9
Jesus olekem 12 ura nungaram
(Matthew 10:5-15; 14:1-2; Mark 6:7-16)
Jesus ko olekem 12 nunga auram se kote taiman, se marak sokel bur memek duap duap te nunga karomonko, ale kuera ikes te nungurmonko mu nungaram. Ale nu nunga beteram se Kaem ko den gilalong balu se kariimet kuera ikes ago wore nunga nungurmonko namakasan. Nu nunga maonam, “Aolak iluwalko mu mel bo me gialko. Nina sikir, karar, na inang, manga, se ningimik guang bo ta me gialko. Ale tom kawam bo ko ikial terong se pueneral, mu umutang la te baga wonong umu beteralko. Ale wonong bo me ninga aru tamon mu, ilu kiaral ale nisiwik gege siwu se namaral, se nuna te ikimon mu nuna bita paguwuman.” Buta se olekem namaman ale wonong suen biya te geraga geraga den gilalong balu se, kariimet kuera ikes ago mu nunga nungurukasan se nungiakasan.
Kari sor bitaruwara Herod* mel suen biya aratukaso wore ko den ikiam, ale ikia moakaso, mu awuk, kariimet sang balukasan, “Anuwa marak kari John kueram bare aking barasam,” makasan. Se sikina balukasan, “Mu Elijah, aking barasam,” makasan. Se sikina balukasan, “Mena. Mu girakala ko prophet bo wore barasam,” makasan. Bare Herod balam, “Ani Anuwa marak kari John ulengkala dogotak batagem se kueram!” mam. “Bare imi kari awuk bare ani aitak ko den nirung suen biya ikisam?” mam. Ale lage aguwaya wore te nu arigokko wore ko loagakaso.
Jesus 5000 na nungaram
(Matthew 14:13-21; Mark 6:30-44; John 6:1-13)
10 Se tom apostle alo peleman taiman mu mel suen biya beteman mu Jesus koma te balman. Se nu nunga giam ale nuna la nongorak tagi batogam ale wonong bo ko nup Bethsaida mu te namaman. 11 Bare kariimet ko ikiman ale kowom karoman. Se nu nunga aru tagiram ale Kaem ko kingdom ko nunga manarukaso, ale kariimet kuera ikes ago mu nunga nungurukaso se nungiakasan.
12 Se sor baingam se olekem 12 mu nukote taiman ale manorman, “Ni kariimet nunga manaru se wonong pingi pingi wore te namamon ale na yu ko loagamon, ale kuwim te animonko mu arigimonko. Mu awuk, sor kuwim imi batoga te biya.”
13 Bare Jesus mam, “Mena, mu nina na nungaral se namonko,” mam. Se nuna balman, “Ana bread 5 se wal ilagala karogo diram, bare ana namanak na inang bo karogo dianakko mu asele kariimet biya imi ago terong maukko.” 14 Kari tom umu te bagakasan mu 5000 iwita bagakasan. Bare nu ko olekem nunga maonam, “Ario, nunga maonal se biguwura motam gotektek te kariimet 50 iwitata dagi dagi namamonko,” mam. 15 Se olekem butata nunga manorman se dagiman. 16 Se Jesus bread 5 wal ilagala mu ago giam ale motam patawuram kualala loaga se Kaem amilmil tuam. Asele pakakumuram se kapaman se ko olekem alo nungaru gurugam se giman ale kariimet nungaru gurugu ago namaman. 17 Se kariimet na mu naman nungumik karogo terong ma saparam. Se olekem alo na nukum wogaram mu korokem 12 ningi tuguman se kuring aratu namaram.
Peter wetang te balam Jesus mu Kristus mam
(Matthew 16:13-21,24-28; Mark 8:27-31,34-38)
18 Tom bo Jesus ko olekem nongorak tagi batogam ale kota guranek beteram, ale nu nunga isuam, “Kariimet pa ani awiri ko aga balsan a?” mam.
19 Se nuna balman, “Saki Anuwa marak kari John ko ka balsan, se saki ni Elijah ko ka balsan, se saki ka balsan mu ni girakala ko prophet bo bare aking marak barasem ma balsan,” maman.
20 Se nu nunga isuam, “Se nina nengeta mu ani awiri ko iwita aga balsan?” mam.
Se Peter mam, “Ni mu ni Kristus, ni Kaem kote wore tairem.”
