Mark
Yimi Jijaji-kirli Maarrku-kurlangu
Yimi Ngurrju Jijaji Kiraji-kirli kuja Maarrkurlu Yirrarnu
Nyiya-kurlu yimi nyampu?
Nyampuju puku yimi-kirli Jijaji-kirli yirdingkiji kuja Maarrkurlu yirrarnu nyurru-wiyi. Manulu marnkurrpa-karirli wati-patu-karirli yimi yarda yirrarnu Jijaji-kirli-yijala. Ngulajulu yirdiji nyampunya Matiyu, Luuku manu Jaanu. Ngula-paturlunyalu yarda yirrarnu yimi. Nyampu-patuju murntu-pala puku, ngulaju karlipa yangka yirdi-mani Yimi Ngurrju Jijaji-kirli.
Kujalpa Jijaji nyinaja walya nyampurla, ngula-purujulpa Maarrkuju nyinaja marda wirriya. Mardarla marlaja Kirijini-jarrija Piitaku. Ngulaju kulalpa Jijaji-kirlangu kurdungurlu nyinaja, walku. Jijaji kuja pina-yanu nyanungukupalangu-kurlangu-kurra nguru-nyayirni-wangu-kurra, ngula-jangkaju, Maarrkujulparla jirrnganja warru wapaja mijiniriki yirdikiji Puurluku. Manu ngula-jangkaju, jirrnganjalparla warru wapaja jinta-kariki mijinirikiji yirdikiji Parnapaku. Ngaka-pardu-karilki nyampuju Yimi Ngurrju yirrarnu Maarrkurluju yungulu Juwu-wangu-patuju pinarri-jarri Jijaji-kirli.
1
Jaanu Papitajirli yimi-ngarrurnu-jana jaru Juwu-patuku Jijaji-kirli
Matthew 3.1-12, Luke 3.1-18, John 1.19-28
Nyampuju Yimi Ngurrju-nyayirni Jijaji Kiraji-kirli Ngalapi-nyanu-kurlu Kaatu-kurlangu-kurlu. Kamparru-wiyi wati yirdi Yijaya, kujalparla nyurru-wiyi marlaja wangkaja jarukungarduyu Kaatuku, nyampunya jaruju yirrarnu Jijaji-kirliji:
“Purda-nyangkaju! Nyampuju yilya karna kamparru jinta-kari wati jaru-kurlu yungungku nyuntuku yirdiyi jungarni-mani.”
Manu ngula-jangkaju, Yijayarlu yarda yirrarnu jaru wita-karilki:
“Purda-nyangkalu! Yapa-ka warru purla manangkarrarla, ngulaju kuja-ka purlami, ‘Warlalja-Wiri kuja kangalpa nyina ngalipaku, ngulaju kapu yanirni. Ngulakuju yirdiyilirla jungarni-manta yungu yanirni rarralyparla!’ ”*
Kujanya yirrarnu Yijayarlu jaruju nyurru-wiyiji.
Junga-juku, ngula-jangkaju, Jaanu Papitajijilpa warru wapaja ngurrararla Yijiralirla manangkarrarla. Junga-juku, yapajulpa-jana julyurl-yirrarninjarla papitaji-manu ngapangka, manulpa-jana wangkaja, “Pina-yaninjarlalu yalala-yirraka Kaatu nyurru-warnurla wilji panu-jangka. Kujarlanya kapu-nyarra Kaatuju kulu-wangu yawuru-jarrimi nyurrurlaku wilji-warnuku. Ngula-jangkaju, kapurna-nyarra julyurl-yirrarninjarla ngapangka papitaji-mani.” Kujanya kala-jana Jaanuju wangkaja yapa-patuku. Kujalu purda-nyangu kuja jaru Jaanu Papitaji-kirlangu Jurujulumu-wardingki-paturlu manu Jurdiya-wardingki-paturlu, ngulakujulurla yanurnu jintakumarrarni-jiki purda-nyanjakuju. Ngulalpalurla Jaanukuju wangkaja, “Kurnta-jarri karnalu-nyanu wiljingka, manu mari-jarri karnalu-nyanu yungurnalu yalala-yirrarni Kaatu.” Ngula-jangkaju, ngapangkalku-jana papitaji-manu karru wiringka yirdingkaju Jurdunurla.
