩ Wɛ na maŋɩ DƖ lagɩ te tɩn. Kʋ nan za yɩ lɛɛrʋ mʋ kʋ pa nɔɔnʋ wʋlʋ na wʋ́ yǝgi-nɩ o pa tɩn.»
23 Ba na ni o na tagɩ kʋlʋ tɩn, ba ma sɩŋɩ ba bwe daanɩ ba nii, bantʋ wʋnɩ wɔɔ mʋ wʋ́ wanɩ o kɩ kʋntʋ.
Wɔɔ mʋ yɩ nɔn-kamunu?
(Matiyu 20:25-28, 19:28, Marɩkɩ 10:42-45)
24 Zezi karabiǝ bam dɛɛn magɩ kantɔgɔ kʋ cɛ, sɩ ba nii bantʋ wʋnɩ wɔɔ mʋ yɩ kamunu o dwe ba maama.
25 Zezi ma ta dɩ ba o wɩ: «Kʋ na yɩ lʋgʋ baŋa pwa, bantʋ yǝni ba te ba nɔɔna dɩ dam mʋ. Balʋ na di dam nɔɔna baŋa nɩ tɩn, nɔɔna bam daa ta yǝni ba bǝ-ba ba wɩ ‹Lanyɩran-kǝrǝ› mʋ.
26 Abam nan wʋ maŋɩ sɩ á taá yɩ kʋntʋ doŋ. Wʋlʋ na yɩ nɔn-kamunu abam wʋnɩ tɩn maŋɩ sɩ o ji nɩ á nyaanɩ mʋ te. Wʋlʋ dɩ na yɩ abam yuutu tɩn maŋɩ sɩ o ji nɩ á tɩntʋŋnʋ mʋ te.
27 Wʋlʋ na jǝni sɩ o di wʋdiu tɩn, dɩ wʋlʋ na kwe wʋdiu kʋm o ja ba o pa-o tɩn, bantʋ wɔɔ mʋ yɩ kamunu? Kʋ daɩ wʋlʋ na jǝni sɩ o di tɩn mʋ na? Kʋ nan na yɩ amʋ, a wʋ abam wʋnɩ yɩ a kɩ nɩnɛɛnɩ wʋlʋ na yɩ á tɩntʋŋnʋ tɩn mʋ te.
28 Abam nan yɩ balʋ na tɔgɩ dɩ amʋ a cam maama wʋnɩ, yɩ á wʋ yagɩ a tɔgɩm.
29 Aá pa abam tɔgɩ á di paarɩ, nɩ a Ko Wɛ na pɛ sɩ a di paarɩ te tɩn.
30 Kʋntʋ tɩn, á wʋ́ ba á zʋ a paarɩ dɩm wʋ, yɩ á tɔgɩ dɩ amʋ á jǝni á di ywǝǝni. Á wʋ́ ba á jǝni paarɩ jangwaanʋ tɩm baŋa nɩ, sɩ á di Yisɩrayɛlɩ dwi tiinǝ kuri fugǝ-bale bam taanɩ.»
Zezi na wuuri o brɩ Pɩyɛɛrɩ na wʋ́ vɩ-o te tɩn
(Matiyu 26:31-35, Marɩkɩ 14:27-31, Zan 13:36-38)
31 Zezi laan ma ta dɩ Simɔn Pɩyɛɛrɩ o wɩ: «Simɔn, Simɔn, sʋtaanɩ sɩɩnɩ dɩ na cwǝŋǝ sɩ dɩ maŋɩ abam dɩ nii, nɩ nɔɔnʋ na caarɩ mɩna te tɩn.
32 Amʋ nan loori Wɛ a pa nmʋ, sɩ n kɩ n wʋ-dɩdʋa dɩ amʋ sɩ n yɩ yagɩ-nɩ. Nmʋ nan na tusi, yɩ n wʋbʋŋa na joori ya tɔgɩ amʋ, sɩ n pa n ko-biǝ fɔgɩ ba zɩgɩ kǝŋkǝŋ.»
33 Pɩyɛɛrɩ laan ma ta dɩd-o o wɩ: «A Yuutu, ba na lagɩ ba kɩ amʋ dɩ nmʋ pɩɩna digǝ nɩ, naa ba na lagɩ ba gʋ dɩbam, a ta bá sɛ sɩ a joori nmʋ kwaga nɩ.»