Jesus ilak tam kangono ginak mu asele bagara aolak ningo mu ariginakko
21 Se Jesus sokel ago mel imi ko me kariimet bo manarmonko nuguring kaolam. 22 Nu nunga maonam, “Kari ko Namar ikup suen biya giok se kari bibiya, priest bibiya, se law ko kausa kari bibiya mu biriruwumonko; ale nama momon se kueruk se mutim tugumon, bare day tom 3 mu te aking barasukko.”
23 Ale ko olekem nunga se awiriya ko karogo iwita balam, “Awiriya ani agowom karukko mu nu kota numi karogo kaparuk, ale kota ko tam kangono pempem la giok ale ani agowom karukko. 24 Mu awuk, awiriya kota ko daiga bagara ningo ko ikia bita lagoso, mu ko ningo bo me arigok, maga namarukko. Bare awiriya ani ago ko kota ko ningo buring tuok, mu bagara aolak ningo mu arigokko. 25 Kari bo ali imi ko mel ningo suen biya giok, bare marak ningo ko lage me arigok, mu awuk nu sangukko? 26 Ikialko. Awiriya nguangaruk ale ani se aga den gilalong balukko kuring kalok, mu Kari ko Namar betelatala, tom noko nup biya se Nuet ko nikim biya ningi ko engel laili arungak peleruk tairuk, mu nu kari mu ko balukko mu kuring kalokko.
27 “Bare ani nunguningta ninga manorsam, saki imi te aitak sanamiwasan mu me kuemon bagamon se Kaem ko kingdom tairuk se arigimonko.”
Jesus ko kumik koma lilim la nikim pagam
(Matthew 17:1-8; Mark 9:2-8)
28 Jesus den imi balam ale udagi day tom 8 iwita namaram se nu Peter, James se John nunga giam ale nongorak duruk bo te guranek bitirukko nama tarigiram. 29 Ale guranek bitawaram se ko koma motam ariga geragam, ale ko guang nikim pagam ale pure nikim iwita kapakaso. 30 Se kari ilagala, Moses se Elijah, 31 nungumik nikim biya karogo arataman ale Jesus ilak munakakasan. Nuna nu Jerusalem ko ura suen la menawurok ale peleruk nama tarigirukko wore ko ilak munakakasan.
32 Peter ko sikisaki mu nongorak nomotam ninguru aniram, se aniwa nungumik maraga taiwaram se ko kumik nikim se kari ilagala ilak sanamiwaman mu nungarkaman. 33 Se tom kariari Jesus bitawaman namawaman mu Peter nu maonam, “Kari Biya,” mam, “ana imi te yawarakala bagasan. Se ana kawam sasal ilagala suan kalonakko, bo nika, bo Moses ko, se bo Elijah ko,” mam. Bare nu ninguru ko ikia to se den mu me balam.
34 Nu den mu am baluwaram se taiti nuwi bo tairam ale nunga iramuram, se nuna nguanga se ningi kasu naguman. 35 Se taiti nuwi mu ningi kuring bo iwita balam, “Imi aninga Namar, ani nu atumukirem; nina ko kuring ikialko!” mam.
36 Tom kuring umu den balu kutuwuram mu nuna loagaman mu Jesus kota bagaram se arigiman. Ale nuna kariimet bo ta mel aratam se arigiman mu ko me ta manorman.
Jesus kuriang bo bur memek karogo wore nungam
(Matthew 17:14-18; Mark 9:14-27)
37 Ukiram se tom nuna duruk beteman ale tai kapaman mu kariimet suen biya Jesus arigimonko taiman. 38 Se kari bo kariimet biya mu ningi baga airam balam, “Kausa kari, ni aninga namar ewere arikko, nu aninga kuriang suanta diram. 39 Tom suen biya bur memek maguwuso se aira ngata te numi maguwuso, se saposo se dagulu titimaso ale kuagili ngisuk kuring baguso. Nu katir me bita to arigiso ale ninguru maguwuso. 40 Ani ka olekem alo bur memek mu karomonko nongorak wosengem, bare nuna me terong,” mam.
41 Se Jesus mam, “O nina tom imi ko kariimet gue, nina nengemang ningi me nunguning aso, se nengemang aora biya! Ani tom awila nina nengerak bagerem ale tom awila nenenga ikup giekko bare nina am aora biya suwuta ya?” mam. Ale kari mu maonam, “Ka namar nung mu ilak tairko,” mam.
