27
Pooli na maa ve Yitali te tɩn
1 Ba dɛɛn laan na lɩ wʋbʋŋa sɩ ba pa dɩ́ zʋ naboro dɩ́ vu Yitali tɩn, ba ma ja Pooli dɩ pɩɩna badonnǝ ba kɩ pamaŋna yigǝ tu wʋdoŋ jɩŋa nɩ, o yɩrɩ mʋ Zuliyusi. O nuŋi pa-farʋ wʋm pamaŋna bam kɔgɔ kʋm wʋnɩ mʋ.
2 Dɩ́ ma na naboro, kʋ nuŋi Adramiti yɩ kʋ lagɩ kʋ vu tɩɩnɩ dɩlʋ na wʋ Azi nɩnɩʋ kʋm ni nɩ tɩn. Dɩ́ ma vu dɩ́ zʋ kʋ wʋ dɩ́ tɔgɩ dɩ́ kɛ. Arisarɩkɩ dɩ ma tɔgɩ dɩbam o kɛ. Wʋntʋ nuŋi Masɩdʋanɩ tɩʋ kʋdoŋ mʋ, kʋ yɩrɩ na yɩ Tesaloniki tɩn.
3 Tɩga na pʋʋrɩ tɩn, dɩ́ ma vu dɩ́ yi Sidɔn. Zuliyusi ma duri Pooli ŋwaŋa, yɩ o pa-o cwǝŋǝ sɩ o vu o badonnǝ te, sɩ ba kɩ kʋlʋ o na lagɩ tɩn ba pa-o.
4 Dɩ́ ma zaŋɩ dɩ́ nuŋi dáanɩ dɩ́ zʋ nɩnɩʋ kʋm wʋ. Vu-dɩʋ maa jeeri dɩbam kʋ maga. Kʋntʋ ŋwaanɩ dɩ́ ma dalɩ Sipri tɩʋ buburu kʋm yɩra dɩ́ kɛ.
5 Dɩ́ ma daarɩ dɩ́ tɔgɩ nɩnɩʋ kʋm wʋ dɩ́ vu dɩ́ da Silisi dɩ Pamfili te dɩ́ kɛ. Dɩ́ ma vu dɩ́ yi Liizi tɩʋ kʋdoŋ, kʋ yɩrɩ mʋ Miira.
6 Dɩ́ na yi da tɩn, pamaŋna yigǝ tu wʋm ma na naboro kʋdoŋ kʋ na nuŋi Alɛsandrɩ kʋ maa ve Yitali. O ma pa dɩ́ zʋ kʋ wʋ.
7 Dɩ́ maa wʋ nɩnɩʋ kʋm wʋnɩ dɩ́ ve fɩɩn fɩɩn yɩ dɩ́ kɩ da kɔgɔ kɔgɔ, kʋ na tiini kʋ camma tɩn ŋwaanɩ. Dɩ́ ma vu dɩ́ yi Kinidi na batwarɩ mɛ tɩn. Viu kʋm na jeeri dɩbam kʋ magɩ kʋntʋ tɩn, dɩ́ daa ma warɩ dɩ́ yɔɔrɩ dɩ́ yigǝ dɩ́ vu. Kʋntʋ ŋwaanɩ dɩ́ ma vu dɩ́ dalɩ Krɛtɩ buburu kʋm yɩra dɩ́ kɛ dɩ́ da Salɩmɔnɩ je sɩm.
8 Dɩ́ ma yɔɔrɩ dɩ́ dalɩ buburu kʋm yɩra yɩ dɩ́ na cam zanzan, yɩ dɩ́ laan vu dɩ́ yi jǝgǝ kalʋ yɩrɩ na yɩ Nabwǝǝru Zɩgɩm Je-ŋʋŋa tɩn. Laazɩ tɩʋ kʋm batwarɩ dɩ jǝgǝ kam kʋntʋ.
9 Dɩbam ma tiini dɩ́ daanɩ je sɩm kʋntʋ nɩ. Kʋ ma ba kʋ yi maŋa kam kʋ na damma sɩ nɔɔna ja naboro ba zʋ nɩnɩʋ kʋm wʋ tɩn. Zwifǝ bam ni-vɔɔm dɛ dɩm maŋɩ dɩ kɛ yɩ kʋ daarɩ fɩɩn sɩ bɩnɩ dɩm ti. Pooli ma kaanɩ-ba o wɩ:
10 «A badonnǝ-ba, a na nɛ kʋlʋ tɩn, dɩ́ na zaŋɩ sɩ dɩ́ daa kɛ, dɩ́ wʋ́ na yaara zanzan. Dɩ́ wǝǝnu tɩm maama lagɩ tɩ cɔgɩ mʋ. Kʋ daɩ naboro kʋm dɩ kʋ zɩla yam yɩranɩ má, kʋ waɩ sɩ dɩbam tɩtɩ dɩ ga dɩ́ ŋwɩa.»
