11
Zezi na brɩ o karabiǝ Wɛ-loro te tɩn
(Matiyu 6:9-13, 7:7-11)
1 Dɛ dɩdwɩ mʋ Zezi dɛɛn ve jǝgǝ kadoŋ sɩ o warɩ Wɛ. O na warɩ Wɛ o ti tɩn, o karabiǝ bam dɩdʋa ma ta dɩd-o o wɩ: «Dɩ́ Yuutu, brɩ dɩbam dɩ́ na wʋ́ ta warɩ Wɛ te tɩn, nɩ Zan dɩ na brɩ o karabiǝ bam sɩ ba taa warɩ Wɛ te tɩn.»
2 Zezi ma ta dɩ ba o wɩ: «Abam na lagɩ á warɩ Wɛ, sɩ á taá warɩ tɩntʋ doŋ:
‹Dɩbam Ko,
sɩ nmʋ yɩrɩ na tiǝ dɩ zulǝ,
sɩ n paarɩ ba.
3 Ta n pa dɩbam wʋdiu dɛ maama sɩ kʋ maŋɩ dɩbam.
4 Yagɩ dɩ́ lwarɩm n ma n cɛ dɩbam,
nɩ dɩbam dɩ na yagɩ dɩ́ cɛ balʋ na kɩ dɩbam lwarɩm tɩn.
Yɩ pa dɩ́ na maŋɩm dɩlʋ na wʋ́ pa dɩ́ tʋ tɩn.› »
5 Zezi daa ma ta dɩ o karabiǝ bam o wɩ: «Wɛ-loro nyɩ dɩ nmʋ na jɩgɩ n ciloŋ yɩ n zaŋɩ n vu o te tɩtɩɩ kʋrʋ nɩ n ta dɩd-o n wɩ: ‹A ciloŋ, popo a loori-m sɩ n pa-nɩ dɩpwa yatɔ,
6 sɩ vǝru mʋ nuŋi yigǝ yigǝ o ba a te, yɩ a ba jɩgɩ kʋlʋkʋlʋ sɩ a pa-o sɩ o di.›
7 Nmʋ ciloŋ wʋm maa zɩgɩ digǝ kam wʋnɩ o ta dɩ nmʋ o wɩ: ‹Yɩ ta n jɩgɩ-nɩ n yaara, sɩ mancoŋo pɩ yɩ amʋ dɩ a biǝ maama nan tigi dɩ́ dɔ mʋ. A bá wanɩ a zaŋɩ a wǝli-m.›
8 N ciloŋ wʋm wʋ́ wanɩ o ta kʋntʋ doŋ na? A nan lagɩ a ta abam sɩ, o ya zɩ wʋ zaŋɩ o pa nmʋ wʋdiu kʋm á ciloŋo kʋm ŋwaanɩ dɩ, nmʋ na zɩgɩ da taan n loor-o dɩ baarɩ tɩn, o laan wʋ́ sɛ o zaŋɩ o pa-m kʋlʋ maama n na lagɩ tɩn.
9 A nan lagɩ a ta abam sɩ á loori-na Wɛ, sɩ DƖ wʋ́ pa abam kʋlʋ á na lagɩ tɩn. Beeri-na kʋlʋ á na lagɩ tɩn, sɩ á wʋ́ na. Magɩ-na boro, sɩ baá pʋrɩ ba pa abam.
10 Bɛŋwaanɩ wʋlʋ maama na loori Wɛ sɩ DƖ pa-o woŋo tɩn wʋ́ joŋi. Wʋlʋ maama na beeri woŋo Wɛ tee nɩ tɩn wʋ́ na-kʋ. Baá pʋrɩ ba pa wʋlʋ maama na magɩ boro tɩn.
11 Abam wʋlʋ na jɩgɩ bu yɩ o na loori-m kalǝŋǝ, nmʋ wʋ́ sɛ n pa-o bɩsankwɩa na?
12 O na loori cɩcarɩ, nń sɛ n kwe nɔŋɔ n pa-o na?
13 Aye. Abam wʋrʋ na ba lana yɩ á ta ye sɩ á pa á biǝ wo-laarʋ tɩlʋ ba na lagɩ tɩn, dɩ́ Ko Wɛ dɩlʋ na wʋ wɛyuu nɩ yɩ DƖ lana DƖ dwe abam tɩn bá pa nɔɔna balʋ na loori-DƖ DƖ Joro kʋm tɩn na?»