42 Se kuriang mu aolak iluwam taiwakaso ta wore, bur memek mu akingtala saparam se ali te dagulam, ale girigirik makaso. Bare Jesus bur memek mu guguna tuam se aratam, se kuriang mu nungeram se aking ko nuet tuam. 43 Se kariimet suen la Kaem ko sokel aora garagar mu arigiman ale ikia ninguru nunga moakaso.
Jesus kueruk ale barasukko den akingtala balam
(Matthew 17:22-23; Mark 9:30-32)
Se kariimet Jesus mel bitakaso mu ko iki turutuwu se bagaman, mu nu ko olekem nunga maonam, 44 “Nina nedegawa ninguru tagiral ale den ani balik imi ninguru ikialko: Kari ko Namar mu kari nuguting te memek te betemonko,” mam. 45 Bare nuna den umu ko nungamin yenakaso. Den umu ko nunguning nunga ikia te me taikaso, se nuna ko ikimonko me terong, bare isarmonko mu miakasan.
Awiri kingdom ningi nup biya bagoso?
(Matthew 18:1-5; Mark 9:33-40)
46 Se olekem alo, nunga ningi awiriya nunguningkiri gira nup biya bagaruk agi wore ko den tagikasan. 47 Se Jesus nunga ikia mu mungkala ko ikiam, ale kuriang gotek bo tam beta dugu te beteram se sanamaram. 48 Se nunga maonam, “Awiriya aninga aip te kuriang gotek imi amilmil te aru taso, mu nu ani agotala amilmil te aga aru taso. Se awiriya ani amilmil te aga aru taso, mu nu Awiriya aninga beteram se tairem mu karogo la amilmil te aru taso. Mu awuk, awiriya nenenga ningi kua kaposo ale nenenga ura kari ko bagoso, kari umutang nup biya se gira bagarukko.”
49 Se John maonam, “Kari biya,” mam, “ana kari bo nika nip te bur memek nunga karokaso se arigiman, ale ura umu me bitirukko manorman. Ana uwuta beteman, mu awuk, nu anananga bo mena,” mam.
50 Se Jesus mam, “Ura kari uwuta, koma me kaolalko,” mam. “Awiriya nina nengerak dun kopa me iluso mu nenenga bo.”
Samaria wonong bo Jesus nubiring tuman
51 Jesus duruk wonong te namarukko tom pingi aram, se nu Jerusalem namarukko ko ikia suanawuram ale namakaso. 52 Ale nu olekem saki nunga maonam se giriman Samaria wonong bo te, kawam nuna te bagamonko mu se, melmasak sang ago nunguru bita se bagamonko namaman. 53 Bare wonong mu ko kariimet biriruwu gilingiman, mu awuk, nuna ikiman nu Jerusalem namawakaso. 54 Se olekem ilagala, James se John, munan umu arigiman ale maman, “Kari Biya,” maman, “ni awuk ikisam, ana Kaem duruk wonong te ainak se tama tai kaparuk nunga menawurokko e?” 55 Bare Jesus giris palagam ale ining nungaram, 56 ale nongorak wonong bo kigilik te namaman.
Kari sang Jesus ilak namamonko balman
(Matthew 8:19-22)
57 Nuna lage karoman ale namawaman, se kari bo nu maonam, “Ni apareyate ta namar mu ani am kerak la namarikko,” mam.
58 Se Jesus mam, “Kausik diwang mu nunga garap gogong karogo. Se inangnang mu nunga singir karogo. Bare Kari ko Namar mu kuwim bo numi te ira baratuwurokko mu mena.”
59 Ale nu kari bo tala maonam, “Ni tair agowom karoko,” mam. Bare kari mu mam, “Kari Biya, me neger se ani namarik aga ait mutim tugumek ale asele ko,” mam.
60 Se Jesus nu maonam, “Kariimet kuera nongota nunumi mutim tugumonko, bare ni namar ale Kaem ko kingdom ko den baluko,” mam.
61 Aking kari bo tala mu mam, “Kari Biya, ani ni kewom karikko, bare me neger se ani namarik aga gue suan nuguting iluwek ale asele ko,” mam.
62 Bare Jesus nu maonam, “Kari ura bo duap beteso ale giris palagoso buring ko loaga lagoso, mu Kaem ko kingdom ko ura bitirukko me terong.”
* 9:7 Mu Herod Antipas, Herod Biya ko kuriang. 9:36 2 Peter 1:16-18 ago arikko. 9:62 Ikia suanta te Jesus kowom karonakko: Philippians 3:10,13-14; Luke 14:25,33; Matthew 6:33.