11 Pooli na tagɩ kʋntʋ tɩn, pamaŋna yigǝ tu wʋm ma wʋ sɛ o na tagɩ kʋlʋ tɩn, yɩ o daarɩ o sɛ naboro kʋm tu wʋm dɩ wʋlʋ na co-kʋ tɩn taanɩ dɩm.
12 Nabwǝǝru gugoro kʋm mɛ ba na wʋra tɩn ba lana sɩ ba taa tigi da, sɩ vu-dɩʋ kʋm maŋa kam ba ka kɛ. Nɔɔna bam zanzan ma lɩ wʋbʋŋa sɩ ba zaŋɩ ba kɛ nɩnɩʋ kʋm wʋ, sɩ ba kwaanɩ ba nii baá wanɩ ba yi Feniki na. Feniki wʋ Krɛtɩ nɩ mʋ, yɩ kʋ jɩgɩ nabwǝǝru gugoro kʋlʋ kwaga na yagɩ viu kʋm tɩn. Ba na yi dáanɩ, baá wanɩ ba taa tigi da sɩ viu kʋm maŋa kɛ.
Vu-fɔrɔ na jaanɩ-ba na baŋa nɩ te tɩn
13 Viu laan ma zaŋɩ jagwiǝ baŋa nɩ kʋ fulǝ. Nɔɔna bam maa bʋŋɩ nɩ baá wanɩ ba na cwǝŋǝ ba kɩ kʋlʋ ba na bʋŋɩ tɩn mʋ. Ba ma ti ba yigǝ sɩ ba kwe naboro kʋm ba kɛ. Ba maa dalɩ Krɛtɩ buburu kʋm yɩra ba maa kɛa.
14 Dɩbam ma wʋ yi yigǝ, yɩ vu-dɩʋ zaŋɩ kʋ zɩgɩ bubɛ dɩm nɩ kʋ ba kʋ magɩ dɩbam. Ba dɛɛn bǝ viu kʋm kʋntʋ yɩrɩ nɩ Yurakilo mʋ.
15 Viu kʋm na tiini kʋ magɩ dɩbam kʋntʋ tɩn, dɩ́ daa ma warɩ sɩ dɩ́ pa naboro kʋm yɔɔrɩ viu kʋm na nuŋi mɛ tɩn. Dɩ́ na kwaanɩ dɩ́ ga tɩn, dɩ́ ma yagɩ naboro kʋm dɩ́ pa viu kʋm.
16 Viu kʋm ma ja dɩbam kʋ vu kʋ pa dɩ́ dalɩ buburu kʋdoŋ yɩra, yɩ viu kʋm daa ba magɩ dɩbam zanzan. Bubɛ dɩm kʋntʋ yɩrɩ mʋ Kɔda. Kʋ tiini kʋ cɛ dɩ́ yɩra mʋ, yɩ dɩ́ laan wanɩ dɩ́ liiri naboro balaŋa kam dɩ́ kɩ naboro kamunu kʋm wʋnɩ sɩ ka yɩ cɔgɩ.
17 Ba na pɛ kʋ zʋ naboro kʋm wʋnɩ tɩn, ba ma kwe ŋʋnɩ ba pa sɩ tɔgɩ naboro kamunu kʋm kuri yɩ ba vɔ kʋ maama. Ba maa kwarɩ fʋʋnɩ nɩ kʋʋ́ ja-ba kʋ vu na-kʋla je sɩlʋ yɩrɩ na yɩ Siriti tɩn. Kʋntʋ ŋwaanɩ ba ma kwaanɩ ba cǝŋi naboro kʋm ba pa kʋ daa ba tiini kʋ durǝ, yɩ ba yagɩ-kʋ ba pa viu kʋm.
18 Vu-dɩʋ daa ta ma tiini kʋ magɩ dɩbam. Tɩga na pʋʋrɩ tɩn, ba ma sɩŋɩ sɩ ba lɩ naboro kʋm zɩla yam ba dʋlɩ ba yagɩ na bam wʋnɩ, sɩ kʋ daa yɩ ta dunǝ.
