13
Zezi kɔgɔ kʋm na lɩ Banabasɩ dɩ Sooli te tɩn
1 Zezi kɔgɔ kʋlʋ na wʋ Antɩɔsɩ nɩ tɩn dɛɛn jɩgɩ Wɛ nijoŋnǝ dɩ balʋ na brɩ Wɛ taanɩ dɩm tɩn ba tɩtarɩ nɩ. Bantʋ mʋ yɩ Banabasɩ, dɩ Simeyon wʋlʋ ba na bǝ nɩ nazono tɩn, dɩ Sirɛɛnɩ tu Lukiyusi, dɩ Manayɛn wʋlʋ dɛɛn na yɩ gʋvɩrma tu Erɔdɩ yuu-doŋo ba biini nɩ tɩn, dɩdaanɩ Sooli.
2 Dɛ dɩdwɩ ba maa wʋra ba zuli Baŋa-Wɛ, yɩ ba ta kwǝri ba vɔ ni. Wɛ Joro kʋm laan ma ta kʋ brɩ-ba kʋ wɩ: «Lɩ-na Banabasɩ dɩ Sooli amʋ ŋwaanɩ, sɩ ba taa tʋŋɩ tɩtʋŋɩ dɩlʋ amʋ na kuri-ba sɩ ba tʋŋɩ tɩn.»
3 Zezi karabiǝ bam na ni kʋntʋ tɩn, ba daa ma vɔ ni yɩ ba loori Wɛ ba pa-ba. Ba ma daarɩ ba daŋɩ ba jɩa ba baŋa nɩ, yɩ ba laan banɩ-ba yɩ ba viiri.
Pooli dɩ Banabasɩ na wʋ Sipri nɩ te tɩn
4 Wɛ Joro kʋm dɛɛn na tʋŋɩ Banabasɩ dɩ Sooli kʋntʋ tɩn, ba ma vu ba yi Seliusi. Ba ma zʋ naboro ba tɔgɩ nɩnɩʋ kʋm wʋ ba vu ba bɛ ba yi Sipri.
5 Ba ma vu ba zʋ Sipri tɩʋ kʋdoŋ, kʋ yɩrɩ mʋ Salamini. Ba na yi da tɩn, ba maa zʋʋrɩ Zwifǝ bam Wɛ-di sɩm ba tɔɔlɩ Wɛ kwǝrǝ. Zan Marɩkɩ maa wʋ ba tee nɩ o wǝli-ba.
6 Ba ma zaŋɩ Salamini nɩ ba tʋlɩ je sɩm maama ba kɛ. Ba ma vu ba yi Pafɔsɩ. Ba ma jeeri liri tu wʋdoŋ dáanɩ, o yɩrɩ mʋ Bar-Zezi, yɩ o yɩ Zwifu. O dɛɛn paɩ o yɩ Wɛ nijoŋnu mʋ yɩ o daɩ.
7 O maa yɩ gʋvɩrma tu Sɛrɩziu Polusi kwaga nɔɔnʋ mʋ. Gʋvɩrma tu wʋm maa jɩgɩ swan lanyɩranɩ. O ma bǝŋi Banabasɩ dɩ Sooli o pa ba ba o te. O maa lagɩ sɩ o ni Wɛ kwǝrǝ kam.
8 Liri tu wʋm ma zaŋɩ o wʋra o culi ba brɩm dɩm. O maa kwaanɩ sɩ o cɩ gʋvɩrma tu wʋm sɩ o yɩ sɛ Wɛ cɩga kam. Liri tu wʋm yɩrɩ dɩdoŋ mʋ yɩ Elimasɩ dɩ Grɛkɩ tiinǝ taanɩ.
9 Sooli wʋlʋ yɩrɩ dɩdoŋ ta na yɩ Pooli tɩn dɛɛn jɩgɩ Wɛ Joro kʋm dam lanyɩranɩ. O ma nii liri tu wʋm vɩrr, yɩ o wɩ:
10 «N wʋ su dɩ sɩsɩɩna mʋ dɩdaanɩ balɔrɔ. Nmʋ yɩ sʋtaanɩ jɩŋa nɔɔnʋ mʋ. Nmʋ culi wǝǝnu tɩlʋ maama na lana tɩn. Nmʋ tiini n kwaana sɩ n pipiri dɩ́ Yuutu wʋm cɩga kam sɩ ka ji vwan mʋ.
