17
Karobho i Tesalonika
17:1-9
Paul tee Silas apalausaka lingkaana alaloi Amfipolis tee Apolonia, kasiimpo akawa i kota Tesalonika.* Iwe sumai dhaangia tee tampana ibaadatina miana Yahudi. Mboomo kananeana o Paul alingka uka i tampana ibaadati sumai. Kangengena talu minggu, i eona Saputuu apotutuni incia apodhawu fikiri tee manga mia iwe sumai to antona Kitabi Momangkilo. Paul apetulatulaakea tee asusuakea to manga incia ande o Al Masi tabeana anarakaa tee adhadhi pendua minaaka i tanga-tangana mia mate. Paul uka apogau, "Isa ipakoleleakaku to ingkomiu sumai, Inciamo Al Masi." Dhaangia pia mia mominaakana i manga miana Yahudi sumai aparacaea kasiimpo aose Paul tee Silas. Dhaangia uka abhari miana Yunani momaekana i Aulataʼala tee inda saidhe manga bhawine motohoromati moosena Paul tee Silas.
Maka manga miana Yahudi agigibulu mpuu jadi manga incia aromusakamo manga mia madhaki minaaka i tanga-tangana manga mia mokapatulina i dhaoa, kasiimpo apewau karobho i kota. Manga incia ahumbuni bhanuana Yason to apeelo Paul tee Silas tee apalimbaia minaaka iwe sumai mamudhaakana apapoaroa tee mia bhari. Maka wakutuuna o Paul tee Silas inda atopotibhaaka, manga incia asoro-soromo Yason tee pia mia witinai moparacaeana tee Isa mamudhaakana atobhawa i aroana manga kaogesana kota sumai tee apoose apekee, "Manga mia incia sii apewau karobho iapai-iapai! Sii-sii uka manga incia adhaangiamo iwe sii tee Yason atarimaia i bhanuana. Manga incia inda ataʼati tuturana Kaisar tee apogauaka ande dhaangia o raja mosagaanana, siitumo Isa." Wakutuuna mia bhari tee kaogesana kota arango giu incia sumai, manga incia atobungkemo. Maka sapadhana atarima doina jamina minaaka i Yason tee manga witinai mosagaanana, siimpomo manga incia atorambasaka.
Paul tee Silas i Berea
17:10-15
10 Maka o malo incia sumai uka manga witinai moparacaeana tee Isa iwe sumai atumpu Paul tee Silas to abholi kota incia sumai tee alingka i kota Berea. Sakawana i Berea, rua miaia rasulu sumai alingkamo i tampana ibaadatina miana Yahudi. 11 Manga miana Yahudi i Berea alabhi amalape minaaka i manga miana Yahudi i Tesalonika, roonamo manga incia ampuu-mpuu incana atarima firimanina Aulataʼala tee saesaeo manga incia apengkaadhariaka antona Kitabi Momangkilo to amatauaka ande bhari-bharia iadhariakana Paul sumai atotuu. 12 Rampaakanamo sumai, abhari mpuu minaaka i tanga-tangana manga incia moparacaeana tee Isa, tee inda saidhe uka o miana Yunani motohoromati malape bhawine atawa umane. 13 Maka wakutuuna manga miana Yahudi i Tesalonika arangoa ande o Paul apakoleleaka firimanina Aulataʼala i Berea, manga incia uka alingka iwe sumai tee awuju manga mia mamudhaakana abanci Paul tee apalilaho ngangarandana mia bhari. 14 Sabutuna alausakamo manga witinai iwe sumai atumpu Paul mamudhaakana apekadhei asapo i tawo to abhoseaka. Sainamo o Silas tee Timotius sadhaadhaa amboore i Berea.
15 Sapadhana Paul atoʼantara sakawana i kota Atena, manga witinai sumai ambulimo i Berea tee abhawa kasamea minaaka i Paul, mamudhaakana o Silas tee Timotius apekadhei alingka atutunia.
Paul i Atena
17:16-34
16 Tangasaana aantagi Timotius tee Silas i Atena, incana Paul amaasimo mpuu roonamo akamata kota incia sumai abukeaka manga barahala. 17 Rampaakanamo sumai, incia alingka i tampana ibaadati miana Yahudi tee apodhawu fikiri tee manga miana Yahudi tee manga mia momaekana i Aulataʼala inda motolentuna miana Yahudi. Incia uka saesaeo apodhawu fikiri tee manga mia ipokawaakana i dhaoa. 18 Dhaangia uka manga guru mominaakana i rombongana Epikuros tee Stoa mopotagalina tee Paul. Minaaka i manga incia dhaangia mopogauna, "Mia incia sii afahamua opea? Ilimuuna saidhe maka abhari pogauna!" Dhaangia uka o mia mosagaanana mopogauna, "Mia incia sii apogauaka manga dewa inda imatauta." Manga incia apogau mboo sumai roonamo o Paul apakoleleaka Lele Malape to Isa tee dhadhiana pendua mia mate. 19 Kasiimpo o Paul abhawea i poromu-romuana sida i Areopagus§ tee manga incia apogau, "Amembali upaumbaaka tee ingkami o kaadhari bhaau ipakoleleakamu sumai? 20 Ingkoo upogauaka manga hali siimpo irangomami, jadi gaumami tamataua opea o maʼanana bhari-bharia giu incia sii." 21 (Roonamo bhari-bharia miana Atena tee manga mia dhaga momboorena iwe sumai kananeana ande tee wakutuuna apeelua mpuu aperangoi manga giu bhaau siimpo irangona.)