34 Zezi ma lǝr-o o wɩ: «Pɩyɛɛrɩ, a lagɩ a ta nmʋ sɩ, kʋ na wʋ́ loori sɩ cɩbwɩʋ keeri zɩm tɩ-bra-pʋra nɩ tɩn, nmʋ wʋ́ fʋ kuni bɩtɔ nɩ n yǝri amʋ.»
Zezi na tagɩ dɩ o karabiǝ sɩ ba ti ba yigǝ te tɩn
35 O laan ma ta dɩ ba maama o wɩ: «A daama na tʋŋɩ abam sɩ á tʋlɩ á tɔɔlɩ Wɛ kwǝrǝ kam yɩ á ba jɩgɩ sǝbiǝ gan-lɔgɔdɩ dɩ tampɔgɔ dɩ natra tɩn, woŋo muri abam na?»
Ba ma lǝri ba wɩ: «Awo, dɩ́ wʋ gɛ kʋlʋkʋlʋ.»
36 O ma ta dɩ ba o wɩ: «Kʋ daarɩ lele kʋntʋ, wʋlʋ na jɩgɩ sǝbiǝ gan-lɔgɔdɩ tɩn, kʋntʋ tu maŋɩ sɩ o kwe-dɩ mʋ. Wʋlʋ dɩ na jɩgɩ tampɔgɔ tɩn maŋɩ sɩ o kwe-kʋ mʋ. Wʋlʋ maama na ba jɩgɩ sʋ-lɔŋɔ tɩn, kʋntʋ tu maŋɩ sɩ o kwe o gɔrɔ mʋ o yǝgi o ma yǝgi sʋ-lɔŋɔ.
37 Amʋ nan lagɩ a ta abam sɩ, kʋlʋ na pʋpʋnɩ Wɛ tɔnɔ kʋm wʋnɩ amʋ ŋwaanɩ tɩn maŋɩ sɩ kʋ kɩ, dɩ kʋ na wɩ:
‹Ba wǝl-o dɩ nɔn-balwaarʋ mʋ›.
Kʋntʋ na pʋpʋnɩ Wɛ tɔnɔ kʋm wʋnɩ amʋ ŋwaanɩ tɩn laan wʋ́ kɩ lele.»
38 Zezi karabiǝ bam ma ta dɩd-o ba wɩ: «Dɩ́ Yuutu, nii sʋ-lwaanʋ tɩle mʋ dɩ́ jɩga.»
O ma lǝri-ba o wɩ: «Yagɩ-na sɩ kʋ maŋɩ.»
Zezi na tiini o loori o Ko Wɛ te tɩn
(Matiyu 26:36-46, Marɩkɩ 14:32-42)
39 Zezi dɛɛn ma nuŋi tɩʋ kʋm wʋnɩ o vu Olivi piu kʋm seeni, nɩ o na yǝni o kɩ te tɩn. O karabiǝ bam dɩ ma tɔg-o ba vu.
40 Ba na yi jǝgǝ kalʋ ba na maa ve tɩn, Zezi ma ta dɩ ba o wɩ: «Á taá loori Wɛ, sɩ á yɩ tʋ maŋɩm dɩm maŋa nɩ.»
41 O laan ma fɔɔrɩ ba tee nɩ o vu o zɩgɩ daa nɩ, kʋ maŋɩ nɔɔnʋ na wʋ́ dʋlɩ kandwɛ yɩ dɩ yi mɛ tɩn. O ma kuni doonǝ o loori Wɛ o wɩ:
42 «A Ko, nmʋ na sɛ, sɩ n pa cam dɩlʋ na lagɩ dɩ ba amʋ baŋa nɩ tɩn kɛ. Nan kɩ kʋlʋ na tɔgɩ nmʋ wʋbʋŋa tɩn, sɩ yɩ kɩ amʋ wʋbʋŋa na lagɩ kʋlʋ tɩn.»
43 O na loori Wɛ kʋntʋ tɩn, Wɛ malɛka ma nuŋi wɛyuu ka ba o te, yɩ ka wǝl-o dɩ dam.
44 O wʋ na tiini kʋ cɔgɩ zanzan tɩn ma pa o tiini o loori Wɛ dɩ o wʋ maama. O luluŋu ma ji nɩnɛɛnɩ jana te, yɩ kʋ luri tɩga nɩ.