Wɔɔ dam mʋ Zezi maɩ o zǝli sʋtaana?
(Matiyu 12:22-30, Marɩkɩ 3:22-27)
14 Dɛ dɩdʋa mʋ Zezi dɛɛn zǝli cicirǝ nɔɔnʋ wʋdoŋ yɩra nɩ. Cicirǝ kam ya pɛ nɔɔnʋ wʋm ji mɩmaa mʋ. Ka na yagɩ o yɩra tɩn, o laan maa ŋɔɔna. Kʋ ma sʋ nɔn-kɔgɔ kʋm lanyɩranɩ.
15 Nɔɔna badaara na nɛ tɩn ba maa wɩ: «O na waɩ o zǝli sʋtaana tɩn, kʋ yɩ sʋtaana-pɛ Belizebuli dam ŋwaanɩ mʋ.»
16 Ba badaara maa kwaanɩ sɩ ba maŋɩ o dam dɩm ba nii, yɩ ba wɩ, o maŋɩ sɩ o kɩ wo-kɩnkagɩlɩ dɩlʋ na wʋ́ brɩ-ba nɩ o dam dɩm sɩɩnɩ dɩ nuŋi Wɛ te tɩn mʋ.
17 Zezi ma lwarɩ ba wʋbʋŋa na yɩ te tɩn. O ma ta dɩ ba o wɩ: «Tɩʋ kʋlʋ paarɩ na pɔɔrɩ kuni bɩle yɩ ba jɩgɩ daanɩ tɩn, kʋ bá daanɩ kʋ cɔgɩ. Kampwara na zʋ sɔŋɔ kʋlʋ wʋ tɩn, kʋʋ́ tʋ mʋ.
18 Sʋtaana-pɛ dam dɩm na sɩɩnɩ dɩ pɔɔrɩ bɩle, dɩ paarɩ dɩm bá daanɩ dɩ cɔgɩ. Abam na tɛ á wɩ, kʋ yɩ Belizebuli dam ŋwaanɩ mʋ a waɩ a zǝli sʋtaana tɩn, mʋ pɛ a ta kʋntʋ doŋ.
19 Kʋ na sɩɩnɩ kʋ yɩ amʋ jɩgɩ Belizebuli dam mʋ a maa zǝli sʋtaana, abam nɔɔna bam dɩ nan maɩ dam dɩm kʋntʋ mʋ ba maa zǝli-ya na? Abam tɩtɩ nɔɔna bam na kɩ te tɩn mʋ brɩ sɩ cɩga tǝri á tee nɩ.
20 Kʋ nan yɩ Wɛ tɩtɩ dam mʋ a maɩ a zǝli sʋtaana. Kʋ maa brɩ nɩ Wɛ maŋɩ DƖ ba abam te DƖ di paarɩ nɔɔna tɩtarɩ nɩ.
21 Sʋtaana-pɛ nan nyɩ dɩ nɔn-dɩdɛɛrʋ na jɩgɩ taŋa dɩ cɩna o maa yɩrɩ o sɔŋɔ te tɩn. O na yɩrɩ-kʋ tɩn, o jɩjɩgɩrʋ tɩm bá je.
22 Nɔɔnʋ wʋdoŋ nan na tuǝ, yɩ o dam na dwe nɔn-dɩdɛɛrʋ wʋm, kʋntʋ tu wʋ́ wanɩ nɔn-dɩdɛɛrʋ wʋm. O laan wʋ́ vrɩ o taŋa dɩ o cɩna yalʋ o na tɩɩgɩ tɩn maama. O daarɩ o kwalɩmɩ o jɩjɩgɩrʋ tɩm maama o maŋɩ o pa nɔɔna.
23 Nɔɔnʋ wʋlʋ maama nan na daɩ a nɔɔnʋ tɩn yɩ a dʋm mʋ. Nɔɔnʋ wʋlʋ maama nan na ba tɔgɩ o laɩ a nɔɔna o kɩ jǝgǝ dɩdʋa tɩn, o jagɩ-ba mʋ.»