Yangka Jaanurlu, kala jinajina-piya mardarnu yumurru-kurlu kawartawara-kurlangu manu ngalyipi-piya wiri wartirli-wana puluku-kurlangu pinti kuja kala-nyanu warurnu. Manu kala ngarnu ngarlu manu jintilyka. Junga-juku, yimi-ngarrurnu-jana kujarlu, “Wati jinta-kari-ka yanirni nyampu-kurraju yangka Milarninja-warnu Kaatu-kurlangu. Nyanunguju wiri-nyayirni ngaju-piya-wangu. Nyiya-jangka mayiji milarnu yungurnarla nyanunguku warrki-jarrimi?* Ngaju karna-nyarra papitaji-mani ngapa-mipa-kurlurlu. Kala nyanungurluju kapu-nyarra kurru-pinyi Pirlirrpa Kaatu-kurlangu.”
Jijaji papitaji-jarrija
Matthew 3.13-17, Luke 3.21-22
Ngakalku kuja Jijajiji yanurnu nguru-ngurlu Kaliliyi-ngirli kirri-ngirli Najariti-ngirli, yanurnurla yalumpu-kurra-juku Jaanukuju, kujalpa karrungka nyinaja Jurdunurla. Yalumpurla-juku karrungka papitaji-manu Jijajiji Jaanurluju. 10 Papitaji-maninja-warnuju ngula-jangkaju, Jijajiji yanulku lurlju pirntinyarra-kurra. Kuja yanu pirntinyarra-kurra, ngula-ngurluju pirntinyarra-ngurlu kankarlarra-kari nyangu yalkiri kuja lakarn-pardija. Yalkiri kuja lakarn-pardija, ngulangkaju nyangu Pirlirrpa Kaatu-kurlangu jurlpu-piya kurlukuku-piya. Ngula yanurnu, pirri-manurla Jijajiki. 11 Ngula-jangkaju, linpa purda-nyangu wangkanja-kurralku kankarlarra-jangka yalkiri-jangka, kujarla wangkaja nyanunguku Jijajiki, “Nyuntujunpa ngaju-nyangu Kaja-nyanu marulu. Nyuntulurlunya kanpaju miyaluju raa-pinyi.”
Jijaji puta karlirr-kangu Juju Ngawungku Kaatu-kujaku
12 Ngula-jangkaju, Pirlirrpa Kaatu-kurlangurlu yilyaja Jijajiji manangkarra-kurra. 13 Yalirla manangkarrarla, panulpalu kuyu-kari kuyu-kari nyinaja kulu-parnta-kari kulu-parnta-kari. Ngula-purujulpa nyinaja jinta-juku parra-kari parra-kariki 40-palaku, ngulajulpa nyinaja miyi ngarninja-wangu-juku, lawa. Junga-juku, Juju Ngawu yirdi ‘Jayitana’, ngulajurla jangkardu yanurnu yungu karlirr-mardakarla Kaatu-kujaku. Kala nyanungujulpa tarnnga-juku nyinaja karlirr-yaninja-wangu-juku, lawa. Ngula-jangkaju, Kaatu-kurlangu marramarra-patulu yanurnu, ngulangkulkulpalu jina-mardarnu.