11 Nii, Baŋa-Wɛ wʋ́ ba DƖ magɩ-m dɩ DƖ jɩ-dɩa lele kʋntʋ. Nń ji lilwe yɩ n daa n bá na wɩa pooni, sɩ kʋ taa ve maŋa kalʋ Wɛ na lagɩ tɩn.»
O na tagɩ kʋntʋ tɩn, bɩdwɩ baŋa nɩ mʋ Elimasɩ yiǝ dwe, yɩ o zɩgɩ lim wʋnɩ. O maa ve o kɩkara, yɩ o lagɩ vaŋɩnʋ sɩ o ja o jɩŋa.
12 Gʋvɩrma tu wʋm na nɛ kʋlʋ na kɩ tɩn, o laan ma kɩ o wʋ-dɩdʋa dɩ Zezi Krisi. Dɩ́ Yuutu cɩga kam ba na brɩ-o tɩn ma sʋ-o.
Pooli-ba na wʋ Antɩɔsɩ nɩ te tɩn
13 Pooli dɩ o badonnǝ bam laan ma zaŋɩ Pafɔsɩ nɩ ba zʋ naboro ba vu ba yi Pamfili tɩʋ kʋdoŋ, kʋ yɩrɩ mʋ Pɛrɩzɩ. Zan Marɩkɩ ma yagɩ-ba dáanɩ, yɩ o daarɩ o joori Zeruzalɛm.
14 Ba daa maa zɩgɩ Pɛrɩzɩ nɩ ba vu Antɩɔsɩ kʋlʋ na wʋ Pisidi nɩ tɩn. Zwifǝ bam siun dɛ dɩm na yi tɩn, ba ma vu ba zʋ ba Wɛ-digǝ kam wʋ ba je da.
15 Nɔɔna ma zaŋɩ ba karɩmɩ Moyisi cullu twaanʋ tɩm dɩ faŋa faŋa Wɛ nijoŋnǝ bam twaanʋ tɩm wʋnɩ. Ba na karɩmɩ ba ti tɩn, ba yigǝ tiinǝ bam ma tʋŋɩ ni ba pa Pooli-ba, yɩ ba wɩ: «Dɩ́ ko-biǝ-ba, abam na jɩgɩ kwiǝ yalʋ na wʋ́ zǝni nɔɔna bam tɩn, sɩ á zaŋɩ á ta.»
16 Pooli ma zaŋɩ wɛɛnɩ o zǝŋi o jɩŋa, yɩ o laan daarɩ o ta o wɩ: «Yisɩrayɛlɩ dwi tiinǝ-ba dɩdaanɩ dwi-gɛ tiinǝ balʋ na kwarɩ Wɛ tɩn, cǝgi-na a na lagɩ a ta kʋlʋ tɩn.
17 Wɛ dɩlʋ dɩbam Yisɩrayɛlɩ tiinǝ bam na tɔgɩ tɩn dɛɛn mʋ kuri dɩ́ nabaara bam, sɩ ba taa yɩ DƖ tɩtɩ nɔɔna. Maŋa kam ba dɛɛn na yɩ vǝrǝ Ezipi nɩ tɩn mʋ Wɛ pɛ ba puli zanzan. DƖ ma daarɩ DƖ ma DƖ tɩtɩ jɩ-dɩa kam DƖ lɩ-ba DƖ pa ba nuŋi tɩʋ kʋm kʋntʋ nɩ.
18 Ba na beeri kagʋa wʋnɩ taan bɩna fiinna tɩn, DƖ ma kɩ wʋ-zuru dɩdaanɩ ba.
19 Ba na zʋ Kanaan tɩn, DƖ ma pa tɩʋ kʋm dwi dwi tiinǝ kuni bɩrpɛ cɔgɩ, yɩ DƖ daarɩ DƖ pa DƖ tɩtɩ nɔɔna Yisɩrayɛlɩ tiinǝ bam taa te tɩʋ kʋm kʋntʋ.
20 Kʋntʋ kǝm dɩm maama yɩ nɩnɛɛnɩ bɩna biǝ-yana dɩ fiinnu mʋ (450).
Kʋntʋ kwaga nɩ, Wɛ laan ma kuri yigǝ tiinǝ DƖ pa-ba yɩ bantʋ te-ba taan, kʋ vu kʋ yi maŋa kam DƖ nijoŋnu Samʋwɛlɩ na tu o ba o te-ba tɩn.