Zezi na ŋɔɔnɩ o brɩ cicirǝ na joori ka ba nɔɔnʋ tee nɩ te tɩn
(Matiyu 12:43-45)
24 «Cicirǝ na nuŋi nɔɔnʋ yɩra nɩ, ka laan wʋ́ vu ka beeri kapwǝrǝ yigǝ mʋ, sɩ ka lagɩ je ka sin da. Ka nan na beeri ka ga, ka laan wʋ́ ta ka wɩ: ‹Aá joori a vu a na nuŋi mɛ tɩn mʋ, a taa wʋra.›
25 Ka na joori ka vu nɔɔnʋ wʋm te yɩ ka na sɩ jǝgǝ kam fɔgɩ ka kwɛ lanyɩranɩ,
26 ka laan wʋ́ joori ka vu ka lagɩ ciciri sɩrpɛ sɩlʋ na tiini sɩ yɩ balwaarʋ sɩ dwe ka tɩtɩ tɩn. Sɩ ma tɔgɩ daanɩ sɩ vu sɩ zʋʋrɩ da. Kʋntʋ, nɔɔnʋ wʋm laan wʋ́ tiini o na cam kʋ dwǝni faŋa.»
Balʋ na sɛ Wɛ taanɩ tɩn mʋ jɩgɩ yu-yoŋo
27 Zezi na zɩgɩ o ŋɔɔnɩ kʋntʋ tɩn, kaanɩ wʋdoŋ tɔgɩ o wʋ kɔgɔ kʋm wʋnɩ, o ma ta dɩ kwǝr-dɩa o wɩ: «Kaanɩ wʋlʋ na lʋgɩ-m yɩ n ŋɔgɩ o yɩlɩ tɩn mʋ yɩ yu-yoŋo tu.»
28 Zezi ma lǝri o wɩ: «Balʋ na ni Wɛ kwǝrǝ yɩ ba sɛ tɩn mʋ jɩgɩ yu-yoŋo ba dwe dɩdɩ.»
Balʋ na vɩn Wɛ cɩga kam tɩn wʋ́ na bʋra na?
(Matiyu 12:38-42)
29 Nɔn-kɔgɔ kʋm ma tiini kʋ pɩɩnɩ daanɩ. Zezi daa ma ta o wɩ: «Zɩm nɔɔna yɩ nɔn-balwaarʋ mʋ. Ba lagɩ sɩ a kɩ wo-kɩnkagɩlɩ mʋ a brɩ-ba, sɩ kʋ taa yɩ maana kʋ pa-ba. Ba nan bá na, kʋ na daɩ wo-kɩnkagɩlɩ dɩlʋ na maŋɩ dɩ kɩ Wɛ nijoŋnu Zonasɩ tee nɩ faŋa faŋa tɩn.
30 Wʋntʋ dɛɛn brɩ Wɛ dam Niniivi tiinǝ tee nɩ, sɩ kʋ taa yɩ maana kʋ pa-ba. Amʋ Nabiin-bu wʋm dɩ wʋ́ ji maana zɩm nɔɔna bam ŋwaanɩ, nɩ kʋ dɛɛn na kɩ Zonasɩ te tɩn.
31 Wɛ sarɩya dɛ dɩm na yiǝ, pa-kana kalʋ dɛɛn na te Saba tɩʋ faŋa faŋa tɩn wʋ́ zaŋɩ o di zɩm nɔɔna bantʋ sarɩya, yɩ o vɩ-ba bʋra. Wʋntʋ dɛɛn zaŋɩ o tɩtɩ tɩʋ kʋlʋ na tiini kʋ yɩ yigǝ yigǝ nɩ tɩn o ba Pɛ Salɔmɔn te, sɩ o cǝgi o swan taanɩ dɩm. Wʋlʋ nan na dwe Salɔmɔn tɩn wʋ abam tee nɩ, yɩ á ba lagɩ sɩ á cǝg-o.
32 Niniivi tiinǝ dɩ wʋ́ zaŋɩ dɛ dɩm kʋntʋ nɩ ba di zɩm nɔɔna bantʋ sarɩya, bɛŋwaanɩ Zonasɩ na ve ba te o tɔɔlɩ-ba Wɛ kwǝrǝ kam tɩn, ba lǝni ba wʋrʋ ba yagɩ kǝm-balwaarʋ. Wʋlʋ na dwe Zonasɩ tɩn nan wʋ abam tee nɩ, yɩ á wʋ sɛ-o.»