19 Tɩga daa na pʋʋrɩ tɩn, ba tɩtɩ ma ma ba jɩa ba lɩ naboro kʋm yɩra wǝǝnu ba dɩ na bam wʋnɩ.
20 Kʋ dɛɛn yɩ da kɔgɔ kɔgɔ mʋ dɩbam na wʋ nɛ wɩa dɩ calɩcwɩ. Vu-dɩʋ kʋm daa ta maa tiini kʋ magɩ dɩbam yɩ kʋ ba yaga. Dɩbam daa ba tɩɩna nɩ dɩ́ wʋ́ wǝri.
21 Nɔɔna bam maa na ve taan yɩ ba ba di wʋdiu tɩn, Pooli ma zaŋɩ o zɩgɩ ba wʋnɩ o ta dɩ ba o wɩ: «A badonnǝ-ba, abam ya na sɛ a ni yɩ dɩ́ wʋ zaŋɩ dɩ́ yagɩ Krɛtɩ, dɩ́ ya bá na cɔgɩm dɩ yaara yantʋ doŋ.
22 A laan nan loori abam sɩ á taá jɩgɩ pu-dɩa. Amʋ ye sɩ abam wʋlʋwʋlʋ bá ga o ŋwɩa, kʋ yɩ naboro kʋm yɩranɩ mʋ wʋ́ cɔgɩ.
23 Kʋ yɩ diin tɩtɩɩ nɩ mʋ, Wɛ dɩlʋ na te amʋ yɩ a yɩ DƖ tɩntʋŋnʋ tɩn tʋŋɩ DƖ malɛka amʋ tee nɩ.
24 Ka ma ta ka wɩ: ‹Pooli, yɩ ta n kwarɩ fʋʋnɩ, sɩ nmʋ maŋɩ sɩ n vu n zɩgɩ pa-farʋ wʋm yigǝ nɩ mʋ. Wɛ yɩ ŋwaŋa tu, yɩ DƖ wʋ́ pa nɔɔna balʋ na tɔgɩ ba wʋ naboro kʋm wʋnɩ tɩn dɩ na ŋwɩa.›
25 Kʋntʋ ŋwaanɩ, a badonnǝ-ba, á taá jɩgɩ-na pu-dɩa. A jɩgɩ tɩɩna dɩ Wɛ, nɩ malɛka kam na tagɩ kʋlʋ ka brɩ-nɩ tɩn wʋ́ sɩɩnɩ kʋ kɩ.
26 Dɩ kʋntʋ dɩ, viu kʋm maŋɩ sɩ kʋ magɩ dɩbam kʋ ja vu kʋ zɩgɩ bubɛ dɩdoŋ yuu nɩ mʋ.»
Naboro kʋm na cɔgɩ yɩ nɔɔna bam lu te tɩn
27 Viu kʋm dɛɛn maa magɩ dɩbam taan, kʋ jɩgɩ kʋ maa ve Adrɩa nɩnɩʋ kʋm wʋnɩ. Kʋ dɛɛn yɩ tɩtɩɩ dɩlʋ na kɩ dɩbam da fugǝ yana na bam wʋnɩ tɩn mʋ. Tɩtɩɩ kʋnkʋrʋ nɩ balʋ na co naboro kʋm tɩn maa bʋŋɩ nɩ dɩ́ wʋra dɩ́ twɛ bubɛ mʋ.
28 Ba ma kwe kandwɛ na lǝgǝ ŋʋna ni nɩ ba dɩ na bam wʋnɩ, sɩ ba lwarɩ na bam na luunǝ te tɩn. Ba ma na nɩ ba luunǝ ba maŋɩ nɩ mɛtra fiinna mʋ te. Kʋ na kɩ fɩɩn tɩn, ba daa ma dɩ ŋʋna kam sɩ ba nii, yɩ ba na nɩ na bam ta luunǝ ba maŋɩ nɩ mɛtra fiintɔ mʋ te.
29 Ba maa kwarɩ fʋʋnɩ sɩ viu kʋm wʋ́ magɩ naboro kʋm, kʋ ja vu kʋ magɩ dɩ pweeru. Kʋntʋ ŋwaanɩ ba ma lɩ naboro kʋm zɩgɩm luguru tɩna kʋ kwaga nɩ ba dɩ na bam wʋnɩ sɩ kʋ ma zɩgɩ. Ba ma daarɩ ba loori Wɛ sɩ tɩga pʋʋrɩ lɩla.
30 Naboro kʋm coonǝ bam ma bʋŋɩ sɩ ba lu sɩ ba daarɩ naboro kʋm. Ba ma lɩ naboro balaŋa kam ba dɩ na bam wʋnɩ, yɩ ba kɩ nɩnɛɛnɩ ba lagɩ ba vu ba lɩ naboro kʋm yigǝ luguru tɩm mʋ sɩ ba ma zɩgɩ-kʋ te.
