Sekaliya
Chilongole
Chitabu achi china uloli wa Sekaliya. Sekaliya nakekala na kulavya uloli kuli mhela wuwula kota wa mloli Hagayi. Mhela awo nawali Waisilaeli lowahiluche kulawa kuli isi ya chijenzi ako Babuloni. Kota vila Hagayi, nakawakangaza nhumbula Waisilaeli kusinda kuzenga ng'handa ya Nguluwi (8:9). Sekaliya nakalawa kuli ivyazi lya chiutambika na sekulu wa heye Ido nakandichigwa kuli matagwa ga watambika wawele nawahiluka kulawa Babuloni (Nehemiya 12:4). Sekaliya nakalavya uloli hagati ha mwaka miya tano na makumi meli (520) na mwaka miya zine na makumi nane (480), Yesu yang'hali kupondigwa.
Sekaliya nayali yojeza kuwadita Waisilaeli wawe ubanzi wa heye kuwala kumhiluchila Nguluwi leka Nguluwi yahawahiluchile hewo kahi (1:3). Uloli wa Sekaliya wanguwala kulota mala nane kuwele nakulawila kuli nechilo yiyo imwe. Uloli awo wanguwala mbuli ziwele nazilawila. Hamba Sekaliya kangulavya uloli mala mbili ulinguwala kulutilila goya kwa Isilaeli aho hamba. Uloli weng'ha awo una mbuli zilinguwala kuya kwa Maseya (9:9).
Gali mgati
1. Sula ya 1:1-6 ndo chilongole cha Sekaliya na usenga wa heye.
2. Sula ya 1:7 mbaka ya 6:8 zina mbuli za kulota mala nane kwa Sekaliya kuwele nakulawila kuli nechilo yiyo imwe.
3. Sula ya 6:9 mbaka ya 8:23 zangulonga kuwala ulongozi wa Yoshua kota mtambika mkulu na kwesela kulya kuli Isilaeli.
4. Sula ya 9 mbaka ya 14 zina uloli wili ulingumuwala Maseya na undewa wa Nguluwi.
1
Nguluwi kanguwachema wanhu wa heye wamhiluchile
1 Kuli mwezi wa nane wa mwaka wa keli wa ulongozi wa Mndewa Daliyo wa Pelisiya, ulonzi wa Mkulu Nguluwi naumuyila mloli Sekaliya, mwana wa Belekiya, mzukulu wa Ido na kulonga,
2 “Heni Mkulu Nguluwi nanzudizwa ng'hatu na wasekulu wa hemwe wa katali.
3 Ahyo muwalonjele wanhu kota heni Mkulu Nguluwi Mbele na Mong'ho ndangulonga kota mnyhiluchile, nani ndowahiluchila hemwe.
4 Mleche kuwa kota wasekulu wa hemwe, wawele waloli walongole nawawalonjela kota Mkulu Nguluwi Yawele na Mong'ho kangulonga, ‘Mzileche nzila za hemwe zihile na madito ga hemwe gehile.’ Ila hewo hawanyhulichize ne kuwinza ulonzi wa heni.
5 Lelo, wakohi wasekulu wa hemwe? Ndaze, nawo waloli wangikala mazuwa gose?
6 Ndaze, wasekulu wa hemwe hawafichigwe na magazo kwa chiwalo cha kugalema malajizo ga heni na mizilo jondiwapele kwa kukolela vitumagwa wa heni waloli? Mhela awo, nawamula kuleka gehile ga hewo na kulonga kota heni Mkulu Nguluwi Mbele na Mong'ho, nanuwila kuwaditila kwa kiwhana na nzila za hewo na madito ga hewo. Ndikomya, nani ndo vyondiwaditile.”
Kulota kulinguwala falasi na wakwina falasi
7 Kuli zuwa lya makumi meli na gane ga mwezi wa kumi na umwe, uwele ndo mwezi ulinguchemigwa Shebati, kuli mwaka wa keli wa ulongozi wa Mndewa Daliyo, ulonzi wa Mkulu Nguluwi naumuyila mloli Sekaliya, mwana wa Belekiya, mzukulu wa Ido.
8 Mhela wa nechilo nandota, nandimona mhilisi yakwinile falasi mdung'hu, yawele hagati ha migodi ja mihadasi, kuli ibalalika. Kumbele kwa heye nakwali na falasi wanji wa lanji ndung'hu na wa lanji ya mivu na wa lanji nzelu.
9 Lelo, nandimuuza, “Mkulu, falasi awo wana mana yachi?” Mhilisi ayo yawele nayali yolongasa na heni nakandonjela, “Ndokulajila falasi wano wana mana yachi.”
10 Hamba yula mhilisi wa mwaluko yawele nayali hagati ha migodi nakalonga, “Falasi wano ndo wala wawele Mkulu Nguluwi nakawalajiza walute kuli isi yeng'ha.”
11 Falasi awo nawamlonjela ayo mhilisi wa Mkulu Nguluwi, “Natuipugajiza isi yeng'ha, twangukomya, isi inasindamala.”
12 Mhilisi wa Mkulu Nguluwi nakalonga, “Gwa Mkulu Nguluwi Uwele na Mong'ho, kwa mhela wachi kolutilila kuwa ulihela isungu kwa Yelusalemu na miji ja Yuda, jiwele nakujizudila kwa mhela wa miyaka makumi saba?”
13 Ahyo Mkulu Nguluwi nakalonga ulonzi wa uliholile na wa isungu kwa mhilisi yawele nayali yolongasa na heni.
14 Hamba ayo mhilisi nakandonjela, “Kwanguganigwa kulonga kwa lizi kota Mkulu Nguluwi Yawele na Mong'ho kangulonga hino, ‘Ndina fihi ng'hatu kwa chiwalo cha muji wa Yelusalemu na Siyoni.
15 Ila nanzudizwa ng'hatu na wanhu wa isi walingijesa kota wa kuli kikala goya. Ndikomya, nandiwazudila Waisilaeli hado hela, ila wanhu wa isi azo nawawonjezela magazo.
16 Ahyo, heni Mkulu Nguluwi ndangulonga kota, ndanguuhiluchila muji wa Yelusalemu kwa isungu, amo yozenjigwa ng'handa ya heni na muji wokwaluka kuzenjigwa kahi. Heni Mkulu Nguluwi Mbele na Mong'ho nandonga.’ ”
17 Hamba mhilisi ayo nakandonjela ndonje mbuli ayi yinji, “Mkulu Nguluwi Yawele na Mong'ho, kangulonga hino, ‘Miji ja heni jomema kahi nyhule. Ndouhembuliza kahi muji wa Yelusalemu na kuuhagula muji awo leka uwe wa heni.’ ”
Kulota kulinguwala mbalati
18 Hamba nandola kuchanya na nandizona mbalati zine.
19 Nani nandimuuza yula mhilisi yawele nayali yolongasa na heni, “Mbalati azi zina mana yachi?” Naye nakanyidichila, “Mbalati azi zanguwala wala wanhu wa isi wawele nawawasambalula wanhu wa Yuda na wa Isilaeli na wa Yelusalemu.”
20 Hamba Mkulu Nguluwi nakandajila wazidahe kuponda chuma wane.
21 Nambuza, “Wazidahe wano wanguya kudita choni?” Naye nakanyidichila, “Wanhu awa nawoya kuwakabusa na kuwadumya wala wanhu wa isi wawele na mong'ho, wawele nawawatowa na kuwasambalula wanhu wa isi ya Yuda.”