Wɛ cɩga kam na paɩ dɩbam pooni te tɩn
(Matiyu 5:15, 6:22-23)
33 «Nɔɔnʋ na jɩgɩ kanɩa, o bá sɛ o tarɩgɩ-ka o zɩgɩ gugoro nɩ, naa o pu-ka tɩtɔgɔ kuri nɩ. O nan wʋ́ kwe-ka o palɩ wɛɛnɩ mʋ, sɩ balʋ na zʋ digǝ kam wʋ tɩn taa naɩ pooni dɩm.
34 Nmʋ yiǝ mʋ nyɩ nɩnɛɛnɩ kanɩa kalʋ na paɩ n yɩra jɩgɩ pooni te tɩn. Kʋntʋ tɩn, n yiǝ na lana, kʋ paɩ n yɩra maama wʋ pooni wʋnɩ mʋ. N yiǝ nan na ba lana, kʋ paɩ n yɩra maama wʋ lim wʋnɩ mʋ.
35 Kʋntʋ ŋwaanɩ, ta n yɩrɩ n tɩtɩ sɩ pooni dɩlʋ na wʋ nmʋ wʋnɩ tɩn daa yɩ zaŋɩ dɩ ji lim.
36 Nmʋ yɩra maama na jɩgɩ pooni yɩ lim dɩ fɩnfɩɩn tǝrǝ, kʋʋ́ pa n yɩra maama wʋ pooni wʋnɩ mʋ, nɩnɛɛnɩ kanɩa na paɩ pooni wʋra te tɩn.»
Lɛɛrʋ na wʋ́ ba Farizɩan tiinǝ dɩ cullu karanyɩna tiinǝ baŋa nɩ te tɩn
(Matiyu 23:1-36, Marɩkɩ 12:38-40, Luki 20:45-47)
37 Zezi dɛɛn na ŋɔɔnɩ wǝǝnu tɩm kʋntʋ o ti tɩn, Farizɩan tu dɩdʋa ma bǝŋ-o, sɩ o da o vu o sɔŋɔ o di wʋdiu. O ma vu o zʋ sɔŋɔ kʋm o jǝni sɩ o di.
38 Farizɩan tu wʋm ma na sɩ Zezi wʋ sanɩ o jɩa sɩ kʋ tɔgɩ ba cullu tɩm cwǝŋǝ. Kʋ ma sʋ-o.
39 Dɩ́ Yuutu Zezi ma ta dɩd-o o wɩ: «Ei! Abam Farizɩan tiinǝ na lagɩ á di wʋdiu, á yǝni á fɔgɩ á sɩn á zwɩ dɩ á kabǝli kwɛ lanyɩranɩ. Kʋ daarɩ abam tɩtɩ nan su dɩ digiru mʋ. Á wʋrʋ su dɩ ŋwɩɩnɩ dɩ wo-balwaarʋ kǝm.
40 Abam yɩ jwǝǝru mʋ. Wɛ nan mʋ wʋ kɩ wǝǝnu maama wʋrʋ dɩ tɩ kwɛ na?
41 Á nan maŋɩ sɩ á kwe á na jɩgɩ kʋlʋ tɩn á pa yinigǝ tiinǝ dɩ á wʋrʋ maama. Á na kɩ kʋntʋ, á kʋlʋkʋlʋ daa bá ta jɩgɩ digiru.
42 Abam Farizɩan tiinǝ-ba, lɛɛrʋ wʋ á yuu nɩ. Bɛŋwaanɩ, kʋ na maŋɩ kʋ yɩ dwǝ dwi maama ba zɩ ba daga dɩ, á yǝni á lɩ kʋlʋ na yɩ Wɛ nyɩm tɩn á pa-DƖ. Kʋ lana. Kʋ daarɩ abam yigǝ tǝrǝ dɩ cɩga tɔgɩm dɩ Wɛ sono. Kʋ ya maŋɩ sɩ á taá kɩ tɩntʋ wǝǝnu tɩm mʋ, sɩ á yɩ yagɩ Wɛ niǝ yadaara yam.
43 Abam Farizɩan tiinǝ-ba, lɛɛrʋ wʋ á yuu nɩ. Bɛŋwaanɩ, á na zʋ á Wɛ-di sɩm, á lagɩ je-kamunnu mʋ sɩ á taá je yigǝ nɩ. Á na ve yaga, á lagɩ sɩ nɔɔna maama taa tui ba zuli abam.