Jijajirli-jana milarnu wati-patu murntu-pala yungulu purami
Matthew 4.12-17, Luke 4.14-15
14 Ngula-jangkaju, kujalpa Jaanu Papitajiji nyinaja rdakungka pirijinalku, ngula-jangkaju, Jijajiji pinarni yanu manangkarra-jangkaju nguru-kurra Kaliliyi-kirra. Ngula-jangkarluju yimi-ngarrurnu-jana Kaatu-kurlangu Yimi Ngurrju. 15 Ngulaju kuja-jana wangkaja, “Jalangu kanyarra kutulku yanirni Kaatuju nyurrurlakuju yungu-nyarra Warlalja-Wirilki jirrnganja nyina. Kujarlaju, pina-yaninjarlalu yalala-yirraka Kaatu wilji-wangurlu, manulurla ngungkurr-nyinaya Kaatu-kurlanguku Yimiki Ngurrjuku.”
16 Ngaka-pardu-karilki, Jijajijilpa wapanja-yanu pirntinyarra ngapa wiri-wana yirdi-wanaju mangkuru Kaliliyi-wana. Ngula-palangu rdipija Jimaniki manu nyanungukupurdangkaku Yanturuku kuja kala-pala warrki-jarrija yawukungarduyu-jarra. Ngulalpa-palarla kujurnu yakuju-piya wiri-jarlu rdarri-mardarninjaku yawuku. 17 Jijajiji-palangu wangkaja, “Purayaju-pala! Yangka kuja kalanpala yawu manu, ngula-piya-yijala kapurnangkupala pinarri-mani yungunpala-jana yapa yajarninjarla turnu-mani Kaatukulku.” 18 Junga-juku, yampinja-yanu-pala yakujuju ngulangka-juku. Jijajilki-pala puraja.
19 Ngula-jangkaju, yaninja-yanulpalu pirntinyarra mangkuru-wana, ngulajulu-palangu rdipija wurnturu-wangu-juku Jamajiki manu kukurnu-nyanuku yirdiki Jaanuku. Ngulajulpa-pala-jana jirrnganja warrki-jarrija nyanungukupalanguku kirda-nyanuku yirdiki Jipitiki manu warrkini-patuku, ngulaju pawurturlalpalu yakuju-piya larra pina panturnu. 20 Kuja-palangu parlu-pungu Jamaji manu Jaanu, ngulakuju-palangu waa-manu, “Ngajuju-pala puraya!” Junga-juku, yampijalu-jana kirda-nyanu warrkini-patu yalumpurla-juku pawurturla-juku. Yampinjarla Jijajilki-pala puraja.
Jijajirliji jurntarla yilyaja juju watiki
Luke 4.31-37
21 Ngula-jangka, ngaka-pardu-karilki yukajarralu kirri-kirra yirdi-kirraju Kapurniya-kurra Jijaji manu yapa nyanungu-nyangu. Jarrirtiyi-karirlalku-jana jirrnganja yukaja jaaji-kirra Juwu-kurlangu-kurra, ngulaju Parra-nyayirni-wangurla Juwu-kurlangurla. Ngulangkaju, Jijajirliji rdirri-yungulku jaruku pinarri-maninjaku Kaatu-kurlanguku. 22 Yangka kuja kala-jana Jijajirli pinarri-manu, ngulaju kala-jana pinarri-manu yimi Kaatu-kurlangu-kurlurlu kujarla yungu nyanungukuju. Yapangku kujalu jaru purda-nyangu ngurrju Jijaji-kirlangu, ngulakujulurla marlaja paa-karrija-nyayirni. Kula-jana pinarri-manu panu-kari-piyarlu kuruwarrikingarduyu-patu-piyarlu yangka kuja kalalu-jana pinarri-manu nyanungu-nyangu-mipa-kurlurlu yimi-kirlirli.
23 Kujalpa-jana Jijajirli pinarri-manu-juku yangkangka jaajirla, ngulangkajulpa nyinaja wati jinta-kariji juju-kurlu palkangka-kurlu. Ngularla Jijajikiji waa-manu kilji-nyayirni, manurla wangkaja. 24 “Nyuntu Jijaji Najariti-wardingki, nyarrpa-maninpa-nganpa nganimpaju? Juju panu karnalu kaninjarni yapangkaju nyina. Yaninjarla mayinpa-nganpa riwarri-mani? Nyuntuju karnangku milya-pinyi. Tarruku-nyayirni kanpa nyinami Kaatu-kurlangu.”