22 Paul akakaro i tanga-tangana sida i Areopagus sumai tee apogau, "E manga miana Atena! Kukamatea i nuncana sagala hali ingkomiu ukoʼagama mpuu. 23 Roonamo wakutuuna kukambeli-mbeli i kotamiu tee kukamata tampana sambaheamiu, iaku kukamata saangu tampana tunuana kurubani, tee o tampa incia sumai atoburi, 'To Aulataʼala inda imatau.' Jadi o Aulataʼalamo isombamiu tee inda imataumiu sumai o Aulataʼala bheipakoleleakaku to ingkomiu. 24 +Aulataʼala, mopadhaangiana alamu tee bhari-bharia antona, siitumo o Kawasana Opu mokuasaina laiana tee alamu. Incia inda amboore i tampana ibaadati ikarajaana maanusia. 25 Tee Incia inda afaraluu kahambana maanusia kabilanga Incia akuraaka opeopeapo uka, roonamo Incia mopadhadhina maanusia, modhawuna poinunca tee sagala giu to maanusia. 26 Minaaka i samia maanusia Incia apamembali bhari-bharia lipu i dunia to ambooresi saangua alamu. Incia motantuakana zamanina manga lipu i dunia tee iapai potidhaana manga incia bheamboore. 27 Aulataʼala apewau giu incia sumai mamudhaakana maanusia apeelo Incia tee maasangia manga incia apokawaakea wakutuuna apeeloa mboomo mia aperere i tampa momalalanda. Maka satotuuna o Aulataʼala inda amaridho minaaka i ingkita samia-samia. 28 'Roonamo Incia sababuna tadhadhi, takomingku, tee tadhaangia.' Mboo mopadhana ipogauakana manga pande burina kabhantimiu,
'Roonamo ingkita sii o siwuluna Aulataʼala uka.'
29 Roonamo ingkita o siwuluna Aulataʼala, sumaimo ingkita inda alaenga takofikiri ande o Aulataʼala sumai apokana tee bulawa atawa o pera atawa o bhatu ibhelokiaka tee akala tee kakidhana maanusia. 30 Piamo itu o Aulataʼala ataroaka maanusia inda amatau opeopea, maka sii-sii Incia aparintaakea i saangua alamu mamudhaakana bhari-bharia maanusia atoba minaaka i dosana. 31 Roonamo Aulataʼala padhamo atantuakea ande saangu wakutuu Incia tee kaʼadilina bheahukumu saangua dunia, tee bheapewaua tee mia mopadhana ipilina to giu incia sumai, siitumo o Isa. Incia padhamo apadhadhi Isa pendua minaaka i mate to abukutiiaka ande Inciamo bhemohaakimuna dunia sii." 32 Wakutuuna manga mia arango Paul apogauaka dhadhiana pendua mia mate, dhaangia mominaakana i manga mia sumai moele-elea. Maka dhaangia uka o mia mosagaanana mopogauna, "Ingkami gaumami tarangoko pendua upogauaka manga giu incia sii." 33 Sapadhana sumai o Paul alingkamo tee abholi poromu-romua sumai. 34 Maka dhaangia uka moosena Paul tee amembalimo aparacaea. Manga mia moparacaeana sumai siitumo o Dionisius minaaka i majilisina Areopagus, tee samia bhawine mokosaroakana Damaris, tee dhaangia pia miapo uka o mia mosagaanana.
* 17:1 Amfipolis, Apolonia, Tesalonika, tee Berea: Pata angua kota incia sii adhaangia i poropinsi Makedonia, tampana Rohina Aulataʼala atumpu Paul tee manga sabhangkana alingka to apakawaaka Lele Malape (16:9). 17:18 rombongana Epikuros: Rombongana Epikuros sii dhaangia o pokaiana tee kaadharina filsafati Yunani moadhariakana ande o mia tabeana akaunde-unde mpuu i dunia sii tee inda afaraluu amaeka to amate roonamo inda dhaangia o narakaa atawa o sorogaa. 17:18 Stoa: Rombongana Stoa sii dhaangia o pokaiana tee saangu kaadharina filsafati Yunani moadhariakana ande o mia tabeana abebasi minaaka i amara atawa o kaunde-unde tee kaporona inca motaralabhi-labhi tee soo atarimamo uka opea momembalina tee karona. § 17:19 Areopagus: I Atena miana Majelisi "Areopagus" siitumo motanggojawapuakana to moperangoina tee mopotimbangiakana kaadhari mobhaau. + 17:24 Tul. 7:48.