44 Lɛɛrʋ wʋ á yuu nɩ. Bɛŋwaanɩ á nyɩ dɩ yibeelǝ yalʋ na saarɩ ya daarɩ tɩga yɩ nɔɔna tɔgɩ ya baŋa ba kɛa yɩ ba yǝri ya ni nɩ tɩn mʋ.»
45 Wɛ cullu karanyɩna dɩdʋa ma lǝri Zezi taanɩ dɩm o wɩ: «Karanyɩna, nmʋ na jɩgɩ wǝǝnu tɩlʋ n ŋɔɔnɩ tɩn, n twɩ dɩbam dɩ mʋ.»
46 Zezi ma lǝri o wɩ: «Abam balʋ na yɩ Wɛ cullu karanyɩna tiinǝ tɩn, lɛɛrʋ wʋ á dɩ yuu nɩ. Bɛŋwaanɩ abam yǝni á yaarɩ nɔɔna dɩ wo-dɛɛrʋ sɩ ba taa tɔga. Kʋ maa nyɩ dɩ á na pa ba zɩŋɩ zɩla yalʋ na dunǝ ya dwe ba zɩŋɩm tɩn, yɩ abam tɩtɩ ba sɛ sɩ á twǝri zɩla yam fɩnfɩɩn dɩ á zǝŋi.
47 Lɛɛrʋ wʋ á yuu nɩ. Bɛŋwaanɩ abam yǝni á fɔgɩ á kɩ faŋa faŋa Wɛ nijoŋnǝ bam yibeelǝ. Kʋ nan yɩ á kwǝ-nakwa mʋ gʋ-ba.
48 Á kǝm dɩm brɩ nɩ á sɛ kǝm-balwaarʋ tɩlʋ á kwǝ-nakwa bam na kɩ tɩn. Bantʋ dɛɛn gʋ Wɛ nijoŋnǝ bam, yɩ abam tɩtɩ laan fɔgɩ á kwɛ ba yibeelǝ yam.
49 Abam na tɔgɩ á kwǝ kǝnǝ kʋntʋ tɩn, Wɛ dɩlʋ na maŋɩ DƖ ye wǝǝnu maama tɩn tagɩ abam ŋwaanɩ DƖ wɩ: ‹Aá tʋŋɩ a nijoŋnǝ dɩ a tɩntʋŋna ba tee nɩ. Ba ma wʋ́ ja ba badaara ba gʋ, yɩ baá yaarɩ badaara.›
50 Kʋntʋ ŋwaanɩ Wɛ wʋ́ pa á na cam zanzan, nɩ kʋ yɩ abam tɩtɩ mʋ gʋ Wɛ nijoŋnǝ balʋ maama ba na gʋ lʋgʋ pulim nɩ sɩ kʋ ba kʋ yi zɩm tɩn,
51 kʋ na puli Abɛlɩ nɩ sɩ kʋ ba kʋ kweeli dɩ Zakari wʋlʋ ba na gʋ Wɛ kaanɩm bimbim dɩm dɩ DƖ di-laa kʋm tɩtarɩ nɩ tɩn. A lagɩ a ta cɩga mʋ dɩ abam sɩ, kǝm-balwaarʋ tɩm kʋntʋ maama caa wʋ́ ta wʋ zɩm nɔɔna bam yuu nɩ.
52 Wɛ cullu karanyɩna tiinǝ-ba, lɛɛrʋ wʋ á yuu nɩ. Bɛŋwaanɩ á yǝni á cɩ nɔɔna sɩ ba yɩ lwarɩ Wɛ cɩga kam. Abam tɩtɩ wʋ sɛ sɩ á joŋi-ka, yɩ á daarɩ á wʋ pɛ balʋ na lagɩ ba joŋi-ka tɩn cwǝŋǝ sɩ ba joŋi.»
53 Zezi laan ma nuŋi jǝgǝ kam kʋntʋ nɩ o viiri. Wɛ cullu karanyɩna tiinǝ bam dɩ Farizɩan tiinǝ bam maa ba lagɩ o taanɩ dɩ fɩnfɩɩn dɩ. Ba ma yaar-o dɩ bwiǝ zanzan.
54 Ba maa lagɩ sɩ ba pa o ŋɔɔnɩ o tusi, sɩ ba wanɩ ba ja-o.