31 Pooli na lwarɩ ba na bʋŋɩ sɩ ba kɩ te tɩn, o ma ta dɩ pamaŋna yigǝ tu wʋm dɩ o nɔɔna bam o wɩ: «Nɔɔna bantʋ na nuŋi ba daarɩ naboro kʋm, abam daa bá wanɩ á lu.»
32 Pooli na tagɩ kʋntʋ tɩn, pamaŋna bam ma go ŋʋnɩ sɩlʋ ba na mɛ ba lǝ boro balaŋa kam tɩn ba dɩ-ka ba yagɩ.
33 Tɩga na wʋra ka pʋʋrɩ tɩn, Pooli ma loori ba maama sɩ ba zaŋɩ ba di wʋdiu. O ma ta dɩ ba o wɩ: «Zɩm mʋ jɩgɩ da fugǝ yana liǝ zanzan na jɩgɩ abam yɩ á warɩ wʋdiu sɩ á di.
34 A nan loori abam sɩ á zaŋɩ á di wʋdiu. Á na wʋ kɩ kʋntʋ, á bá wǝri. Á taá ye nɩ abam wʋlʋwʋlʋ bá lagɩ á yuuyuǝ tɩtɩ dɩ á ga.»
35 Pooli na tagɩ kʋntʋ o ti tɩn, o ma kwe dɩpɛ o zɩgɩ ba maama yigǝ nɩ o kɩ Wɛ le, yɩ o daarɩ o fɔ-dɩ o wʋra o di.
36 Kʋ ma pa ba maama pu-dɩa yɩ ba dɩ di wʋdiu.
37 Dɩbam maama ni dɛɛn yɩ nɔɔna biǝ-yale dɩ fusɩrpɛ bardʋ mʋ (276) naboro kʋm wʋnɩ.
38 Ba maama na di ba zaŋɩ tɩn, ba ma lɩ mɩna ywǝǝlu tɩm naboro kʋm wʋnɩ ba dɩ na bam wʋnɩ, sɩ kʋ daa yɩ ta dunǝ.
39 Tɩga laan na pʋʋrɩ tɩn, nɔɔna bam maa yǝri buburu kʋlʋ ni nɩ ba na wʋra tɩn. Ba ma nii ba na gugoro na na ve ba tigi da tɩn. Ba maa bʋŋɩ sɩ ba nii ba na wʋ́ wanɩ ba pa naboro kʋm tɔgɩ dáanɩ kʋ bɛ.
40 Ba ma go ŋʋnɩ sɩlʋ na lǝgi naboro kʋm zɩgɩm luguru tɩm tɩn ba yagɩ na bam wʋnɩ. Ba ma daarɩ ba bwǝli ŋʋnɩ sɩlʋ na vɔgɩ naboro kʋm naywi sɩm tɩn, sɩ ba taa paɩ kʋ ve nɩ ba na lagɩ te tɩn. Ba laan ma kwe naboro gɔrɔ ba lǝ naboro kʋm yigǝ nɩ sɩ viu kʋm taa magɩ-kʋ, sɩ naboro kʋm wanɩ kʋ bɛ.
41 Naboro kʋm ma vu kʋ yi na-kʋla jǝgǝ kʋ cǝŋi da. Kʋ yigǝ kam maa mʋʋrɩ kasʋla wʋnɩ, yɩ ka daa warɩ ka lɩ. Kʋ daarɩ na bam maa tiini ba pɔgɩla, yɩ ba magɩ naboro kʋm kwaga kam ba pa ka wʋra ka cɔga.
42 Pamaŋna bam dɛɛn ma kɩ ni daanɩ sɩ ba ja pɩɩna bam ba gʋ, sɩ ba wʋlʋwʋlʋ yɩ zaŋɩ o dɩn na bam o vrɩ o tɩtɩ ba jɩa nɩ.
43 Ba yigǝ tu wʋm maa lagɩ sɩ o vrɩ Pooli ŋwɩa o yagɩ. O ma cɩ-ba sɩ ba yɩ kɩ kʋlʋ ba na bʋŋɩ tɩn. O ma daarɩ o pa ni, sɩ nɔɔna balʋ na wʋ́ wanɩ ba dɩn ba nuŋi tɩn da yigǝ ba faŋɩ ba cu na bam wʋnɩ sɩ ba dɩn ba bɛ,
44 sɩ balʋ na daarɩ tɩn kwe naboro kʋm da-dɩdwaarʋ tɩm naa kʋ wǝǝnu tɩlʋ na bwǝri tɩn ba ma dɩn ba bɛ. Kʋntʋ mʋ dɩbam maama kɩ dɩ́ ma joŋi dɩ́ tɩtɩ.