21 Nɔɔna bam laan ma loori Samʋwɛlɩ sɩ o tiŋi pɛ o pa-ba. Wɛ ma tiŋi Bɛnzamɛn dwi tu dɩdʋa DƖ pa-ba, o yɩrɩ mʋ Sayuli. O yɩ Kisi bu mʋ. O maa ji ba pɛ bɩna fiinna.
22 Wɛ dɛɛn ma ba DƖ lɩ Sayuli paarɩ dɩm wʋnɩ, yɩ DƖ daarɩ DƖ pa Davidi ji ba pɛ. Wɛ dɛɛn tagɩ wʋntʋ taanɩ DƖ wɩ: ‹Zese bu Davidi yɩ nɔɔnʋ wʋlʋ na su amʋ wʋ tɩn. Wʋntʋ wʋ́ kɩ kʋlʋ maama a wʋbʋŋa na lagɩ tɩn.›
23 Kʋ nan yɩ wʋntʋ dwi dɩm wʋnɩ mʋ Wɛ pɛ Zezi ba. Wɛ ma tɔgɩ ni dɩlʋ DƖ na goni tɩn DƖ pa Zezi ji dɩbam Yisɩrayɛlɩ tiinǝ bam Vɩrnʋ.
24 Maŋa kam Zezi ta na wʋ puli o tɩtʋŋa yam tɩn, Zan dɛɛn mʋ brɩ Yisɩrayɛlɩ tiinǝ bam maama o wɩ, ba lǝni ba wʋrʋ ba yagɩ kǝm-balwaarʋ, sɩ ba daarɩ ba pa ba miisi-ba na wʋnɩ Wɛ ŋwaanɩ.
25 Kʋ na tu kʋ daarɩ fɩnfɩɩn sɩ Zan ti o tɩtʋŋa yam tɩn, o ma bwe nɔɔna bam o wɩ: ‹Abam bʋŋɩ sɩ amʋ yɩ wɔɔ mʋ? Amʋ daɩ wʋlʋ wʋm á na tɩɩnɩ tɩn. Wʋntʋ nan lagɩ o saŋɩ a kwaga mʋ o ba, yɩ a wʋ maŋɩ sɩ a bwǝli o nɛ natra dɩ.›
26 A ko-biǝ-ba, Abraham dwi tiinǝ dɩ dwi-gɛ tiinǝ balʋ na kwarɩ Wɛ tɩn, kʋ yɩ dɩbam mʋ Wɛ pɛ sɩ dɩ́ ni DƖ taanɩ dɩm kʋntʋ, sɩ dɩ́ wanɩ dɩ́ lwarɩ DƖ na lagɩ DƖ vrɩ dɩbam DƖ yagɩ te tɩn.
27 Zeruzalɛm tiinǝ bam dɩ ba yigǝ tiinǝ bam nan wʋ lwarɩ Zezi na yɩ wʋlʋ tɩn. Kʋ daa zɩ yɩ wǝǝnu tɩlʋ Wɛ nijoŋnǝ bam na pʋpʋnɩ ba tiŋi yɩ nɔɔna yǝni ba karɩmɩ-tɩ ba siun da yam maama nɩ tɩn, ba ba ni wǝǝnu tɩntʋ kuri dɩ. Ba nan na pɛ Zezi na cam tɩn, kʋ pɛ Wɛ nijoŋnǝ bam na pʋpʋnɩ kʋlʋ tɩn sɩɩnɩ kʋ kɩ.
28 Ba maa ba jɩgɩ taanɩ dɩlʋ na wʋ́ pa ba gʋ-o tɩn. Dɩ kʋntʋ dɩ, ba ta ma loori Pilatɩ sɩ o pa ba gʋ-o.
29 Ba ma kɩ kʋlʋ maama na maŋɩ kʋ pʋpʋnɩ Wɛ tɔnɔ kʋm wʋnɩ yɩ kʋ ta o taanɩ tɩn ba ti. O na tɩgɩ tɩn, ba laan ma par-o tʋʋn-dagara kam baŋa nɩ ba ja vu ba kɩ yibeeli wʋnɩ.
30 Wɛ laan ma pa o bi o yagɩ tʋʋnɩ.
31 O maa wʋra da kɔgɔ kɔgɔ. O na wʋra tɩn, kuni zanzan mʋ o brɩ o tɩtɩ o karabiǝ bam yigǝ nɩ, balʋ ya na tɔgɩ dɩd-o Galile nɩ ba beeri ba ve Zeruzalɛm tɩn. Bantʋ laan mʋ yɩ o maana tiinǝ ba brɩ o cɩga kam ba pa dɩbam Yisɩrayɛlɩ tiinǝ bam.