25 Jijajirli rdamu-pakarnu jujuju. “Wurdungu-jarriya! Nyampuku watiki jurntarla wilypi-pardiya!”
26 Ngula-jangkaju, jujungkuju mirrmirrmarlu-yungu, manulparla waa-karra-parnkaja marlaja. Ngula-jangkaju, jujujurla jurntalku wilypi-pardija. 27 Kujalu yapa-karirli nyangu, ngulakujulurla marlaja paa-karrija-nyayirni, manulpalu-nyanu jarnkujarnku payurnu, “Nyarrpa-yijala kujaju? Nyiya-piya yimi kangalpa pinarri-mani? Jinta-karilki kangalpa pinarri-mani panu-kari-piya-wangurlu. Nyampuju wati Jijaji pirrjirdi-jiki karla marlaja nyina Kaatukuju. Kuja kajana wangkami juju-kari juju-kariki, ngulangkuju kalu purda-nyanyi wilji-wangurlu.”
28 Ngula-jangkaju, yimijilirla kapanku marlaja kangu Jijajikiji nguru-kari nguru-kari-kirra warrukirdikirdi Kaliliyirlaju.
Jijajirli panu-jarlu-jana yapa nyurnu parlpuru-manu
Matthew 8.14-17, Luke 4.38-41
29 Ngula-jangka, yangka-ngurlu jaaji-ngirli jirrnganja-jana yarnka-jarralku Jijajiji Jimaniki, Yanturuku, Jamajiki manu Jaanuku. Ngulajulu jingijingi yanu yuwarli-pardu-kari-kirralku Jimani-kirlangu-kurra manu Yanturu-kurlangu-kurra, yukajarralkulu kaninjarni yuwarli-kirraju. 30 Ngulangkaju nyurnulpa ngunaja Jimaniki kurriji-nyanu. Nyurnulpa ngunaja jurrukupurda ngawurrngawurrpa-nyayirni. Ngulajulurla Jijajikiji yimi-ngarrurnu nyurnuju. 31 Ngula-jangka, Jijajiji yanurnu, yaninjarla yarnkajarla nyurnukuju rdakaku, manu yarnkanjarla karrinja-yirrarnulku. Nyanunguju kapanku ngurrju-jarrija. Ngula-jangkaju, mangarrilki-jana ngayi-purraja, purranjarla yungu-jana Jijaji-pinkiki.
32 Parrangka jintangka-juku wanta yukanja-warnurla wuulywuulypalku, yapa yalumpu-wardingki kirri-wardingki-paturlu, kangurnulpalu-jana murrumurru manu ngalya-kari juju-kurlu palkangka-kurlu. 33 Jintakumarrarni-jiki yapalurla turnu-jarrija Jijajiki. Ngulalpalu yurlapardi lirri-karrinja-yanu tuwangka. 34 Jijajirliji nyangulpa-jana. Ngalya-karilpa-jana parlpuru-manu. Ngalya-karikilpa-jana wangkanjarlu jurnta yilyaja juju panu-jarlu palka-ngurlu. Kujalu juju-paturlu nyangu Jijaji, kapulu-jana milya-pinjarla wangkayarla marda yapa-karikilki. Lawa, yirdi-maninja-kujakuju Jijajirliji-jana jarraly-pinja-wangurlu rdamu-pakarnu tarnnga-kirli.
Jijajirli-jana Yimi Ngurrju yimi-ngarrurnu ngurungka Kaliliyirla
35 Parra-pardu-karirlalku rangkarr-kanja-wangurla-juku, Jijajiji yakarra-pardija. Ngula-jangka, karrinja-pardinjarla jinta warru pardijarra. Yanu kirri-ngirliji warlangarrangarra-kurra yapa-wangu-kurra yangarlu-kurra. Ngulangkarla wangkaja Kaatukuju. 36 Kujalu Jimani manu nyanungu-nyangu wungu-warnu yakarra-pardija, ngulangkujulurla lawa-nyangu Jijajikiji. Lawa-nyanjarlalu puraja wirliya. 37 Puranjarla rdipijalurla, manulurla wangkaja, “Yapangku panungku kangkulu warrirni.”