45 O na loori Wɛ o ti tɩn, o ma zaŋɩ o joori o vu o karabiǝ bam te. O ma na sɩ ba tigi ba dɔa wʋ-cɔgɔ kʋm ŋwaanɩ.
46 O ma ta dɩ ba o wɩ: «Bɛɛ mʋ yɩ á dɔa? Zaŋɩ-na sɩ á taá loori Wɛ, sɩ á yɩ tʋ maŋɩm dɩm maŋa nɩ.»
Ba na jaanɩ Zezi te tɩn
(Matiyu 26:47-56, Marɩkɩ 14:43-50, Zan 18:3-11)
47 Zezi ta na wʋra o ŋɔɔnɩ kʋntʋ tɩn, nɔn-kɔgɔ laan ma ba kʋ yi o te. Zudasɩ wʋlʋ na yɩ o karabiǝ fugǝ-bale bam wʋ dɩdʋa tɩn ma tɔgɩ ba yigǝ. O ma fɔɔrɩ o yi Zezi te sɩ o kukwǝr-o.
48 Zezi ma ta dɩd-o o wɩ: «Zudasɩ, nmʋ tu sɩ n pa ba ja amʋ Nabiin-bu wʋm, yɩ n ta lagɩ n kukwǝri-nɩ mʋ na?»
49 Zezi karabiǝ balʋ na wʋ o tee nɩ tɩn ma na kʋ na lagɩ kʋ kɩ-o te tɩn. Ba ma bwe-o ba wɩ: «Dɩ́ Yuutu, dɩ́ lɩ dɩ́ sʋ-lwaanʋ tɩm dɩ́ zagɩ-ba na?»
50 Ba wʋ dɩdʋa ma lɩ o sʋgʋ kʋm o ma zagɩ kaanɩm yuutu wʋm tɩntʋŋnʋ jazɩm zwɛ o go.
51 Zezi na nɛ kʋntʋ tɩn, o ma ta dɩ ba o wɩ: «Yagɩ-na». O ma vu o dwe nɔɔnʋ wʋm zwɛ dɩm, yɩ dɩ je, dɩ joori dɩ yɩ dɩ ya na yɩ te tɩn.
52 O ma daarɩ o ta dɩ kaanɩm yigǝ tiinǝ bam dɩ Wɛ-di-kamunu kʋm yɩrɩna bam yigǝ tiinǝ dɩ nakwa bam, ba na tu sɩ ba ja-o tɩn, o wɩ: «Abam na kwe sʋ-lwaanʋ dɩ da-lwaanʋ á ba sɩ á ja amʋ tɩn, a yɩ ŋwɩɩnʋ mʋ na?
53 Dɛ maama a yǝni a wʋ abam tee nɩ Wɛ-di-kamunu kʋm wʋnɩ, yɩ á wʋ jaanɩ amʋ. Kʋ nan na yɩ te tɩn, maŋa kam laan yiǝ sɩ á kɩ á wʋbʋŋa na lagɩ kʋlʋ tɩn, bɛŋwaanɩ maŋa mʋ yiǝ sɩ lim pɛ joŋi dam.»
Pɩyɛɛrɩ na sɩɩnɩ o vɩn Zezi te tɩn
(Matiyu 26:57-58,69-75, Marɩkɩ 14:53-54,66-72, Zan 18:12-18,25-27)
54 Ba laan ma ja Zezi, yɩ ba ja-o ba kɛ. Pɩyɛɛrɩ ma dalɩ o tɔgɩ ba kwaga o da o vu. Ba ma vu ba yi kaanɩm yuutu wʋm sɔŋɔ.
55 Ba ma dwe mini ba tiŋi sɔŋɔ kʋm tɩtarɩ nɩ. Nɔɔna bam ma vu ba je ba weeri mini dɩm. Pɩyɛɛrɩ dɩ ma tɔgɩ o vu o jǝni ba wʋnɩ.
56 O na tɔgɩ o je mini dɩm yigǝ nɩ kʋntʋ tɩn, sɔŋɔ kʋm tɩntʋŋ-kana kadoŋ ma yɔɔrɩ o nii o yibiyǝ nɩ, yɩ o wɩ: «Nɔɔnʋ wʋntʋ dɩ tɔgɩ o wʋ Zezi tee nɩ mʋ.»