32 Dɩbam nan tu abam te mʋ sɩ dɩ́ tɔɔlɩ Wɛ kwǝr-ywǝŋǝ kam dɩ́ brɩ abam. Kʋ nan yɩ nɩ, Wɛ dɛɛn na goni ni dɩ dɩbam nabaara bam nɩ DƖ wʋ́ kɩ kʋlʋ tɩn mʋ,
33 DƖ laan sɩɩnɩ DƖ kɩ DƖ pa dɩbam balʋ na yɩ ba naarʋ tɩn. Mʋ kʋntʋ mʋ DƖ bi Zezi DƖ pa o yagɩ tʋʋnɩ. Kʋ yɩ nɩnɛɛnɩ kʋ na maŋɩ kʋ pʋpʋnɩ Wɛ lǝŋ-ŋwɩ tɔnɔ pɔɔrɩm bɩle tu wʋnɩ te tɩn kʋ wɩ:
‹Nmʋ mʋ yɩ amʋ Bu
yɩ zɩm amʋ dɩ jigi nmʋ Ko.›
34 Wɛ tɔnɔ kʋm daa ta brɩ Wɛ na wʋ́ bi-o DƖ pa o yagɩ tʋʋnɩ, sɩ o yɩra yɩ pɔ. Kʋ ma ta kʋ wɩ:
‹Aá pa n na wo-laarʋ cɩga cɩga,
nɩ a na maŋɩ a go ni sɩ a pa Davidi na-tɩ te tɩn.›
35 Wɛ tɔnɔ kʋm jǝgǝ kadoŋ nɩ Davidi pʋpʋnɩ o wɩ:
‹Nmʋ Wɛ bá sɛ sɩ n tɩtɩ Wʋ-poŋo Tu wʋm yɩra pɔ.›
36 Kʋ nan na yɩ Davidi tɩtɩ, wʋntʋ dɛɛn tʋŋɩ Wɛ tɩtʋŋa yam maŋa kalʋ o na ŋwɩ tɩn, yɩ o laan ba o tɩ. Ba ma kwe-o ba kɩ o nabaara bam tee nɩ. O yɩra yam ma sɩɩnɩ ya pɔ.
37 Kʋ daarɩ, wʋlʋ wʋm Wɛ na pɛ o bi o yagɩ tʋʋnɩ tɩn, wʋntʋ yɩra nan wʋ pɔgɩ.
38 A ko-biǝ-ba, abam maŋɩ sɩ á lwarɩ nɩ kʋ yɩ Zezi ŋwaanɩ mʋ dɩ́ jɩgɩ cwǝŋǝ sɩ dɩ́ brɩ abam nɩ Wɛ wʋ́ wanɩ DƖ yagɩ á lwarɩm DƖ ma cɛ abam.
39 Wɛ cullu tɩlʋ DƖ na kɩ Moyisi jɩŋa nɩ tɩn warɩ tɩ pa á lwarɩm dɩm ti. Kʋ daarɩ wʋlʋ maama na kɩ o wʋ-dɩdʋa dɩ Zezi tɩn wʋ́ na vrɩm Wɛ tee nɩ, dɩ o lwarɩm dɩm maama na ti wʋntʋ ŋwaanɩ tɩn.
40 Nan taá yɩrɩ-na á tɩtɩ, sɩ lɛɛrʋ tɩlʋ Wɛ nijoŋnǝ bam na pʋpʋnɩ tɩ taanɩ tɩn yɩ zaŋɩ tɩ yi abam.
41 Ba dɛɛn tagɩ ba wɩ:
‹Nii-na, abam balʋ na yǝni á gooni amʋ Wɛ cɩga kam tɩn,
abam yɩra wʋ́ sɔɔrɩ yɩ á tɩ.
Bɛŋwaanɩ kʋ na yɩ kǝm dɩlʋ a na lagɩ a kɩ abam da yam kʋntʋ nɩ tɩn,
abam bá sɛ nɩ dɩ yɩ cɩga,
nɔɔnʋ na maŋɩ o brɩ abam tɩ kuri dɩ, á ta bá sɛ.› »
42 Pooli na tagɩ kʋntʋ o ti tɩn, o dɩ Banabasɩ ma zaŋɩ sɩ ba nuŋi Wɛ-digǝ kam wʋnɩ. Ba na lagɩ ba viiri tɩn, nɔɔna bam ma ta dɩ ba sɩ ba joori ba ba siun dɛ dɩdoŋ dɩm nɩ, sɩ ba daa ta ŋɔɔnɩ taanɩ dɩm kʋntʋ dɩ ba.