38 Ngula-jangkaju, nyanungulku-jana wangkaja, “Yankurlipa yinya-kurra kirri-kari kirri-kari-kirra, ngularlangurla yungurna-jana yimi-ngarrirni Yimi Ngurrju yapa-karirlanguku. Ngulakunyarna yanurnu nyampu-kurraju walya-kurra.” 39 Junga-juku, warru-jana yimi-ngarrirninja-yanu jirrnganja Yimi Ngurrju jaaji-kari jaaji-karirla warrukirdikirdi Kaliliyirla-juku. Manulpa-jana ngalya-karikiji yapaku jurnta yilyaja jujuju.
Wati-kirli pinti wijini-kirli kuja Jijajirli parlpuru-manu
Matthew 8.1-4, Luke 5.12-16
40 Ngula-jangkaju, watijirla yanurnu Jijajiki pinti wijini-kirli panu-kurlu. Junga-juku, kamparru-jukurla mirdijirrpijirrpi parntarrinjunu. Jijajikijirla warlkirninjarla wangkaja, “Warlalja-Wiri, nyuntulurlu kanpa mardarni yartarnarri Kaatu-kurlangu yapaku parlpuru-maninjaku. Kajilpanpaju mari-jarriyarla ngajukuju, ngulaju kajikanpaju wijini parlpuru-mani manu karaly-mani!”
41 Junga-juku, Jijajirla mari-jarrija, ngula waku wipinjarla marnpurnu. Ngularla wangkaja Jijajiji, “Kari-nganta karnangku mari-jarri yungurnangku parlpuru-mani wijini-jangkaju! Parlpuru-jarriya wijini-jangkaju manu karalypa-jarriya pintiji!” 42 Junga-juku, pintiji kapanku karalypa-jarrija wijini-jangkaju kirlkalku.
43-44 Ngula-jangkaju, Jijajilkirla wangkaja watiki, “Ngajukuju yimi-ngarrirninja-wangu nyinaya! Juwu-kurlangu-kurra Yuwarli Maralypi-kirra-wiyi yanta! Milki-yirrarninjintangku pinti yangka wijini-jangka wati jinta-kurra maralypikingarduyu-kurra yungungku pintiji miimii-nyanyi ngurrjulku. Kajingki miimii-nyanjarla kirlka-pajirni pintiji, ngulakujurla maninjarla yungka jurlpu-jarra wita-jarra ngulaju kuruwarri-ka ngunami Mujuju-kurlangu kujaju. Ngula-kurra kajingkili nyanyi ngalya-karirli yapangku, kapungkulu milya-pinyi kirlkalku wijini-wangulku.”
45 Junga-juku, yangka wati, ngulangkuju-jana yimiji kutu yimi-ngarrirninja-yanu. Yali yimi, kujalpa-jana warru yimi-ngarrurnu Jijaji-kirli, ngulaju kapanku pirri-yanu nguru-kari nguru-kari-kirra. Kujalu ngalya-karirli yapangku purda-nyangu Jijaji-kirlangu yimi, ngulaju kalalurla purda-nyanjarla turnu-jarrija, manu kalalu wipinja-wangu-manu warrarda. Kujarlaju, kula Jijajiji yukayarla panu-puruju kirri-kari kirri-kari-kirraju. Kulalpa nyinaja turnu-warnurla, lawa. Nyinajalpa yangarlu warlangarrangarrarla jinta. Ngulakujulpalurla yapaju warrarda yanurnu-juku.
* 1:3 Nyangka Isaiah 40.3 * 1:7 Acts 13.25