57 Pɩyɛɛrɩ ma fʋ yɩ o wɩ: «Kaanɩ, a yǝr-o.»
58 Kʋ na kɩ fɩɩn tɩn, nɔɔnʋ wʋdoŋ dɩ daa ma na-o, yɩ o wɩ: «Nmʋ tɔgɩ n yɩ Zezi kɔgɔ kʋm nɔɔnʋ dɩdʋa mʋ.»
Pɩyɛɛrɩ ma lǝri nɔɔnʋ wʋm o wɩ: «A tɔgɩ a daɩ ba wʋ nɔɔnʋ.»
59 Kʋ daa na kɩ fɩɩn nɩnɛɛnɩ luu dɩdʋa tɩn, nɔɔnʋ wʋdoŋ dɩ daa ma ta o wɩ: «Nɔɔnʋ wʋntʋ sɩɩnɩ o tɔgɩ dɩd-o mʋ. O dɩ yɩ Galile tu mʋ.»
60 Pɩyɛɛrɩ ma lǝri o wɩ: «Baarʋ, a yǝri n taanɩ dɩm kuri.» O ta na wʋra o ŋɔɔnɩ kʋntʋ tɩn, cɩbwɩʋ ma da kʋ keeri.
61 Dɩ́ Yuutu Zezi laan ma pipiri o yɔɔrɩ Pɩyɛɛrɩ o nii. Pɩyɛɛrɩ ma guli Zezi ya na tagɩ kʋlʋ dɩd-o o wɩ: «Kʋ na wʋ́ loori sɩ cɩbwɩʋ keeri zɩm tɩ-bra-pʋra nɩ tɩn, nmʋ wʋ́ fʋ kuni bɩtɔ nɩ n yǝri amʋ.»
62 O na guli kʋntʋ tɩn, o laan ma nuŋi, yɩ o tiini o keeri zanzan.
Ba na mwanɩ Zezi yɩ ba mag-o te tɩn
(Matiyu 26:67-68, Marɩkɩ 14:65)
63 Nɔɔna balʋ dɛɛn na yɩrɩ Zezi tɩn maa yáal-o ba mwan-o, yɩ ba kwǝri ba mag-o.
64 Ba ma kwe gɔrɔ ba ma kwǝli o yiǝ, yɩ ba daarɩ ba mag-o. Ba maa wɩ: «Lwarɩ n brɩ dɩbam wʋlʋ na magɩ-m tɩn.»
65 Ba ta maa ŋɔɔnɩ wǝǝnu dwi dwi ba ma cɔgɩ o yuu, yɩ ba twɩ-o zanzan.
Zwifǝ nakwa na di Zezi taanɩ te tɩn
(Matiyu 26:59-66, Marɩkɩ 14:55-64, Zan 18:19-24)
66 Tɩga na pʋʋrɩ tɩn, Zwifǝ bam nakwa kɔgɔ kʋm maama ma la daanɩ, dɩ ba kaanɩm yigǝ tiinǝ bam dɩ ba cullu karanyɩna tiinǝ maama. Ba laan ma pa Zezi nuŋi o vu taanɩ dɩm dim jǝgǝ o zɩgɩ ba yigǝ nɩ.
67 Ba ma ta dɩd-o ba wɩ: «Nmʋ na sɩɩnɩ n yɩ Krisi wʋm Wɛ na maŋɩ sɩ DƖ tʋŋɩ DƖ pa dɩbam tɩn, sɩ n ta.»
Zezi ma lǝri-ba o wɩ: «A na tagɩ kʋntʋ a brɩ abam, á ta bá sɛ a ni.
68 A nan daa na bwe abam taanɩ dɩ, abam bá sɛ sɩ á lǝri á pa-nɩ.
69 Kʋ na puli lele kʋntʋ, amʋ Nabiin-bu wʋm wʋ́ vu a jǝni Dam-Paŋwa Tu Baŋa-Wɛ jazɩm nɩ a da a di paarɩ.»
70 Ba maama laan ma bwe-o ba wɩ: «Kʋntʋ tɩn, nmʋ nan sɩɩnɩ n yɩ Wɛ Bu wʋm mʋ na?»
Zezi ma lǝri-ba o wɩ: «Mʋ abam na wɩ te tɩn.»
71 Ba laan ma ŋɔɔnɩ daanɩ ba wɩ: «Dɩbam tɩtɩ laan mʋ ni o kwǝrǝ kam na brɩ o tɩtɩ cɔgɩm. Dɩ́ daa ba lagɩ maana tiinǝ sɩ ba ŋɔɔnɩ o taanɩ dɩm.»