43 Nɔɔna bam ma zaŋɩ ba jagɩ. Ba zanzan ma tɔgɩ Pooli dɩ Banabasɩ, Zwifǝ bam dɩ dwi-gɛ tiinǝ balʋ na nɩgɩ Wɛ yɩ ba tɔgɩ cullu tɩlʋ DƖ na pɛ dɩbam Zwifǝ bam tɩn dɩ maa tɔga. Pooli dɩ Banabasɩ maa ta dɩ nɔɔna bam sɩ ba ta kwaanɩ ba dalɩ Wɛ DƖ zaanɩ dɩlʋ DƖ na pɛ-ba tɩn ŋwaanɩ.
44 Ba siun dɛ dɩm ma joori dɩ yi. Nɔɔna zanzan ma la daanɩ sɩ ba cǝgi Baŋa-Wɛ kwǝrǝ kam, kʋ gɛ fɩɩn sɩ kʋ taa nyɩ dɩ tɩʋ kʋm nɔɔna maama mʋ lagɩ da te.
45 Zwifǝ bam na nɛ kɔgɔ kʋm na su je sɩm maama tɩn, ba maa tiini ba jɩgɩ wʋ-gʋrʋ dɩ ba. Ba ma yáalɩ Pooli na tɛ kʋlʋ tɩn, yɩ ba kwǝri ba twɩ-o.
46 Pooli dɩ Banabasɩ laan ma fɔgɩ ba ŋɔɔnɩ dɩ baarɩ, yɩ ba wɩ: «Dɩ́ ya maŋɩ sɩ dɩ́ puli abam tee nɩ mʋ dɩ́ ŋɔɔnɩ Wɛ kwǝrǝ kam. Abam nan na maŋɩ á wʋ sɛ-ka tɩn, abam ba bʋŋɩ nɩ á maŋɩ dɩ Wɛ ŋwɩ-dʋŋa kam. Kʋntʋ ŋwaanɩ dɩ́ wʋ́ vu dwi-gɛ tiinǝ bam te dɩ́ daarɩ abam.
47 Dɩ́ Yuutu wʋm na pɛ dɩbam ni dɩlʋ tɩn mʋ tɩntʋ:
‹Amʋ Wɛ tiŋi nmʋ sɩ n ja a pooni dɩm
n vu n pa dwi-gɛ tiinǝ bam,
sɩ n wanɩ n pa nabiinǝ na vrɩm
lʋgʋ baŋa je maama nɩ.› »
48 Dwi-gɛ tiinǝ balʋ na wʋra yɩ ba ni kʋntʋ tɩn, ba maa jɩgɩ wʋpolo, yɩ ba pa Baŋa-Wɛ kwǝrǝ kam jɩgɩ dam. Balʋ maama na maŋɩ sɩ ba na Wɛ ŋwɩ-dʋŋa kam tɩn mʋ sɩɩnɩ ba kɩ ba wʋ-dɩdʋa dɩ Zezi.
49 Baŋa-Wɛ kwǝrǝ kam ma jagɩ je sɩm kʋntʋ maama wʋnɩ.
50 Kʋ daarɩ Zwifǝ bam ma kwaanɩ ba pa kaana balʋ jɩŋa na jɩgɩ yɩ ba nɩgɩ Wɛ tɩn dɩ tɩʋ kʋm yigǝ tiinǝ bam bana zaŋɩ dɩ Pooli dɩ Banabasɩ. Ba dɛɛn ma pa ba yaarɩ Pooli dɩ Banabasɩ, yɩ ba daarɩ ba zǝli-ba ba pa ba nuŋi ba tɩʋ kʋm wʋnɩ.
51 Ba na kɩ-ba kʋntʋ tɩn, Pooli dɩ Banabasɩ ma pɩɩsɩ ba nɛ fogo kʋm ba yagɩ da, sɩ kʋ brɩ nɩ ba wʋ kɩ lanyɩranɩ. Ba laan ma daarɩ ba vu Yikon.
52 Zezi karabiǝ bam dɛɛn tiini ba jɩgɩ wʋpolo, yɩ Wɛ Joro kʋm wʋ ba tee nɩ lanyɩranɩ.